Hieronymi Fracastorii Homocentrica Eiusdem De causis criticorum dierum per ea quae in nobis sunt

111쪽

ducitur .proprium uero moia νεθροι motus circuitisnk. Aelociorem habet,quἔda diebus epig

pticam sicat, utpote ad illa ebliquus. Sectiones al3 nodos vocant,alii caput re caudam Dracοηθ. Caput quidem ea sellionem, de incipit is septentrion/Ierri. Caudam iram, unde in meridiem. Sunt autem finiones iraeisstabiles nariabilest diebus singulis, 'ridem obstruant mutari eas aduersius signorum ordinem quotidie R. 3.mutantur quidem et aliorum festiones ob Aplanes motum. Sed in 's ηon apparet nisi post annos plurimos, ut in Luna eafectionum inconstantia finguis etiam diebus mani staft. Declinatio uero circuli Luriae ab σquinoctis,ubi maxima est nator multost,quam maxima fissis declinatio. Siquide ultra tropicos filii re olaum circulum gr. circiter. 3.recedit.quare maxima Lunae declinatio gr. ino'nigintifre traditur. Hes et prσterea Luna eam tarditatis et uelicitatis inaequalitatem,quam Dymnes habere orbes uoluere,uerum non in una magis medietate quam alia

iram habet uti Sογd abis succilliue,et adpunctum omnem .Perro quem admodum Ur Sol,nep ipsa Luna retrogradationem ullam nouit, sid simperdurectastitur,quanquam modo tardior,modo velocior, modo medium mota gens,qui et proprius illi s.uelocissima autem quum striurgr.etiam . i s. in die una conscit.tardissima uero nix. ii .medium autem mctu agens gr. 33.ε stre io. Inaequalitatis autem periodus non omnino σqualis est periodo circuitionis, quando circuitio diebus a r. horis a. perscitur. ωσquai tos autem dubMar horis circiter i 3. Adflem porro relationem non par medius motus inaequalitatis nam habere Lunam constat. nam mo gr.m sec. ter.quar.quis ex. do issiceniungi acybici.quod inter G 39 g. so q4 4. o Iunium hocant , modo illi e diametro is 3 r3 16 IT mopponi,quod plenilunium appellant, modo in quartis σ1'ectibus esse,quas quadraturas dicunt,paci diccthomo,

modo in locis inter haec meqs.cenisneta autem quum est nihil Iuminis ad nos demttit.remota alitem a coniunctioneshmgr. ig uideri vestertina incipit in eccase,at exigua e cornuta, quod novilunium dicunt ,Πσciminuden. mox etiam magis asile recedens plus laminis continenter mono

dies

112쪽

be Ostendit, soli opposita,ab oppsitione porro comminuere orbem incipit, et matutina in exortu cooicitur,tsi rursus Amphicyrthooit,mox et rursui Dι cothomos,ac demsi etia Minordes exiguo lumine et corniculari. donec itersiai toti si tu sole redeat.CornicuIuris uutem quum sit Luna et ante oppositionem,et post.tu trud interest lante oppo Honε cornuastemper is ortumspectant post oppositionem autem in occisum . Ab una uero coniunctione ad alia e t periodussita, tempusq; hi tercidit dierum ast, horarum D. R. .

Per novilunia praterea quum uideri ta nobis incipit,non aequaliter siste ter Medius motus remotionis. ris nouum o endit,sed quandos pri m, a G.ter.quar.quin x. maduatoni titione , quod rarius o 3ο 13 35 43 ad 4r Hre si,quando plecunia,quod ut pluris ii ii 16 4ilao ir so dies imum accidit, quandos non nisi terstis,quod item rarius euenit. Multa item de uaria tum is toniunctus nibus,tum hi oppositionibus,tum fur is quadraturis accidunt circa Lhnim.

nam is coni titionibιμ non solumina Lumen amittit , sit quasi hi iuriam ulla erepti Iuminis, flem iniim obscurat ac demit nobis, quae His eclipsis dicitur,quod nec alibi euenire, quam is conium monibus potest, aut prophiis oppositionibus vero dejicere eclipseris inusipesset Luna. quod misi ijs solis cοηthigit,aut prop/. At uero et circa quadraturas magnam quandam accidere diuersitatem obstruant. eo enim tempore et maior multo,

ετ terrae propinquior apparet, unde oe non parum abiectum nostrum re spestu dilaci euaria oe Ioca in cocto eludit.

Alia praeterea π ualde admiranda diuersitas is Luna apparet,qlium Relocem habet motum, quum tardum. nam uelox quum est tum maior o terrae propinquior uidetur. quum uero tarda incedit, tum misior ετ remostior apparet.quippe maior o propinquior duobus iis temporibus1bctarisset, quam hi quadraturis est,re quum uelocem agit motum.

Eclipsis quos Lunae si tum fant quum uelox est,maiores obseruantur m is

maiori umbra, minores uero re is minori umbra,quum tarde graditur.

Sol quos si tum eclipsi tur quum Luna in ueteri est motu,maiore eclipsinsu stinet.si uero,quum in tardo Luna est motu,minorem. Ad haec si desciat hi meridie Luna malorem apud nos echri patitur , si in septentrione, miscorem.Contra Sol si is meridie ipse desciat,minorem ipse eclipsim're,si hi si ptentrion maiorem.ais haec'resiunt quae circa Lunam apparent.

113쪽

t Π CENTRICA UAD haec ammaduertentes Ayonomi Lima orbem is primis ecent cum statuunt. Quod uero eius sistiones cum ecliptica diebin fietu, tis mutentur aduersus signorum ordinem A s. inde feri dicunt , supra orbε Lmae,ac supra Deserentes eiin orbem alium ponunt, quisuper polis diaci diebus Nulis sit 3 . contra signorum ordinem mouetur, ac ficum et illi os

nes trahjt.orbem autem hunc Destrentem Draconis vocant. Addidere praeterea orbi Luna'epicycIam,cuius medius circuliu si busternus siemper est cum medio circulo ecentrici, in cuius circunserptia Luti stella uertitur,ima parte epicycli prosignorum ordine orientem uersius , suprema contra signorum progressum in occidentem. opposito quidem modo ac aliorum epicycligebantur.3 enim Hema parte in ortu,iferna in occasium uoIuebantur. in Luna uero contra fit .ima enim in ortum kmma in occasium ertur,qua e referi dicunt ut cum Luma uelocem habet motum, tum maior π propin; quior uitiatur.tunc enim in ima epiocli parte est,quae in idem cum ecenpirico agitur,ac nobis propinquior est.contra uero quumsuperna in parte et remotior est o minor apparet, tardum habet motum,qlloniam in oppo istum ecentrico uertitur. Retrograda autem nunquamst Lma quoniam epis clus tardior est ecentrico,quare re si retro reste tu epi cli ducitur, sim pliciter tamen non retro, sed tardius'um mouetur. Eclipses quos Lu in minores sunt quum tarde gradi ptur,quoniam tinc est is summovi cyclo re a terra remotior.majores vero quum velociter ertur,quoniam in

ima tunc epicycIoesim terrae propinquior iss a b terra e d. Luna e f. umbra terre c d . Luna in imo epicyclo π terrae propinquior bK in summo icycloi remo, tiar I m. manipstum igitur φin imo epicyclo Luna in majori Gumbra uersatur, summo in minori. maior enim est

demitur de fle. Diuersitatem autem aspestus , quae inquatrMμω

114쪽

ererere,is defieri dicunt,t Lmae ecentricus in mam partem, Destrius In 2 iam ex opp6itam aguntur .hcentricin quidem profignorum ordine in ortum Deferentes contra in occasium. de euenire nec or est ut plantia in emni reucIsitione sua bis in abside fit,bis in anta ide , uti σin Mercurio diximuί sic enim contra altis Deferentibus eualem describi circuum nec fp est,cuius Iongissido muIto maior sit Iuli, Atudine,qualis a g h e. in quo planetabis in obsidest in a re h bis in aniab idein g e. qua e bis centro urcinior sit bis remotior. In ceniunmcne igitur est D oppositione simper in abside est Luna,in quailraturis uero simper is antabfide.quare quum in his terrir propinquior fiat, di, Aerlitatem quidem is alestu maiore illic facit,i maior etiam apparet. hoc quidem Hquia terrae propinquior est,i ad quiasia Luna inter planetis diu obesἔaste tu, Iacit in cocto propter eius propinqMietem. quare quanto propin quior fiat,tanto maiorem illum diuestate reddet. propinquissima igitur ita sat in quadraturis,maxime qhidem in illis assectum variabit oe Ioca is se, diaco eIndet. Si uero quasi iam issud monstrari cupiat cur sola Luna diuersitatem in assectu Iaciat,aicimus iccirco contingere, φ ncbis non e centro terrae, sed e Iupi Vicie uidentibus linea centri in seriaco in unum Iecum incisdit, Iinea usus in alium,inter quor Iocas alium quidem quod intercidit, in Luna quidem distensibilis basis,propter propinquitatem I ae,in aliis alite planitis propter distantiam stobile non est illu tatium,nee loca distis taapparent.quare is idem uidetur in 'sferri centri linea re uisius. in Luna autem non in idem,s d in diuersu , fit se, Adiacus a b c d. terra e g. limea centri per Innum I I linea uisus per Iunam e h. Lmasbi f propinquior a 3s planetis .mani e tum igitur e centri linea in As diaco in alium locum cadit ut in I. Ii,nea nisius in alium ut in k inter quaestatium quod intercidit sensibile est,stloca diuersa referens,quod in aliis planetis no accidit propter distantia. sit enim SoI aut Iuppiter obi p, Iinea quidem centri per lonem cadet is q. linea ni uspn

115쪽

CENTRICA es ira sit ι insim representantur,quam ob causim is piseris a 'emu no diu νHicatur. in Ima autem φ propinquior caeteris sit diuersi catur,et tanto magis quaηto propinquior terraefat. quod in quadraturis contingit, at p breqμidem funiper quae astronemi ea demonstrant,quae circa Lma apparent. Cap.ra. de causis per ηcstra principia.

Vum autem ister diuina ira et perfress a corpora eiusmodi mε'rosi orbes esse non possint, entandum est per alia principia prorsdicteram omnium causas assignire. In primis igitur quar dicta sunt de si monibus eius cum ecliptica er nos offirmamus ac confitemur, eum demin; illum

orbem ponimusquisuperpolis pdiaci aduersus signorum ordinem diebus fetuIism 3 mouetur,a quo et sititiones Lunae mul quos trahwntur.petest autem re ide orbis in causa esse cur Iun libera non simul a Mercuriis ura circundatatur. Quod uero modo tardior,modo velerior eratur Iu a Circiterisuo ascribendum est, qui tum circi durit e, tum εν proprio motu tarrier Luna est. circunducitur autem non praecisi eo tempore, quo Iuna

circuitionem scit, sed paulo tardius.Luna siquidem diebus adi heris a orbem peragrat,at Cirritoris circuη dumo diebus ret heris fre i 3 Iit. quo

euenit ut perietas circuitionis non omnino qualis fit periodo inaequalita, tis.quoniam autem modo in idem eum Orbe L ae, modo in Oppositum stratur circitor,hinc accidit ut modo uelocior,modo tardior cfyiciatur Luna. nunquam autem retroducitur,quoniam tardior ira est Circitor. non est rustem inaequalitas haec in m a medietate magis,si uccessive ubis, quoniam non aequantur periodus is ualitatis periodus circuit lanis.

Ad Solem aut m reIationem non paruam habere Innam necess ε', Me sterrer ecIipticam habente, Lma Aeresper circulum siuum, qui eclipticam ficat. nec ab ea plus recedit quam gr. r. alit enim alter Ab altero est in eadem Iineu,aut erunt e diametro oppositi,aut in asterilibus a*s. up autem in eadem linea non uno modo dictitur, sed multipliciter. Mna enim est interdum linea resteritu centri,qκσ per utruηφ transit, ina interdum e r6yectu ilio

D.ηεφ erum in idem carit ceηtri linea'nisius ut dictum 6ὶ interdum a dicitur Ilaea res ectugradus,quum enim uter p μb ino gradu μnt, in ulna esse dicuntar linea, protrasti ficilicet Iinea a polis sediari adgradis eius,quae per utrum p 'em scilicet π lunam pertranstat. I n uestu fim i tur cum si e coruum tu Luηa dicitur cum μb una linea cum Ieserit quo. e s contingat modo. mpliciter autem Er proprie coniiuncta est,quum Ablinea centri liters cadit σι nos autem coni cta dicitur quum dat s.b linea

116쪽

wfius aut ub uno gradu coniunctiost i qui igitur intra diacum habitis

3 omnibuι modis es una linea re coniurastio potest.quii si ra eorum uero tum coniumstio fit. tunc enim Er centri Er usus Er gradus esse uria linea pol '.at quibus extras diacum est habitatio,'mmquam est una Iinea cἔtri er ut, s.fi enim coniunctio flat in medio coeli,centri Iis ea super ,mfusiclerim cadit at si ante mrdium coeli coni mitio accidat, tuncstemper con,imilitio uisus praecedit,centri siqvitur i ue Α .ro accidat post medium coeIi,simper centri prircedit conium itio,ni sussiquitar ilinea

centri b d, er b e. linea usus f d, et 1 e uisiis ubi J conloctio ante medi lim feodi 1 d, pest medium coeli f e. Conuictio autem gradus er centri esse mapos test,quam in f lienibus coniuηebot. qis Merost extrafictiones tunc=mper diuer,s s Iinea gradus et centri. visius ques ergradinconiunctio esse mala fictionibin potest,extrasictiones non . his multa eortim contingunt qua in coniunctenibus evr oppositionibu

apparent quotiescuηφ eηim talus ceniunctio, ut usus per Imae, Risq; centrum pertranstat,imc eclipsisftflis maxima,quae esse possit. quoi iasi filenibus filis hab/re tecum pete',s' si tunc meseris etiam diametri appa

reat Iuno,quo se accid i θιt dicere in me obscurari etiam tetumssem contirgit,non quidem terris emnitus,sid quibusdam. extrafictiones autem

In coniunctaenibus uer Hucere definit Iuna quonia ex si quidem Iumen ipserien habet, fid tollim quicquid demittit Iuminis a Me recipit .superiore itar ex tete Sole,neq; pars It aequae Solem steriat uideri a nobis potest. nes quae ad nos obiecta f. haec enim illuminata non est utpote aues a SDD.illa vero illumnata quidem est,fid aves es at nobis. Obscuratio uero haec in Iana eclipsis non apperatur. quoniam inter nos o Iuriam interponitur nihil,quod requiri uidetar in ea quam eclipsim appellare Hrοη emi noluere. ncn Ium autem in coniunctionibus Iucere de tui I ased etia pest, donec interuall. grsultem i4 amota assest,quod breui conficit propter celeritatem. Quod autem quandoφ citiuι,quan φ tardius si si nouam terris ostenda cause in uniuersi semedo citivisis asse amouet,modo tardi s. citius quidem quum uelocem ipse metum habet β tardum stem quom in rictum amouetur,tardius vero quum tardum ipse motum habet, SAReloce aut cum in ebliquum mouetur.stituo causa omnes tencuirEt

117쪽

vera omnes conuenium puae tardam motionem apportant,non nisi die tertia expectare debemus Lunam. Extrema autem rarius quam media

contingeresolemma resic da ut plurimum diesistenοbunoua ostendit Luna. Apparet autemprimum figurae quae inde luinaris dicta est, quoniamsthaerica est Lin .emtus autem circulus sest rico corpore arcuatis est,

ni ubulternus sit uisiui.quoniam igitur simper secundum fui medium illuminatur a fide Lana,circaIus quidem ille terminam illiminatam medietatem, a principioAbiser u ui id non Isiquare arcusis uidetur. Exiguum auteest quod apparet per non sunt qaoniam res Isimper medietatem iramine non tamen totapares illuminata videri pote' a principio, quia maxime euersa est a nobis.mox uero quoto abstediit a sole magis,tato plus eius paratis quae auersa erat,siste lenit.cornuum liero quin is Luna apparent ea ratio est,s Iemper parassi illecta uentrem sta conuexum in Lunasci oppo, fita concauu ubi cornuasunt.quenim igitur ante oppostionem Sel se praecedit,Lunasiquitur in diurno motu,sedest ut ante oppositionem coronga simper orientem reficiant. quoniam convexum m uenter ecca um reos it,u bi S.I.ps oppositionem autem contrariumst,quoniam Lumaprarces di Sol seqvitur,quare tunc uenter resticit orientem ubi Ses,concauum era cernua occidentem res iciunt.eadem de cause pante oppositionem SoI praecedi Luna uestertina in occasiu opparet.pa oppostion uero φ Luna ipse prσcerit,matutina in exortustetitatur. In oppositionibuι uerosaepe ipsi eclipsatur Luna modo tres modo in parte, non alibi quam hi oppositioni bin aut prope, quoniam obiectus terrae non potes umbram in Lunam iacere, nisi quum plantia uterφ e diametro opposti sunt,autprose. Sunt autem eclipsis L in moreres Luna in meridie exsente Sole in siptentrione, e corra,quiasA insteptentrione minor apparet ut dictum est quare umbram Ιὀgiorem a terra iacit Er Iatiorem,ubi eclipsist. Eadfletu uero in meridie meseris diametri sit, quare e umbram angustiorem o breuiorem proa cit,'s hs diameter se septentriene a b. hi meridie e d.

118쪽

so Mo Izesisti septentrione sunt,maiores quirim virintur,quam apis merid:e,quoniam in septentrione tum Lmagum sal minoris di estri rediatur,in meridie uero mMoris.Crescentib- tur is meridie utri proportionaliter Aperat quidem S a Lmm mclari excessu,quam inst trione se habebant. quare minus eclinatur in meridie. Si enim a π 4 proportionaliter orsant, a quidem ad 4. 4 autem adi tune e maiori recesu Derabit ., quam 4 sileret a. proportio quidem eaam manet dapta ilicet in utros,at excessis est in altero maior. a msuperat 4 per 4. 4 utros erat a per a Hum proopter quod minor i meridie His eclipsis uititur. m de eclipsibin multa frias dici possint quae adpraesinfigiturum 1 pertinent. p. a 3. de diuersitate aspectus is quadraturis er

is motu veloci oe tardo.

Nune ὀι diure tute assectus quae in Luna σpparet, prosiluamur.

quae duplex erat,estera in quadrasu ris,aetera in ueloci Lunae μιν tu.in utros enim lana er maior σ propinquior apparere dicebatur, et laea sectu marime euariare. cessarium autem est, aut ita re esse ut prosphiquior fat,aut apparere tantummodo. bonomi igitur quum non uides

rent quomodo contingere possit per apparentiam, existimasntφ casmomnem exclusi ,quae ad medium reduci posset,sta es re ipsa dixere. at uero non ita certe β:t,ut causim Omnem exclusirim,quae e me te pendere possit. nam tametsi causim ex aere omnem ex aqua, m eiusmodi exclusere, non tamen quae ad cocli partes restrri possint,animaduertere. diximus enim

quae a stellis ueniunt ad m*m nostrum,sed re coelum ipsum et caeli partes. quarum Aiae sunt 1 ecula res ranis tantum uister6 aliae medium rψro Genis esse possunt,eo pacto quo Mr'aquaeν rutrum re is umma dias phana omnia corpora densora.Haec igitur emnia in memoriam reuocanti Ant,necnon er trud quos repetendum est,acflponendum a nobi non selum maiora propinquioras uideri quaeper det in medium species mittunt, sed er illa etiam quae perplus dost mese uerumni,quo pasto ea quae is fodo aquae cernuntur ,maiora apparent er propinquiora, Er ipse etiam linatalis it prose herib ntem insipientrione,ut Apra monstratum fat. Quod igitur in quadraturis maior appareat lana π propinquier, causim

119쪽

tis ηὶ λ h Sol ubi d. silperier entis est. Min quadratura ubi e, uel ubi e . manislsim igitur Hyeci UB u radii ad Iunam ueni istaeii uer linea b si al3 per i c. illis cilicet qui in summo refranguntur ubi L similiter in Hia quadratura aeis ueniunt per d e, alii per I e. nullae autem leviores lineae esse pWJunt pelta Iuna r omni aeto Ioco,quam sint praed Et quod sui manifestum est . quare per plus orbυ acriodit resta sterie Iis in quadraturis, quam

in omni aeto laeo,unde re mesorem π propin= σε rem uideri lunam accidit, no Hiter quam ea quae in pro do aquae cernuntur. quinimo quaedam steriss a ecfaria imi tantae densitum, ut si per ea quis aut lunam,aut aliud Iderum stellit,adeo propinqua ira iudice ut tu turres ipsis excedant quare nec mirum uideri debet si per orbium paro residem quos contingat Cuius rei er illud quos signums quia etpla, Ilutae reliqui eo etiam mesores appareret quo ad quadraturas accedunt . ipsi etiam obstruauimus Iouem in quadratura multo maior lito. maior igiturm propinquior quum appareat in quadraturis Iuna , mars etiam eo tempore assectum euariabit re loca in s diaco eludet . ad sectam enim euariundum nihil restresue re ipse propinquior sit , iue appareat. idem enim omnino Iit.

Nunc autem er quo etiam mari maere re propinquior videatur egum metu uelocifrtur,expediamus.Uerum nobis unum licere ac concedi rgas 3,quod ae3s Astronomii nemine aut admirante aut reclamante Amper Immum ac concessumstat.omnes enim Fb Iuna unum orbem statuunt , quem Deserentem uocant id etiam nobis licere exstimamus,ut nemo turbari debeat fib luna orbem alium peramus,eo remus quam ali, , φ non ecentricum ponimus .hoc si uri increueniens uidetur illi nolumus haec fugst scripta. Porrὸersi orbi huic partes non unJrmes demus sed Hios rariores , alia d lare nunquid . hoc inconveniensemimabitur.at certe neminem aut tam ignarum,aut tum iniquum fre existimamin, cui hoc inconueniens uis deatur,quando et in lana saer in tota Αplane ea partu diuersitas ma

120쪽

uelocem gente,in maiori enim umbra uersatur Iuna. Est alltem re maior umbra alio pallo,Iuna enim propinquiore terris apparente, accidit eam in maiori utioris umbra uersari,quoniam pyramidalis est umbra terrae et latiorJemper quo territ propinquior est fit sol ab. terra e d, umbrater rie c d K. Iana propinquior apparens e f. remotior aph

parens gh. pes migitur est es in maiori umbra uerlari quam g b.ad apparentinuutem 'cienda nihil restri ut dirimin filiis luna prop inquior sit, fue oppareat.

Propter has igitur causas quae circa Iunam uisiuntur,ia tingere exi imandum est. De eo autem orbe quem nouub Ima penimi s operaepretium erit, quaedam dicantur. quo nemo existit e nos rem π ualde nouam,et ualde irrationabilem indu .ηep enim nouum inuentum est nostril hocnes erisa rotionem appositum .nouum quidem non est tam Eut diximun et idem astrono ficiunt.tum p philosephi malit oriam unum ib Iuna esse opinatisiunt. inter quos et Seneca snt, ut non quidem propter caulam in luna ,sed propter cometas eiusmodi orbem posi/it. Rationabile porro udetur ast altem n n praeter rationem es orbem sublu=l Κna,qui in latitudinem circuir uertatκr,cum propter bonum ac Dem in natura,tum propter quadam . quσ circa cometas apparent,vItra ea qiur evr citi sca Iunam uidentur. primum enim fi eiusmodi orbis sub Iuina iis,qui in lati udinem circumagatur,ret te previdisse naturam censibimus,quo partes illa danatae ignisi aeris quae sub poIissiunt,quandos inde abducta in aequinta realem trahantur,ac contra quae sub aeqhinomali ac sub tropicis Ain quam do φρb polos ducantur ita tota ea Abi unaris regio contemperetur. At uero oetatem Ust orbem qui motum sub Iuna habeat in Iatitudine praeiter ea quae iri Iuna opparent Iunt Orsigna quaedam alia circa cometas uisit,

nam quos aut Iegimus,aut uidimus cometas,omnes constat mctum uel notaHIem in latitudinem egisse. Legimus autem cum alios multos taIes Iu 1st,tum eum qui i4 a uises s mense Februario sole in Aquario grfre δε existεte.Fiat autempegoηias,qui quum prius australior fisset quam libra, mox adeo septentrionalis' busi se legitur,ut ultra Hiuum tropicumsterita retur.Nos uero tres illos cometa rim annis siuperioribus apparuere diligenstissime obseriseuimus,ac omnes miro quodam motu in Iatitudinem non parsiatus cs eximus, circa quo si pauli ster digretiamur,motius eorum admirandos recenyeamus,o gratum s optabile cunctis're,arbitramur. Ergo anno ιrsi primu cometa uisus est die 3 π 9 siptembris.apparieti