Disputatio critica de carminibus Horatii sex quae dicuntur odae romanae

11쪽

PRAEFATIO.

Paucula quaedam praemonenda esse puto de ipso huius

disputationis consilio et ratione. Anno Domini Iso a Facultate Litteraria niversitatis insteiodamensis haec Quaestio publice fuit proposita: , Instituatur disputatio de Horatii dis l. III, I-6, ea

ratione ut opiniones, quae inde a Mommseno Act. Soc. Reg. EoruSSiae, A. 88O, P. O Sq. Cf. nemoSyne XXVI, p. 2 Sqq. usque ad Petrum CorSSenum Nov. Ann. ant. ClaSS. A. OOZ P. 82 Sqq. Cum de Singularum partium tum de universa darum significatione prolatae sunt, critice examinentur cf. Loeschhorn, o surrulaSS. Phil. a. IOOZ, P. ISO Sq. Fr. ΚrePPel de Zyclus de Hor Romeroden, Progr. in NaiserSlautern Iso et Isod alii et ipsius scriptoris interpretatio ostendatur. Omnem igitur operam cum adhibuissem ut illi muneri pro viribus satisfacerem, Amplissimus Senatus Universitatis suffragio suo quae scripseram Probauit, Aureoque dignatus est praemio Iam eundem fere libellum ut Specimen Litterarum praelo subiciendum curavi Eundem dico Etenim, licet non pauca menda in eo ab aestimatissimo promotore mihi indicata et correcta sint, idem tamen PermanSit,

eadem res, idem consilium. Itaque quae rite omnisenum atque ost Corssenum l. l.

de lim carminibus scripserunt viri docti des hac quoque

12쪽

VIII dissertatione consulto neglexi, ipsius Horatii praecepti pie memor: , Sit modus in rebus, sint certi denique fines. . Ne illi quidem libro elegantissime scripto, qui nuper in lucem prodiit exceptionem dedi, quamquam dignissimus est qui impugnetur. DiSSertationem volo d. v. agenUoortii, aemuli olim mei in certamine Amstelodamensi, qui idem

persecutus argumentum, ad di Uersam tamen Prorsus Onclusionem pervenit. Immo intra fines propositos acervus librorum et libellorum et commentariorum ad rem nOStram pertinentium tantus iam erat, ut Contendere non auserim me, quamvis magna adhibita diligentia, illa omnia cognovisse, habuisse, PertractaSSE.L. D.

13쪽

CAPUT .

Non Parum miratur, quisquis recentiorum colligit scripta de Horatii dis, quae nunc vulgo Romanae' diCUntUr, quod tot tamque diversae doctorum virorum reperiuntur sententiRE. Qui furor interpretandi et in diversa de iis disputandi eo praecipue instigatus esse videtur quod celeberrimus quidam vir ex suo more eas explican novas inopinatasque movit quaeStionES. Postquam enim Theodorus Monamsenu i , anno I 88s, in Academia sollemni die festo Friedrichi Gulielmi principis, praeclaram illam habuit orationem, Philologorum mox surrexit turba laudabant alii, alii impugnabant. Atque hoc loco iam addendum est ipsa illa, quae ProrSUS OVA MommSeno Sunt prolata, Saepe acerrime CSSe impugnata. Unde tandem tantae auctoritatis tanta dissidentia Ut id ingenue fatear quod sentio videtur mihi vir ille laude ceteroquin dignissimus, artem criticam hic paululum Prodidisse, ut eloquentiae faveret, utque Carminum Sententiam Germani Principis festo quam maxime adaptaret. Quae non temere me contendisS PoStea apparebit.

14쪽

CARMEN I.

1 Odi profanum volgus et Arceo. Favete linguis: carmina non prius Audita Musarum SacerdOSVirginibus puerisque Canto. Regum timendorum in proprio gregeS, Reges in ipsos imperium St Iovis, Clari Giganteo triumpho, Cuncta Supercilio moventiS. Est ut viro vir latius ordineti, Arhusta sulcis, hic generosior Descendat in Campum petitor, Moribus hic meliorque fama Contendat, illi turba clientium Sit maior Aequa lege necessitaSis Sortitur insignes et moS,

Omne capax movet Urna nomen.

Destrictus ensis cui super impia Cervice pendet, non Siculae dapes

Dulcem elaborabunt Saporem, a Non avium citharaeque cantus Somnum reducent Somnu AgreStium

Lenis virorum non humiles domos Fastidit umbrosamque ripam, Non Zephyris agitata Tempe. et Desiderantem quod satis Si neque Tumultuosum sollicitat mare Nec saevos Arcturi cadentis Impetus, aut orientis Haedi,

Non verberatae grandine vineaeso Fundusque mendax, arbore nunc AqUAS Culpante, nunc torrentia agrOS Sidera, nunc hieme iniquas. Contracta pisces aequora Sentiunt

Iactis in altum motibus huc frequens 3 Caementa demittit redemptor Cum famulis dominusque terrae

15쪽

Fastidiosus Sed timor et minae Scandunt eodem quo dominuS, neque Decedit aerata triremi et o Post equitem Sedet atra Cura. Ouod si dolentem nec Phrygius lapis Nec purpurarum sidere clarior Delenit usus nec Falerna Vitis Achaemeniumque OStum, Cur invidendis postibus et novo Sublime ritu moliar atrium Cur valle permutem Sabina Divitias operosiores

In carminis primi prima stropha statim dissensionis causa oritur. Quid vult poeta praespondet Monamsenus: si Est propheta ' Est propheta monarchiae. Atque, ut solent homines vaticinantes, eo tantum spectat, quo Verbi suis fidem sperat tributuros:

virginibus puerisque Canto.

, Ceteri enim, inquit, bellorum civilium odiis depravati die altem und xalten' it correctionem non sunt apti. Uouae dicit vir doctus minime improbanda mihi videntur,

nisi quod prophetae ' quos vocant alicuius novi rerum Status, omnes ad Suam Sententiam perducere quam Paucos arcere malunt. Quare minus forsan recte quam iocose vocem hanc adhibuit. - Sed haec minoris sunt momenti. Laude omnino digna est interpretatio qua versum illustrat Primum saepe male intellectum

Odi profanum volguS

Antea enim multum laudati laudandique interpretes vix verum sensum capiebant. Tacent Benileius et Peeriliam pius. Niesstingius interpretatur oden grosse Hausen '.

16쪽

Porphyrio aliique multi ad litteram poetae verba intellegentes Musarum profanos' significari iis volunt. Lucide autem ominsenus novam generationem vitiis intactam, P ProrSus Plenam indicari docuit ij. r. reppelius ' , qui omnia sere et singula quae tribus prioribus odis Romanis

Continentur, accuratiSSime PerPendit, reprehensionis Causam

hic quoque invenit. Narstentus a cum ommseno aciens ipsi reppello

modum excedere videtur excludendo adultos quorum animi obdurati erant per saeva tempora ' - Quamquam

nequaquam intellego qua ratione inter se disserant ipse Κreppelius et alii laudati scriptores. Schemerus in altera editione notissimi Gebhardi libri ' ,

Doerwaldius ' , recentioresque fere omnes item UmMommsen faciunt. Seligerus 'i, quem saepius infra laudabimUS, Opinionem protulit, quae paulum tantum differt ab opinione antiquitus tradita. Ita ipse convenit cum omm Seno, ut Prophetae partes tribuat Horatio, qui eos solum spectet Vaticinans, a quibus non tantum fidem et assensum sed scis potissimum exspectet: wie Rom stet ei ne ariSto- cratische Republi gewesen ar, o deben auctitanter

Augustus die Mitgliede de edienseschlectiter die Trageri Vide infra in annotatione a pag. . a De Cyclus de Horagi schen Romeroden Programmies . Hum. Gymnasium NaiserSlautern IbOJ-ISO . 3 Mnemosyne XXVI, p. Ia sqq. ,De Horatii Odis ad Rem Publicam et ad Caesarem pertinentibus . Aestheti scher Commenta et de Dichiunge de HoraZ. ader-

17쪽

de Staalsideeus . Eo igitur imprimis spectant Horatii

exhortation CS.

Sane non negabo oratio Musarum sacerdoti cordi maxime suisse, optimatium liberos ad pristinam virtutem conUertere, negabo tamen id eum hoc loco indicasse vel indicare voluisse. Primum enim potius nocere qUam ProdeSSE

mihi videtur ipsius poetae proposito talis significatio. Namque aut cupit audire illa plebs Horatii carmina,

ct et i non vult. - Si non vult, quare frustra remouenda

Si vult, eo ipso ostendit praecepta se desiderare, neque dubium esse potest quin multum interesse poeta iudicaverit, ut infima quoque Seu quinta clasSis, quae maiore iam frueretur quam antea iure maiora iam quam antea reipublicae ossicia praestaret. Deinde quod gravius est in ipsa prima Stropha simul contrarium enuntiatur. Poeta non tantum indicat, quibus nolit, sed quarto versu iam docet, quibus velit SUA Carmina Cantare. Verum plebs ' quam Germani dengrosse Hausen' interpretantur, ab una parte et VirgineSpuerique' i. e. die Jugend ' ab altera parte, non nisi immerito inter se opponuntur. Contra admissa interpretatione Mommseni supra laudatas sententia in promptu est j.

3 Ceterum ex multis poetarum locis apparet non vim nimiam ESSE tribuendam huic voci , musarum sacerdoti N. Solebant enim musarum deorumUe sacerdotum partes suscipere et Horatius et Uergilius et Ovidius et Propertius aliique Niesstingius-Heingius annota erunt Prop. IV. 6 C: Sacra facit vates, sint ora faventia sacriSU. Complures vero loco Riecinerus collegit, Typische Aeusserungen

18쪽

At de eadem stropha altera oritur quaestio Luce utiqUeclarius est unicuique Proemii instar eam esse. Aliqui autem viri docti eam tanquam insigne effatum omnibus his

carminibus, neScio qua ratione, Praemitti CenSUerVnt.

Atque triplex adeo distinguenda est sententia Pertinetne ad primum Carmen tantum, an ad Se Odas Romanas, an ad integrum Librum Tertium 3 Ut rite iudicemus de variis haes in re opinionibus, Spectandum omnino videtur, Uid

rierhev Nurnher I quorum nonnullos rei confirmandae CauSaafferre lubet. Primum fuisse Vergilium nobis auctor est . v. Ge. II J Sqq.: Me vero primum dulces ante omnia MuSae, quarum SACrasero ingenti percusSU Amore. Ovid. ex P. I. I, T: locum date Sacra ferenti. Idem Am III 8, 23: ille ego Musarum purus Phoebique Sacerdo ... Idem Tr. III. 2, 3 sq.: nec vos, Pierides, nec Stirp Letoia, veStro docta sacerdoti turba tulistis opem. Ibi sy: peragam rata vota ICErdOS, quiSqui ades sacris ore favete meis. Ovid. r. IV. IO, Is Sq.:bat,ibi iam puero caelestia sacra placebant inque suum furtim Musa trahebat opuS. Item f. r. III. T, SI Sqq. ex P. IU IJ, o Sqq.; EX P. II IO, IJ Sq.;Tr. IV. I, 2 Sq. Am. I. I, 6 EX P. II S, d. Germ. Arat. P. L. M. I. Io 3: te veneror tibi sacra fero doctique laboris primitias. Prop. III. I, LSq.: primus ego ingredior puro de fonte Sacerdos Itala per Graios orgia ferre Choros. Idem post verSUm supra allatum sacerdotis munus quasi depingenS sic prosequitur: m et Cadat ante meo icta iuvenca focos. Costum molle date et blandi mihi turis honores terque focum circa laneus orbis eat. Spargite me lymphis, carmenque recentibus ari Stibia Mygdoniis libet eburna cadis.

Ite procul fraudes, alio Sint aere noxae, Pura novum vati laurea mollit iter. Idem II. I, I: Quisquis adest faveat. Tib. II. , a Quisquis ades lingua vir mulierque fave. Haec sufficiant.

19쪽

de univerSo carminum nexu varii varie disputaverint scriptores, qui in explicandis his dis peram posuerunt. Quare hanc quaestionem postea retractare PraeStat.

a. CARM. I STROPHA a QUAERITUR SITNE CONECTENDA

CUM RELIQUO CARMINE NECNE. De altera stropha primi carminis eadem est dissensio. Non perinde quidem est sollemnis ac prima Stropha tamen poetica vel metaphorica ratione dicendi primo aspectu longe differre videtur ab illis quae sequuntur.

Regum timendorum in proprio gregeS, Reges in ipsos imperium S Iovi S, Clari Giganteo triumpho,

Cuncta Supercilio moventiS.

a. Sententiarum cognitio. MommSenus et ante eum PlureS, cum reliquo Carmine eam Conectendam esse censet, Vm Stropha dico quarta,

quae est de necessitate, quamvis id diserte non dixerit. Haec fere habet v. d. i): Dei Glauben an das unabander-

liche Schichsa stelli de Dicliter voran Uebe die Menschenherrscliti de ionig liber die xonige Jupiter aberuber alles und uber alle gebiete die NotiuendigkeitU. Quis negabit talem nexum, quod ad verba attinet, facile

admitti posset Inquirendum autem est utrum sit in ipsis versibus necne. Aliud enim est poetam aliquid dicere Potuisse, aliud eum id revera dixisset Narstentus supra allatam opinionem Plane repudiavit, et alteram quoque Stropham ad praelationem trahendam esse docet atque verSus S-8 ut dogma de invicto Iovis imperio praeScriptum CSSE, UASi: τηλαυγε δμμα'. Opinionis suae defensionem, quam OmmSenus Pro loco et tempore suo dure omiserat, adiunxit vir doctus. Nullo

20쪽

modo hos versus cohaerere nec cohaerere POSSE UmverSiculis Sequentibus ex eo praecipue hausit quod in ipsius carminis partibus diversis, diversas philosophicas doctrinas profiteatur Horatius. Ipso iudice poeta distinguit Varronis illas Theologiam physicam ' et Theologiam civilem '. Haec antiquam de diis conservat et propagat fidem illa

contra minus est idonea quae multitudini praedicetur. Itaque in altera stropha, ubi cum pietate quadam Poeta summum Iovis imperium in PopulOS, in rege Pronuntiat, si civilem ' omnibus aptam docet theologiam, in iis vero, quae sequuntur, B εο doctrinam de Necessitate. Quae adeo inter se pugnare videntur, ut EXUS A MommSeno indicatus miserrime iam OlUAtUr. Ad quae haec velim animadUertaS. Imprimis cum omnisenum tum arstentus tum, quos ego movi maenet omnes, mimiam, ut mihi videtur, soci, necessitatis' vim tribuerunt.

Aequa lege necessitas Sortitur insignes et moS;

Omne capax movet urna nomen.

Multo magis vocem illam premunt quam voluisse videtur ipse poeta Apud arstentum primas prorsuS agit artes in toto fere carmine, indiciumque illi est Horatium, propositi sui iam immemorem, virginibu PueriSqUC θ εο quandam hic tradere doctrinam. Quod sane minus decet eum Post-qUam vi Sacerdotis munus suscepit Sed si quis obiciat mihi negari non posse poetam in variis carminibus Stoicam doctrinam et Epicuream alternis vicibus docuiSSE, Eumque hic non aliter fecisse, respondendum videtur imprimis POCtAm, Si unquam, tunc Certissime o civilem' illam Varronis Theologiam profiteri debuisse. Neque in mente quidem

venire ei potuit ut fatali illa tristique Necessitatis Theologia

vim, Pem, eram virtutem iuvenibus eximeret l