장음표시 사용
31쪽
termisso, redeo a 3 rationem: quam video' multis extenuari , quibusdam etiam euerti posse . Porrb extenuari inde potest, quia quos Epicus loquentes facit,plerique graues& illustres sunt, ita ut miniis perturbetur decorum &vei risimile dum ii carmine inter isse colloquuntur quam si Dramatici actores loquerentur, praesertim Comici. Huc accedit quM dum illi aliquas tantum poematis. explent partes, non omnes quemadmodum dramatici; minor adhuc obiici nobis positi si tamen potest ) decori perturba
tio . Denique cum metrica corum dicta nusquam continuata sint, sed poetae ipsius carminibus, in quibus decoria ac uerissimile retinuimus,seiugata passim atque distinia, si sane, ut dum aliqui elaboratis carminibus subtili viderur loqui, vix ulla artificii aut perturbati verisimilis sensus in nobis aut suspicio excitetur , cum poetae carminibus, quippe uerisimilis ac decori plenillimis , discutiatur Meluatur. Atque haec ut dicebam, extenuant. Euertunt quae sequuntur . Nam quemadmodum egregie monuit Plato, Epicus poeta dum alios loquentes facit, sic facit si quis accuratius aestimet) ut non tam suam ille petib- nam celet ac dicta, quam orationem tuam alienae timillia mam reddere moliatur. Tragicus contra de Comicus Mdicta ille sua de personam penitus celat: vel potius inducit nunquam. Ita fit ut quamuis Epicus optaret quoda- modo nos a sua ad Achillis verbi causa aut Eneae persia nam auocare totos, ac veluti praesentes illos facere, attamen non tam Achillem aut AEneam loquentem inducar quam a se tentet ad illos similitudine orationis mentem nostram conuertere. Quod tamen nunquam sic molitur quin satis appareat ab Epico Achillem aut AEneam non tam loquentes induci , more praesertim Comico aut Tragico,quam similitudine orationis effingi. ita demum non neceste est ut dum Homerum aut Virgilium lecti tam us, Achillem aut Ata eam concipiamus carminibus disserentes potitis, quam poetam ipsum eorundem dicta, quae lioquin pedestri sermone aliquando pronunciata videri Possint, carminibus complexum esse. Ut enim Lucanus
32쪽
ita Pompei j Caesarisue complectitur dicta quae pede
stri oratione protulerunt illi, hic carminibus refert, sic Achillis, Eneae aliorumque multorum dicta quae ped stri sermone pronunciata fuisse concipere licet ac tangere, Umomemina virgilio carmine referuntur. Ita demutis cum de Tragicis de Comicis actoribus concipi id nequeat, haud verisimile est carminibus inter se coli qui verisimile tamen est ab Epico aliorum dicta carminibus illigari. Adde quod si cui sorte per incuriam non
tam poeta occurrere videretur Achillis aut AEneae dictae carminibus obstringens, quam AEneas aut Achilles carminibus loquens, ac dramatico more loquens, illud huic reputandum esset, hac quoque de causa Epicum statim ab initio, saepe etiam in med ijs quoque poematum spatijs,
Musas inuocare: harum enim munere id sibi tributum praeseserunt,quod se propria consecutos industria minus veris militer praeseserrent: nimirum potuisse tantarum rerum & memores & imitatores idoneos esse : quod sandTragicus & Comicus praetexere nequeunt, qui & pe Petuo suas illi voces personasque celant, atque alios omnino loquentes faciunt, nec Musas inuocant, sed ne inuocare quidem possunt unquam. Ad extremum aeque vitiosum est nolle leuia quaedam poetis concedere, ac vitiosissima concedere . Vt enim concedendum nullo modo est seruos ac mulierculas dies horasue totas metris inter se colloqui ac poema uniuersum iis constare colloquiis, ita e contrario ut aliquid Epicus audeat, noferre turpe est. Nam quemadmodum Camelos glutire uiatiosum ac turpe, sic in poetarum pictorumve operibus culicem percolare turpissimum. Vt omittam interposita illa quasi actorum carmina quae vix subi id fundi posse uideri possent iis qui non tam poetam quam alios concipi
unt loquentes , poemati decus quoddam ac venustatem addere. Vt enim colorum decus inter umbras enitet magis atque delectat, inconditus tonus suavibus succedent bus auget harmoniae suauitatem , sic ii uersus qui alicui u deri possunt non tam a poeta quam ab aliis pronunciari,
33쪽
ipsius poetae carminibus seiugantur ae uariantur non G
ne poematis venustate ac dignitate. . Quae cum ita sint, iam non Lyricos poetas modb qu rum varietas est maxima ac numerus propemodum infinitus, aut etiam Heroicum poema, uerum etiam Trago
dias atque Comoedias siue vinctas proferas, sue, quod optamus maxim P, metrorum solutas vinculis , & cum iis poeticam facultatem,sceliciter retinebimus: quin iubebimus etiam ut Apuleii, Luciani, Heliodori, Marziani, caeteri denique omnes quotquot soluta oratione complectuntur fabulas, nostris obtemperent legibus . dum enim non imitatione dissident aut fabula, sed metris tantum, poetarum nomen ac iura effugere haud possunt; tametu an interim in primis consistere possint, id verbpraefinire non est huius instituti ac temporis. Sed iam sentio quo isti confugiant rursus; video quo praesidio se muniant iterum ac tueantur: ac quid demum siue obtendant siue obiiciant ut suam illi sententiam retiun eant. Etenim Iambus f inquiunt isti in ex carminibus omnibus est usque ad ed dissolutus , ut pedestrem s
re sermonem exprimat ac reserat . ita fit ut quemadmodum solutam orationem mira smilitudine attingit, se etiam si facilis ad intelligendum. commode igitur & intelligenter adhiberi poterit Tragoediae & Comoediae , ac
proinde non necesse est confugere ad solutam oratione. Certe Philosophorum uertex Aristoteles tum monuit 'Iambum esse Tragicae Comicaeque imitationi accomoda. tum, tum ea ratione id confirmauit qubd homines in quotidianis colloquiis sine meditatione ulla aliquos prose re Iambos soleant: Horatius quoque in sua poetica id docuit cum de Iambo sic caneret.
Hunc socci cepere pedem,grandesque cothurni alternis aptum sermonibus,s populares Vincentem strepitus, O natum rebus agendis. Vt propterea nos quidem errare malimus cum Aristotele & antiquitate uniuersa quanquam non erramus mPrasens quam tecum bene sentire . Egregie . Quamuis
34쪽
erret iam iam videbimus . Ac primo esto Iambus proxime accedat ad Glutam orationem , &ideo sit facilis ad intellige dum, quod tamen est falsum, ut ostectam non multo postiueruntamen non idcirco custoditur randem is cleeorum & uerisimile : nam quantumvis nobis in quoti μ mr diano sermone excideret Iambus aliquis, non tamen est uerisimile ut excidat, ingens illa, continuata atque adeo rupetua iamborum moles qua Tragoedia atque Comoedia coagmentatu r. Quapropter non ego dicam a Tragoedis&Comoedis verisimile ac decorum perturbari si intelloquentum proserant unum atque alterum iambum, aut paucos quosdam iambos: sed ut tot millia , eaque continuata proferant, id vero nunquam fatebor cum uerisimili consentire: pra sertim verb quia si forte homines in quotidianis colloquiis iambos aliquos funderent, hi sine dubio essent incompositi, enerues, insulsi, ignobiles: non autem viriles, suaues,operosi, graues, falsi, nobiles, quales
pud Poetas praesertim Tragicos passim offendimus . Et idcirco aduersariis sic potius effet disserendum. Cives ac populares, quin aulici regesque ipsi, quamuis in quotidianis colloquiis multa ultro citioque proferant, ac dies horasiae totas colloquantur, vix paucissimos quosdam iambos effundunt, atque eos etiam enerves fere, insulsos Scin compositos. Tragoedi itaque atque Comoedi qui illorum colloquia imitantur, vix paucissimos quosdam Iambos proserre deberent atque eos enerues & incompositos : tantum abest ut perpetuis δc operosis iamborum colloquijs & concertationibus verisimiliter inducantur . Quid 3 non ne iambi certis quibusdam pedum comprehensionibus conflari & coerceri solentὶ sic sane. quis igitur animaduertat Tragicum actorem aliquem, aut Comicum semper in secundo quoq; & quario pede in iambo verbigratia insistere , ac trimetro catalectico carmen claudere,& summatim in breuissima illa comprehensione quod sen, et metri genus ac formam arripuerit, ea perpetuo illo recursu auditorum pulsare aures; dc tamen
hoc loquendi genere quotidiana hominum colloquia ex-
35쪽
primi aut dicat aut eredat3 rgo sine, si quis id in quoti
diano sermone ac de repente non dicam tot millibus continuatisque vicibus,sed ternis aut quaternis, essiciat, huc non tam popularem aliquem quam diuinum, vel certe ada: mone correptum, dixerim hominem Certe dc Pl tarchus grauissimus author & Plinius id uni oraculo atque amatis oraculi administris tribuunt ac largiuntur. Quare ut hanc rem concludamὰ poterit sortasse aliquis cum Aristotele aut Horatio tueri Iambum minus quam caetera carmina distare a soluta oratione : at esse solutae orationi quam simillimum, & uno verbo, aptum ad verisimile decorumque tuendum , nullo modo . Nam Iam
bum e sis intellectu facilem , dicitur quidem facile, sed legentibus persuadetur dissicile . Si quis enim Euripide perlegat, Sophoclem, Eschilum, Aristophanem ; sen
tiet profecto horum dictionem longe maiore obscuritate inuolutam esse quam ut oratoriae hi storicaeve dictionis obscuritatem non multis partibus superet. Id quod de Ennio quoque, Pacuuio, Seneca potiori iure assirmari potest qui Virgilium Heroicumque carmen sita illi vince bant vincuntque obscuritate Sed ne imprudens sim ego, qui iam antea ostenderi mquam praepostere a conuicijs ad laudem omnemque aia sectionum morumque varietatem traduceremur Iambi , quam temere in Tragoedia saepe atque Comoedia confunderentur , quam inconstanter semper nouati ac variati fuerint , & ad aurium voluptatem sed imprimis ad plausus & quaestum detorti, & tamen pluribus agam aduersus illos qui dictitant Iambum & intelligenter & commode Comoediae atque Tragoediae adhiberi, alio sese conuertat oratio. Porro autem exposui hactenus ac pro virili quoque mea confirmaui argumenta illa omnia quae mihi in pro-
posta controuersia occurrerent aduersus solutam orati
nem. tam et si eadem infirmaui subinde, immo uero squaniam sic tandem postularet ratio) explosi penitus ac resaraui. Nunc sit per est ut reliqua illa argumenta expend-
36쪽
mus quae ab aduersariis ipsis ex doctissimorum virorum
authoritate ducet, iur. licet enim ubi aduersariorum causam rationibus aflictam ac proli rata naue ideo , haud sandest quod aut horitate magnopere commouear, veruntamen ne tantisper commoueantur caeteri ac perturbentur,
in eiusmodi aduersariorum perfugium ac propugnaculuiam lubet inuadere.' Atque ut ab eo qui unus pro Latinis omnibus esse potest, a Cicerone inquam, incipiam, Quis neget inquiunt m. . isti summum hunc dicendi magi strum iudicalle versum Poemati esse necessarium, cum se fateatur Graecos poetas, quasi aliena quadam lingua locutos , non attingereὶ certe id propter metra pronuncia uerit necesse est, quibus maxime esticitur ut Poetae non graeca sed aliena peregrinaque lingua locuti videantur . Ego vero an Cicero vel potius qui interim loqueretur Antonius Cicero nanque Eraecos poetas peruolutauerat diligenter) metri causa ita locutus sit non facile statuerim. si quidem magnopere vereor ne id protulerit propter voces quas Graeci poetae licenter admodum immutare ac nouare solent, sed in primis dialectos quibus poetarum dictio perpetuo rere completur Sc variatur : dum enim sue oratores siue historidi certis quibusdam linguarum finibus cohibent orationem , & Communi inprimis Atticaque utuntur lim , sua, poetae & ex Ionica Sex Attica & ex reliquis omnibus notae. n.sunt multa decerpunt. ita si ut dii ab oratoribus si minime sunt ad intelligendu difficiles, ad poetas diuertit aliquis, huic isti quas aliena lingua locuti videantur: usque adeo propter dialectorum varietatem vocumque non itatem obscuri sunt de inuoluti quanquam quoniam ei qui ab oratoribus ad poetas diuertat, versus quoque obscuritatem parere solet, nolim ego istorum sente tiam penitus improbare: quin ut liberaliter cum illis gam) pervelim eam tantisper admittere : praesertim vero cum M Tullius alibi saltem hanc sententiam expresserit luculenter. nam de in Oratore,Quaesionem inquit) poetae
attulerunt, quid nam esset illud quo ipsi diserrent ab oratoribus,
37쪽
numero maximὸ ridebantur antea o versu: nunc apud oratores iam ipse numerus increbuit . quicquid est enim quodsiis auri: mensuram aliquam cadit, etiam si abere a uersulnam id quidem
orationis en vitium numerus vocatur. Et tu tertio de orat re qui locus clarior est qui in ut tergiversari quicquam liceat in dum oratores cum poetis conferret, Neque vero
aiebat baec tam acrem curam diligentiamque desiderant quamen illa poetarum: quos necessitas cogit O ipsi numeri ac modi, sic verba versu includere, ut nihil sit ne spiritu quidem minimo breuius aut longilis quam neceJe es. Sic M. Tullius. ut propterea satis superq; conitet poetas carminibus sui me adstrictos . Quanquam locus hic haud ossicit nobis quae
quam: neque enim quaerimus interim an poetae sese caseminibus obstrinxerint, sed potius contendimusTragicam& Comicam fabulam carminum vinculis soluendam de liberanda est e, cum metrorum culpa Poematis verisimile, decorum, dignitas, intelligentia, denique solida utilitas ac fructus, honesta etiam voluptas,depereat & evanescat. Atque hac in re obtestamur aduersarios ut quid M. Tullius praeceperit ac senserit explorent diligenter : intellia gent enim scriptum reliquisse Poetas, ut numeris de cantibus adiuuantur, este quidem dulces, ita ut a mitis non legantur sol im,sed ediscantur: sed tamen mollire animos nostros , neruos omnes virtutis elidere: denique per
speciem liberalis eruditionis multa nobis afferre mala dc detrimenta. Et quamuis dum suarum ille laudum pra conem, hoc est Archiam poetam. , defenderet, mirifice dc poesim de poetas extulit, & ad hanc rem non Orat rios modb sed Sc poeticos neruos intendit; quasi poetae sancti essent Deorumque munere commendati: quasi saxa de solitudines poetarum vocibus responderent, immanes bestiae eorum cantu flecterentur: quasi Imperatotes sortissimi poetas sibi comites delegerint, ac propc armari poetarum nomen Musarumque delubra coluerint; veruntamen ubi tantisper ardorem illum remitteret ac studium,& serib ageret, poetarum metris, cantu, intensi
reque imitatione permotus , sic statuebat. I ME igitur a
38쪽
Platone educuntur ex ea ciuitate quam finxit ille, eum mores optimos ct optimum Reip. Ilaim exquireret . . t νοὸ vos, docti Icilicet a Graecia ; haec O a pueritia legimus ta discimus :hanc eruditionem liberalem S doctristam putamus . Neque
Fro haec ego commemorasse velim qu bd poetas poesimque contemnam aut Musis insensus sim , tantum enim abest ut poetis ac Musis sim insensus, ut censeani moderatam poesim esse honestistimam remissionem animorum optimamque humanae vitae magistram . Denique quas Cicero politioribus literis egregias tribueret laudes, dum illis ali adolescentiam diceret, oblectari senectutem , res secundas ornari, perfugium atque solatium praebeii aduersis, quin delectare nos illas domi, non impedire foris, nobiscumq; pernoctare, peregrinari, rusticari; in liberalem poesim conueniunt vel maxime; verun ramen ubi id
largitus fuero aduersarijs , eo tamen recurram ut intemperantes Comicorum ac Tragicorum numeros ac metra, multo verb magis cantus ac caeteras illas corruptrices
animorum delicias cum optimo Platonis interprete hac enim sententiam sine dubio ex Platonis politia hausit Cicero animos nostros mollire, ac virtutis neruos incid re , denique sperata nos utilitate defraudare contendam . Ita demum si quid M. Tullii valet authoritas valere autem plurimum debet, immo verb Latinorum initar omnium esse potest magnus hic Romanae eloquen tiae ac Philosophiae parens) Tragici & Comici dum soluaa oratione posthabita, fabulam metris inuoluunt & cantibus, non boni humanae vitae magistri habendi sunt. Quod cum ita si, iam sicilius licebit animaduerterenum tantopere aduersariis faueat Plato, an verb sententiam confirmet nostram. Nam quid est obsecro cur po tas, maxime vero imitatores,e Rep. eiecerit sua φ certὰ scuis attentius eum perlegat. intelliget non lyricis insensum esse aut si qui sunt alii qui imitationi haud astructi sint: cum praesertim horum carmina diuinis laudibus canendis ut ille ait accommodata uideantur. Cum H mero etiam Heroicisque poetis, quos etiam in multis Iaadat
39쪽
dat, facile rediisset in gratiam ubi & temperatiore imit tione usi essent,& in primis nonnulla quae cum honestate
ac virtute pugnare viderentur, emendassent. verum in Tragicos & Comicos, quoniam perpetuam illam imitationem metris & cantibus ad lasciuiam se uitiamve inflecterent totam,sic exarsit ut tandem & illorum poemata repudiauerit, de poetas ipsos, E sua Rep excedere iusserit tanquam si aqua illis de igni interdictum vellet : idque
quia versu , rythmo & harmonia mulcerent quidem aures,& expertem rationis sensum delectarent, confluent bus denique in theatrum turbis admiratione mouerent ;ad prudentiam vero Sc temperantiam non modb non informarent animos , sed ea ratione ne informare quidem
possent. Sic sane dum quaerimus num ex Platonis sententia non dico carmini illigarent veteres poetae Tragicas MComicas fabulas, sed an utiliter illigaret,itaut eorum imutatio non sua uis modb Platonis verbis autor atque iucunda, sed ad hominum vitam instituendam, Rempubliacamque temperandam utilis esset, non aduersariis fauet Plato sed nobis potius, qui ut Tragoedia de Comoedia utiliter retineri possit, eam metris & huiusmodi quasi voluptatis illecebris exoluendam putamus. Atque hac de caul: non necesse habeo illud disputare, an Socrates inter I quendum solutam orationem poesi opposuerit aliqua do: quasi vero Comicie quoque Tragicaeque poesi non soluta oratio adhiberetur sed carmen . etsi enim quae ad hac
rem confirmandam ex Platone afferunt urgentque loca, pleraque infirma sunt, veruntamen nolumus non neces
Pariam disputationem suscipere: cum non quaeramus quia fecerint Tragici aut Comici illi, sed quid fecisse conducat & praestet . Ita multb minus est quod siue Alicarnasset , sue Hermogenis , siue Eustath ij at thoritate commoueamur : nam praeterquam qu bd isti obscure satis ac frigide id significant quod praetexuntas
uersarii, possem ego illis alios non paucos , eosque non contemnendae aut horitatis viros opponere qui aliter sentiunt. Inter quos Dion Chrysostomus , Pellendi sunt
40쪽
lum, siue carmine prouocentsiue soluta oratime . Sed & Ale xander Piccolo mineus quem ob doctrinae praestantiam 3e varietatem praeclarum Vrbis suae suorumque temporum decus meritι appellaueris, non Comoedia solum, verumta Tragoediam pedestri sermone non sine dignitate serrabi posse contendit. Verum quid moror esto Alicarnasseus ac eae teri illi duo id scripseritit ac perspicuis verbis scripserint quod dictitant aduersarii, attamen quid tandem esse iunt ij nisi apud veteres fuisse in more postum ut Tragoedia de Comoedia metris commendaretur pr sectd aliud nihil. & tamen non id factum fu i sse, sed sine decori pertu ibatione immo veia, cum auditorumcutilita te atque humanae societatis bono factum fuisse, docendusii erat . qua in re si quis haereat, Philosophorum Homerum legat in postremo libro de Rep: atque intelliget Tragicos illos de Comicos eorum temporum corruptela fuisse ac pestem. At enim quam tu libenter moras nectis ξ quam faci- ΩHI A .le ad omnes alios quam ad Aristotelem diuertis λ & ta- telormen non tam facile illum praeterire ac dissimulare deberes quem explicandum suscepisti: multo minus eius au- iis inisti, thoritatem contemnere quem optimum atque admirabi- urgentur Iem poeticae facultatis magistrum fuisse consi x- ari, Ergo, quoniam ignem bene sopitum excitare vos iuuat Ρ Auditores; agedum ad nostru Aristotelem reuertamur tide quicquid tandem summus hie Philosophorum poetarumque magister aut senserit aut sentire nos iusterit exploremus . Quid enim si nobilis hic non intelligendi solam sed & dicendi artifex plus sortasse nobis concedat quam interim postulauerim Ae pri md ad Aristotelis Rhetoricam prou0co Exonim ,
siquis requirat ab Aristotele' cur statueriti& cauerit ne oratoria dictio sit metrica aut admodum numerosa, respodebit, ne probabili careat aut verisimitu ac rectὰ: carmeenini summam industria in requirit ac refert, nec cuius.
cunque est sed ingeniosi tantum, quique non lubito sed: E magna