장음표시 사용
1쪽
AMPLISSIMI TIIEOLOGORUM ORDINIS
,LMA LITIER RUM ACADEMIA MONASTERIENSI
UNA CUM EATENTIIS CONTROVERSIS DIE XVIII MENSIS IANUARII A. MDCCCLXXXVIII
PADERBORNAE. TYPIS FERDINANDI SCI CENINGI .
3쪽
Recentiorum philosophorum de argumento proposito opinione recenSentur. Theologiae quantum intersit in hac re recta Sentire. Cap. I. De animi potentiis et de oppetitu in enere. P. lFacultates animi humani quomodo ab eius substantia disserant quomodo inter se distinguantur. - Cognitio et appetiti comparantUr. Cap. II. se appetitu naturalis Sensitietas. p. l . Appetitus naturalis est ordo quidam rebus a conditore inditus sensitivus cognitionem equitur et est propria potentia. - viribus cognitivis ad movendum appetitum plurimum valet aeStimativa. - Vis concupiscibilis et irascibilis. - Utriusque paSSioneS. - NeXUS Um corpore. Accedunt notae de virtute aestimativa et irascibili. Cap. III. se humoni oppetitus duplici noli ra. P. 23. Variae sententiae. - Duplicem cognoscendi modum equitur duplex appetendi ratio. Probatur ex diversis propriis obiectis, quae sunt finis universalis et particularis. - Alter immateriale principium, alter potentiam materiae implicatam supponit. Idem sequitur ex diversa relatione ad corpUS ex infirmitate Sensitivae potentiae, quae excellenti sensibiliucorrumpitur. - Superioris appetitus dignitas et ordo realis in Deum
Cap. IV. se libpro et nec ssario in oppetendo. p. 2'. Libertas exerciti et specificationis . oppetitus superior . voluntas pendet a iudicio practico rationis quod est in nostra poteState externe, quia ratio in sua indicia se reflectita interne, quia de bonis particularibus in utramque partem iudicare potest. - Universale bonum quatenu necessario appetatur, in statu viae et termini. - Haec ne cessita naturalis est a sensibili prorsus diversa nec impedit libertatem. Sed libero arbitrio subtrahuntur motus indeliberati voluntatis ritem prima impulsio ad agendum. - Haec est Solius Dei, qui est prima causa efficiens.
4쪽
Cap. V. te appetitus sensitieta in rationem obsequio P. 2. Vires sensitivae perficiuntur in humana natura. Imaginatio et ratio particulari essiciunt, ut appetitus sensibilis bona spiritualia amplectatur. Quare iste magnam partem habet affectuum qui dicuntur nec tamen ita, ut affectuum nomina a voluntatis actibus excludantur. Immo hi per se multo persectiores sunt, sensibiles autem sunt quoad nos vehementioreS.Cap. VI. De olantatis in appetitum sensitiυum dominio et iure p. d. Est dominium non despoticumu, sed politicum Appetitus inferior etiam voluntatem movet. - Plena illius Subiectio ad statum naturae non pertinet, Sed est donum gratuitum. - Quid habeat appetitu Sensibilis cum moralitate. - Peccatum veniale in appetitu SenSitivo. Passio antecedens voluntatem minuit meritum, sequens idem auget. Exemplo Christi et disciplina ecclesiae honestas affectuum sensibilium
5쪽
Prooemi Um. Voluntas humana et, quae illi adversantur aut opitulantur animi affectiones, cum omnibus temporibus, tum hac aetate, ut librorum, qui de iis eduntur, multitudine probatur, maxime philosophorum studia in se converterunt. Si vero eorum, qui Unc celebriores esse videntur, opiniones inter se comparaveris, haudita multos in distinguendis explicandisque potentiis illis invenies
consentientes; cuius rei initia causaeque ab illo tempore repetenda sunt, quo philosophia peripatetica Cartesio auctore contemni impugnarique coepta est. Dum enim illa singulari auctoritate mentes sibi habuit addictas, nemo dubitabat, quin omnis actio animi ad duplex facultatum genus aut cognitioni aut appetitioni inserviens reducenda, affectus autem et voluntatis motus ex appetitu sive superiore rationali sive in eriore sensitivo derivandi essent Contra Cartesius, etsi duo illa facultatum genera concessit, tamen cum animi corporisque nexum substantialem solvisset, ubi sensibilem et cognitionem et appetitionem collocaret, non clare intellexit, sed utramque modo menti x modo corpori se soli tribuit Quare non mirum est etiam affectiones seu passione animi, quarum maximam partem sensibilem appetitum habere eo usque visum est, ab illo obscurius definiri quas ait esse imaginationesi Princ phil. p. I. . , Ubi mentem ait S Se rem cogitantem; cogitare autem ita explicat Ita non modo intelligere, velle, imaginari, sed etiam sentire idem est hic, quod cogitare.' De passion. ed. v. irchmann I. art ir haben urbine eele in iis uti dies liat eine verschiedenen Thelle die intiliche is aucti ver nutasti uti iii Begehren is aucti Wollen. De Irrthum, das man te viei Personen die meis einander enigegeriges etZ Sind, arstellera lassi, homini nurdavon das man ilire Verrichiungen nichi ori denen desinorper genati interscheidet, dem allei alles angeliori, mas sicli is de Vernulast ider-streben Zelgi.
6쪽
vel sensus vel commotiones animi ad hunc ipsum relatas et spirituum corporalium motibus oriundas .i Quamquam etiam voluntas suos habeat affectus, puriores quidem, quam illos sensibiles, sed raro sine illis.' - Partes humanae naturae, quas ita Cartesius nimis segregaverat, Spino Za ea ratione coniunxit, Ut et corpus et mentem unius divinae substantiae modumst esse diceret, hanc cogitationis illud extensionis. Quare animum humanum cogit tionem Dei esse putat, cuius obiectum sit corpus hominis. ' Nec aliud quidquam praeter cogitationem ait animo inesse voluntatem enim reduci ad actum cognoscenditas irmantem aut negantem. Etiam affectus animi a cogitatione non differunt quae si sus iciensi. e. in se perspicua est, illi quidem actiones, si minus, passiones nominantur. ' Perfectio autem animi in eo consistit, quod communem rerUm Substantiam . . Deum cognoscit eoque cognito
delectatur amor intellectualis Dei).' Sed ne in aliis quidem
voluptatibus inhonesti quidquam committi potest, tum quia omnis actio a divina natura procedit, tum quia nulla libertas inest voluntati aut se aut inferiores libidine gubernandi. Omnia enim divina
et humana eadem caeca necessitate eveniunt; quae ubi non extrinsecus imponitur, sed ex natura profluit, libertas nominatur. Altera via Leibni materiae animique nexum restituit atque non unam substantiam sed innumeras esse voluit, partes rerum
' Ib. III, 3. - Affectus principales apud Spinogam sunt cupiditas, laetitia et tristitia. III, II. ' Ib. IV, 28 V, J. T Polit Abhandi sed. v. irchm. p. 8. Je reter man die Menschen annimnat, deSto,eniger ars an sagen das si das Schlechte stat de Guten maliter horanen . . . Osseribar an de limoti mi derselben Fretheit, mi derer aucti est elit mi e aber nach de Nothwendighei de Natur bestetit, So andet e aucti aus de Nothwendighei de Natur . . unbedingi rei.
7쪽
minimas seu monades, quas et cognitione et appetitione instruxit, ut iam illi ea ipsa mundi universitas, quam Cartesius mactainam duxerat exanimem, ingens esset animularum multitudo .i Humani autem animi appetitum inferiorem et superiorem ita distinxit, ut illum diceret infirmis et confusis perceptionibus spetite perceptions , hunc perfecta rationis cognitione regi libertate autem indifferentiae ne voluntatem quidem pollere, sed ad maiorem, quam ratio indicaret, bonitatem necessario inclinari.')2. Ex eorum philosophorum scriptis, qui Leibnigii et olfii vestigiis insistentes in ceteris non magni ponderis sunt, haec tamen Germanorum quidem fere communis facta est Sententia, praeter cognitionem et appetitum tertia principali potentia Opus esse, qua animus rebus perceptis iucunde aut iniucunde afliceretur ipsamque assectionem statim sentiret. Itaque delectatio et tristitia ceterique affectus omnes praeter cupiditatem ab appetitu ad tertiam hanc facultatem Gesuliisvermogen transferuntur ' Assensus autem posterorum novae lauic opinioni Leo vel maxime contigit, quod Nantii, qui parens est recentissimae philosophiae, si non argumentis,
attamen auctoritate commendabatur.
Hic enim eo libentior facultatem istam recepit, quod cum appetitionem arctius definiret determinationem virtutis, quam ipsa in se es iceret, si ut haberet, unde affectus non voluntarii orei Leibia. p. ad Bierlin apud Erdinanii, Gesch. d. Phil. p. 6 8 Die Ionade is entvrede mi Vernulis begabitat Geist mens oder init in als Seele anima oder init inem tederii Grad on Empsinduit und egelirenat Analogon de Seele animae analoga). - Theodice n. i. Nunquam voluntas ad agendum perducitur nisi repraesentatione boni repraesentationibus contrariis praevalente.' Sutier, Abhandiungen d Beri Ahademi I SI I sa M. MendetSSOlin, Bries uber die Empsindvngen I si Tetens, Versuche uber die menSchl. Natur und thre Ent ichlim si 6- I. p. ao: Aus de Auflosun de Er-henninissi rast a sicli' ergeben, das in de Seele in reis aches Vermogenunterschieden erden ann. uersi bestipi sie in Vermogen, sicli modi figiren Eu lassen, Empsanglich eit Receptivitiit de Modificabilitat Dann in Veromogen, Solche in ili gewir te Veranderungen pu futilen Beides usammen machi das Gesuli aus. i Frustra ad vetustatem quandam ei conciliandam Plato advocatur a Nahlowskyses ullislebei S i. p. I, laici ei und Seel p. 36 pars enim animi, quam hic vocat θυμοε/dεe, non minus appetens St, quam fruenS
rebus appetitis. cf. Wildauer, Die Psychologie de Willens ei Plato p. 6).β Anthropologie Begierde appetitio is die Selbstbestinam uia der
8쪽
rentur, alterius indigebat potentiae. Quorum affectuum principales ei sunt delectatio et tristitia Lusitan Unlust), quae oriuntur ex
diversitate perceptionum, si comparantur non cum rebus ipsis, Sed cum animo percipiente .i Quae perceptio sive rationis est sive sensuum, affectus ea moti ad sensibilem partem pertinent.' Namque voluntatis motus, qui sunt illorum similes, non affectuum nominibus significandi sunt, ut e g. amare minime voluntatis est
aut praecepti p). Neque etiam ad voluntatis perfectionem pertinet, ut ad colendas virtutes secum affectus inflammet horum enim servor sensibilis eo maiorem relinquit languorem.' Multo vero abiectius est, voluntatem etiam in capiendis consiliis sensibilem inclinationem respicere immo ne felicitatis quidem expectatio digna
est humana voluntate, sed privat eam autonomia, quae est vera libertas Rationalis enim naturae ea videtur esse vel maxima praestantia, quod in se ipsa ultimum finem appetendi normamque invenit quae in eo consistunt, ut Semper rationalem legem i. e. eam, quae possit ad omnes homines extendi, sequatur. si De modo
9쪽
autem, quo voluntas ad actum procedat, deque interiore eius libertate secundum principia cognoscendi, quae ad νοουμενα extendi negat, nil certi affirmare audet. 3. Idealismum, cuius elementa apud Nant invenimus, J. G. Ficlite perfecit. Qui omnia, quae ex nostra cogitatione de rebus concliadamus, omnia et commenta, immo mundum ipsum nihil aliud esse putat, quam phantasma mente productum, quo ad sui cognitionem perveniat. i Non est in animo potentiarum diversitas, sed animus ipse est voluntas, quae operatur ex se ipsa et propter se ipsam .' Schelliri ad commune et absolutum principium mentem et naturam revocandas existimanS, totam rerum universitatem unam ait esse substantiam, magis minusve vitae participem, quae quidem in humana natura sibi conscia facta sit, attamen necessitati naturae penitus subiecta maneat. Ita specificadisserentia, qua homines a brutis segregantur, libertasque voluntatis
negari debent, peccata vero ex causarum naturalium complexione explicantur et excusantur.' Absolutum istud mundi principium Hegelaccuratius definit cum ex purissima idea entis, sicut ex divino quodam utero nasci dicat primum quidem exteriorem naturam, discessu quodam in ipsa dea facto regressu deinde ad se ipsam exsurgere
mentem ui compotem, cuius potentiae constanter non habentur
inditae manentesque virtutes, sed diversi gradus, ad quae absoluti explicatio progressioque perveniat. Ita animus ex infimis delectationibus ad flectus et cupiditates ascendit, inde ad appetitum beatitudinis et voluntatem, quae quidem libera non aliter dicenda est, nisi quod omni beatitudinis desiderio tandem purgata se ipsam Solam sequatur. L Ut Hegel ex de aliqua, ita latis e n-hauer ex voluntate caeca et indefinita hanc rerum universitatem siquidem existit, quod nescimus tristissimo casu profluxisse putat. Est igitur voluntas illa rerum omnium substantia quoniam
Bestinamun des Mens chera Opp. II. p. 2 i.
10쪽
autem voluntas nihil aliud est quam sitis insatiabilis et crucians eortam, quae non habentur, omnia dolore perpetuo agitantur et ad nihilum reverti desiderant .i Cognitio autem huic voluntati in humana natura per accidens adiungitur neque aliud ei confert, nisi ut miseriam suam cognoscat et sentiat libertatem autem voluntati adferre minime potest. Honestas denique voluntatis in eo potissimum cernitur, quod amorem vitae deponere et, quod magno ingenio dignissimum est, se ipsam perimere studet.' Cuius doctrinae unum quidem errorem gravissimum notat celeberrimus fere hac aetate philosophus Ed. v. Harim ann cum quale sit monstrum voluntas omni destituta cognitione quamque verum vetustissimum illud , Nil volitum, nisi praecognitum re, luculenter ostendat.' Quare cum et ipse voluntatemu dicat absolutam totius mundi substantiam, sinis quandam cognitionem ei adiungit, sed non sui conscientiam in eo tamen sibi ipse non constat, quod etiam hanc cognitionem ex voluntatis quadam appetitione nasci putat. - - Est autem voluntas illa primum pura potentia vel non essest, nititur deinde emergere ad actum quod frustra sit, donec accedat cognitio, quae actum voluntatis adducit;
ita nullo adhibito creatore aut motore ex mera potentia volinatas actualis i. e. mundus exoritur. si Haec voluntas, quae nondum se ipsam cognoscit, ostenditur in naturae viribus, in brutorum instinctu, in iis humani animi motibus, qui conscientiam praecedunt, in totius mundi gubernatione. Cum vero haec voluntas ratione careat et conscientia, non mirum est mundum ea procreatum eSSemiseriae plenum .' Quae miseria sentitur, simulac ratio nascitur
et conscientia quod sit, ubi ex materia recte disposita cerebro Specie cognoscibilis extrinsecus ad illam voluntatem accedit eamque