Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De doloribus, libro vno, qui tertius totius est operis, agens ..

191쪽

&aqua Borraginis. Vel haec ex aquis parata: N. aquarum Gentias nae, Centaurij, Plantag. Bibat: Multi ol. Vitreoli guttam unam addunt. Alia: IV. Plantaginis, quam febri fugam vocant, recentis inj. A cetosae re c. m. g. Aceti quartJ. Theriacaequari.j. de lientur: Bibat huius aquae ξ. iit. dimidia hora ante paro Xysimum. Vel puluis mirὸ in omnibus sebribus uti &pes stilentialibus commendatus Sacchari candi g. iij. Zmgib. 5. ij. Camphorae 30 fiat pulvis: Datur 3j. cum aqua calida: hunc & Crato laudat. Alter: Hr. pul. Cancrorum fluviatil tim, cranii Humani, rasurae Eboris ani j. Cinam. 5. g. Croci BJ. fiat pulvis: Detur 3.j. cum Vino. Tertius: N. Myrrhae 9.j. Piperis gran. vj. Zinis gibΘ. R. Sacchari I iij. fiat pulvis: Detur 53. vel e X eo fiant pilulae cum succo Gentianae. Electuarium: N. Rubiae trochis Nicol. 5. i. da, tur cum Vino albo. Eodem modo datur electuariu in eκ Asa Messiaei, Trio in phyllon Nicolai, Elect. Petri Arnol. Villa nouani. Vel: N. Cinamomi s. ij. Piperis 3.j. Croci g. g. Myrrhae, Styracis, Serapini an. 3. g. BenZoini g. iij. rad. Gentianae 3. h. cum Melle fiat elect. Datur a I. β. ad P. b. duabus horis ante paro Xysmum. Refrigerantia nonnunquam id praesitant, & brilem paroxysmum sistunt: sed cum magna refriis geratione ut id faciant sit opus, adeo subito cor reis frigerare per assumpta, non ita tutum est, atque si hoc externis perficiatur, uti mox dicetur. Potu frigidae a flatim facto in ipso paro Xysmo. vel extra hunc, multi paroxysmos sit stunt,3c dicunt

communiter, Das fel ex abreincten.

Vinum Granatorum ad I. q. in principio paro,

192쪽

: smi si bibatur, & postea pulsibus unguenta, ut id cetur, admoueantur, febres sanare potest. Externa remedia sen res curantia per exercitia, appicationes, iniectiones, amulem, superstitiosas queinterdum, administrantur. Exercitium si ita instituatur, ut corpus ante inisuasio item paroxysmi incalescat de sudet, paro semos d. uturnaru febrium nonnunquam sistit. Hoe

do ante aduentum paro sint, d0 nec corpus inacalescat perficitur. Horum loco, si debiliores qui ambulare nequeunt, fricentur, Je postea tegantur 3c calefiant, pannis alijs Ue artibus, nonnunquam etiam uti discetur, W gantur, eaque Oinnia. antequam frigus incipiat, fiant, ut rigor minimὸ superueniat, effices repossunt.

Applicationes, illic ubi pulsus arteriarum sentitur, factae, multum in hac re, vel solae vel una eum caeteris administratae, praestare possunt, ut in utriusque carpi regione: interdum & in temporibus utrinque,& pedibus iuxta malleolos. Haec auistem ex illis quae vel materiam diuertere 3c reuelleis re a corde possunt, quod maximὸ acria praestant,pa tur:vel alioquin ex illis quae cordis intempeis riem nonnihil mutant, & ne facit ἡ vapore mox

eleuando in paroxysmo inflammetur, veluti im1-niunt,& proin,&ex acribus,& temperatis,& nona nunquam refrigerantibus, quibus multa penetrationem iuuantia adduntur, ut virtus ad cor usque peruenire queat, componuntur.

Adurens & vesicas eleuans, applicatum sic fiet: N. fol. Ranunculi. Pedis Columbini, recent. conis tundantur Mapplicentur cum Sale & Aceto.

Alia calefaciens: N. fol. Thiaspi contusa de simi liter cum Sale & Aceto applicata.

193쪽

FEBO VMIdem praestat Buria pastoris, Dentillaria Rone. Ruta, Saluia, Calendula, Angelica, Vrtica, strinaque. Vt hoc modo: N. fol. Sambuci, Rutar, Calens dulae, Urticae an. m.j. contundantur cum Sae Se Aeeto: Applicentur. Item: M. Alth, Carparum a n. q. s. contundantuIR applicentur. Mi ius calefacientia dc potius nonnihil refrigerant: a , sic fiunt: lit. Plantag. Sonchi an . in. j. eons

tundat, tur, adde fuliginis Furni parum, Salis de Auceti q. s. Applicentur. Vel hoc, quod maculam nigram parit, & erodit

nonnihil: Hr. corticum interiorum Nucis ramoru,q.s macerentur in Aceto, & applicentur: quo remedio feliciter saep8 usus suin. Panis item maceratus aliquoties in Aceto, pulsibus applica tus, prodest. Remedium Lep8 a multis commendatum, exisPerientiaque crebro comprobatum : fr. unguenti Populeonis portionem, subige cum telis Aranea

rum mundis: fiant pilulae magnae: De quibus duas brach ijs, duas pedibus, duas temporibus cum folio Vitis ante inuasionem paroxysmi applicabis: repetendo alijs quoque vricibus. In unctiones similem ob usu in fiunt pulsuum, spinae& extremitatum. Ad pulsus: succi Rutar, Urinae pueri an . aeq. partes, misce: Vnge vel laua omnes pulsus, paulo ante inuasionem paro Xysmi. Vel: N. olei Chamae mel. q. s & in eo decoque Araneas: Inunge pulsus Ac spinam. Spinae inunctiones multum quoque praesertim ad rigorem compescendum, uti alibi dictum fuit, possunt: ut, N. olei Chamaam. s. iij. Laurini J. j. de Castoreo I. b. Araneas, Lumbricos an. n. X. teste Diosc.

194쪽

C v R A T I O. 16'Diosc. aquae Vitae g. ij. coquantur ad aquae vitae sonsumpt. Inungatur tota spinae oleo in quo pastilli ex Anthemidis floribus pastati, dissoluti sint, si febrientes a vertice capitis ad pedes inungantur, sanari docet Matth. Suffumigium de merda Cati laudat quidam. Anthemidem per Clysterem mi ecum, alii prosbant. Amuleta qua in plurima passim describuntur; Inter quae&haec a multis certa esse praedicantur. Araneam in nuce Avellana collo appensam. Vel Limacis lapidem: aut Iaspidem gestare: item Tal, patri manibus, donec moriatur, i ta ipso paroxysino

retinere.

Superstitiosa, ut characteres certos, vel notas, aut scripta secum ferre, febrem carminibus pelle re, lustrare, vendere, aliaque incantamenta seu nugas, omittitnus.

Reliqua priuata syinplomata, quae in febribus intermittentibus occurrunt, etsi suis singula locis in praxi nostra explicentur: tame hic obiter quomodo dijudicanda, tractandaque sint, dum adhuc aeger febricitat, explicandum. sigiliae, & Capitis dolor propter evaporatio isnes, si1 nimium infestent, vapores impedimus,& soporem conciliamus. Si sopor profundus accedat,& huius ratio habenda. Sitis, Linguae ariditas, ob calorem & evaporatione in maximὸ molesta sunt: quibus uti in alteorantibus dictum, succurri inus. Appetitum prostratum, euacuantia emendant, de morbi diuturnitas ιponte corrigit, ita ut ladem omnino fiant in declinatione &cum coualescunt famelici, ut, ne nimium comedant, tunc potius cauendum sit.

Syncopae in febrib. syncopalibus, inprimis pros

195쪽

r o FE B OV Mspiciendum. Et si syncope. bilis vitio, oris ventri culi causa fiat. illius acrimonia infringenda: vi in ventriculi dolore dicetur: dein & roborantibus, ut in stoc ope dictum, muniendi. Dolor ventriculi, si a bile vitellina, vel porracea excitetur vel a flatibus cum rugitu, aut ob postum nimium fiat: ille ijs quae bilis acrimoniam res tundunt: alter de roborantibus,&flatus discutien

tibus curatur.

Alui profluuium eiusde in bilis causa saepὸ accedit, quo nomine, si nimis urgeat; ea quoque, quae in dolore ventriculi diximus, adhibentur Scclysumata abstersoria. quale illud . quod ex decocto Hordei cum Sacchari rubri 3. ij fit. existit, inhacienda.

Colicus dolor una cum febre interdum inuas dit, bile intestinis se insinuante, quo Ac saep8, ut dictum. febre cessante relicta causa, euenit, Sc Utineolico dolore in praxi dictum, curatur. A pituita vitrea in Lipyria febre, quam quoq; ab eo humore prodire putant, colicum dolorem nasci scribunt: verum ab hoc humore frigidissi ino febre fieri minimὸ posse, iam ostendimus. Cachexia, Hydrops: Durities hypochondriorum, Oe demata crurum, in febribus diuturnis sae- ὸ accidunt, ob viscerum internorum naturalium aesiones quorum cura suis locis explicabitur. Marcor corporis in declinatione, interdum eXatrophia: interdum propter incipientem hectiscam, post aeutas 3e duplices hasce febres, superis

uenit.

Parotis alias quoq; in quartana erumpit. Verme Sq; quandoq; rei j ciuntur. Quibus sinis tin AE pN gulis sua adhibentur remedia.

Hiram β' Continua putrida maligna solitaria febris, quM- ista, ' epide mi plerunque, rarius priuata est, qua Germ. propter

196쪽

C v R A T I o. ITI propter insigne symptoma Dauptive alij simpli citer Malignam, Arabes Mald morigeratam, Itali

propter maculas Petechiam vocat,&Rond. quia omnes symptomaticas febres malignas censuit. Symplomat c. m appellat: eandem curandi ra tionem, cum putrida nondum maligna ferὸ reis quirit. Quam & aliqui semitertianis sanandis, quia illas quoque malignas esse existimarunt, accom

modarunt.

Praedictionem autem quod attinet, ijsdem si gnis, quae in putridis continuis prioribus descripsimus obseruatis, haec facienda. Quae tamen sis gna cum in putridis non malignis dubia sint,illa rvmq, iudicium sit incertum, hic cum simul adsit malignitas, longὸ magis ambigua erunt: cum haec malignitas adeo cordi insidietur : ut saep8 etiam apparentibus signis concoctionis, aeger nihilomi- nus inopinato extinguatur. Dein & cum criticos illos motus natura, quae hic magis adhuc oppressa est, non eo ordine, ut in non malignis, perficiat: si in illis dubi8. hic sanὸ longὸ magis cautὸ&ambiis guὸ, de salute vel morte . ex praedictorum obser,

uatione, praedicendum erit. Inter quae, maculae inisterdum erumpentes pulicum morsibus similes. vel fuscae, Petechiae dictae, mortem plerunq; proopinquam denuntiant. Curatio malignaru febrium , uti & in alijs sim pliciter putridis, hoc modo perficitur. Vt de causa morbi, quae & putrida & maligna simul est, quae illum facit vel auget, aliquid evacuare studeamus: Caloremq, putridum malignu, ijs quae no tantum refrigerat, sed Sc putredini, inprimis malignis eos rum seminibus, resistunt, alteremus, Virium, quae pr sertim hic plurimu labefactantur, habita ratio. ne : Vti 8e quorundam aliorum accidentium. Evacuationes autem tam sanguinis quam hin

197쪽

morum aliorum, sequentibus modis usurpantur. Sanguinis detractio per phlebotomiam, scarificationes, ut in continuis putridis, consideratis ijsdem quae illic obseruari debere diximus, insti. tui potest: inter quae vires, quae hic statim labuntur, praecipue sunt aestimandae. Humorum reliquorum expurgationes, eodem

modo, ut in putridis alijs instituendet: additis semper quae malignitati resistun t: qua ba etiam in mais lignis febribus , ecthymata& exanthemata pro is trudentibus, describentur. Per urinas, sudores evacuantia medicamenta, ut in alijs quoque, locum habent. Alterantia stria ilia quoq; competunt. Exhiben do ea praeserti in , quae, praeterquam quod refrigerant, putredini resistut vi sunt acida, additis se in per cordialibus, illic quoq; eXplicatis. Vti &externa, quae hic quoq; adhiberi possunt. Vires etiam, obseruata victus ratione, consi mili modo sunt conseruandae, alijs medicamentis cordialibus: qu cum in malignis citius &grauiusquam in alijs putridis ostendantur, eo magiS reis Raurantia exigunt. Ita ut Vinum acidulum resesctionis causa interdum illis permittatur. Accidetia alia ea de ratioe, ut Se illic, corriguturivstruis is Pestilens febris seu pestis, cuin sit morbus con febri prae- tagiosus, ab externa pestifera qualitis te, de corporc ' i' O re in corpus, contagio, percontainam, vel etiam intermedio aeris, transeunte, procedens: Partim qua ratione liberi adhuc ab illa praeseruari; Vel ea iam infecti curari debeant, explicandum. Praeseruatio autem , etsi seminaria pestis abscondita occultὸ alicubi lateant, nobis q. ignorantibus in corpus penetrent: tamen in causa externa declinanda. vel corrigenda, & corporis praeparatione, ne facila ab ea afficiatur, perficitur. Decli.

198쪽

C v K A T 1 O. I7 Declinamus vero causam . Fugiendo potissio inuin loca illa, ubi pestis grassatur. Quod fiet si, quatenus vocatio, pietas & honestas non prohibent . aegros non accedamu S : nec ipsorum vestes, tegumenta, aliaue, attingamus: domos, plateas

in quibus decumbunt, vitemus. Et cum ubi nam causa haereat, ignoretur, multiq; semina pestis, uti dictum, secum gestare, etsi ab illis nondum assiaciantur, diu possint: loca ubi magna hominum eL se solet congregatio, in concionibus, consultatio nibus, x inprimis balnea publica, choreae, ubici

lius, uti mox ostendetur, haec cotrahuntur. fugienda. Et cum ab alijs quoq; tam animatis qua inanimatis corporibus contagium hoc prodire possit: nihil tutius, quam uti vulgo fertur, cito 3c longὸ

seu procul abire, tardeque reuerti.

Emendamus causam illam pestilentem alicubi

latentem, ne aliquem possit inficere, aut vi peni tus quoque tollatur: Si ea quae infecti attigerunt. integumenta, vestes, aliaque, aeri libero, antequaijs utamur, prius aliquandiu perflanda exponasmus, Be lauemus: quo nomine & pecuniam, pestis tempore, antequam in manus accipiant, aliqui prius abluere solent. Pleriq; autem, aeris insectionem pestis causani statuentes, eum emendare student. Quod 3c nos,

licet in corporibus semina pestifera potius, quam

in aere haerere, probauerimus, non improbamus: cum ijsdem quibus aer corrigitur, etiam corpora nostra, quae aer continuo alluit, 3c per inspirationem subit, aeris correcti intermedio, alterentur. Ac praesertim cum M per aeris inediu in seminaria peistis de corpore in corpus, uti dictum , transferantur, haec illius alteratio vim illius pestilentem re tundere poterit. Quae aeris alteratio 3c repurgatio

varijs modis sequentibus perficitur.

199쪽

In quin alnenta primum omnia,ὸ quibus aer lilia purus fieri, aut infici potest, auferendo, a sordidis,

putridis . corruptis humoribus, corporibusue e Xspirantia,&foetorem exhalantia. Et si aer purus. siccus, qualis ab ortu vel occasi, prodit in conclauia, quae homines inhabitant, instro mittatur: alius vero arceatur. Aues si in hypocaustis aut cameris alantur, aere purgare scribunt. 8c praesertim pam res: quos & circa loca, ubi pestis regnat, minime pinanere, vulgus credit. Ignis luculentus accensus, aerem purgat: quo Hippo e. pestem gramniem cetare fecit. Suffitus in locis publicis, priuatisq; ex quibussuis odoratis facti, aerem corrigunt. Quo nomine ligna Iuniperi, quod prae caeteris consuetum, pleis runq; accenduntur. Et pomorum cortices sicci in hypocausto uruntur. reliquaq; eiusmodi sicca, riSabinae lignum bacci serae praesertim, quod admos dum odoratum est, vel Lauri,RO smariir i, Viticis,

usurpari possunt. Ignisque qui in foco accenditur, ex ligno Quercino, Vitium, Salicum, iniecta Ru .ia, Iunipero, alijsq; parari potest. Carbonibus ardentibus baccas Iuniperi sufficitus causa vulgo imponui, uti &Mastichem, Thusi Succinum, Caryophyllos,aliaq; innumera: quaesiiurantur, gratum odorem spirant.

Trochisci tequentes in eum usum parati idonei sunt: m. Benzoini, Styracis cal. an. g. g. ligni Iuni perini, vel Sabinae bacciferae 5.j. rad. Angelicae Ρj. cum inius gummi Tragac. in aqua Ros . addendos Moschi gran. aliquot, fiant trochisci pro fumo. Vel fiant candelae quae ignem concipiente S,sus mum, donec consumantur. reddunt: *. Myrrhae. Thuris an . 5. q. Benzoini, Styracis an . g. iij. Lada ni 3 i. g. Succini g. b. baccar. Iuniperi ue .ll. cor t. Ρο- morum sic*, ὴ I. corti Citri sicci, Santal. citrini an. 5. g.

200쪽

C v R. A T.I O. 1 sty. g. ligni Iuniper. 3.j. lig. Aloes, Caryoph. an. B. . cai bonum Salicis vel Tiliae ad duplum pondearis, cum in f gummi Traga c. addendo Camphoraegran. n. fiant candelae nigrae, seu aues cypriae, ut

vocant.

Odoramenta non accensa. sed per se bonum o odorem spirantia, hoc modo fiunt. Si odoratos flo res & herbas. inprimis Rutam, mala Citria, Limo nia. Arantia & similia, vel secum quis gestet, vel cubiculum illis odoratum reddat. Item si spongiam, vel linteum pannum ex Ace. to se Aqua rosacea, vel Aceto rutaceo madefacta gestet, naribusq; saepὰ adhibeat. Vel hoc modo: Hr. Rutar contusae pJ. assunde Aceti optimi portionem aliquam,&succum exis prime, cui adde rad. Angelicae S. g. Camphorae,

Croci an. 9 β. haecque spongia ad usum dictum

excipiantur.

Vel hoc balnino. ut vocant, alas narium, aut Iaabrum sub naribus inungat. Quod fit ex oleo se, minis vel rad. Angelicae, per deitillationem eliciticu in Cera alba: subigatur, usurpetur. Poma odorat 4 manibus gestare quos; conduiscit: m. rad. Angelicae, Myrrhidis an . g. ii. Zedo arietus. f. Ros rub. 3. j Lauano. I. g. seminum Angelicae, Nigellae, Coriandri an. 94.s ocimi B. g. cori. Citris c. B. q. nucis Mosc. Caryoph. an. g. g. Cinam .li gni Aloes, Iuniperi, Santal. citri, an B. ij. Ladani, Styracis cal a . g. 5. Ben Zoini 5. q. Myrrhae 3.j. Camphorae gran. q. cum insus gummi Traga c. n.

cta in aqua Anget vel Ros fiat pomum. Odora. tius fiet. si parum olei Caryophyl. vel f Angelicae permisceas , de in superficie bombace Moschata

inuolua S.

faciem, manus, a X illas, pudenda, odoratis laua