Variarum ambiguitatum iuris libri tres, auctore Caesare Costa I.C. Maceratense, Campanorum archiep

21쪽

Variarum Ambig.

lorum uerborum distineti. est, confunduntur autem improprie. Nouissime Voconius lib. a. c. 67. ita illam logem est interpretatus, ut differentiam constituerit i ter contractum neutri generis, &contractum masculini: ut primum ibi definiatur: sed uerbum contractus masculini generis significat etiam negocium sine mutua obligatione: Sed haec interpretatio, tum auctoritate caret, tum etiam ratione destituitur. Accedit, quod in Codicibus emendatis legitur quem Grςci -- uocant, illud ergo uerbum quem, hance positionem apertissime infringit, ostenditq; ibi de co- tractu masculini generis agi, & si diceretur, quod Graeci, ut in quibusdam exemplaribus, hoc erit propter rotationem ad uerbum

tulus de Cuprefiis ex Luco Daphnes, s V Perseis per c Dptum non excidendis, Lib a. 6, exprimitur illius edicti hastenus occulta ratio, my quaesis arbor γersea, cur caedi prohibita .c GP. V.

AVTVM fuit Arcadij Imperatoris edicto,

ne quis ex luco Daphnes cupremos excideret, nec Perseas per Azgiptum, nec sane a scriptoribus declaratur, quid illa uox Persea significet. Alci M.tus lurisconsultorum omnium eloquentissimus,5 oirini disciplinarum laude prsitans,ibi nihil certi affirmat, an de luco, an de regione Persidis debeat intellisi: Ratio

22쪽

Liber Primus.

tio uero huius edicti ab omnibus quantum animaduertere potui scriptoribus praetermittitur. Mihi uero hanc rem diligenter intuenti uera ni fallor declaratio o currit . Persea sita enim Nicephorus lib. I o. c. 3 I. historiae Ecclesiasticae appellat) arbor erat Hermopoli Thebaidis, quς propter proceritatem, ac pulchritudinem a Graec superititionis sectatoribus diuino hon re colebatur. Vnde illam excidere religio fuit: postea dum Dei genitrix uirgo una cum osepho Herodem fagiens Hermopolim uenisset cum primum urbem attiagit, arbor Chrissi aduentum ferre non Potuit, dcquamuis procera esset, se tamen ad solum usque demisit: ea ergo ratione fortasse Graecet superstitionis sectatores ab illa excidenda arbore ob superstitionem abstinuerunt: Christianae quoque pietatis, de religionis Principes uerisimile est cauisse, ne quis Perseam ullam excideret , ob illud insigne prodigium, quod Dei genitri-cςm honorasset. Hic luce clarius patet, non suisse ueterem editionem expungendam Perseis, quamuis hanc arborem Sozom. lib. c. et I uocet Persidem, constatque falli eos, qui uel ad lucum, uel ad regionem res runt, quod uel ex ipsa inscriptione colligi potuit cum Egipti mentio fiat, ubi haec arbor uiget. Pliniusque

lib. I S. c. I 3. Perseam appellat,&arboreuocat.Quaesit huius edicti ratio, & quae arbor fuerit exposuimus. S per est ut de cupressis Daphnes luci disseramus, quamobrem Cedi prohibeantur. Lucus Daphnes antequam Christiana haec pietas, & religio propagaretur erat Myollini sacer cupressis, alijsque arboribus conspicuus,

23쪽

. Variarum Ambig

qui ut inquit lib. I o. cap. 2 8. Nicephorus, ita amoenus,&umbrosus erat, ut nec solis radios admitteret, nec aquarum copia deesset, Graeciq; fabulam finxerunt, Apollinem cum Daphne assequi nequiuisset, amorem suum solantem, amatae virginis frondibus caput cit xisse. Proinde diuturnioris morae honore eum lucum prosequutum, alijs omnibus illustriorem, sibiqi ch rio em effecis . Erat in magno honore habitus lucus posita statua Apollinis magna uetustate exculpta, dc templo pulcherrimo extructo. Vnde uerisimile est in Paganorum gratiam, qui Graecam religionem sectabatur, uel propter eorum Iuperstitione, uel propter amoenitatem, & pulchritudinem luci, cuprestas excidi prohibitas, luciq; tanquam Dijs immortalibus consecrati uendi prohibebantur: id quod fortasse, Iurisconsultus uoluit in l. id quod L s. ff. de peric. & commod. rei ued. ubi non cedunt luci, quia sacri sunt in mensuram agri uenditi. Cupressi autem potius quam aliae arbores caedi prohibebantur, quia reliquq c sae repullulant , c pressus uero semel caesa nunquam reu, uiscit. Hinc maesta,& sepulciar i lis est arbor, & Diti sacra, , funebri signo ut

inquit Plin.

mus ponebatur.

24쪽

Liber Primus. 9

si Mur, m de ea quinione disseritur, an nomen dom ni Iesu Oristi in Iudaeorum infirumentis debeat

inuocari, des inuocatum an uitiet Darumentum.

C V. G. V DAEIs prohibent Imperatores Honorius

M Theodosius, ne sanctae Crucis assimilatam speciem in contemptum Christianae fidei s crilega mente exurant, neque locis suis fidei nostrae signum immisceant, sed ritus suos citra contemptum Christianae legis reti neant. Quaesitum a me fuit quo colore Iudaei sanctissimae crucis formam exurerent, neq, enim est uerisimile ad simplicem contemptum hoc O seruasse perlegiq; hac in re Graeca paratilla his uerbis

bum uerbo reddendo ita possunt in Latinum uerti. Iudaei se figura e an signum crucis ne exurant , - iisquis etiam permisso sibi ritu privabuntur . Hactenus lex . Hinc facile intelligitur Iudaeos hoc simulato colore , sub figura , 5: simulachro Aman , qui crucifixus suit nostrae pietatis mysteria derisisse. Legis ferendae occasio fuit, quam Socrat. libro II. capitulo 13. historic tripartit; refert tempore Theodosi, I nioris, & Honori j Iud os festiuitatem suam cel irantes ebrietate, accensos cruci illudentes, eo usque

25쪽

Variarum Ambig

progressos , ut Christianum puerum comprehensim in cruce suspensum flagris, o uerberibus Occiderent Quod cum Princeps Theodosius resciuisset, rescripsit

ut in auctores mali grauiter animaduerteretur. Hinc

arbitror legi notitie causam datam suisse, ut in post rum Iudaei a nostris mystcrijs abstinerent. Historiae huius etiam Nicephorus mutationem facit lib. I . c. I C. historiar silae. Dubitatum tamen fuit, an inter Iudaeos Christianus . tabellio initrumentum consciens Christi nomen inuocare possit impune ,&initi umentum uigeat, frequentiusque in eam opinionem itum est inuocare posse, d

munem esse affirmat, post quem Decius ,&Soci. iunior idem putant, quibus ego ea ratione assentior, quia solennitatum cura ad Tabellionem pertinet, praecipiturque ei, ut cas adhibeat, authen. ut praepO. nom. Imper.& haec solennitas potest intelligi, ut ad scribentem referatur, ut Notarius nomine Christi scribere incipiat, non ut Iudςos contrahentes respiciat, quod eleganter Alcia in ea rubri. animaduertit. Addo nullam relii quendam occasionem, ut Iudaei,& infideles conuertantur ad fidem. c. gaudiamus de diuorti ubi infidelis uxor dimittenda non est propter spem coiiuersionis. Quid enim si contrahentes salubre noc inuocationis rem dium agnoscant,&non contemptus gratia inuocent,

cur prohibendum Z Nicephorus lib. i 8. cap. ro. scribit signum crucis ab Infidelibus hominibus salutis gratia

delatum, illudq, ab Imperatoribus permistam, cuius

uerba

26쪽

Liber Ptimus.

uerba adscribo. Turchas quos f hos, oes Conflantla olim miserat, stigmaticos liquato atramento cruces in fontibus impressas Imperator habere uidens, interrogauit qua nam gratia que non colerent circunferrent signa 8 istinauem ante plures annos in Perside, patrias sua pestem coortam esse dixerunt, qua cum multi mortales interirent Christianos quosdam,qui ibi fuere hominibvssi hoe fecisse ut saluti suae consulturos esse, regionemq; eam a lue tali inta diam, liberat forepersuasisse, idque ita esse ab eis fastum. Re

fertq; ex SoZom. lib. a. historiae tripartiti Cassiodo. Alexandrum Constantinopolitanum Episcopum hac inuocatione munitum, haeretico cuidam silentium imperasse, ut ille quasi obligato ore conticuerit , senexq;. Episcopus huius inuocationis auxilio Philosopho illi denti fidem persuasit, ut idem auctor refert. c. 3. lib. 2. Nec lex Iudaeos quicquam obeli in contrarium licet a multis asseratur, cum ipsius legis occasionem, Iudaeorum i facinus superius retulerimus . .

UID IN DEO RETIS PONTIFICUM

palea nomen significet, , unde profectum it. C P. VII.

CIO dubitari i pluribus, cum multi Canones sint hac inscriptione Palea,quid haec vox significet, & nonnulli putant ea, quibus t lis es inscriptio certae fidei non esie, nec tanquam au thentica adduci posse. Vnde Paleas res inanes ,'& sui tes uulgarii bco fuisse appellatas tanquam res contem pias, ita Alciat. Alexandriam ad Zanarum Palear c C a . gnomento

27쪽

Variarum Ambig.

momento fuisse a uicinis in contemptum appellatam

lib. I a. c. 3. Parergon scripsit. Ego que, alias hanc firma, grauemq; sententiam Hieronymi auctoritate robor bam , is in commentario super Esaiam c. a. in uerbo Paleas, ex Prophetae sententia tradit uerba simplicia, resine s.cco in ueteri lege Paleas appellari: Triticum v ro medullam rei. Finitima est liuic rei alia sententia, quam Bartholo. Veron. in lib. de cognitio.lib. de Ioan. Imolen. in Rub de uerbo. obliga. retulerunt, Grati num Monachum Decreti auctorem Romam, profectum, ut suos labores summo Pontifici offerret, cum Cardinali quodam rem communicasse. Referunt aute Cardinalem studio gloriae accensum laboris laudem concupivisse, addidisset, nonnullos Canones, quos referri memoriter ab eo Gratianus audiens Paluas esse clamabat, non suum triticum. Hinc Paleae nomen fluxisse arbitrantur. Inepta sane res, sed quae in tam rudisseculo facile, persuaderi possit. Sed illam sententiam

doctissimis uiris placuisse uideo,ut παλ. - uetera,& incogniti auctoris propter uetustatem dicantur, huiusque opinionis Alexadrum Cardinalem Brundisinu auctorem fuisse accepi, quae probabilis, p otius quam uera uisa est Multa enim me huic opinioni assentiri prohibet. Constat enim primo ex quibus auctoribus sumpserit auctor ille incertus. Vnde cum ab Augustino, Hieron mo , & Gregorio ex ijs de locis, ex quibus hauserat Cratianus, dc eadem fere exempla acceperit, uerisimile noest, uetera appellari potius ea, quet sub nomine Palea scribuntur, quam ea, quae paulo ante sub Gratiani nomine

28쪽

Liber Primus. II

mine relata erant. c. sed pensandum dist. 6. c. nam si cosenserimus dist. 27. Accedit illud non leue argumentu, sub Paleae nomine non ueteres constitutiones, sed recentiores historias reserri. c. Ioannes so. dist.&postoriorum Pontificum. c. Osius s6.dilh c.admonemus Ic. q. a. qui non multo ante Gratianum fuere, frequentem heri mentionem. Nec uero illud omittendum est, multa ad propositam quaestionem non pertinentia auctore illum attulisse d. c. admonemus cum seq. Ic. q. 2. Imo. cum Gratianus Vrbani ij canonem citasset aduersus ea, quae paulo ante dixerat interpositis tribus, aut quatuor capitibus,quae minime ad rem faciunt Palear adscriptis, longo sine interuallo Vrbani caput a Gratiano prola tum sequitur. c. praecipimus, &d. c. admonemus ead.

q.&cau. Vnde illa mini uera, &luce illustrior uidetur sententia, Paleam, seu Quoto Paleam Gratiani disci, pulum, aut agnatum fuisse, qui plures canones addidi quo locupletaret librum decretorum, quam sententia Io. Andreae in addit. ad Speculum in tit. cie allega. & d, sputa. in fine, & las in procem. Institu. de actio. & Al xandri . in prooem. Decreti coprobarunt: dc ego coni cturam addo, me in antiquis Vaticanae biblio the codicibus additiones illas non reperisse, & ab antiquis scholiastis

fuisse praetermissas prae- ter admodum pau

le sin rub. de uerbo, ob li. testatur.

29쪽

Variarum Ambig.

petitulos quosidam, qui errore ad nostros peruen runt, ζ, cur Imperatores Diui diacantur. GAD VILLOEPERUNT Imperatores titulos tantum diuinae maiestati debitos sibi uendicare cum se Diuos dicerent l. i Diuo K. de re iud. sacr asappellarunt leges, maiestatem diuinam, oraculum suti, consiliaque coelestia. l. ne quis. C. de osti. recto. proii. l.& f. C. si coni. ius uel utili. publi. & l. Iubemus. C. de sacros victi eccle. Ratio fortasse erat, quia Populi Romani mos fuit Imperatores illos plerumq; consecrare, qui superstitibus filijs, uel successoribus moriebantur, non tamen passim, & qui eo honore affecti erant relati ii ter Diuos dicebantur, ut Herodianus lib. . in prin. historiae suae tradit, di Tacitus lib. I s. infin. inqui . Nana

Deum honor Prencipi non ante habetur, quam agere inter homines desierit. Unde cum mortui in Deorum. numerum reserendi essent, hoc sibi etiam uiuentes

surpabant, qui mos licet desierit obseruari pietate, rem ligioneq; Christiana per Romanum Imperium propagata, tamen errore quodam gentilitatis ad nostros Imperatores inscriptio illa peruenit. An potius uera ratio est, quia eos Diuos appellant homines, qui bene de humano genere meriti sunt, ut Apollonius Thianeus respondit, uiros probos, & bene de humano genere meritos hoc nomine honestari, ut Philostratus lib. 8. c. a.

in eius

30쪽

Liber Trimus. I 2

in eius uita refert: Imperatores uero semper pro humano genere laborabant. l. bene a Zenone C. ae quadr.

praescrip.&Auth. ut Iud. sine quoque suss a. postprin. An potius ea ratio est, quia cum Principes Dei minita sint, eiusque uice fungantur, quasi Dei interpretes honoribus summi numinis decorabantur. Vnd e per ora Principii leges diuinitus ferri pr sumuntur. l. - C. de long. tun o. praescr. Hinc illa consulta coelestia dicuntur,quia manu Dei corda Principum mouentur. Hinc etiam uox illa oraculi, cum ex Principum ore, tanqua

ex Apollineo triffode certissima prodeant resposa. Alij nonnulli tituli sunt, qui non tribuuntur Imperio, sed quorundam Principum eropriae laudes sunt, ut Diuus Marcus dicitur consultissimus Princeps l. haereditas l. ult. C. detestam. philosophissimus. f. est quoq; Auth.

denupri prudentissimus, &religiosissimus . l. unum ex

familia f. sin. deleg. r. prudentissimus ,&philosbphiae plenus i. cum Sillanianum. C. de his,quib.ut indig.quos titulos Tiraq. in 8. l. connubiali num. ir. collegit. Unde nescio an probe, quod Reilaurus Callaidus uir alioquin diligens in tracta. de Imperato. q. r. scribit, nomnullos enim ex superioribus titulis numerauit inter titu los comunes Imperatorii, cum sint Diui Marci prorria praeconia. Sunt etiam in eodem capite nonnulla alia, quae probare non possum. Affirmat enim uir ille doctissimus, Imperatores se inter eruditos nominare a choritate sua. Instit. de adoptio. ibi unde nos eruditi,

quod uidetur alienum ab illius paragraphi mente,cum se in ea re modestissime instructum, & eruditum ab atma liquitD