Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De doloribus, libro vno, qui tertius totius est operis, agens ..

211쪽

do dein pulueris rad. Turinentil. Dictamni an. ζ. f. rad. Angelicae g. . rad. Vince toxici, Succisae, Zeadoariae an. 5. b. s Erucae 3 . Myrrhae 9. I. Theriacae, Mithrid. optimi an. q. s. ad formandam mass in satis duram. Cuius 3.j. cum Aquis, Vi no, vel Aceto

Electuario sequenti An. 8a. sceliciter usi sumus: v. rad. Angel. Imp.an. 3. q. rad. Tormentillae, Caristinae, Vince toxici. Pimpinellae . Morsus diaboli. Phuverian. 3. j. Zedoariae 3 5. gran. Iuniperi 3. h. bacc. Lauri 3 I. seminum Angelicae, Acetosae, Carisdui ben. an. 3 3.s Citri mund. g. g. fol. Rutae , Cardui ben. an. 3. j. Croci Piperis, Maceris an . 3. g. rasuraeeornu Cerui & Eboris an . 3J. Boli prae p. cum suc-

eo Citri g. g. Opij fiat puluis, adde Camphorae

3. g. nucleorum Nucum re c. Ficuum a n. g. 6. Sacae hari finissimi g. ija,uellis ξ. xij. fiat electuarium. Ad

tabulas formandas cape 3. j. pulueris, ad ἔ .ss. Sacis chari, cum aqua conuenienti dissoluti. Quae pr dictae omnes compositiones, vel per se usurpantur, deq; illis mane ab qua portio sumitur: vel alijs permixtae in nouas formas rediguntur. Veluti ex mithridato communes hae tabulae sic fiunt:-Mithridati g. g. Sacchari candi & communis puri an a g. iiij. cum Vino maluatico fiant tabulae. Vel electuarium excellens hoc modo paratur: Theriacae optimae I iij. rad. Tormentit. se inbnu in Iuniperi, Cardui ben. Acetosae an. 3. q. Boli praepar. g. 6. ras. Eboris 3. j. Coralli 3. i. g. sp. Dia- marg frig. 3.I. cum syr. de acetos. Citri fiat electuarium: Capiat per se, vel cum Aquis, aut Vino.

Sed Ad supradictis confectionibus varijs,vel spes ei ebus pro phylacticis si Theriaca addatur, optatae fiunt. Quibus de ingrata,& alia supradicta misceri possunt,& omnia veluti in unum congeri. Aquae

212쪽

Aquae stillatitiae prophylacticae, quia omnes sudore mouent,&ob id eXpulsure dictae sunt, in curatione pestis recensentur: ubi omnis generis tam prophylacticae, quam curativae,&Utrumque praestantes explicabuntur. In ore tenenda quaedam quoque praecautionis causa sunt, sic eniin, cum per aerem attractum perstem corpus subire existimant, eum quasi in ipso ingressu corrigi autumant. Quod tum maxim dcum in publicum prodeunt, vel loca suspeeta,&inprimis cum aegros adeunt. erit faciendum.

Ex simplicioribus, Angelicae radix, ore retenta, valde iuuat.& bonum odorem simul ori conciliat. Vti &Zedoaria eodem modo efficax, Enulae item campanae radix,& Galanga, Citri cor tex vel Aranatiorum. & semina illorum, Foeniculi semen aliqui similiter commendant. Reliqua in odora, ut Vetabena . quae valde probatur, Tormentilla, Pentasphyllum, vel ingrata, cum difficulter diu in ore reistineri possint, omittimuS. Trochisci vel formulae, ut in ore hanc ob cau

sam contineantur, frequenter parantur. Quae non omissis multis in odoris, ex odoratis potius &vastidis, periniscendo grata quoque quaedam, si ill

smul deglutire debent, hoc modo componimus: N. rad.Angelicae g. h. Ire Os 3.j. Zedoariae 3. g. cori Citri sicci, s Coriandri an . 3. g. Caryophyl. Nucis in osch. Santali citri, an. 3. 3. Onam. 9. ij. Boli Arm. prae p. cum succo Liinonum, vel Aceto 5. .g. Sacairhari g. q. cum in f gummi Tragac. in aqua Ros ad dendo gran. j. vel h. Moschi, vel Ambrae, fiant tro. chisci, vel in orselli. Alis faciliores Sc grati: N. rad. Angelicae 3 j. ligni Iuni p. g. s. lig. Aloes 9.j. Sacchari I. g. cum insus. Moschata fiant trochisci.

Myrrham aliqui solam in ore tenent, vel alijs

213쪽

i 88 FEBRI UiM. permiscent: sed quia valde ingrata est, si eam aliis

permisceamus, moschum, cuius odorem tuc euiniscix, possumus omittere.

Moschati trochisci si inplices ex solo Saccharo, 3e Bolo fiunt. Externa re inedia, varijs applicantur partibus. Cordi autem praecipu8. quae pulsantibus arteis rijs in carpo & alibi, & cordis regioni admouentur,&cuin nisi cor pestifera illa qualitate afficia istur, pestem minime contrahat, nec febricitet, plurimum prosunt. Prom cor cordi libus applicatio. nibus, & venenatis quoque cum venenum veneis num pellere credant, ut dicetur, muniunt.

Cordialia autem in forma sacculi vel unguenti. ut haereant diutius, cum epithemata mox siccentur,potissimum administrantur. Sacculus itaque ex,odoratis efficacibus comittentes ea quae forinsecus inutilia sunt, ut lapis

des) se poterit fierit: N. florum Cord. an p. j. Anthos p. g. fol. Scord ij, Maiora nae , Melissae an. m. j. rad. Angelicae g. 6. cori. Citri sicci 3. ij. rad. I- reos 3., seminum Acetosae, Coriandri an. s. ij. s. ocimi 5. j. s. Citri, Santali citr. ligni Aloes, nucis Mosc. Maceris an I. s. Croci B.j. fiat puluis, E quo sindone excepto , & cuin bombace interpastato, sacculi formantur: Quibus Moschum vel Ambra addi possunt. Illinuntur pulsuum & cordis sedes variis mos dis. Veluti ex aceto ad id parato, hoc modo rad. Angelicae g. g. n. Cord. Caryophyll. hortensa n. p. i. eort. Citri I. q. Croci, Camphorae an. 5 .fol. Melisis, Cardiacae an. m. j. Theriacae A. ij. miis sceantur,affunde aquq Rosq.s permiscendo quarutam partem Aceti ros Hoc aceto pulsus, nares &

cor inungantur.

Vel sequenti linimento:-Theriacae opi. s. q.

unguenti

214쪽

Vnguenti Nenuphan citrini g. iij. sp. Cord. g. g. succi Lii nonum q. s fiat instar lini menti. Aut balsamo hoc odorato: N. Ol. Caryophyliol. seminis vel rad. Angelicae per destil. an. gut. V.Cerae albae parum, addfido paululum Moschi. Arateriae pulsantes inungantur. Vel sequenti: Rr succi Cardiacae, Melissae an. g. ii. Camphorae dissol. in aqua Vitae g. 5. Croci Dd. Mellis parum: Fiat pro pulsibus lini mentum. Venenata, quae cor a pestifero veneno munire existimant. non solum ab empyricis, sed&ado ctis quibusdam mirὸ commendantur, quae tamen alij improbant. Ex scorpionibus oleum, Matthiolus vehemenister extollit. Quod minori labore sic parabitur: hi olei Scorpionum rectὸ parati g. q. Theriacae g.j. misce: Et pulsuum regio inungatur,vel cum aegr8 misceantur, cum panno applicentur Huic Rha barbarum aliqui permiscentes. praestantius reddi credunt: quale oleum Scorpionum Clementis existit. Evarsenico aliqui tabellam hanc paratam magnis laudibus efferunt: Br. Arsenici crystallini Zerubri an . par. aeq. flat puluis . excipiatur albuini- ne ovi, vel mucilag. Tragac. fiat tabella spissa: Quae serico duplici inuoluta . in cordis regione gestetur. Nonnunquam se pulveribus cordialibus arseni,

eum permixtum, hoc modo gestatur: lit. lapiseaagment. Praeciosorum, Coralli, Margari comi Ceraui usti atag j. Ireos g. g. Croci 94. Arsenici albi Auripig. g. fiat puluis pro sacculo , cui paruina Ambrae quoque additur. Busonis exiccati puluerent ad 1 ij. magno, ut anquiunt, successa aliqui permiscent. Hepar, si unguentis illud roborantibus Se refri-

215쪽

uentur, praecauere corpora quoq; censetur.

Cauterium in brach ijs M tib ijs si illis qui cum

aegris versantur. actu uratur, vel potentia inducatur, eos praemunire creditur. Scrotum monachus quidam Lugduni An. μή peste regnante, perforabat, vulnerique rad. Helatebori, sicuti equis in morbo Dunst,s fieri solet. infigebat, sicque viros a peste tutos fore polliceis

batur.

Amuleta , Periam mala dicta , magni quoque fiunt. Vt Avellana perforata eousque Ut nucleus eximi possit, repleta Argento vivo, obturataque, M in collo suspensa : quod mirὸ iuuare, a Marsil. Ficino, exeptis adhibitis, probatur. Qua in aliqui appensam, ita ut cordis regionem atti gat, esse volunt. Idem Saphyrus, Hyacintha, Smaragdus, Vnicornu, Ebur, collo gestata, ut nudum pectus attingant, praestare putantur. sicuti& Pentaphylli, Dictamni q. radices, Bestonica item cum radice si manibus gestetur. Curatio febris pestilentialis . lvarijs modis a Practicis . prout eam ab hoc illo ue humore nautam existimant, instituitur, illique euacuando scopos accommodant. Nos vero qui eam a perstifera qualitate corpus inficiente natam ostendimus, huic magis propellendae & alterandae merdendi scopum accommodamus. I tatis intearim, & an mulier grauida sit, cum illis quoque u sdietur.

. Disi truo t

216쪽

habita. Prognostico tamen potis praemisso, cum pesticulo la sit omnis pestis, eaque plureS se in per ex. tinguatur, quam evadant. In qua nisi viginti qua tuor horarum spacio natura venenum totum,vel praecipuam illius portionem a corde extrorsum, vel alio, ubi miniis nocet, propellat, nulla amplius spes, irritaque Medici opera erit. Maculae si appetaresnt. cum per illas nulla fiat critica, uti putarunt, expulsio, plerunque lethales sunt mortemque iam immio ere praenuntiant. Bub Ones quo plures e- rumpiat, Se anthraces, sanari eos citius posse spe in aliquam faciunt. Virium subitanea 8c magna pro . stratio, Syncope praesertim superueniens, Extre. morum frigus pro malis signis habetur. Si mulier grauida, peste correpta abortiat, uti ferὸ sit, plerunque moritur. Curatio autem, vel a natura sola, cum multi R. netur, vel Medici opera adiuta, perficitur. Quam, Morbo pellendo, Viribus seruandis, &Sympto. matibus corrigendis, accommodamus Morbum, qualitatem venenatam, cordi & per consequens uniuersi corporis partibus similariὰbus , una cum calore febrili praeternaturali, imis pressam esse diximus. Cuius causa qualitatem hac pestiferam a corde, & humores quo la, qui febrem . augent, euacuare primum studemus. Simul ci ve- V. ne natam illam vim alterare, eamque alexiph Arms et cis, Ut minus noceat. redundere. Et calorem quo

mitigare. Quod&simul 3c separatim varijs modis .

tentatur. Euacuantia autem hoc venenum, illudq; a corda,euellentia, humoresque febrem augentes expel lentia, hoc ordine, hisce modis, usurpari debent.

Sanauinis detractio per phlebotomiam facta,

... .

217쪽

FE IVM primum consuetumq; remedium esse solet, eun per eam magnam veneni pestiferi copiam educi

posse, plerique sibi persuadeant. Verum in iuuenibus ante ae talis tempus maturum eam minim diaciendam esse generalis est regula. I 0 grauidis

quoque . praesertim in pede. ubi alias, uti dicetur. fieri solet, propter metum abortus, tuto minim δfit. In reliquis vero, quomodo ad pestiferam illam qualitatem a corde reuellendam, vel θ corpore vina cuin languine educendam, cum in eo minim δcontineatur, prodesse queat, non video; cum peream, venis inanitis , ut lues haec extrinsecus corpus subiens, spiritusque mox afficiens, magis instrorsum rapiatur, potius promoueatur: Dein Mnaturae motus, quo statiin in prima inuasione per sudores de externas pustulas,bubones, extrorsum venenum nititur e Xcuteret sanguinis fac profuissione impediatur: Viresque tunc, quas hic ad propellendum illud venenum necessarias, omnino conseruare debemus i labefactentur. Neque san lguinis detractione ad causam morbi educendam, vel euentilandum calorem, qui hic adeo magnus non est, tantum emolumenti, quantum ferἡno-eumenti , ob causas dictas. accidit. unde magno mortalium malo, non obseruatis hisce, uti neque

alijs circumstant ijs . nisi quod aetatis sola habita

ratione in iunioribus eam negligunt, in alijsomnibus, inox, siue morbus sudorem, bubonem, aris

thracem proferat, ut ferὸ in prima stati in inuasio. ne fit, mox in principio venam aperiunt, sanguineinque copiosὸ sinunt effluere, M in omnibus, e tiamsi videant plerosque nihilominus mori. hoe remedij genere inconsideratὸ utuntur. Quod ta,

men non, nisi consideratione omnium diligenti facta, tentare, M tunc tantum usurpare deberemus, quando febris pestilens corpora summὸ ple

218쪽

C v R A T 1 o. h , 19ι thorica, vel cachectica inuadens. febrein in illis, ob copiani sanguinis, vel putredinem, quae simul acacendit, non simplicem , sed synochum, vel putridam facit, cuius causi postea vena secta, si sangui, nis copia vel pulte do nonnihil tollatur, mitior se

bris euadit, tolerabilioraque profert symptomata Quae tamen, vel tunc quoque parcὸ, virium causa,

fieri debet: &, si illae statim in principio prostratia

sint, nec tunc, etsi iam dicta repletio eam requirat, facienda. Siculi 3e experi Elia plures eX adultis vena non secta, qu:un ea aperta, evasisse toties coitis perimus. Licet aliqui extremum ex ea facientes

remedium, tam copiosi sanguinis emissione facta, ut animi inde sequeretur deliquium, se multos liberasse fateantur, se nullam aliam, nisi vehementem sanguinis detractione in probenti Nos vero minus peccari, si ea omittatur, quani temerὸ usurpetur, putamus: & si fiat, ratione se bris aliquid potius, quam pestiferae qualitatis, opitulari cuin ea non in sanguine consistat, sed extrinsecus adueniens cor subito occupet, neque ab eo

per hanc possit reduci, aut expelli, existimamus. Tempus autε, si haec fieri debet, conueniens,lnox illius erit principium: in qu rnisi ante diem natu, ratem absolutuin, hoc est, intra viginti quatuor horas fiat, postea non amplius conueniet, sed natu aram tantum impediet. Quo tempore si sudor ad sit, uti ferὸ accidit ι donec ille perficiatur, differenda : nec enim ille ullo modo, vel sanguinis effluxu, vel motu corporis, seu denudatione, quod dum vena secari debet requiritur, impediri debet, sed tune primum postquam sudauit. & nonnihil reso. cillatus est, vel cibo, vel medicamento paululum

aeger,vena, si necessitas exigat, mox est aperienda.

Quod & ante sudorem, si ille non mox adst, fieri potest. Nec hic in alui laxatione . quae alias venae

219쪽

sectioni praemitti solet, cum tempus non tam dicidet inducias, tardandum. Vena autem communis aliqua, si nil appareat: si vero dolor alicubi sentia,tur,vena lateris dolentis elig tur. Si eruptio circa inferiora, ut in inguine circa pudenda fiat in pe de vena malleoli saphena dicta, vel pedis aliqua insignis eiusdem lateris, aperitur. Si in superioribus, vena brachi j , vel manus, eiusdem lateris : ubi etiam priuatim, si sub axillis sit, basilicam, si circa aureS, Uel a X illam, cephalicam secant: sed Lin fa,cie si aliquid appareat, sub lingua venam Iundunt.

Dein& anthraci, vel bubonibus apparentibus, cucurbitulas aliqui, prius antequam venam secenti imponere iubent, ut venenum eo loco, per natus ram eX pulsum , maneat, neque per venae sectiornem ad interiora reuocetur: quo nomine &, sicuti

supra dictum est, venae sectionem plerunque plus nocere quam iuuare coinprobauimus. Verum sunt & qui venenum per venae sectionis factum vulnus elici posse credentes , postquam sanguis fluere de t. vulneri Scordium vel Alliariam, scordio viribus forte tron absimilem , co it usa applicant. Alij Ostrea viva apponunt: illisq; venenum allicere studerit. . Cucurbitularum applicationes aliquando vesnae sectionis locum supplent, praesertim in iunioribus sed &in adultis, cum pereas nulla fiat ab in terioribus venis sanguiniis extractio, uti per venam se etam, unde vires debilitari, & ad interiora pessi. feram qualitatem reuocari, e C que nomine mimis conuenire diκimus. tutius forte erit, M cucurbitu lis ad exteriora mox ab initio quod corpus sub ij tvenenum euocare.& natur motum statim etiam,

sudore & characteribus pel iferis iam erumpentibus, sic adiuuare. Proin & illis in locis, quo natura venenum propellere nititur, ut si character peihi, lens

220쪽

C v R A T I G. lens circa superiora prodeat, scapulis Be collo, si circa inquina, natibus, suris & in poplite, cucurbitulae affigi debelli. Scarificatio ante cucurbitularum usum. ijsdem in locis prius facta, potentius ad exteriora elicit, nec adeo cum exterior tantum superficiarius edulcatur sanguis, ut si per venam sectam evacuetur, debilitat, aut naturae motum impedit. Sanguisugae illis quoq; in sedibus admotae, scarificationis locum supplere post uni. Vescatorium pollici pedis, aut annulari digito manus, ex Ranunculo, vel Flaminnia applicatum admodum derivat, eoq: magis, si vesica excitara, filo traiiciatur, illudque ut saniem melius profundat. tape trahatur, de ne pertusa cito denuo coale scat, applicato desuper solio Bel ,vel Brassicae, bu- .

tyro inuncto, caueatur.

Plantis pedum Columbus vivus per medium scissus superligatus valde diuertit. Quod & piscis Tinca per medium sectus Sc Raphanus tritus item Vrtica cum radicibus: 8e Hedera terrestiis, contusa, faciunt.

Capiti quoque pullus Columbinus vivus di scerptus, si calidus adhuc applicetur, a quibusdam

laudatur.

Per habitum corporis . manifesta euacuatio, ne, per sudores, vel in sensili transpiratione, huius pestiferae qualitatis facta euacuatio, vel saltem a corde, seu interior bus ad exteriora. seu centro ad superficiem euocatio, praecipua curationis pars est. Quam & natura sponte serὸ semper mox a prima inuasione molitur: cuius motum Medicus nauare debet, vel si nil tentet,eam ad expulsionem

excitare.

Fitque hoc exhibitis plerunque per os: nonis nunquam , sed raro, suffitu, vel frictione. Exhibin a