장음표시 사용
51쪽
tum mimos illos tum socraticos sermones ad Epopoeiam resert Aristoteles, Cum Epopoeiam inquiuium soluta orati
ne tum etiam metris imitationem facere dixerit 1, Epopoeia νοθpropria dicta, O, ut eius. est communis apud homines usus, heroico metro addicta sit , se nobis AHIIoteles merito nunc e cust, ct rationem assert,cur imitationem oratione soluta facta,
Epopoeiam appellauerit . Nam se non inquit ita Epopαia
nomine latius viamum, nulla communis erit vox, qua facta sermone tantum imitationem omnem significare possmur, qualis erat nimirum imitatio in Mimis Sophronis atque Xenarchi, ae praeterea Dialogis: quorum me quaedam oratione soluta, quaedam vero carminediue oratione soluta omnia esstent conscripta , cum in hoc tamen conuenis ent, quod sermone duntaxat imitarentur, unico sanὸ nomine vocari iurὸ debebant. Id genus erat Emparia, aliter, ac vulgo capi soleat, accepta. nam ut graeca vox indiacat, tantum Epopoeia significat, quantum , per verba faciens, id est verbis imitans. Haec Madius: quam sane Izm, quoniam facile erat labi, in eorum progressu commentariorii semel, iterum ac pertib nobis in memoriam reuocauit. Tametsi quod pertinet ad Mimos illos , non potuit non hae litantiam ille suam, unde interdum aberrauit etiam , non indicare ac prodere.
Ad III. Sed quoniam iam satis constare potest quales fuerint Aristoteli Sophronis & Xenarchi Mimi, quales Socratis
sermones, cur & Mimos & sermones istos ad Epopoeiam oes,&ad quam Epopoeiam, reuocauerit; agedu videamus cur potius dixerit Di tyrambum harmonia, rythmo,& metro imitari, quam harmonia, rythmo & set mone. Si enim ab initio non pro metro usurpaverat sermone, quid erat qubd ad extremum tripartitam istam instrumentorum varietatem non harmoniae, rythmi,& sermonis, sed harmoniae rythmi, de metri nomine in Di tyrambicam concluderet 3 Ego vero sic statuor locus iste si quis pauid accuratius aestimet in non modb non fauet aduersarijs , Ledeorum opinionem & causam magis adhuc infirmat, ri stram adiuuat atque confirmat. Etenim Aristoteles, cumonuisset varia illa Poematum genera ea etiam rationei inter
52쪽
inter se distingui & variari qubd tripartito illo instrum ε
ο vel sc orsim vel promiscue uterentur, sic λὰγον seu sermonem inter instrumenta illa numerauerat ut sermonis nomen proprie quatenus scilicet & soluto & vincto comunis est ) usurpasset: hac etiam de causa cum doceret quod poematis genus sermone seorsim uteretur, ad Epopoeiam hoc est ad imitationem sermone factam, tam Socraticum, pedestrem scilicet atque solutum, quam Mimicum illum, id est metricum ac vinctum, sermonem reuocauerat. Quis igitur non fateatur Aristotelem, cum subinde ostenderet quae poematum formae uterentur instrumentis illis promiscue omnibus, debuisse etiam docere soluto ne an vincto uterentur sermone Z Certe quemadmodum, sermone iam semel in solutum de metricum distincto, Sociaticos sermones reuocauerat ad Epopoeiam propter solutam orationem, mimos propter vinctam; ita cum moneret Di tyrambica tripartito instrumento isto uti promiscue, debuit etiam docere sermone soluto ne , an metrico uteretur . Et ideo ne id requirendum superesset
si dixisset harmonia, rythmo, & sermone uti, Diorambicas inquit harmonia utitur uthmo G metro . Non necesse
itaque est ut quartum instrumentum proseramus, quia metrum est sermonis pars altera, id est vinctus sermo. Sic sane perspicuum est no prosterni hinc sententiam nostra quin locum uniuei sum cum sententia nostra optime coherere. Contra vero infirmati atque ad eb prosterni aduersariam, inde colligitur, quia si metrum cuius mentionem hic facit, & sermonem cuius mentionem fecerat antea, confunderet ac promiscue usurparet, culicem san Epercolasset, deuorassetque camelum. Nam Epopoeiae nomen, quoniam pro Heroico carmine iam semel usurpatu fuerat, ne coactus quidem ausus est interim pro fictione
sermonis usurpare nisi cautione quadam ac moderatione
adhibita;& idcirco, ne nominis ambiguitate deciper mur, indicauit, se ideo & Mimos illos ex Socraticos se mones ad Epopoeiam reuocare quod aliud commune nomen suppeteret nullum: cum igitur hac veluti excusati
53쪽
Ac praus tribus rationibus , aduerjus
ne uti.& qu si culpam deprecari volaerit, tametsi non li
center omnino illud faceret cum Epopoeiae nomen ser monis fictionem ligasticaret ; quanto niagis admon tione seu excusatione potius uti, quin culpam deprecari, debuisset, ubi sermonem pro solo metro, quod insolen' tiissimum fuisset, accipere ac sine necellitate vita metruenim in promptu erat 9 usurpare libuisset ξ Sic concili uimus, opinor, loca illa Arii totelis uniuersa quae in proposita controuersa torserunt semper interpretes omnes. neque enim illos solum qui carmine quan cunque Poetarum imitationem concluderent ex Aristotele, haerentes habuerunt, verum etiam qui aliqua ex parte solutam orationem retinuerunt. Nam hi quoque vel Epopoeiae vim minus intelligentes, vel de Mimis illis Socratisque iermonibus hae litantes, vel certe utrunque minus recte & co-mode explicantes, aberrarunt a scopo.
Vertim dii Carybdim declino, video me, nescio quo pacto, in Scyllam propemodum incidisse. Dum . n.ijs resisto qui pugnat me ab Aristotelis sententia quam longissime discedere,atque adeo cum illo mirifice pugnare,cum non carmine sollim sed pedestri oratione Epopoeiam ex Aristotelis sententia conici ibi posse tinino vero conscripta se ille doceam,ecce tibi clamant alii illud interim corruere quod a me de Tragoedia & Comoedia iandiu fuerat conlij tutum: has scilicet soluta quoque oratione conscriptas ad poesim Aristotele aut hore pertinere . qui enim
obsecro id tu ex Aristotele demonstrasti qui nescio quae Epopoeiam tantum docuisti si tamen docuisti) posse ex Aristotele pede liti sermone ac stylo pangi & exarari rQuid multar cum scribat Aristoteles Tragoediam &Comoediam esse ex poematum illorum numero quae perinde ac Di tyrambicum harmonia .rythmo, metro denique
imitantur; profecto qui ex Aristotele id ipsum demonstrare moliatur quod tu praetexis ac pugnas, is Solis luce. obscuram, vel ut signi licantius loquar rectam lineam,
curuam, curuam, rectam; demonstrare moliatur.
Ergo ut talem ac tantam inuidiam declinem , simulque
54쪽
que s dem liberem meam, sic primit m disputo. Quaecunque facultas imitatui, nec quamlibet rem imitatur, sed humanas actiones ; nec humanas actiones imitatur quo cunque modo, sed sermone; ea ex Aristotele ad Epopoeiam ac proinde ad certum quoddam poematis genus est reuocada Sed Tragoedia atque Comoedia soluta orati ne conscripta, i ratur, nec quan cunque rem imitatur, sed humanas actiones; nec humanas actiones imitatur quocunque modo, sed sermone. Tragoedia itaque &'Comoedia quae soluta oratione conscripta sit, ad Epopoeiam ac proinde ad certum poematis genus ex Aristotelis sententia est reuocanda . Haec sit prima ratio. Nunc excutiat obsecro Petrus Victorius sutim ille ingenium; acuat mentem Mutinensis interpres ; exerant intelligentiam
Victorij si qui sunt) Mutinensisque sectatores, ac sese,
siquo modo possunt, hoc expediant argumento. Qui . n. fateatur interim recte fuisse loca illa Aristotelis explicata,ac summatim ad Epopoeiam solutae orationis imitationem suisse reuocatam; is etiam fateatur oportet id a n
bis recte omnino constitui quod de Tragoedia Comoediaque statuimus. Nam si quis obiiciat Comoediam sueTragoediam videri interim Protheum quendam , vel potius monstri per similem, quae, cum ab Aristotele Epopoeiae Eregione collocetur sexcentis in locis, nunc ad Epopoeiam a nobis reuocetur; meminerit is Epopoeiam a nobis in praesens non pro Heroico poemate & carmine cnam huic uere quidem ta nouam e regione Comoedia atque
Tragoedia collocatur ab Aristotele sed pro quacunque imitatione sermone facta usurpari; id enim facimus Aristotele ipso magistro ac duce atque intelliget ad hanc
non immerito, quin eodem Aristotele Authore, Tragoediam & Comoediam reuocari. Iam vero, etsi res ex pr posta ratione clarior est quam ut maiore confirmatione indigeat, veruntamen ne non argumentis abundare uidea inur ubet eam uberitis adhuc confirmare. Ac pros
cto Platonis dialogi continentur illi quidem perpetua imitatione; atque ita continentur, ut hac de causa ab Arist
55쪽
ristotele ad Epopoeiam hoc est ad imitationem sermone
. factam fuerint reuocati . Sed tamen si quis humanas in eis actiones requirat quae sunt poeticae imitationis mat
tia, si fabulam fabulaeque unitatem, si peripetiam &agnitionem, si mores praeterea, si rursus quo pacto inde aut
purgemur animi aut virtutibus excolantur,ac summatim
ea conquirantur in illis omnia quae in persectam fabulam aut poesim conueniunt ex Aristotele , non dissicile
sane erit quaedam ex iis continuo reperire, ceu dictione, sententiam, mores etiam: est enim maxime omnium morata Socratica oratio in humanae quoque actiones, quoniadramatica est oratio illa uniuersia,non dissicile occurret,
quamuis dicta magis quam facta dialogis exprimatur: fabula proinde non aegre apparebit, si quod Aristoteles do. cet 2 fabula sit actionum imitatio : plerunque etiam obseruare licebit Epis odia ac dictionem imitationemque illam affectionibus perpurgandis, virtutibus etiam inserendis, accomodatam esse : tametsi , quoniam interdum ad sapientiam insormat potius quam ad mores, haud perP tuum erit dialogis omnibus animos aut perpurgare aut Virtutibus excolere. difficilius tamen erit peripetiam seu fortunae commutationem in eis agnoscere uel agnitione notare: atque illa denique omnia obseruare quae ad PQ
sectam fabulam pertinent ex Aristotele. Verissime enim dici potest ingentem illam rerum seu partium varietate, quas magnitudinis alias,alias qualitatis appellat, aut etiatd perfectam fabulam, ut dicebam, & poeticam imitationem reuocat Aristoteles, partim desiderari in dialogis illis,partim non tam suis illam coloribus expressam, quaena
interdum adumbratam reperiri. Dum enim Plato vel docet vel refellit , ea rerum copia atque varietas non tam
de industria paratur a Platone quam ex imitatione illa naturaliter quodammodo manat de efflorescit. Quod si quis animum tantisper ab illis dialogis ad Comoediam
56쪽
que coloribus mirifiee expressas retare possit : praese
iam vero si metris posthabitis soluta oratione peragatur. ea enim est soluta oratio quae, si non tam doctrinae causa id quod Socraticis dialogis contigit quam Tragicae Cornicaeve imitationis gratia instituatur, admirabilem illam rerum varietatem,tum recipere, ac tabulae instar bene pictae M in optimo lumine collocatae, referre, tum verisimili ac decori, egregie cultodito, magno cu auditorum bono ante oculos ponere valeat .Quae cum ita sint, quis Platonis dialogos ad Epopoeiam certumque poematis genus propter imitationem reuocari audiat ab Aristotele , qui non ad certum item poematis genus reuocandam esse fateatur nostram siue Comoediam siue Tragoediam,quae admirabilem illam partium varietatem dc quasi syl-uam usque adeo perfecte sua imitatione concludit ac representat Nam liquis interim ideo aestuet ac nutet quod vereatur ne Aristoteles callide & per iniuriam Platonis dialogos reuocauerit ad poesim , quasi verti magistrum in poetarum grcgem coniicere moliretur ut Philosophiae lalmam illi praeciperet nam certe consimili calliditate ornatae orationis atque adeo eloquentiae palmam eidem Platoni detulerat alibi in is controuersiae statum permutaret. Nuuc enim quaerimus quid senserit Aristoteles de dialogis illis : non rectὰ ne an praepostere senserit: denique an qua iacunque imitationem soluta oratione factam reuocauerit ad poesim, non an iure ac merito reu cauerit . Ita fit ut cum Aristoteles uniuersam istiusmodi imitationem reuocet ad poesim, nos quoque iurEquin potiore iure Comicam Tragicamque imitationem Apedestri oratione factam ad poesim ex Aristotele reu cemus . Tametsi quoniam illud prius disputauimus in yniuersum , ac quicquid siue Plato siue Aristoteles senserit , uno verbo , solis rationibus in consilium adhibitis , aut horitateque tantisper mi ssa , docuimus Tragoediam atque Comoediam metrorum vinculis non sine ingenti utilitate ac dignitate solui posse, effecimus etiam Dostram hanc sentemiam retinendam esse , quamuis . G Ari-
57쪽
A tis oteles platoni iniurius suissetῖdum philosephicta
illas Socratis disputationes in poetariam gyros impeli
IILRatio ret . Porid antem Tragoediam atque Comoediam motris solutam ac vacuam retinentibus nobis illud quoque fruet, qudd Aristoteles acriter in eos inuehitur qui ex metrorum nomenclatione ac forma distinguerent poemata : contra vero imitationis varietate distingui iubet ac variari . Qua in re eo progreditur Vt non m db Empedoclem phvsiologum potius quam Poetam ha beri ac dici velit , verum etiam Chaeremonem quod Vrget maxime I e poetarum eximat numero, idque lucet mira quadam carminum usus esset varietate . Si igitur Empedocles est Physicus potius quam poeta quod imitationem neglexerit , Chaeremon eadem de causa poetarum albo deletur penitus , nec tam ingens carmianum varietas suffragatur illi quicquam , cur obsecro Tragoedia & Comoedia quae perpetua continentur imitatione , ad poesim non erunt ex Aristotele reuocandae
tametsi carminum essent expertes Atque eodem x uoluitur tandem res uniuersa , quin etiam nobis mul-rb magis fauet, si quod pugnant aliqui ὶ Chaeremori
dramatice scripserat ille quidem , ac propterea imitationem retinuerat, sed tamen Aristoteles ut imitati nis vim declararet , a stirmauerit ne huic quidem qui tam ingentem carminum varietatem usurpasset, ad poetae retinendum nomen , carmina fuisse quicquam sanfragatura , nisi linitatio accessisset: nam id quoque stenderet imitationem ita esse poesis quasi animam, ut haec una poemati essentiam ut ita dixerim 9 vitamque largiatur. Quapropter cum Tragoedia atque Conac dia soluta oratione conscriptae nusquam ab imitatione De Aristo diuellantur, quin imitatione conflatae sint uniuersae , aut inter germana poemata numerandae sunt, aut univo Aristotelis domina corruat necesse est.. ι , Neque Verd est quδd nos perturbet Aristoteles ac vaturis ex ria distrahat cogitatione quod dixerit Tragoediam de
ρω - Comoediam Di tyrambicae sere instar , harmonia uti, xythmo
58쪽
tione poemata illorum vis instrumentorum distingue-rentur ac variarentur, illud tantum spectare debuit quod vius interim obtineret ex instrumentorum nanque usu ducebat rationem in ac longo temporum interuallo conis firmata consuetudo requir et . Ita fit ut si aliunde de-
eerni possit id quod luculenta ipsi fecimus y4e deis
monstrari cum Aristotelis doctrina omnino consentire ut Tragoedia dc Comoedia ab metrorum vinculis liberari ac solui possit , nullum inde praeiudicium decreto huie labe iactando comparetur et cum non quid a pristis Comicis & Tragicis factitatum fuerit , quaeramus c. quanquam an metra usnrpauerint semper , cum Ath nienses iambis abicctisi sermones fecisIe dicantur, ac rursus mimi aliquit , post Aristotelem tamen, soluta oratione videantur conter ii, denique idem A ristoteles plurimos recenseat ut doceat tam sermone quam nudis m tris meliorum peiorumque imitationes reperiri, aliorum
sit iudieiuni λ sed quid ex Aristotelis initi js atque se
tentia fieri possit, uno verbo, an ex Aristotele Como diam & Tragoediam pedestri stylo exarare liceat, docea- imus . Neque vero illud obijciatur debuisse Aristotelem Ir. Praecepta saltem aliqua solutae Tragoediae Comoedia que praescribere ac praefinire si solutam metris imitati nem haud interim improbabat; etenim dialogos etiam, quippe imitatione obstrictox, numerauit inter poemata atque hac de causa concellit immo statuit Platonis dialogos ad poesim esse reuocandos , nec ta men leges ijs praescripsit vllasia vel enim nos ad trita quaeque apud omnes in confesso essent poemata informandos, de inprimis v sitatae Tragoediae Comoediaeq; praecepta explicanda iudicauit, vel certe, quoniam eadem ad solutam Tragoediae de Comoediae imitationem tr duci facile poterant unum enim metrum cum se luta oratione est commutandum ) ab eiusmodi onere sibi supersedendum putauit. Sed quonia satis, opinor, docui,Tragoedia atq; Comoe G a diani mr.
59쪽
Du μ- diam eum posse, tum verδ debere, importunis metio με rum vinculis atque aded tyrannide liberari , nec licere πί- nobis vllam selidae utilitatis honestaeque votaptatis partem inde percipere nisi naturalis minimem fucatus in
simu qu/- illis nitor ac decus eluceat; superest Auditores optimi. vi unum Comoediae nomine- is exponam ac finem dicendi faciam'. Nam cum me hesterna die commenta Hos C tione defessum, arctior somnus complexus esset , duae med in νο- mihi egregia forma adolescentes per quietem obuiae fa- sent: quarum altera cothurnis , purpura , regioquo ornatu , soccis altera communique cultu , sed mundo tamen, incedebat : ut hinc facile animaduerterim Tragoediam suisse illam , hanc Comoediam . Hae igitur
me peramanter primb consalutarunt: mox gratias quoque egerunt quod tandem aliquando,altem in meo hoc regno , indignissimum metrorum iugum ab illarum ce uicibus excussissem . Quam rem cum multis egissent
mecum , Comoedia randem c credo quod persensissee se in clarissima hac luce hominum a nebulonibus quibusdam medio sero indignissime tractari ac veluti cor . stuprari ) suas illa calamitates mecum s ut stilicet Pata
uinis quorum ingenio ac sapientiae maxime fideret, eas. Percenserem) exponere ac deplorare aggressa est.. Ac primum narrabat vel potius lamentabatur se in plaustris inter agrestes homines quin inter satyros etiam ac belluas conceptam, natam, educatam e ita ut olim
vilissimum pro domo plaustrum haberet misera , dc ita
hoc vicatim errare cogeretur: cum tamen Epop xia ,
Tragoedia , Lyricaque poesis in aulis ac templis aut setiam inter sertissimorum Ducum exercitus & castra Mnatae essent & versarentur Perpetub . Commemorabax deinde , nee sne lachrymis , se vix adultam ac ne adultatam quidem , eonviciis & maledictis adhibitam a proca-i cissimis veteratoribus illis & petulantibus: quin absentes etiam, etsi probos , exagitare coactam & carpere 1, it
ut nec hominibus sic enim illa J parceret nec Diis. Quam rem eb indolebat acerbius qu)d & iambis subi
60쪽
de illigata sit ut ad conuicia esset instructior : & Phaulicis Phallica cum dico, obscoenis sma quaeque dico
obstricta & mancipata ut impuritatem omnem cum probris coniungeret:& mimis addicta quibus stolidos quoiaque, ebrios, consceleratos imitaretur ac fingeret . Sed & illud deplorabat: se e plaustris aliquando educta, α in theatrum introductam , histrionibus auctam, scenis distinctam, instructam choris,apparatu ornatam, conuicia etiam & proba cum ornatu de choro, quae illorum fuit peruersitas, geminasse : ita factum ut talem ac tantam sibi inuidiam conflauerit apud bonos omnes, ut solum vertere, Graecia pene tota exulare, iussa sit His addebat se pauid post nouae Comoediae nomine e postliminio reuocatam , ac pro conuiciis & probris iocos & risus , sed amores in primis, amplecti iussam , paulo recreatam esse, spe etiam suscepisse maiora . Quid enim non recrearer sic enim pergebat illa ) cum eos interim
nacta essem qui se pollicerentur inter ipsos amores & iocos, quin etiam inter fraudes & rixas, curaturos ut cautiores redderentur auditores , & de suo quisque officio admoneretur quid non sperarem,cum ijdem me in posterum morum emendatricem vitaeque magistram futuram vel iureiurando interposito spopondissent e Sed ospes fallaces, o cogitationes inanes meae. dam enim meditantur ut vestros mores in alienis personis effingentes , expressam imaginem quotidianae hominum vitae vobis P Onerent ante oculos , atque hinc sore sperant ut m res quisque componere possit & ad familiam gubernandam, Rem p. etiam temperandam, institui; ecce tibi nescio quo pacto ingenti numerorum metrorumq; variet te, quasi cantionibus ac veneficiis, delinita; auloedis, cytharoedis, saltatoribus larvis ac soccis, implicata: machina, proscentis, orchestra, pulpitis, lipariis, auloeisue onerata, persensi me huiusmodi deliciis ac machinis impudicos amores non tam extinguere quam excitare : nec taad hilaritatem quam ad intemperantiam auditores prouocare et denique ad animos enervandos potius quam Telaxandos