장음표시 사용
261쪽
sponsis sibi pugnare videtur: nam in lege ii,4 in
amittenda, clare se explicat iurisconsuli. tradens
regulam , quod dissicilius possessio acquiritur.
2uam amittatur. Namque in amittenda posses-one solus animus inspicitur: in acquirenda verbnecessarium est animi, dc corporis eo neursus. Huic Axiomati videtur idem Paulus repugnare in l. uemadmodum eodem titu. ubi per modum cauisae,& rationis oppositum omnino sensisse legitur r&quanquam interpretes,& Docto. nostri aper- cognouerint non posse ea responsa eiusdem iurisconsul. per modum regulae tradita commode posse eonciliari, veruntamen hallucinantes, & mis ira laborantes tandem coacti simi ineptiam est in dere, ut dicerent g. in amittenda procedere mi quis a corpore incipit :& l. Quemadmodum eum quis ab animo: Ita Omnes sentire refert Decius in i sergdereg. iur. Atqliam ridiculum hoc sit nemo est qui non videat: nempe semper resultat', qu bd in a mi tenda pollessione corporis ministerium necessariunon est, sed animi tantum , qui siue a corpore inci, piatur , siue non semper requiritur. Praeterea si e . dem solemnitas animi corporis in amittenda possessione requiritur, quae in acquirenda,ut lege malὸ intellectae, manifestὸ explicant,quid ea uill miir initium in amittenda, non in acqilirenda Cur non aequὸ dicimus acquiri possessionem debere, eriam corpore, ubi a corpore initium fit, alioqui sollim animum lassicere Proinde veritas est 6. in
amittenda simpliciter & indistincte procedere , ut solo animo possessio amitti possit, solo animo a quiri non possit. Quid hoc Axiomate clarius, vel explicatius Hoc idem ipse Paulus non paucis in locis testatur in l. prima g. si vir uxori . ubi inquit S qii id attinet dicere non possidere Mulierem , cuNaritus ubi noluit possidere protinus amisserit possessio-
262쪽
sessionem . Ecce sol una animum in amittenda pol sessione indistincte considerari. Nec sibi refraga tur. Pa' us in l. sdiem ad modiim, sillud responsum probe , ut in archetypo legitur, restitilatur,
nam vitio calcographorum omnino id contigiste palam est, qui caput g. forte vetullate coriolun , aut deletum neglexerunt: Sic enim lex. rcponendus est . Non enim quemadmodum &c. . Nec debet esse lex , sed g. in quo poni ruricausa praecedentis diis nitionis. Vlpia. Questionem mcuet, an qui ad nundinas profectiis eli nemine Di praedio relicto, per alterius occupationem fundi post essionem amiserit λ& certum est quandiu dominus ignorat modum occupatum esse, non amittere possessionem, sed adhuc animo , & corpore retinere, quoniam alius clam possidet. Verum si reuersiis dominus repellatur, corpore qui dein
amittit, sed non animo. Quid si, inquit Paulus,
non audeax in fundum reuerti vim maiorem veritas, & certe, inquit, licet repulsus non fuerit. t .men,&corpore,& animo statim desinit possiderire: mox subiungit rationem: Nec enim Oueuradmodum nulla possessio,& caetera. Nanque non videbatur ille saltem corpore possessionem amisisse, qui nunquam repulsus suisset, verum obiectum id deluit Paulus dicens , in amittenda pos-ssessione non utrunque ministerium requiri, sci licet aui mi, & corporis, quemadmodum in acquirenda .
Et ne huiusnodi locutio a stylo Iurisconsuli. aliena videatur, simili loquendi modo utitur Iabolenus ipsius Pauli praeceptor in l. si ita fideiussori rem in fine, de fideiussor. & in l. Non quemadmodum de iudic. Sed quid exempla longius iarii tuam iis λ Non hic est loquendi mos, ipsi Paulo peculiaris λ sic loquitur in lege puro, si . non sicut
263쪽
de doli ma .excep. sic in d. l.iis.versi. non enim sicut eod.tit. de acquiren. post. sic loquitur CHRI setvs in Evangel. Μatth. xv. non quod intrat per os Ecce iam sopitam omnem controuersiam , omnes interpretum labores superuacuos modum inuenisse se, qui si Typosraphis,vel librarijs non tam temere credidi sient, nullo labore in conciliando. Paulus opus fuisset. Superest nodus i.ser quibuscunq; modis de reg. iur. ubi Paul. omnino sibi pugnare clarius videtur explicans in amitrenda quoque possest .ministerium corporis neces ario requiri. sed certe veritas eii legeni illam tu ille auctam: nam in Archetypis verb illa, cum eisdem &c. non habentur, ted.Resula de obligationibus tantum loquitur,& estaumpta ex Pomponio in l. prout, de solui. & Vlpia. in l. Nihil tam naturale de reg.tur.& ex eode Paulo in l.Qu uis,de acqui poss. saepe enim usu venit ut notas seu filiolia in Marginibus inuenta librarii, vel castiga . xores palum prudenser in textum transferant, ut vidi re licet in t Quod saepe,*.fin.de contrahen. empl. ubi nomen interesse Gotichum & iurisco. incognixum ex interprete in tex.redactum est, quod tamen
nouissime opera Alciati,de lesibus bene meriti dispunctum est L. Papirsi iuriston. restituta . . in ιρen.de cura. bonorum, Cap. lli I. PAPIRIus luriscon. refert.diuos fratres rescri ipsisse bonis per procuratorem ex senatusco n. di-1tractis nullam actionem ex antefesto fraudatori compete e , Glo. S Dodi in eo verbo fraudatori mirum inmodum se torquent,& dum varios sensus accomodant, veritatem te nescire fatentur; cum autem vari)S ar- sumentis , assiduaque experienxia ipse didiicer in
264쪽
huiusmodi labi rinthos plerunq; interpretibus Osiserri,ut caecutientes diuinare cogantur, non aliam ob causam quam corruptae,& mendosae litterae, facile & in hac Papirii lege morbi causam collima uia Ea igitur dictio fraudatori ex duabus per imperitia
scriptoris , seu libraris in unam contracta est: nam reponendum est fraudato creditori non dubito, &littera reddetur. Etenim coniectare possutiatis non paucis in locis dictionum capita vel a scriptoribus antiquis ita suisse contracta, vel temporis vetusta te ita corrosa ut intelligi non possent. Unde seque
tes librari j, seu Typographi minus prudenter aduertentes eos to eos reponere neglexerunt . Proinde effectum est ut diuinos Iurisconsultorum libros passim corruptos habeamus: & nonnuli quam pro assirmativa oratione , negativa legatur, & contra, quod sane non raro adnotavi. Hinc illae iuriscon cpugnantiae,hinc tot interpretum hallucinationes ,& quod magis mouet , tot contra legum rationes 3esententiam receptae opiniones: spero tamen si per Dei gratiana lieuerit, in communem utilitatem illae aliqh huic negotio occursurum.Tametsi non ignorem multos in hanc rem plurimum laboris &olei consula ipsi iste. Quorum operam noli possunt magnopere laudare , & probare. veruntamen non hinnia possumus omnes . Campus spatiosus est multis indiget sarculis, nec tam ab una parte repue
ri potest, quin noui quotidie staturiant tuniculi. Aliquid cotulit Bologia inus ex Pandectis in suis
nouis interpretationibus. Multum gaius in suis nouis intellectibus. Plurimum Budaeus in suis annotationibus: &Alciatus in dispunctionibus , Pareretis.& praetermissis . Postremo insignis ille Typographus Germanus Gregorius Haloander , quem dis praemature nobis inuiderunt, eius indoles aliquid magnum in legalis nostrae disciplinae comimodum, R. 3 & bene
265쪽
ae beneficitim proteiiciebat. sed de his satis. i. Potes si vis legere fraudatori, & dicitur illo iii
animo frandandi creditores latitat l. ait praetor . s. si cum indiem: quae in frau. cred.
nam tantum esse, . non plures, posse lionis peciem , leg; a D D. hactenusfui se possessonis mascrtam declara- tam . Mosta injuper IurVcons. Responsa qua inuicem pugnatre videbantur conciliata. Cap. v.
, V N A M tantum possessionis speciem Placenti-Nus .dc AZo recte putarunt, in eo tamen lapsi sunt, quod ullam naturalem appellarunt aliquando eluiditatis aliquid habentem. Ioannes eorum praeceptor duas omnino species affirmauit ciuilem, & naturalem: in quam sententiam ab omnibus dempto Mart. pedibus itum est. Aldricus addidit utranque cola currere non posse, quasi una in potentia consi-ileret, altera in adiue & consequenter unius acquisipione alteram omitti.
Bariolus nouam diuisionem excogitauit nempetres possessionis species inueniri, ciuilem, naturalem,& corporalem. At qui huius varietatis causam Iut id conss. varia responsa, & quasi pugnantia inuicem prebuerunt, & imprimis Ulpia. in l. Naturaliter de acquir. pols. Tradidit usu fructuarium saltem naturaliter possidere: nam & dominum etiam dixit i. in venditione in princ. de te b.aut .iud. pos. Idem tante ex sententia Marcelli in I .certe. de Precari diuersum sensit, fructuarium enim & colonum,& in quilinum pari ratione non possidere scripsit. In fructuario consentiunt Caius in l. Acquiritur in fin. de acquir. re.do. Martia .ex sententia Vlp. in l. sciendug,j. qui satisd .coga. In colono, & Inquilino,Iuli lius in l. Non solum .g. Quod vulgo de usu cap. Vlp. in l. officium de rei vendica. Diuersum tamen sensit Iulian. in l. communi g. Neque commvnodi sed
266쪽
t ecario habentem possidere , Vlpiaaliquando negauit ind.l. certe de precar. Diuersum tamen sentire visus est Pompo. in l.& habet in h. eo. Inter hos scrupulos quid tuti,aut certi teneri a DD. poterat, quando ipsi Palinuri.vix fele explicare posse videntur. Ego semper existimaui verissimam esse Phil sophi sententiam , qudd leuissimus error in principio adhibitus omnem ad veritatem aditum Sc lime precluderet. Quamobrem inter tot maioru nostroru conssictus meam n 6 dubitalii aperire sententi' Considero imprimis ubicunque a Iurisperitis incidit mentio de possessione ad eum finem , ut aliquis iuris effectus inde resultet vel eliciatur, semper eum possidere dicunt, qui civilem habet pollessionem. inii veris naturalem tantum habet no dicitur possidere, sed modo detinere, modo corporaliter ,
modo naturaliter tenere dicitur: atque eius natur
lis detentionis nullam in iure considerationem fieri palam est. Nam fructuarius , depositarius, consemodatarius,colonus, Inquilinus, Clandestinus ,&violentus possessor omnes naturaliter uossident: 3d tamen eum de possessione, a iure considerabili disceptatur,tales proculdubio possidere n ant, & adeo implieiter, ut nullam omnino possessionem habe
Vni eam igitur possessionem in iure eonsiderari dicimus plane ciuilem : quae solo animo iuste retinetur,iuris adminiculo sussultat eam qui habet verus post 'tardicitur,qui non habet, nec posset risquidem nomen meretur, l. sciendum .ini satisd. coga. leges enim quae sunt facti non curant, neque satiet,quippe,quae iniusta esse possunt, sed ea quae aliquid habent ciuilitatis ,& iustitiae tuetur, acc2nsderat l. l. f. si vir uxori. st' de acquirend. possessi Proinde soli possessioni ei uili tribuuntur posIes xii iuris remedia, vel adipiscendae, vel retinendae. R 4 vel
267쪽
vel recuperandae. Qualia sunt. Quor biff. Quorii lega. uti possidetis. utrobi possidetis. od vi autelam, aut precario. Item soli ciuili usucapionis ensectus tribuit. Naturalis autem quia inefficax est,&plerunque auferri potest post'. non consideratur, l.
Quod autem poss. in duo genera deducatur. sciuitem dc naturalem hoc absurdum est. Nam species distincta eiusdem generis esse debent eiusdemque substantit,verum uaturalis & genere, & substantia differt a ciuile,ut nullo modo possit eidem opponi, vel aequari. ciuilis efficax est & iuri cognita,natura ilis vero prorsus inessicax est,&iure destituta, ut
nec possessionis nomen mereatur.
ti Id enim attinet de Naturali possessione contendere: ex qua nullus iuris estous prodit, d. l.j.g. si vir uxori. Nec quenquam nio uere debet quod possessorem aduersus extraneum tuetur.Quoniam non
possidentis iure,sed petentis iniustitia id procedere manifestum est. Nempe lex talem possessionem vitiosam appellat: quae detinenti prodest: millum triviiij genus fouet. Similiter lex nullum delictum,
nullamve turpitudinem approbat tamen in pari causa delicti, vel turpitudinis, potiorem haberi constat eum qui conuenitur quam qui agit.causa lia quet. Dum lex inter iniustos iudicium ferre non curat,nec alterius contra alterum partes tuetur, Consequens est eos in tali statu dimitti,quali reperiunt.: Hoc enim ad naturalem pertinet aequitatem , alioquin iniusta esset lex , quae unius iniustitiam contra alterius factum defenderet, & approbaret. lex igitur naturaliter tantum possidenti nihil tribuit asminiculi,sed iniustum duntaxat petitorem repellit, ex qua repulsione non principali legis voluntate, sed per quandam consequentiam iniusti possessisti astatus manet illarius . estectus autem in consequen tiam
268쪽
n P C L A R A T I o N Ε s. 133tiam resultantes a iure non considerari infinitis prope legibus comprobatum est,t .conditionibus Pupillus de cond.& demon. l.j.de auto.tui. L. Iulianus. 6.tri. bactenus mile intellecta nouo sensu dem
rata , ac rems M. Cap. VI.VLPIANus Tit. deleg. iij.liuiuscemodi facti speciem ad fidei commissi quaestionem introducit. Testator seruos ita collocutus est: Curatae agros ascei dere, & ita fiet,ut filius meus filios vestros vobis codonet. Intetpretes , ac maiores nostri hactenus legerunt accendere, quasi ad consuetudinem spectantes: quae nonnullis in regionibus seruari solet, veagri adurantur,&ex eo pinguiores,ac meliores fiat: caeterum quoniam nimis rei ricta videbatur interpretatio , ut testator eam duntaxat adurendi curam seruis committeret, aliter legendum putarunt, ut diceretur,curate agros attendere , vel attente. aesanὸ expositio tam varie tractata veri sensus dubitationem ostendit . Proinde nos veritatem ab alia lege mutuati lex enim alia aliam declarat ita terulegendum putamus,ut dicatur, curate agros ascendere&c. quasi testator non unius tantum partis agriculturam uno verbo expresserit, quod certὸ & pro
babilius est , & credibilius. Plane agri,& praedia di
ligentia cultorum ascendere dicuntur , negligentia vero minui,ut eleganter tradidit Calistra. in I Non intelligitur,si. si quis palam de Iur.ssci. Ρrudes it que testator noti unum tantum colendi modum exprimere voluit , sed effectum ipsum perstringens, uniuersa , quae ad diligentem tulturam pertinerenzexercitia, unico verbo commendauit. Le.depraescrip. verbis mala intellecti nouo D sudeclaram Cap. VII. PAP a NIANvs IurisconLPraeceptor scribit actio nem praescriptis verbis siue in iactum ciuilem tun . necesi
269쪽
r MAYT n. a RIB.-NO V AEneeessariam fore quum certum est ex Minter contrahentes celebrato actionem aliquam nominatam competere. Sed incertum est, quae in se cie competat . cuius rei gratia duo exempla piopo 'nit. Primum , velut cum dubitatur utrum dominus mercium nauem a magistro conduxerit, an merces vehendas locauerit. Quo casu certum est vel ex c6 ducto,vel ex locato actionem ei competere, sed incertum est vera omnino competat. Bari oppo. de l.
1. Vlpia. quis seruum. deposi. ubi datur regula , qudd quicunque pecuniam dat, vel pro usu rei, vel pro opera, conductor eli: Accipiens vero lo
In hac igitur specie certum est domino mercium siue naiiem principaliter conduxerit, siue operam magistri, merces vehendas locando , utroque casu
actionem ex conducto competere, quoniam pecuniam dedit, magistro autem ex locato, quoniam . mercedem utroque casu accepit. Barto. considerat incertitudinem circa contra- ct lim versari, quoniam dubium erat an nauem conduxisset, an operam: verum interpretatio huiusmodi nec verbis legis conuenit , nec disticuli tem soluit. Paulus a castro sano intellectui proximus accessit, sed nec ipse scopum attigit. Unde Iachictum se difficultate non negans, cogitandam relinquit.
Proinde tu subtilius considera , qudd, qui rei
usum simpliciter accipit mercede domino consti tuta conductor omnimodo intelligitur . Qui verorem dat ,& operam alterius in eam rem exponendam conducit, ille & locator est,& conductor. Non enim alienum a iure in eundem diuersis rationibus diuersorum vice fungi: nempe ea ratione, qua rem alteri tradidit locator est, qua vero operam alterius in eam rem eonducit, conductost
270쪽
est . Atque ideo quis dicitur locare domum faciendam , l. Maritus. loca. & l.care merces vehen - das, ut hac l.
1 Dupplicem igitur ex eo contractu Actionem
irasci constat, utrique cootrahentium, sane ex locato,&.conducto. Nam si rem accipiens curandam male versetur in illam, deterioremque reddat , tenebitur ex conducto, dominoque rei ex locato dabitur actio . si verb non in re damnum suerit, sed vitium vel desectus operae locatae domino rei dabitur actio ex conducto:&hanc distinctionem sentire.videtur omnino Papin. hic, & Iabo. Pauli magister in l. cuna in plures, g. Mandauisupra loca: ubi Domino locanti villam contra Redemptorem volentem perseuerare in villa aedificanda inuito domino datur actio ex locato. Ex quibus euidenter colligi potest regulam Barto. non esse perpetuam , nec simpliciter procedere. Quinimo etiam dantem pecuniam pro opera in re exhibenda locatorem dici, eique ex locato actionem
Sequitur aliud Papin . exemplum: tradidi tibi
rem, ut pretium explorares. Ias hie iurisconsulti pungit, dicens , huiuscemodi contractum , in dubio mandatum esse, quoniam, & sine mercede, scnuda opera praestatur ad amici postulationem l . j. manda . Doct.fatentur subaudiendum esse mere dis praestationem, sed tunc in locationem cade ret . quare nonnulli mercedem in 'ecie constitutam putant, ut modis omnibus difficultas solii tur. Iason diuinare eos asserit,& cogitandum relinquit. ATu considera Iurisconsuli. voluisse exemplum propὸ simile superiori adducere, ut in utroque pe cunia exhibenti operam daretur, sed ex circuir