Elementa chemiae, quae anniversario labore docuit, in publicis, privatisque scholis, Hermannus Boerhaave. Tomus primus secundus. ..

291쪽

permistus, stati in illi generet saeuitatem solvendi auri, sive convertat in aquam regiam, quod solus gemmae, fonῶeium, maris, sal potest efficere; eoque sensu hie sal est Maria

Sal Ammotiiacus hublimaripotes in Flores.

Salem Ammoniacu in in pollinem contiisum exsicca qitam optime, hujus ὸein libram cucurbitae terrae Hali acae cyἀlindr1cae fere immitte. Capitellum deinde amplis imum impone, juncturas argilla cum aequali parte arenae subacta obtura. Pone in furno arenae ita, ut rostrum alem hici pau. Iulum deelinet ad inferiora: ut aqua, primo sorte proditurufacile ex eapitello destillare queat in ampullulam rostro alem hiet appositani. Obritatur dein cucurbita arena fere rasqne ad infimum limbiihi e olli capitelli. Ignis primo suppona. tur iso graduum, donee omnis litimiditas elevata in ampullualam descendit. Tum, mutata ampulla, augeatur ignis tama diu, sueces live, donee alembicus nive candida incipit ostiista ari, teneatur se in eodem gradu octo, vel decem, horis, ritu aquam remittendo. Frigescant omnia. Aufer arenam. C evrhitam elim a lembico cautissime, non concutiendo, exime: ne deeidat ex alembico deorsu mele vallis sal. Pone tum cuῶeurbitam, & alembieum, horitontaliter in mensam. Cultro aufer caementum nitide. postea jacentem ita alein bicum,&eucurbitam, linteo accurate deterge a pulvere, arena, caeamento. Abdue quam lentissime a lembicum. Erit plenus sale niveo sublimato,raro, levi. Margo suprenuis cucurbi-iae glandem eopiosiim habebit. Onini hoc sale ablato, ct iri fleetiunium, purissimum ι ealidum, lato ore patulum, vitrum reeondito. Deprehendes intra superiora cucurbitae crustam albam, erasium, densam, compactam, ejusdem salis, qui tamen non escendit usque in eauum capitelli, sed hic fixatus est, ct adhaesit. Hunc acuta cultri tuspide, inde aufer, mox in aliud vitrum reconde ut priorem. Dein cucurbitam lenissime inverte supra chartam mundam, decidet plurimunt

Floris primi nivei, qui vasorii in motu relapsus fuerati si purus

292쪽

. p A R s 11. IN AN 1ΜΑLi A.' ipst pii rus penitus, priori flori addi poterit. In fundo dein euaturhitae Foex salina, pauca, nigra, apparebit, quae concussit vasis inde eximi poterit,non magni usus. Amarum enim nigrum foeculentum dat. Si prior pars seorsum habetur, Flos vocatur verus Salis Ammoniaci. Aquila alba philos phorum. Aquila Ganymedem in eoelum Iouis rapiens in sublime. Alter ille sal, qui in cucurbita haerebat ad supetatiora. Sal Amnioniacus sublimatus, ct depuratus. Si flos, vel sal, sublimatus aqua solvitur, parit frigus, ut de sale moAdo diei itin. Si solutioni calefactaeaeida quaecun te misces, nil effervescentiae, nisi eum oleo Vitrioli, ut in praecedenti processii, te fale notavi. Cum alcati fixo nod fervet, sed sta tim iterum emittit vaporem illum, qiii ct ibidem deseriptus. Quando autem saepenumero geminatur eadem Salis ejusdem Ammoniaei si iblimatio, incipit sensim dissicilius adscendere, tandem sere fixari, pristinae tamen naturae tenax.

Habetur hie Sal, natiirae salis Marini, semivolatilis 1 heaque enim tam volatilis, ut aquae ebullientis adscenda ealore. Neque tam fixus ut sal marinus. Purus perdidit pelliuiditatem illam, quae quodammodo erat in Sale Amtriosiniaeo vulgari. Non mutavit sal hoc in sublimatione indoalem suam in aleali. Qua ergo in proprietate differt a sale Urinae; mansit qualis fuerat; sincero pulchrior nitore. id habet miri, quod ita adscendendo siccus, vase clauso, se. eum rapiat in sublime omnia fere corpora fossilia, vegetantia, animalia, Phlimando autem eadem mirifice attenuet: unde Pistillum Chemidorum vocari obtinuit; quum alia auxilia vix adeo attenuent. Riirsunt etiam si illa sie eum Sale Ammoniaeo sublimantiir saepius, tandem fixantiir tum eoiadem. Qua ratione puleherrima saepe fiunt medieanienta. Ut ire Coleothare in aqtia depuratissimo reddito, eum sulphure eontritu , elim sale hue sublimato , praestitit . paraeelsus.

293쪽

Sal Ammoniacus cuni Calce viva dat Spiritum

igneum, item Processui 07. APPARATUS.

I. Tos sieeissimus Salis Ammoniaci ponatur in fundo eu- eurbitae vitreae purissimae, calidae; huie superfundatur pollen citissitne factus in mortario ferreo, fervido, sileo, aequata parte, ita, ut Flos salis Ammonia ei Caleis pulvere

hene tectus sit. Praesto sit alembicus nitidus, siectis, prius huic proposito aeeommodatus: ut statim exhalantia minima corpuscula queant coereeri. Quippe ipso momento, quo se mutuo contingunt haec duo eorpora,antea prorsus quiescemtia, ct inodora, exsurgit halitus, quo forte in rerum natura non alius acrior habetur, aut violentior. Certe superat hisce hinis qualitatibus longeSpiritum eodem apparatu de lotio exincitum Processi Mo. Hinc aleinbico arcte apposito, conglutinatoque, leni agatur igne arenae mistum hoc, in ampuI-lam applicatam. Producetur liquor paucus admodum, V latililsimus omnium cognitoriam, acerrimus omnium. Neque tamen aleatinus. Si dein igne satis magno arenae agitatur

mistum in eueurbita, non sublimatur Sal Ammoniaeus; sed ope Caleis vivae fixata erit miseela. Sique dein erueibulo imposita sumnio urgetur igne, tamen perstat. Frigefacta autem, ct bene sicea, si in tenebris frangitur, lumen de se fundit Phosphori instar. Vid. Hamel. Hist. Ae. Reg. Sc. p. 3Os. 3. 6.

a. Sal Ammoniacus purus,tritus, solvatur aquae purae trupto; dein in eueurbitam amplam vitream calefactam parinuimmittatur calcis vivae, respediti Salis Ammoniaci triplum, superfunde myriam dictam Salis Ammoniaci, Ocyssime impo ne alembicum, ilico conglutina luto de farina lini crasso, εχ appone amplum valde excipulum eodem luto agglutinandum ; incipiet subito, calor, aestus, ebullitio violentisama, ' ineo erethitem Spiritum fundens difframirum vasa, nisi lutum aliquantulum concederet. Erit enim impetus tantus, ut venti instar sibilando perluti gluten transspiret, Odoremque quaquaversum diffundat; simul eopiosus liquor, quam

citissime in exeipulum destillat, ibique eolligitur. Postquam

294쪽

a dor spontaneus misti deferbuit, gluten arctius adigatur, supponatur aliquid ignis, fiat sensim destillatis ad siecitate uiusque. Spiritus produeius illeo lagena vitrea arctissime elati denda servetur suo titulo. 3. In fundo mirum restat, novumque, eorporis gemis. Quod valido siccatuin igne, sub vitrescens quasi apparet; sensim vero in aere intumescens, non quidem deliqueteit in star Salis Ammoniaci, sed in granula sabulosa resolvitur: ut iam Chemicorum optimus apud eundem Hamelium to eo modo citato, pag. 4O8. dixit.

En novam eonvenientiam Sesis Homini proprii, ct Salia

Ammoniaci. Videte genitum de siceis liquorem; de ino. floris odoratiis organa plus assiciens, quam aliud quidaquam. Cernite hie generationem Spirituum in summo et tam frigore mobilissimorum, sponte quasi sua. Videte aceraeimum non aleatinitin, igni proximum acrimonia sua. Fatendum tamen, spiritu nrexhalantem per aera,Occursu spiriatus nitri volatilis, albos fumos parare. Aliam Phospho, ri speciem enatam cernitis. Fixationem quodammodo Sa. Iis Ammoniaci observate.

Sal ammoniacus cum Alculi fixo destillans dat

Spiritus alcatinos, Salem volatilem alcalinunti

.ulorum feeissimorum Salis Ammoniaei unetis aeeeni, in retorta vitrea dimissis, adde Salis Tartari siecissimi, purilli mi, tenuiter eomminuti uncias tres. Concute ritet ut bene miseeantur. Orietur illeo vapor acerrimus, alea linus. Igitur applicetur statim recipiens vitreum , purum, amplum. Fiat sublimatio ex arena, sensim, per gradus, usque tandem in summum ignis gradum. Sublimabitur Sal candidus, purissimus, sinceriis, volatilis, alcatinus. Qui in aere, quietis impatiens, statim avolat; de vasis, per omnia

295쪽

asI OPERATIONUΜ CHEΜICARUM sere opercula, praeterquam vitrea,aufugit. Cum omni aet- do quam violentissime effervescit, cumque iisdem in Salem neutrum sui generis, pro natura, ct origine acidi concrescit. Vix traruri potens ob fugacitatem summam, vix coerceri.

Dissi euiter sane de exeipulo, solida hae forma, eximi potexit. In fundo manet sal fixus, qui ne quidem maximo igne potest sublimari. a. Vel iisdem Floribus, affunde tres uneias Salis Tartari, dein adde hule inisto uncias novem Aquae, misce, destilla

statim in recipiens aeeurate accommodatum per varios ignis

gradus, Adscendet statim vapor halituosus, humidus, qui illeo ad cava excipuli eonglaciatur in salem solidum, pergetinque ita omni momento: qua ido ita praeeipuus hie sal eductus fuit, dein incipiet dissolvi a liquore minus volatili quam

prior sal, ct magis aquoso. Tum muta recipiens, novoque apposito, urge ignem ad siccitatem salisin fundo remanentis usque. Dein, bene coneusso priori exeipulo misce salem eum liquore, donec attenuatus, fereque Iutus, sit. Tum insunde in vas purum, vitreum, cujus orificium operculo vitreo accurate queat claudi. Erit sal in fundo. Super natabit liquor fluidus,qui verus Spiritus, aleatinus,volatilis, satur icsimus. Quando autem nihil salis aleatini solidi remanet infundo, sub eo liquore, tum Spiritus non est saturatissimus, sed aquosus, in multis experimentis defieiens. In fundo reis tortae manet sal fixus, quam simillimus praecedenti fixo.

Sal Ammoniacus in hae operatione divisus est sponte suae naturae, & ignis simulae attingitur ab aleati fixo, in duas

partes, penitus diversas, ambas tamen salinas; unam, quae constituit salem acerrimum, alca linum, igneum, volatile

purissimum, qui arte potest fieri, simulque simplicissimum ;qui ergo habetur, teneturque, pro Vexillifero aleati volatiolis, ad quem affines reduci, de revocari possunt, ut ad ch racterem suum, indeque distingui omnes alii qui inde xeeedunt. Spiritus igitur verus Salis Aniinoniaei aleatinus est. aqua, in qua dissolutum est tantum salis alcatini purissimi, quantum dissolvere potest. Ad hune etiam reliqui omnes 1 Spiritus aIeatini volatiles referri queunt. Caeterum alii s

lea alcatini volatiles, ct spiritua quoque aleatini, volatiles.

296쪽

PARs II. IN ANIMALIA. , a 3 nunquam sunt tam puri, simplices, si neeri; semper vero oleo quodam inquinati, cujus admisti respeimi longe aliter agunt. Caeterum etiam convenit iterum Sal Ammoniacus eum sale Lotii hac proprietate. Vide Processum, 96: Salenim hic, ct spiritus , eum omni acido violentissime efferve-seunt illeo. Si vas, in quo sal hic, aut Spiritus, eontinetur, apertum stat, ct juxt3 ponitur vas spiritu Nitri aeido, fortique, repletum, oritur statim in aere notabilis satis effervescentia, ab aleatino & acido volatilibus in aere sibi mutuo occurrentibus, ibidemque effervestentibus. Si sal hiecuti viventis applicatur calidae, moxque, superimposito emplastro de pice, versus elatim coercetur, ut non possit avolare , statim ae ealestit exurit intolerabili eum dolore partes in gangraenam nigram summa eum inflammatione; ut non sit aliud venenum velocius. An igitur adeo prudentes quidam Medicorum, qui pleno inspiratu commendant hujus spiritus, salisve, attractionem ad nervos olfactorios, meminhranam pituitariam narium, pulmonales tenerrimas uefieri. las inflammatio topica, ct eorrosio inprimis quam maxime hine videtur metuenda. Fit autem aerior adhuc, magisque igneus, hie Sal, ct Spiritus, quando iterum subliman. tur de novo, puro, alcati fixo, sicco .

Examen Salis fixi, residui a Processu praecedenti. APPARATU S.

Sali residuo, in fundo retortae, a praecedenti Proeessu, an funde purissimae pluviae, ealidae, quantum sufficit, ut dissolvatur penitus; liquorem pereolato, donee quam limpidissimus famis sit. Hune inspissa, redige in crystallos,

donec totum sere sie praeparaveris. Obtinebitur sal sapore, crystalliseubieis, effetat solvendi salein marinum ferme referens. Qui dein crueibulo inditus, lateris impositu tecto, erepitans caletnetur aliquamdiu, solvatur, eoaguletur, habebitur Sal purus admodum. Qui sumtus drachmae pondere, tempore αετυραμ Intermittentium, bihisio ante initium exacerbationis futurae, calefacto simul eorpore,

297쪽

n haec altera est pars salina fixa praecedentis Processus, i nata de misceta aleati fixi, & Ammoniaci salis, per ignem agitata Sal hie nec aleatinus, nee aeidus, sed compositus, neuter; non tamen Ammoniaeus, sed fixtis. Na. tus erat Ammoniaeus sal ex aleati volatili urinae, volatili vegetabili fuliginis, sale marino acescente, vel acido. Alcati fixum, potentissimum attrahens acidi, trahit in se acidum salis marini idque separat ab alcati volatili animali, vel suliginis. Unde acidum salis marini .elim aleati fixo redit in sale in marinum, fixum. Alcati volatile salis Ammoniaei, jam liberum a sale suo fixante, penitus volatile evadit, eolleinim reddit alcati purum. Id saturatum acido spiritu salis marini reddit salem Ammoniacuni regeneratum: patebit Processii I47

Sal aleatinus, volatilis, optimus, aut Spiritus alca. sinus sincerus,'Spiritus Meti optimus, dant

Spiritum halpum. APPARA T V S.

Sali akalino volatili, purissimo, vel spiritui ejusdem, an

funde in vase capaci puro, vitreo, spiritum Aeeti fortis. simum, puristiniumque per vices partem quandam, concute, permisce aecurate, donee nulla amplius effervestentia exoriatur, ealefactum omnia, iterumque aliquid admisce salis, aut spiritus, si neque tum quidqtiain ebullitionis observatur, saturatio jam peracta erit. Habebiturque liquor, si rite peregeris, ex aleati & acido volatilibus concretus, sal sus. Qui non faeile in solidum salem redigi patiens, exta, bet penetrabilissimum medicamen.

Liquor hic non modo omnium penetrantissimus, qui eo puri humano edhibentur, sed bsque corrosione ulla virium

298쪽

virtutem suam exereet, simulque faeultate antiseptiea, saliisna, putrefactioni humorum pulcherrime resistit: quare forte alitid praestantius aperiens, attenuans, diaphoreticum, sudoriferum, vix impetratur. Extrinsecus autem appositum fomenti instar summum est discutiens, ix resolvens.

Maxime omnium oeulariorum morborum, ubi in cornea

opaei quid subnascitur, aut in humore aqueo ; si sement forma rite applicatur. Forte Salium e mpositorum, neu trorum, hic omnium erit subtilissimus, non inepte Ammoniacus dicendus.

Abumen Ovi recentis, non acet, non alcati est, nec spiritus continet Iermentatos.

APPARA TUS.

Albumen ovi recentis a testa, membranis, vitello, separatum, contineo his in vasis vitreis, puris, distribu tum, horum singulis instillo acida diversa , eoneutio, misceo, neque apparet ullum ebullitionis signum, quomodocunque simul subigo: vasa igitur hie tam diu depono. Jam in aliis his duobus vasis novas portiones albuminis teneo, iisque ad miseeo intime salem alcatinum fixum uni, volatilem scalinum alteri. Videtis, quiescunt absque ullo effervescentiae ligno. En vero jam rem mirabilem, in hoo alto cylindrico vase est semitineia Albuminis ovi, ct drachmae duae spiritus Nitri, in hoc altero vase pariter semiuneta Albuminis ovi eum drachmis quatuor. & dimidiata olei Tartari per deliquium, utraque calefacta ad 92. gradus. Interitis, quaeso, oculis cernitet Albumen eum aleati imo impetu transfundo in albumen eum acido, quanto furore ebul liunt, quantum in spatium rarefaciunt molem, ut escendant' e vase decupli capace, colore vix mutat 1. Verum, efferveostentia sedata, quam subito redeunt in angustias spatii occupati priores. Quod si album en recens cucurbitae inditum igne eentum graduum agitatur aqua insipida, nihil spirituum tenens, educitur. Si oculo nudo, vel nudato nemo,

.pplicatur albumen, ne sensiim quidem. levissimi doloris infert. Olfactum via assidit. Linguae nihil inertius, insulsi. πὶ 4 . ma

299쪽

magis nihil, imponi potest. Tactui mucosum viscidum apparet,. minime penetrabile

Hine in albumine ovi recenti aleati non adest. neque ali dum, neque vel haee duo simul: Est vero liquidum spissilin, viscosuin , inertissimum, insulsissimumque. Tamen ex hoc liquido, vere animali, calore 93. graduum, intrR spatium viginti S unius dierum, pullus in ovo ineia batos re vit de moletula vix pendente grani centesimam in corpus perfectum animalis pondere unciae ct ultra. Cognovi'

mus igitur liquidum distinctuin ab omni alio, ex quo per

causas requisitari produci queunt fibrae, membranae, Vas , viscera, musculi, ossη, eartilagines, omnes denique Partes pliae, tendineae, ligamentosae, rostrum, ungues, plumaea tum humores universi invasis bisce eontenti Attamen in

roe liqnido blandities, inertia, absentia aeidi, aleatini, spiri uos, conditio ad esse escendum nulla. Imo vero, si esset

in eo quam minimum effervescentiae, ovum sane ilico crepa rei medium. Materies igitur totius compagis talis est : de monstratque quam lenta de massa, parumque actuosa, eon statiantur omnes solidae, fluidac que, totius mili parte , Quae tamen ipsa calore majore prorsus inepta redditur, Unde pullus fiat; eentum gradus vix fert bono esse mi, minore 'utem nunqu4m pullum prostri; neque enim gradus octi a gint pauciores eorum ciunt Fit quiem eatore, intrδ 8o. ct too. gradus directo, ct quasi medio, tam mirabilis lento. ris mucos attenu tio, ut per testam ovi, binasque membra nas, exhalare maximam partem que i, vitello de chalazis, eum saeculo colliqua menti solis remanentibus. VitelIus nim, pulli placenta uterina, alimento non imperii itur.

Interim Malpighius demonstravit, albumen hoe non esse ii quidum aequabilis ubique naturae fluid/e, ut est serum san guinis fluens per vasa vitalia ἔ sed esse eompagem compositam de plurimis saeculis membranosis, distinctis, liquido

suo repletis, eodem fere modo , ut in humore vitreo oeulinatum videmus, Unde videntur nasci illae undae, saccula iliquamenti eoncentrieae, quibus per grδdus sensim altequiuatus sucelis nutritius in anniton pulli transtolatur

300쪽

AIbumen tale calore ebullientis aquae in massam selidam coit.

I. A Ibumen ovi integri, foti calore octuaginta graduum, 'AM cito amittit lentorem, spissitudinemque, fitque adeo subtile, ut per obtusam ovi partem exspirans membranas ibi. dem a cava parte testae separatas deprimat vitellum versus, sicqMe ingens hoc in loco cavum formet. Reliqua albuminis pars soluta , tenuis, ichorosa, nee conerescens ampliugad calorem aquae ebullienti , evadit; sed foetida, putrida, peris valde, stamina vitalia pulli destruens. t. Albumen recens, immissi id aquae I6o. gradus calidae, amittit pellueiditatem, albescit, opacatur, concrescit in tInam, densam, scissilem, massam. Si aquae in urinali vitreo, privo, ebullienti, superne instillatur pauxillum album inis, statilia, miro spectaculo, ipso in motu fluidi serventis eoagu.lδtur, quamvis agitetur quaquaVersum per aquam. Ovluuintegrum aquae tam caliciae commissum ita coagulatur. Ex quibris omnibus liquet, hane eoagulationem non fieri jactura liquidi, per ealorem hune dissipati de albumine, sed vera actione ignis tali gradu applicati ad albumen : quia mediis in aquis fit. Imo albumen pluri aquae frigidae mistutu eoibit, ab aqua se separabit, simulae coctio instat. . Albumen eoctum ad spissitudinem durissimain in ovo . integro, si testae eximitur, a membranis, chala2is, vitelio , ct saeculo colliquamenti accurate, separatur, tum in or be vitro obducto reponitur, sensim quasi sudare incipit, de resolvi in liquidum subtile, quod aquosum videtur, sed solvens est penetrantissimum, quo Myrrha S alia difficilius solubilia puleherrime dissolvuntur, penetranturque.

Hoe experimento intelligimus rationem, quam habet

materies illa ad calorem,ex qua materie omnes omnino partes animales pauco tempore fieri queunt. Cernimus, certum caloris gradum sblvere, majorem coagulare. Iterum minorem id coagulatum dissolvere. Igitur omnia haee