Variarum ambiguitatum iuris libri tres, auctore Caesare Costa I.C. Maceratense, Campanorum archiep

11쪽

Variarum Ambig.

mo , que consilio diabolico hoc confinxerunt, non Romae eum baptieatum esse asseuerantes,fortasse eadem cum illissensisse actruentes, perinde atque ab inis bapti igratiam acceperit, quod a ur-ditatis, mendaci, plenum e l. Si enim nondum sacri Lauacri particeps fuit, consequitur eum neque in Nicena Synodo cum P tribus congressum fuisse, stes cum eis diuina Ῥsteria non partis passe, quomodo uero alias benedictione illorum dignus existimatus esset, communis mense particeps fuisset cuti tradit historiar Hactenus Nicepho. Eadem tradunt antiquus auctor Theophanes, Zonaras, quos Steuchus refert in libello de donatione Constantini, Gregoriusq; Turon. lib. 2. cap. c. historiae suae ubi de Clodouaro Rege loquitur.

Nec mirum est tot scriptores posteriores Arianisi antiit, ut Nicephorus appellat auctoritate deceptos, cum &grauissimi auctores Rufini auctoritate decepti fuerint. Admonet me hic locus,ut nonnulla de triplici cor ona Pontilacis differam; cur hodie triplex siit, cum olim

Constantinus coronam tantum dedisse in hoc canone

fateatur, occurritq; prima Vuot tangi Lazij opinio lib.

2. cap. 3. commen. Reip. Rom. qui tradit Romano P

tifici, ut Patriarchae, Praefecti Praetorio insignia fuisse concessa, coronamq; eius exemplo. Sed quia triplex Regnum , trielicemi, Praefecturam immediate Romano Pontifici subiectam Italiae, Illirici, & Aphricae comstat. Ideo coronam triplicem concessam ei fuisse. Sed facile est aliorum Patriarcharum exemplo hanc leuem, infirmami, sententiam refellere, quibus nullam coronam donatam legimus. Vnde sapientius multo mihi excogitasse uidentur, qui triplicem coronam Romano Pont,

12쪽

Liber Primus. 3

Pontifici traditam affirmant, quia linguis tribus distinctis, Haebraica, I atina, Graeca Christi Imperium florere apparet, quod Chrisostomi auctoritate confirmistur , qui hom1 84. in cap. is. Ioannis ideo inscripti nem crucis tribus linguis factam asserit, ut ostender tur in omnibus linguis , & nationibus Christum regnasse. Sed si quis in hac re meam sententiam expectet , putauerim primam corona eam esse, quam Clarbilus uerus Rex Omnium suis Vicarijs reliquit, sacerdo talis dignitatis insigne: alteram, quam Princeps Comstantinus largitus est, de qua in hoc canone agitur .Terriam, quam Clodovaeus primus Gallorum Rex Christiani nominis Petri succestoribus cum alijs insignibus donauit, quae opinio Cardinali Sirleto omni doctrinarum laude praestanti magis placet.

tractatu in iure 'non reperiri disseritur, stes praeter ali rum sententiam declaratur Tub c. ne CL sita. mancip. styl. a. eiusdem ti-

ASSIM scriptores annotarunt Rubricas nigro latius patere posse, &si orationem per-- .fectam habeant, ad causarum decisionem afferri. Dec. int. I. sf. sicere. pet. poli celiquos, deinde Cur . ip. idem tradidere : nec esse nouum putant in iure

13쪽

V ariarum Ambig.

iure latius tractatu patere Rubricas, & generaliores es.se not. Bart. in I. I. C. de capit. civ. cens exim. lib. II. multis exemplis ostendit Ias in Rub. Instit. de actio.

a 3. Additq, Curtius nullibi aptius hoc probari, quam in Rub. & l. I .C.ne Christia. mancip. nam cu in Rub. de Iudaeis, Paganis, Haereticis mentio fiat, in l. I. tantum de Iudaeis agitur. Ego sane meum saepius dubitaui, qua ratione fieri positi, ut Rubrica nigro latius pateat : est enim Rubrica index brevisq; descriptio eoriam , de qui

bais in textu agendum est. Qua ratione igitur ostendantur ea, de quibus non agitur Neque hoc in iure reperi ri docet Oeterius affinis,& praeceptor meus in Rub. Inst. de actio .num. s. Alciatusque in Rub. E de ossi. eius, cui manda. est Iuris, & quibusdam exemplis in contrarium adductis respondit Curi. in ea l. I. st.si cerr.peta.num. S. latissime Oeter. noller in Rub. Incti. de actio. num. Fq. de Alcia. in Rub. supradicta num. I . Sola inscriptio. Ne Christia. mancip. relinquitur, cui nemo adhuc queuiderim respondere conatus est Ego totam hanc disputationem ex uno sonte proficisci arbitror, quod multas leges sub titulis Codicis positas, Graeco stilo fuisse uerisimile est, quas Graecarum literarum imperitia amisimus,quod luce clarius,uel hoc uno exemplo significatur. Inueni enim in manu scriptis paratillas &ad me ex Peloponneso aduectis, sub eo titulo. Ne Christia. ma-cip. adia lege olim fuisse, Graece quide his uerbis scripta.

14쪽

Liber Primus. 6

t i. .umi quae ita in Latinu uerti potest si cus,sty Iupsidet priuatis rebus f Erant autem priuate res Principis, quibus praeerat comes rerum priuatarum J triginta libra/dat. Hactenus lex. Vnde constat hanc Rubrica non esse magis generalem nigro, ut omnes ad hanc die interpretes exillimarunt auiusque l. a. quam paulo ante ex Graeco Codice restituimus mentionem facit Iustinianus in l. fin .f. his ita dispositis . Cod. de episc. dc cleri. illis uerbis. Repetita leae iubemus, ut nullus Iutaus, Paganus, uel a reticus feruos Christianos habeat, quodsi inuenti in tali reatu fu rint ,sancimus seruos omnibus modis liberos esse , fecundum ante morem nourarum legum tenorem. Et hactenus Iustinianus, ibique Accur. in uerbo tenorem sinquit in graecarum legum, ut insta ne 6hrictis. mane. quasi uideatur indicare .. graecam hanc legem secundam eius

temporibus fuisse, sed illius scculi imp

llectam , ac deinde

amissam . . .

15쪽

Variarum Ambig.

de syc. CPraef. irino. pNic. sty an scribinsuideatur proprie loqui dise

VM ego superioribus diebus grauiorib.

bus 1ludijs intermissis, apud auctores hibitoriae ecclesiallicae animi causa diuert rem , agnoui quantum ecclesiasticarum rerum imperitia nonris obfuerit, quod uel hoc cla 'ro exemplo ostendi potest . putant nonnulli ut Croti in l. prima, secunda colum. Ede uerbon obliga. scribentem proprie loqui, hocque uerbum ad alios se sus referri posse , ita ut nutum quoque significet, &arbitrantur hoc in l. prima. C. de ossic. Praef. Ptiet. Aphric. manifeste probari cum ibi dicatur quosdam Episcopos abscissis radicitus linguis fuisse loquutos, neque enim aliter loqui poterant niti nutu , sed si scriptores iiii Nicephorum ecclesiastitae historiae at Elorem libro decimoseptimo , capitulo undecimo , uidissent, infirmam nauem suam ad hos erroris scopulos non appulissent. Is ex sententia Procopij, qui Belisarij Ducis gesta conscripsit, scriptum rei, quit Episcopos quosdam Nicena decreta acriter defendentes, a Vandalicis Principibus Arianis, innu'

meris supplicijs affectos, linguasque ferro illis rescissas ab ipso utque gutture: illi uero prodigio Dei uocem

16쪽

Liber Primus.

tam claram , & articulatam edebant, ut miraculum nouum spectantibus, atque audientibus exhiberent:

inter quos cum duo lapsi essent, & rem cum taminis habuissent, uocem prors is amiserunt: cum ijs Episcopis Procopius sermonem se habuisse Constantinopolitellatur. Haec Nicephorus. Eadem ad uerbum exprocopio refert Euagrius lib. 3. c. I . historiae Ecclesiasticae. Procopius uero lib. 3. de bello Vandalico illos quidem Episcopos suo tempore Constantinopoli fuisse scribit, impedita uoce propter concubitum mulierum, reliquis loquentibus linguis incitis: non itaque nutu loquebantur, quorum Imperator meminit, sed uoci bus, & ut omnis tollatur dubitandi occassio, inquit Nicephorus, Iustinianum Principem huius facti, &prodigij in Codice suo mentionem facere, hanc sane constitutionem intelligens. Diuus quoque Gregorius lib.

3. Dialagorum cap. 3 2. inquit, Iuctiniani quoque temporibus, dum contra catholicorum fidem a Uandalis exorta persi quutio e riana insaniret, raptus in furorem mandatorum Rex,

lineuas Epistoporum tacere nolentium,absicindi radicitus praecepitres mira, stes multis nota senioribus f quia ita pro defensione u ritatis etiam sine lingua loquebantur, sicut prius per linguam I qui confiueuerant. Haec Diuus Greg. Hinc', colligitur eam legem non fuisse recte a cςteris expositam & Bartho.

Veronensem in l. si cui lingua. E de editit. edict. abfuisse a germano illius legis sensu. Cumque ego inter- pretationem hanc cum Antonio Augustino Discopo Ilerdensi uiro morum probitate insigni, &. ungulari scientia contulissem, addebat ille, se in antiquis Co-B dicibus

17쪽

Variarum Ambig.

dicibus reperisse non miserabiliter, sed mirabiliter i quebantur: quasi s ut ita dicam in miraculose loquebantur , ut Imperator apertam prodigij mentionem facere uideatur. Sed quod attinet ad Principalem quaestione, ita existimo tunc dici aliquem loqui proprie, cum ue

his, & uoce utitur: idque primum Aristot. auctoritate lib. 4. de histor. animal. cap. D. ubi tradit, loquutionem non nisi uocis per linguam explanationem esse: negatque sine linguae ministerio posse aliquem loqui. Tum quia, ut diuersa ponuntur in c. Vbi periculum nulli de electio. lib. s. ibi nec loqui, nec Epistolam scribere. Accedit l. Labeo fide Sup. leg. fin. ubi non dicitur quis loqui, nec dicere, qui articulata uoce non ut tur , & l. discretis. C. Qui teliam. face. pos ubi datur facultas scribendi testamenti ei, qui loqui non potest 1, e go scribere non est proprie loqui. Nec omittendum,

quia si scribere esset pro Prie loqui,in consecratione Eucharistiae, Sc baptismo, satis esset scribere: quod falsum est. Quin disterunt ordine,& ut nostri aiund per prius,& posterius: nam animi sensa exprimuntur uoce, & sermone, postea scriptura uerba describuntur. disserunt itaque . Nec quicquam obsunt ea, quae in contrarium

asserri possent, quod lex quandoque dicat loqui, cum sit scriptura,Instituti de legat. ibi loquimur enim de his iuris figuris, des. fin. de haered. quali. & disser. l. cum pater donationis V. deleg. 3. l. ratum ibi magis intellectu percipi, quam loquutione exprimi potest, scribebat tamen Iurisconsultus. l. Maevius= eum qui de lega. a. clem. I. de summa vini. Eristola inter claras C. de suam

18쪽

Liber Primus. 6

sum. trini. &fid. Catho.ibi loquuntur scripturae c. lex diuinς 2 7. quaest. 2. astatus literis tuis. Intelliguntur enim illa iura figuratiue, seu ταφερiκλ, ut quod est propriulinguae referatur ad scripturam. Idemq; de relicuis se sibus. Verbum uideo ad intellectum rcfertur. l. vide mus .st. de usur. Instit. de Iur. natur. in princip. ubi Audobrand. notat. Idem de uerbo audio patet in c. audiuimus de stimo. nota Feli. in prooemio Decretal. Unde cuhic sit figuratiuus loquendi modus improprius est. l. Item praetor. Ede suis, & legit. ibi non proprie sed anaphorice. alias diceremus proprie loquutionem esse ii spirationem quia legitur quandoque, loquitur idest i spirat.c.ta. F.distinct.de consecra.ubi glo.

tationibis declaratur praeter aliorum ententiam I. D.

beos. contradium I. de uerbo significat. C P. II ILIEC E P T A fere omnium sententia est, eum tantum proprie contractum dici, qui mutua hinc inde obligationem gignat, potissimum munita auctoritate l. labeo .st. de uerbo.signis. ubi ex sententia Labeonis contractus definitio exprimitur , hincq; argumentantur stipulationem non esse proprie Contractum. Nobis autem exploratum est in ea lege contractum nullo pacto definiri, hoc potissimum argumento , definitionis enim lex, ut cum definita re reciprocetur. l. i. s. de dot l. fin. de uerbo. signisi. sed haec

19쪽

Variarum Ambig.

definitio etiam quasi contractui conueniret, cum plerumque ultro citroq; Obligatio sit . I .Instit.de oblig.quq ex quali contract. Ibi ultro citroqs inter eoS nascuntur actiones. Itaque alterum illorum fateamur necesse est, uel ibi contractum non definiri, uel yerperam, cum alteri quoque rei conueniat, quam definitae. quodquid e Labeoni non conuenit, qui in definitionibus tradet dis commendatur. d. l. I. V. de dol. ibi Labeonis definitio uera est. Arbitror igitur alium esse Labeonis sensum, nam cum Praetoris edicto tria haec uerba essent expressa, si quid erit gestum, contractum, actum, Labeo edicti interpres lib. i .dcfini hoc est determinat in qua significatione illa uerba Praetor acceperit, atque ita interpretatur, ne aliquod uerbum ex illis ociosum, aut redundans appareat, uerbum gestum , quod quidem sui natura contractum continet l. ait Praetor. ff. de Minor. ad negocium sine uerbis factum refert. Cotractum uero, quod quidem uerbum pateret latius sua ui, ita coarctat,& comprimit, ut Obligationem ultro citroque tantum stignificare dicat Labeo, ut su biectae mat riae inseruiret, ne reliqua illa uerba redundantia uid rentur. Summa ergo nostrae interpretationis haec ei , Labeonem noluisse propriam definitionem contractus

exprimere, sed interpretism esse , in qua significatione uerbum illud in edicto positum acciperetur. Et ne hoc sine ratione figmentum uideatur,rem exemplis illustrabimus: uerbum postulare in l. I .de postu. definitur prout edicti sensus exigebat, cum tamen alia significatio

propria dicatur in l. 6.s hoc autem dedam. infidem

in a

20쪽

Liber Primus. 7

in absente, & praesente videmus, saepe easdem uoces diuersiis modis definiri. l. absentem. E de uerbo. signifi. l. praesens. is de procurat. & ibi glossy. item uerborum Instit. de inutil. 1tipulatio. A lia sane eiusdem legis in

terpretatio nostra est eiusdem uerbi duas esse posse si gnificationes proprias, alteram ciuilem, alteram naturalem, ut in bonorum appellatione contingit. l. bonorum. E de uerb. signisi. iuncta l. 3. E de bono. postes hoc idem in uerbo solutionis aliter enim naturaliter, aliter ciuiliter accipitur. l. solutionis . E de solui. Bald. in l. haeredes palam. U. detestamen. Contractus ergo in ciuili significatione acceptus, erit ultro citroq, O ligatorius , ut in i labeo: naturaliter uero poterit accipi, & non improprie, ut mutuum hinc inde factum s

gni sic et , non obligationem mutuam, ut accepit Imperator Inst. de obligatio. g. fin. ubi a Theophilo definiatio contractus apponitur. Tertia interpretatio eiusdelegis Labeo Baldi Novelli fuit, quem Omnes gregatim recentiores sequuntur, duplicem esse significationem uerbi contractus, alteram in genere, alteram in specie, utranq; propriam, exemplo adoptionis, cognationis ,

iurisdictionis: quae sane expositio uulgaris est. Aliter intelligebat praeceptor meus Socin. Iun. in rub. E de uerbo. obligat. in ea lege subtilem quandam dissere tiam poni, quae negligenda est l. licet inter gesta. E de uerbor. signific. Sed refragantur uerba l. licet ponitur

enim uel bum se τι κα s, quod uerbum improprietatem significat l. inter liberas. E Adl. Iul. de adult. l.

sidciuor de fideiussor. E erso propria significatio ib

lorum