장음표시 사용
11쪽
DE ARTE Quomodo hypothesis ad thesin re.
io est pis, uocanda sit. Cap. s.
hi, in . fl Aneat ergo in infinitaἈ, infinitas quaestiones ad Quin ii ii lv 1 oratore pertinere ed cu csultatiost quopars cause quaedam in controuersae, inest enim infinitum in de=nito, debet orator causa ad infiniti generis quaestione trafferre: quod ut exemplo pateat ita est, AnAristotelis phi
losophia*perdiscenda: eius qua pars quaeda est ista insi- nita, An piniosophiast perdiscenda ad qua orator finita
traferret.Sut enim ornatissimae orationes e quae latissim 2 , ' ' vagantur, in apriuata,ac singulari cotrouersa se ad uni-ς I. . . uel gyneras vim explicanda conferusim couertunt,ut ij rationes qui audiu natura, in genere, uniuerse re cognita, de
2 iEh. gulis rebus tuerepossint. Quod ut facere possit orator iis . excellis, a propriis personis, in teporibu emper,s potest
auocat controuersam, in ad uniuersi generis orationem traducit. De partibus Rhetorica . Cap. 7. De orat. i. Hinq; suntpartes, er quas mura eloquetiae inuen- xk- ά- vo,d ostio,Hocutio, memoriapronuciatio. Pompa xς - tet enim primu inuenire quid dicas,inudia di- De inuen onere, deinde ornare verbis, post memoriae madare,tu ad extremu agere. Iuuetio est excogitatio rerum veram, aut veras ibum , quae quaestionemprobabilem reddant. Di- filio est rerum inuentarum in ordinem distributio.Uocutio est idoneorum verborum, insententiarum ad inue-tionem accommodatio. Memoria est firma orationis per- ... ς' ceptio. Pronunciatis est ex rerum in verborum dignitate Rhetoricae coiporis, m vocis moderatio. Nec audiendi quidam, qui . Oh i. iudicium sextam esepartem voluerunt, adeo enim tribus
12쪽
primis panibus spe istu nam nec inuentis sne eo, nec di fio,nec elocutio fuerit) ut pronunciatio quoque vel plurimum ab eo mutuetur. Nec inuenisse credendus est, qui non iudicauit. Quod iliter in abispartibus, quibus iudiciumpermistum est, existimare debemus. Hinc appa- i' gigo, ret quam praeclara res quam etiam dissicilis eloquentia fit ricio iuue- qua ex quinque rebus constat,quarum unaquaeque est ars De Har. pse m Pa persese. Puare quinque artium cocursus ma- - - ' 'ximarum, quantam vim, quaniamque difficultatem habeat existimari potest. Sut igitur quinque Rhetoricae par- Opera orates omnino. Atinuenire, istonere, eloqui,memoria com- ' 'plecti es' pronuntiare opera sunt oratoris. Quibus eloquentia comparetur ac primum de Natura. Cap. 8.
natura, ane,' exercitatione clanatur. Imitatione II enim, velam vel exercitationi siubiicere sto Es. De ovibus xv φ,
ingulis,quoniam maximisunt momenti, ponderis,ab- ne.
quid dicendum est.Natura igitur primum, atque ingenium' addicendum vim abfera maximam am O. animi, O VR ' δ φ ingeni, celeres quidam motus esse debent, qui ad excogita
dum acuti, o ac explicandum, ornandaque t uberes, ad memoriam firmi, ac diuturnI.suae accendi,ac commoueri araeptisunt, seri quidem, donari ab arae non possent omnia: sunt enim dona naturae. Illa etiam naturae Naturae losunt, quae cum ipse homine nasium linguaesolutio,vocis te me iota sonus,latera, vires,conformatio quaedam in figura totius oris in corporis. Quae tamen ab arae limari possunt,
quae bona sunt, feri meliora possunt doctrina, in quae
13쪽
non optima, aliquo modo acui O' ωrrigi possunt. Neque homines adolesientes , uid naturale forte non habe dicendi studium relinquant magni enim facere debent illam
ipsam,quancunque habuerint mediocritatem in dicendo. De arte. Cap. 9. De orat. x. Vm natura, quae optima est ars, iungi debet, quae a ui ν ρε natu profecta est. lano enim naturae, atque a rix xxς - nimaduerso peperit arte. Habet igitur ars hanc vim, non Ct aliquia, cuius in ingeniis nostrispars nullas paria tar procreet veru ut ea quaesunt orta ia in nobis, pro- .iEhai creata,educet, atque confirmet. Qua de causa studiose co-ςst lenda est, ut quae viam, in rationem dicendi doceat: σμArs eertior enIm magnis ingeniis praediti quida dicendi sine arte copia
summi ' ad naturam eximiam, oe' illustrem acceserit ratio quaeda, Ed. ' confirmatioque doctrinae, tum istud nescio quid praedam, D. . tibi μυην aresolet existere. Quocirca interest permagni, dium, oe ardorem quendam amoris assumere ne quo cuDiligentiae nihil quicquam egregium tum certe eloquentia nemo vnquam essequetur. hoc ardore nascitur diligetia,quae ut in omnibus rebus, scin dicendi facultate plurimu valet.
Haecpraecipuὸ colenda est nobis haec semper adhibua haec nihil est quod non aspequatur. Quoniam de Rhetoricae de
initione,dignitate, insio scio, in materia dictu est, quot-queot eius partes explicauimus, . naturam,artem, exercitationem eloquentiae consequendae necessarias ostendi
14쪽
RHETORICA LIB. I. 4mus equitur ut desingulis eruspartibus disseramus.
De inuentione. Cap. H. In patiit.
iam igitur prima oratoris munus est inuenire, dabit operum ut inueniat quemadmodum fidem faciat eis, quibus veletpersuadere, in quemadmodum
motum eorum animis asserat. Fidem facit orator argume--is iis,mouet incitando aut ad voluptatem, aut ad molestiam.
aut ad metum,aut ad cupiditatem.tot enim sunt motusΠ- ψο suR ne eartespluresgenerum gulorum. Cum enim omnis fisaus animi commotio ex opinione boni alicuius aut mali nascatur,tititia in cupiditas ex opinione boni nascuntur aegritudo, in metus in malorum opinione versentur.Est igitur aegritudo ue molestia,opinio recenspraesentis mali,in quo demitti,cotrahi que animo rectum ese videatur. Voluptas, opinio recens bonipraesentis, in quo merri rectum videatur. Metu opinio impendentis mali,quod intolerabile videatur. Cupillas, opinio venturi boni,quod' ex usu iam
praesens esse,atque adesse. Opinio autem, quae in omnes superiores definitiones includitur, est imbecilla assentio. In proposto fidem solum facit orator,in causa vero Hem, σmotum,de quo mox dicemus. Quid inuentio,quid argumentum,& argumentatio. Cap.. I 2. INuentio est excogitatio argumenti. Argumentu est pro - Quid sit inhabile inuentum a faciendam em vel abier, iratiores dubiae facies fide. Fides vero est 'ma opinio, mi fi melis i ' r Me facere eloquentia estpe expetenda,excogiisque illud argumetum, nimirum esse artem benedicendi postis hoc modo argumentationem cocludere. Ars bene dicendi est expe-
15쪽
Quid si x tenda,ea est eloquetia: est igitur eloquentia expetenda. Do Topic. aute argI statio argumeti explicatio, qua dialectici pref- eatu, uasMἰOLatores ornatius, lIbei Ius utuntur. Locus aute ess
e. iij iis sedet arg menti. Ai oteles enim proposuit quosdam locos
De v Mux ex quibus omnis argumentatio ad omnem Hl ratione Ἀ-
veniretur. Vui nihil aliud esse videtur quam nora quaeda, quibus admonemur,quid in il fisperuestigare debeamus. A tuidia. QUO tuplicia sint argumenta. Cap.m13.
et , Λ limenta partim in eo ipso, de quo agitur hin ent
de quo agitur,d iuuia sunt:vo dicas eloquetia esse expetenda , quod bene dictai fit ars, ratio est insita, in eo de quo agitur. Eloquentia enim est ars bene dice Aefin expetenda dicus,quod Aristoteli,vel Ciceroni, vel Platoni ita visum
sit, ratio erit remota, autoritas enim Isiorum virorum non
est in ipsa eloquentia, quae suapte natura esset expetenda
De numero locorum . . Cap. I . LOG,unde argumeta insta eruuntur, numero sense
.decim. alia enim ducuntur a definitione, alia a partiu
itia A '' enumeratione,aba anotatione,aba coiugata appellatur,a-,ά 'is, iue ex genere,alia exforma,alia exfimibtudincialia ex Afferetia,alia ex cotraris,alia exaditiciis, alia ex antecedenbus,da ex cosequet ιb',alia ex repugnatibus,alia ex causis alia ex effectis,alia ex coparatione maioru, aut parisi, auth minorv.Argumeta extrinsecus Uupta suintiliano sunt pia sunt fixi iudicia ama, tormeta,tabulae iusiuradum, testes. lib.s.cap i. De definitione. Cap. 11.
16쪽
RHETORIC4 LIB. I. FDUmtio est oratis, quae id quod definitur, explicat
qmst, mittin est recta animι assectio, Rhetorica st doctrina dicendi. De nitionum multasunt in renera, P β'i i in praecepta ,sed ad huius libri institutum ea nihilperti- imit genen tantum est dicendum, qui fit definitionis modus. Sic in Top. Arveterein ip/ut cum sum eris ea, quaesiunt ei rei, quam definire velis, cum aliis comun a,eo Pepersequi, 'g' 'dum propi tum esciatur,quod nultam in aliam rem transfferri possit,ut hoc, Rhetorica est ars comune adhuc: multa enim genera sunt artium,vigrammatica,ssialectica unum adde verbu, Dicessi. iam a comunitate res di Ita videbiatur,visit explicata definitio.Rhetorica estandicet. Haec F ςvix facultas defini essi debet esse in eloquere, ut definire repos .adiorift.Est enim explicatas e verbis mes nostra de quaque re atque inuolutae rei notitia de edo aperi eda est. Definitio enim quasi inuolutum euolui id de quo quaeritur edi no iv ex- faciet tapresie in angustὸ quam in istis eruilissimis dis' rationibu feristased cum explanatius, tum etiam υbe 'ph' 'nus, ad comune iudicium , palatiamque intelligetiam accommodatius.Sic Cicere,quidsint optimates de it,cum Pis eiu est. Sed genus uniuersum si toliatur error breui circusiribi, definiri potest. Omnes optimatessunt,qui neque no- 'γcentes,nec natura improbi,ne uriosi,nec malis domesticis impediti. Argumeti a definitione talis est formula, Ii ei ' 'φ' uile est aequitin constituta iis, qui eiusdesunt ciuitatis, ad ressuin obtineta eius autem aequitatis utilis est cornitio, utilis est ergo iuris ciuilis cognitio.Saepe etiam de ut in Oς tores&oratores, poetae per transtationem verbi ex militudine δ.εΣ, cum Padamsiuauitate, quos licet imitaris adolestentiam 'si'
17쪽
forem aetatis senectutem occasum vitae velis definire. De partium distributione.' Cap. I;AR eummio a partium distributione sc est utendum
nullam ut partem relinquamus. Visi melis probare calliditate non es e virtutem a virtutis partibus,quae quatuorsunt Prudentia, Iustitia, Fortitudo. mperantia, in δ' 'φε profarepossis. Omne quod honestum est,idqMatuor partia oritur ex aliqua, aut enim in perbluctetia veri, solertique
mersaturi. aut in hominum;ocietate tuenda, tribuendoque suum unicuique,c rerum contractarum fide: aut in animi excet inuictique magnitudine,ac robore aut in omniuquae sunt,quaeque dicuntur,ordine, oe modo,in quo ines modestia, oe temperantia calliditas ex nulla illarum pamtium Oritur,non est igitur virtus.
Notxtio Graecis Elymologia dicta, oratoribus.&Poetis est samiliaris.
s. In Top. Met. lib. I. Fast.1 unde sena tus dictus. Fast. lib. 4. April. unde
vis huius exempli est in Orar. in pisonem.
ETymologia, qμα verborum originem inquirit, a Cis rene dicta est Notatio. saepe utuntur Oratores,
Est via sublimis coelo manifesta sereno, Lactea nomen habet candore notabilis ipso. Et alibi. A senibus nomen mite senatus habet. Nam quia ver aperit tunc omnia, densique cedit Frigoris asperitas,soetaque terra patet, Aprilem memorant ab aperto tempore dictum.
A notatione sumitur argumentum, cum ex mi nominis e
licitur joc modo:Si consul est,qui consulitpatri non tur Piso consul,qui eam euertit. De coniugatis. Cap. 18.
18쪽
Item Pro. pertius. it. ele. L.
f Oniugata dicuntur,quaesiunt ex verbis generis, eius In Topici idem autem generis verba sunt, quae orta ab uno varie commutantur,visapienssapienter, sapientia. hac verborum coniugatione huiuscemodi argumento usus est Ouidius.. Aurea nunc vere sunt saecul plurimus auro Venit honOS. Et Iuvenalis. SMy. s. Summum crede nefas animam praeserre pudori, Et propter vitam vivendi perdere causas i In Pisone. Cicero etia. Cim enim eset omnis cause illa mea consularis, senatoria, auxilio mihi opusfuerato consilii . i. ... senatus. V in illud elegans in primis. Homo sum huma hea . ni nihila me alienum puto. Cice. lib. de oratore 2. viis rexemplo, Sipietati summa tribuenda laus est, lebetis mo- ueri,cum uesMetellum tampietagere videatis. De genere dc forma. Capν ιβ Deolatii GE'ui est quod duas,aut plures partes sui ipsius com- Quid somumomimiles ampletatur. Partes,quassenus am - με si plectiturforma dicunturivi, Pinus est genus,plures enim formas,quatuorscilicetcomplectitur,Prudentiam, Iusti nam, senitudinem, cin temperantiam, quae sunt, miles
virtutis communione: utprudentia enim oc ι stitia ,sic uitia sol.
fortitudo δα temperantia virtus est. Hinc pesti βm sit, ,
quidsit forma, est enim pars generi subiecta. argumetum
a genere A tractatur Virtutis laus omnis in amone conf- Ail . MDt,prudentiae igitur laus omnis in actione consistit. opti .nforma autem,Quod iustitia est,mtique manus est. φ ξ 'R
De similitudine,& dissimilitudine. Cap. a. o.
19쪽
Imilitudo est, quae tra lucit ad rem quampiam aliquid Auctor ,4 ex re distarisimili: ex ea sumitur argumentu hoc mo-Α g ζ:imi do.Cicero,Sed nimiru ut quidam morbo, vel fensus ' -ysita' re suauitatem cibi nostentiunt: sic libidinosi auari facinο-Txist 'ib ros iere laudissustum non habent. Ouidius, Scilicet ut fulitum spe tur in ignibus aurum, Tempore sic duro est inspicienda fides. -ῶ dis ilitudine e disserentia,ducitur hoc modo argu
Si barbarorum est in diem vivere,no a consi empiternum tempusectare debent. De contrariis, Cap M.
ium .h. 'Ontrariorumgenerasiunt quatuor,aduersa riuan-- ' tia,quae interse conferuntur, in contradicens M.Adine .de uersasunt, quae in eodem genereplurimu verant,ut mirτουν ἡ '' tus,vitia quae cum animi habitus' plurimum tame in-ή. ach: tes erunt:vi bellula sapientia ultitia,ex quibus ita alii, grometa tota existuc Sistultitia fugimus apisti qua sis.Topie. mur, in bonitates malitia.Hinc illud Dracis apud Here. Nulla salus bello pacem te poscimus omnes. Permis ensi est,atque hoc: Bella est nobispemicis me τμος*i 1 igitur expetenssa est. Cicero, Quid cufatentumatis magnamim es in mitiis ad miserum vitam,nonest D esse ea-piiti,Mi. de vim in minute esse ad beatam vitam ' contraria enim ' - - contrinseri fiunt consequentia. Priuantia sunt habitus, piς e priuatis,milunim bres,vita,mrsietia, insistia humanitas, inhumanita praepositio enim,is, priuat ver-
apti itii: by eavi,qua haberet in praepostu nonfvsset. bis duiau. y ' Lia est ista CP pro Miloniana, Eius igitur mortissidetis
20쪽
mltores,cuius vitam sputetispervos restitu sis nolitis Tertio loco sunt ea,quae inter si conferuntur, ut duplum, plumuaui, acceptum miles,. imperatondocere, in distere. Ex loco es istud O. ex quo prosem intelligi debet,quantam dato beneficiost laus, cum accepto tanta fit it 'μ' ω gloria. ite hoc, No igitur periculu est, ne quis putet in magna arte, inhonesta,turpe esse docere alios id quod i sin or x. fueris bonestissimu discerrimcpertinet Vergibansi istud,
Arma rogo genitrix nato. Lib. Vltimo loco sunt negantia malis contraria aientibus rvt,fl hoc est, isiud nο ewex quibus necesse est,alterum verum ς ni uia
De adiunctis. Cap. 22. . Α Diunctasunt ea, quae cum re junt coniuncta, ut lo- Λω ut rempus, ut ea,quae re circunstant: ut vestitis Io Topi in comitatus hominem circunstant, sin apparatus, col
quia pedum crepitus repitus hominum,ruborealgor, caeterque,quaesusticione possunt mouere. Lati me itaque patenta uncta,nam in quae in hominissent e animo paten ad- siue corpore,ut virtus, ut vitia, mi oris vel pulchritudo, ''' δ' vel deformitarialiaque innumera comprehendunt. Ab his sumit ar mentum Cicero pro Milone, um ait, Udeamus .
nunc id, quod caput e locus ad infidias illa ipsesimbi con- ab adgressi siunt, viri tandem fuerit aptior,'multa deinceps: Mii ' in paulo post, Videre tunc illum egredi aem,primum egreudientem e milia subiu, cur messeri quid necesse est turde quὶ conuenit, praesertim id reporisZ in pro Cornelio. Hunc , qμfiquam incredibili quadam, utque inaudita grauitate ρε '' virtut costantia praeditu arder lente neglexisse vis' coris,ib.