장음표시 사용
641쪽
rissimos itidem viros, & summas suas delicias Moae singulare ornamentum , sider. Beneae. φω γΣouium, paullo ante laudatum, luxerat. via Ipsum nostrum saeculum funera praeterea, Ni Georg. Hor. Vrsim, D. Christoph. Wagrestia ex ιlis, Ottoni Moc enio, Wilhelm. Ernesto Tem braelio, Ma . Dan. Omesto, viris clarissimis, molab exteris etiam ob eruditionem adamatis, supducta, conspexit. Ipsa autem clarissimi viri la=istius, quibus expositurum me dixi, quaenam uel fata Romano sermoni per saeculum hoc im- tia pendere videantur, sunt: Germani Latini in sermonis nitorem insuper habent, in inuidiam si friuolis ratiunculis adducunt, siquis paucis dia viligentiuae eum colat, nouo conuicio Paedantia scsmum vocant, re qui sectatur,atramenti cacatorem. Hic enim mos est quorumdam, ut quod ex veris caussis impugnare non possint, scommatis re carisiis peruertere tentent, re apud t imperius caismniose traducant, barbariet, qua iis auctoribus ingruit, sub nouae eruditionis
ad saeculi gustum meornatae palliolo latibula
quarentes. Istuavi facilius inueniant, nihil antiquius habent, quam antiqua omnia, tam- η quam obsolera, veteris aevi Abramenta reiicere, hodiernos contra supra tuos longe exeo sere, tamquam nouam caeli progeniem, nouis imgenii viribuae instructam. Testimoniis aliquot allatis, pergit: Et tolerari quidem hac talia
642쪽
utcunque in imperitis possent, nisi usi quoque,
qua aliis praelucere, ad scientias artesqu viam pratare cupiunt, pinsimque iubentur,quos Hique haec ornamenta conseruare par erat, sex quorum ore nihil ni melia fluere debebant, re se samo ac papauere conoersa oratio, no a modo ignorarent ea , vertim re tumido fastu
supercitiose contemnerent, ac traducerent ρο-lam : non esse opus in his tempus consumere, is uentuti ogganientes, nec opera pretium, de Ue
bis sollicitos esse e res ipsas se Sandas Tam
incondito sermoni exemplum addunt, re vel scabra asperaque dicendi, seribendique ratione utuntur, vel patrio sermone potiuου audire di sciplinas adsuefaciunt auditores, quo, ut illi quidam putant, sis licet stoecismos re barbarismos facere. Ecquis enim puro Germanico idiomaze artes a Graecis G Latinis inuent, in tanto patriae tingua neglectu profiteri repropagare queat Z Itaque, dum neutram rite linguam didicere,utramque corrumunt. Hinc,
quales doctores, tales hae in discipulos, qui hac indulgentissima licentia eo procedunt i meritatis, ut si quid Latina oratione profer tur, auersentur veros doctores, e conspectu subducant sese, ac dilabantur. O Professeres quis infaustus genius ita vos exagitat, Ut rei cto Pieridum Choro, adsiluestres Musas de iavatis, ac veluti mendici cuiusdam lacero Pan-
643쪽
no ob ueletis studiorum Maiestatem Z quum praesertim manifestum sit, cum ornatu isto co iunctum esse, quod νnicum es omnis eruditionis fundamentum. Quum clarissimus Medicis sit, qui haec ad firmarit, eo minus, non dicam falsitatis, sed queruli doloris I nomine suspecta esse posse, arbitrore non enim ignoro, esse his temporiribus, qui Grammaticos, Criticos, Philologos, tontemptim ita ab ipsis vocatos, querulos homines nuncupent, qui quum artes suas despitatui haberi videant, omnia queribundis voribus impleant. Verum igitur, si non omni, bus, plerisque tamen videbitur istud eruditis simi viri pronuntiatum: cuiusmodi plura in promptu fuerant: sed prolatum instar omnium esto. Temporum nostrorum eruditionem scite etiam nuper admodum adumbrauit coleberrimus in academia Iulia Professor t iluculenter satis declarans, quid euenerit, ex
quo veteres auctores ex academiarum cathedris explicari desiti sint, & bonae litterae, R manus cum primis sermo, & in scholis insearioribus, & academiis, contemni coeperint
o Herman. von der Hardi in epistola ad illustre vi . . rum an. I7I2 scr. cuius inscriptio. s titulus: Priurii praeceptores unde ' Nobilium scis tinctim praec Ptorem expoposcerat illustris vir, cui epistola istacei. Von der Hardi respondit, nomen qstidem laual
644쪽
atque ludorum magistri discipulos suos sine
pennis volare voluerint. Neque igitur misrum est, celeberrimum Pertinnium, de Ge maniae nostrae 1cholarum academiarumque
conditione cogitantem, in spem non venisse, bonas litteras hoc saeculo praestanti admodum florentique apud nos usuras esse fortuna: quo ineunte ad clarissimumCellarium scripsit t0r In angustum oppido coguntur dudum magis magisque communia nobis litterarum sacra, adeo pauci iam supersint casti eorum facerdotes, re hi ipsi, ut saeculum est, utque in es nil
siunt ubiuis bona artes, etiam pauciores num
ra breui videηntur futuri: nam quis facile laboriosum prorsus,se biferme inutile ac spre-ιum publice; tentauit deinceps studium P in stra tam latum patente Germania quis iamianum per Ommes pene Academias, ubi abs te re paucissimis aliis discedimus , ex is ampliar; qui sedulo re bona fide humaniores istas me tur litteras,'fugienter inde Musas morari deat, ac pri nam retinere antiqua domus gloriam 8 Horuit ita, quum Agricolaae haberet, Rhenanos, Boerieros, Reinesios, replures id genus, qui nihil publice profuturum negligebant, siue ex vetustis id auctoribus, quos HIigenter Nn lege-
epistola, qua ei de Dictye Cretensi & eius Intere prete disputationem, Dictyos editioni Amstet. an. 37oa praefixam, inscripsit.
645쪽
. legebant 'sis aliis magis explanatos dabant, chrepetendum, sine ex rerum natura s usu quo- meidiano nunc demum eruendum foret. AEt o l. quam dispares illa nune pas m seu Dominos re
habet, seu inquilinos, qui ab antiquitatis in fediis, per qua sola,superioribuae saeculis iterum a 'lexorta, certissimum es ex caligine densissima
--π etiam sacras profanasque aesti Ἀ- emersisse continuo in serenissimam lucem, reuocant tamen academicam pubem ad unum i Iudae recentissimum Germania ius pubistum,
hoc est ad meram barbariem, A solum acade miis incubet, nec scire quisquam aliud, H si suas resis temporis res desideret, quod bais risi proprium est, emper fuit.
- . Cum horum quidem clarissimorum vir rum querimoniis parum profecto conueni unt verba, quibus nonnemo biennio abhinc . a in script cuiusdam, patrio sermone coafecti, praefatione acerrime in linguae Latinae culto res inuectus est; perinde ac si aetas nostra in seculum incidisset, quo Bembus, Sadoletus, Longolius, Agricola, Stumius, Caselius,R mani sermonis rudes plane videri queant. In Germaniae certe academiis complures hodie hsoria ac iurissiaticiprofessores inueniri statuit, qui Latinam linguam, ceu idolum, UO-rent, & ne verbum quidem admittant, nisi
quod Cicero, dc alii eiusmodi mucidi caus
646쪽
ei, ut loquitur, semel atque iterum in moniamentis suis usurparint: quum ex aduerso tales scientiarum istarum requirerentur docto res, qui parum curarent, an aureae, argenteae. serreae atque plumbeae aetatis vocabula loquendo scribendoque proferrent, de rebus modo sollicitit ut videlicet vere Reales viderentur. siquidem bene aque ornate dicend ara rium, siue elocutio, idoneorum verborum & sententiarum ad inuentionem accommodatio, leuissimorum Paedagogorum, siue Padantium , sit inuentum ; qui multo mallent, consecrata suae Latinitatis, ut loquitur Porro cerisor, martyres esse, quam pati, uniscam inferioris aetatis voculam ex ore suo exi.
re. & si dicendum, quod res sit, Latina limgua Usum Papatus reliquias, easque non m
- nimas, vere dici poee, idem censor arbitratur , ita, Vt amorem, quem Germani erga L linam linguam per tot saecula prae se tulerint ridiculam ac ineptum prorsus sibi videri, confiteri haud erubuerit. Multis hanc in rem adiectis, quibus adii mationem suam mm-
probari posse, sibi persuasit, iudicii acorbita
tem quasi mitigaturus 3 'veritus scilicet, ne illud censorium nimis quibusdam videretur tandem addidit: se de Romani sermonis dbgnitate nihil detractum velle, se tantum eumrondimenti instar habendum iudicare , cuius
647쪽
modi um usum nec cuiquam nocere, nec cubum perdere,at immoderatum nihil nisi na stam excitare, ac exitium parere, sciamus
Vtrum tales sese praebeant hodie in academiis historiae ac iuris publici professores, quatra censori nostro visi sint: an hic Germanos nimmiae in excolenda Latina lingua diligentiae eodem iure, quo infridus olim, insimularit, disputare nolo. Censuram certe hanc eius modi esse, iudico, ut id, quod celeb. Ρerizonisus adfirmauit, satis comprobare posse videa ludi illos videlicet, qui academicam iuuen tutem ad unum illud, &ireremtissimum Gemmania ius publicum, inuitant,ad meram illaru
Equidem, si omnes Germaniae eruditi idem de Latina lingua statuerent, quod cen sorem persuadere aliis ausu esse , cognouimus, ',ulla plane spes mihi relinqueretur, meum Commentarios hosce edendi consilium cui quam probatum iri. At grauibus acerrimo iudicio praeditorum virorum de eiusdem linguae, & purioris quidem atque copiosae, in vista communi usu sententiis quarum nonnullae superioribus capitibus a me sunt insertae, facilius concedendum puto. Si vero Agricolae, Reuehlini, Erasmi, Meianclabonu,i morarii, Dresseri, Murmii, Casilii, Scionis, plurimorumque aliorum eruditorum iudicia
648쪽
tanti non fuerint cpnsori, & iis, qui in eadem sunt opinione, vehit Paedantium, ut honori fiaco titulo utar, quem isti litteratis hominibus, humaniorumque litterarum vindicibus impertiri consueuerunt: Peuringeri, Pirc heimeri, Huueni, Zoi, Heres bachii, Carolouicu, Languetι, Priferi, Ubi, Gudii, i c similium illustrium maxime virorum, grauissimorum iureconsultorum, iudicia, paullo pluris faciisent, spero: quibus Auentisi, Meidami, Re excellentissimorum historicorum, Ba cleri, Prochii, iuris publici peritissimorum hominum, iudicia addant velim. quod si praeterea pathii sermonis, cuius eximio amore 1olus fortasse flagrantissimus sibi visus est cenis sir i quem vero tantum abest, ut laudati viri, Latinae linguae cupidi, contempserint, Vt neglectum eum doluerint: huius, inquam, sermonis studio simi cuiusdam viri, eiusque celeberrimi,iudicium si desiderauerit censor; tale quoque ei subministrabo ; nempe Chrisiani Hos anni ab Hos annsI Mau, magni sane inur Germanos nominis viri, & summi poetae u): Adsermonem Latinum,' quo attinet, me nihil hic monente sium non tam is statas, quam ubique apud nos negligi, sed serara dem poenitentia hanc negluentiam sequis
o ex Commentatione eius epistolica ad generosum iuuenem de Curriculo Studiorum vita etiari pro
649쪽
tur. Sin autem neque horum auctoritat.
admodum movebuntur; tot Imperatorum is
Hectorum, Principum, Comitum, generosis morumque virθrum, quos Latinam linguam ac bonas artes summo suo patrocinio dignas diiudicasse, commonstraui, iudicia leuia, falsa atque corrupta existimare, & amorem, quo Romanum sermonem prosecuti sunt, ridicu tum & ineptum appellare, non iniquum tum, sed nefarium plane duco atque impium. Nec vero solis auctoritatib-sed argumem ris quoque, si liberet, aerationibuι, disceptare possem: sed actum agerem, si id tentarem e firmissimis argumentis contra praestantissimae linguae inimicos dudum praeter complures alios disceptarunt Peseruae, Hosmanuae, δε-- manuae, dissertationibus nominatim supra a me citatis: & inter Italos Romuluι Amasauae,men. Foliet uint. Marisae Coreadus, viri eloquentissimi, non minus in praefatione iam
a me laudati . Quos singulos euoluisse, bonos ac discendi cupidos adolescentes, qui mentem falsis&la sitis penitus opinioni hos non dum deprauatam senserint, haud poenitebit:
omnem dubitationem, si qua ipsis fuerit 3 an Latina lingua digna sit, in qua addiscenda a
multum remporis coliocet ser, eruditissimos vi
ros euidentibus suis probationibus sublaturos, spondeo: quarum nonnullas transcribe-
650쪽
re nihil attinet; etiamsi me non fugit, lucubrationes eorum in paucorum esse manibus. Puram & elegantem Latinitatem minori opera, aeque facile saltem, perdisci, ac impuram& barbaram, IV & V capite, allatis ea de re e- ruduorum testimoniis, a me iam demonstratum, breuiterque simul ostensum est, permagni omnino interesse reipubl. Romanam lininguam sartam oe tectam conseruari; idque in
transcursu tantummodo a me monstratum est: instituto enim meo alienum videbatur, Latini sermonis laudes celebrare, atque contra impugnatores eum defendere. ipse quam optime sese defendit , dum contemptores eius inscitiae suae poenas subinde dant graues satis, nec iniustas; haud exiguo certe habentur interdum ludibrio v . Nam licet non statuamus, beatos in caelo Latine locuturos s delicet difficulter quis probauerit, Christum Latine interdum locutum esse: quod utrumque
Melchiori Inchofer probabile visum est u :
cn id omnino fieri, Oct. Ferrarius aliquot, iisque per--ἰ spicuis maxime exemplis in prolusionibus suis, prae sertim Prol. VIII, de Caussispereuntium litterarum. . docet: qualia multa quotidianus usus nobis subministrat.
O cap. et & 4, lib.V, bisoriae S. Latinitatis: quam in VI libros distribuit: quorum I agit de Origine, 9 vario Prorres . Latinitatis. II de Caussis decliniantis Latinitatis. III de Cultu Enguae vul aris. IVuae Molestiis lingua Latinae. V de Scinitate tingua