M. Tullii Ciceronis opera

81쪽

PRO A. CLUENTIO. rnem litium , non esse Iudicium Scaevola condemnatus est aliis criminibus seequentissimis Apuliae testibus: omni contentione pugnatum est , ut lis haec capitis aestimaretur Pae res, si rei audicatae pondus

habuisset, ille postea vel iisdem , vel aliis inimicis , reus hac lege ipsa tactus esset.

XLII. Sequitur id, quod illi judicium

appellant 'Mores autem nostri num . quam neque iudicium nominarunt, nequa perinde, ut rem judicatam, observaverunt, animadversionem, atque auctoritatem censoriam qua de re antequam dicere incipio, perpauca mihi de meo ossicio verba acienda sunt ut a me quum hu usce periculi, tum ceterorum quoque omelorum , amicitiarum ratio conservata esse videatur. Nam mihi cum viris sortibus, qui censores prinum fuerant, ambobus est amicitia cum altero ver sicuti plerique vestrum sciunt Lmagnus usus is summa utriusque ossiciis constituta neces.situdo est.

hus eorum mihi dicendum erit, eo dii

et mo ut omnem orationem meam

de illorum facto, sed de ratione cenhabitam existimari velim a Lentulo tem , familiari meo , qui a me proenia sua virtute, summisque honoribus quos a populo Romano adeptus est, bis

82쪽

noris causa nominatur, facit hoc , Jud, Ces , impetrabo , ut, quam ipse adhibere sonsuevit in amicorum periculis fidemindiligentiam, tum vim animi, libertatem que dicendici in hac mihi concedat, ut tantum mihi sumam, quantum sine huius periculo prae erire non possum. A me tanmen, ut aequum est, omnia cauti pedete timque dicentur, ut neque fides huius desis,sionis relicta, neque cuiusquam aut dumtas laesa, aut amicitia violata esse videatur. 119. Video igitur Iudices , animadver, tisse censores in audices quosdam illius eo

filii Iuniani, quum istam ipsam e rus subscriberent. Hic primum illud commuira

Proponam, numquam animadversi tutas censoriis hanc civitatem ita contentam.

ut rebus judicatis, fuisse meque in re veri sonsumam tempus exemplis ponam allia unum Getam quum a L. Metello.QCn. Domitio , censoribus, ex se meiectus esset, censorem ipsum postea in lainam: cusus mores a censoribus erita reprehensi, hunc posteain populi Roma.ni, χprum , qui in ipsum animadverta, 'ant, moribus praefuisse. Qub si illud a dicium putaretur ut ceteri, turpi audias damnati, in perpetuum omni honore adignitate privantur sic hominibus γη minia notatis, neque ad honorem Atm, neque in suriamascitus esset, j

83쪽

IIo. Nunc, si quem Cn. Lentuli, aut L. Gellii liberius turti condemnarit, is ,

omnibus ornamentis amissis , numquam

ullam honestatis suae partem recuperabit: quos autem ipse L. Gellius, Cn. Lentulus, duo censores, clarissimi vir , pientissimique homines, furti,' captarum pecuniarum nomine , notaverunt, ii

non modb in senatum redierunt, sed etiam illarum ipsarum rerum iudiciis ab hui sunt. LIII. eminem voluerunt maiores nostri non mod de existimatione cujusquam, sed ne pecuniaria quidem de re minima esse audacem, nisi qui inter adve sarios convenisset. Quapropter in omnibus legibus, quibus exceptum est, de qua-hus causis aut magistratum capere non liceat, aut judicem legi. aut alteriun a cusare, haec ignominiae causa praue is est Timoris enim causam, non vita pinnam in illa potestate esse volueri tibra 1. Itaquς non sollim, Iudices. Niendam, quod jam videtis, populi

sugragiis saepenumero emorias sitata tiones esse deletas, vertim etiam iudieii eorum, qui iurati statuere maiore cum ligione o diligeotia debuerunt. Prin audices senatores equitesque Roman

compluribus iam reis, quos contra

Pecunias accepisse subscriptum est Potitis religioni, quis censoriunnmus V.

84쪽

mi paruerum a sude praesto urbani. oui iurati debent fissum m-quae in ηelectos judices reserre, nimio m sub M

vast Coinres denique mi saepi introm Dperiorum uensorum judiciis sis dici appellari vultis) non stφterunt: atmque etiam ipsi inter se censores sua audiaeta tanti esse arbitrantur, ut tuter herius udicium non modis r*prehendat , sed etiam rescindat ut alter de senatu me veri velit, alior retineat, &-dine am- 'lissimo disnum existimet: ut alter is iram. rios reserta, in riuumo vin jubeat, alter vetet. Duure qui Ohisia ment- .. nit, haec appellare judistia, quae a populo Romano terenidi, ab in iis iudicibus et pudiari, a magistratihus negligi , ab iis, quies sm potestatem uti sunt, com utari, inter collegas discrepare videatis lx LIV. Quae quum na sint: Videamus, quid tandem censores de istor dici co .etupto iudicasse dicantur. Ac primtim illud

'aruamus , uirtim, quia censores subso ferint, ita sit Pan , quia ita fuerit, missubscripse rint. Si id o quia subscripserint i idete, quid agatis, ne in unumque iis ossaeani omBribus in posterum,otestae.' en ν iam permittatis ne subscriptis parubria a miniis saburunitis eius usi,

85쪽

quam illa acerbissima proscriptio , possit afferre me censorium stilum, cujus m cronem multis remediis majores nostri retuderunt, in posthac atque illum di tatorium glacuum pertimescamus.124. Sin autem Pod subscriptum est. quia verum est . idcirco grave debet esse;

hoc quaeramus , verum sit, an falsum tremoveantur auctoritates censoriae : ton

tu id ex causa, quod in causa non est edoce, quam pecuniam Cluentius dederit, inde dederit , quemadmodum dederit vinum denique aliquod a Quentio prose in pecuniae vestigium ostende Vince deinde, virum bonum suisse oppianicum homitiem integrum t nihil de illo umquam ecus esse extrumatum: nihil denique praemiudicatum tum auctor tem censorum amplexator et tum illorum iudicium eum Te coniunctum esse desindito.

Ias. Dum ein eum tam Cconstabit, qui tabulas putae sui eo pisi iudicatus sit 'tum interleverit: qui supposita

salsum testamentum obsignandum meum, cujus nomine id obsigri interfecerit: qui avunculum filii vitute ac vinculis necarit qustos proscribendos, occidendri qui mus Torem, verri

86쪽

pro hortione dederit : qui socrum, qui uxorem, qui uno tempore fratris uxorem , peratosque liberos , fratremque ipsum qui denique suos liberos interfecerit: qui quum venenum privigno a quaereret,

manifest sit deprehensus cujus ministris consciisque damnatis , ipse adductus in tu, dicium pecuniam iudici dederit ad sente

fias iudicum eorrumpendas et dum haec inquam, de oppianico constabunt, nee ullo argumento Cluentianae pecuniae crimmen tenebatur quid est, qubd te ista re, seria, sive voluntas, sive opinio fuit, aiasuvare, aut hunc innocentem opprimere posse videatur ' . r.

XLV. Quid igitur censores secuti sint

ne ipsi ciuidem, ut gravissimh dicam, quideiquam auud dicent, praeter sermonem Pque famam nihil se testibus, nihil inhv lis, nihil fravi aliquo argiunento Comprexisse, hihil denique, causa cognita , euisse dicent. Quod si ita secissent; tamma non ita tam esse deberet, ut convellatori liceret. Non utar exemplorum copia, quae summa est' non rein Veterem , ii hominem potentem aliquem, aut gratio sum proferam. Nuper hominem tenuem,

seribam aedilitium, D. Matrinium quum defendissem apud M. Iunium, Q. PublH cium praetores, M. Plaetorium, C. Flaminium, aediles curules, persuasi, ut sar

87쪽

ham aurati lemrent eum, quem iidem isti. Censores aerarium diiquissent quum enim in homine nulla culpa reperiretur, quia ille meruisset , non quid de eo statutum esset, quaerendum eue duxerunt. In Nam haec quidem, qua de judicio corrupto sibscripserint . quis est, aurab illis satis ognita,' Digenter rudi-gata arbitretur In M'. Aquilium, radi T. Guttam video esse su criptum. Quia est hoc duos esse eorruptos solos pecunia. Quid ceterid videlicet gratis conden nariant. Non est igitur circumventus, non est oppressus pecunia . non ut illae Quinis

tianae conciones habebantur, omnes, qui

Oppianicum conderimarunt , in culpa sunt . ac suspicione ponendici duos solos video auctoritate censorum assines ei turpitudini

judicari. Aut illud asserant, aliquid esse, ruod de iis duobus habuerint compertum ,

ceteris comperisse.

XLVI. am illud quidem minimhiro .

bandum est, ad notationes, auctoritatem . que censoriam, exemplum illos a consu tudine militari transtulisse. Statuerunt enim ita majores nostri, ut, si a multis esset flagitium rei militaris admissum, sortitionain quosdam animadverteretur ut metu. videlicet ad omnes, poena ad paucos per veniret. Quod idem tacere censores inta

lactu dignitatis,4 in judicio civium, c

88쪽

in anar dum ne vitioriam, qui e num nic Ἀ-m miles, pii locum non tentat mi hosti- impetinn, vim a pertrimit, potest idem plinea in miles esse minor, vir bonus, crvis milis. Quare , nota bella , propter hostium me ri, delin- aeret, amplior ei mortis et supplina, tus est a masorstus constiti ne autemnitatim multi poenam capitis subirent, i cite illa sortitio con rata est. Ia9. Hoc tu idem facies, censor, in senatu legerid, si erunt plures, qui ob

innocentem condemnandum , Pectinram acceperim, ut non animadvertas in omis

ne , sed carpas, ut velis, paucos ex multis ad ignominiam sortiares Habebit igitur, te sciente, vidente, curia sen sorem, populus Romanus judicem, respublica civem sine ignominia quemquam, I ad pereiciem innocentis, fidem suam relivonem Decunia commutaris p α, qui pretio adducius eripuerit patriam , sin

tunas , liberos civi innocenti, is cenis a severitatis nota non inuretur Tu es prinsect uis moribus, tu magister Veteri etae,plinae severitatis, si aut retines quem quam sciens in senatu, scelere tanto mamminatum aut statuis , qui hi eadem culpa sit, non eadem poena inici opori

re Sc quam condirionem supplicii mal xes in bello timiditati militis propositam es

89쪽

popularem esse quaeinum. Dctata res erat in concione a tribuo seditioso Lincosnit causa probatum illud erat multitudim i licitum est conre dicere inemo denique, in defenderet contrariam partem, labora

bati Io invidiam pos . maiasin illa iudi-

eia venerant: etenim pauci postea men sibus alia vehemens erat in iudiciis exi tatione tabularum invidia mala Praeter--tti a censoribus in negligi macula j diciorum posse non videbatur homines, quos ceteris vitiis, atque omni dedecoro infames videbam, eos hac quoque sub scriptione notare voluerunt , c e -- is, qubd illo ipso tempore, illis censori-hus erant iudicia cum equestri ordine communicatara ut viderentur per hominum idoneorum ignominiam sueti auctoritate illa judicia cum equestri ordine reprehendisse.

90쪽

i 3 et .sub si hanc apud eos ipsos e fores mihi, aut alii causam agere licuis set, hominibus tali prudentia ere μω havissem res enim indicat ista ipsos habuisse cogniti, nihil compertici ex tota ipsa subscriptione rumorem quemdam plausum popularem esse quaesitum. Nam in P. Popilium, qui Oppianicum condemnarat, subscripsit L. Gellius, quod is p

cuniam accepisset, M. innocentem comdemnaret. Iam id ipsum quanta divin tionis est, scire, innocentem fuisse reum, quem Brtasse numquam Viderat, quum homines sapientissimi, judices , ut nihil , cam de iis , qui ondemnarunt, Causa e gnita, sibi dixerint non liquerel 3 a Verum esto et condemnat Pop, sum Gellius ciudicat accepisse a Qua tio pecuniam Negat hoc Lentulua r nam Popilium , quδ erat libertini filius , in stonatum non legi : locum quidem senat rium ludis 3 cetera mamenta reliquit, i& eum omni ignominia liberat a quod quum facit, judicat, ejus sententia gratis in Oppianicum condemnatum , eumdem Popilium postea Lentulus in ambitus iudicio pro testimonio diligentissim lin. dat. Quare, si neque L. Gellii judicio M.ti Lentulus, neque Lentuli existimatione contentus fiat Gellius; ω, si uterque cem se censoria opinione standum non puta l