장음표시 사용
41쪽
tutis commessatione permovendus, sed laude, vulgi opinione, secutura viri tate, aliquando vero magis objciendo aliquos diuersafecerint,metus. Nampraeter i. quod his euius leui mi cui que animussa illime temtur,nescio an naturaliter apud plurimos plus valeat malom timor, quam stes
bonorum. Sola virtutis commendatione incen si militum
animos Cato apud Lucanum,ad aggrediendum iter discillimum, periculosissimum. O quibus una salus placuit mea castra secutis
Indomita ceruice mori componite mentes Ad magnum virtutis opus, summosque labores. Quam orationem pulchra illa claudissententia. Serpens, illis,ardor,arenae, Dulcia virtuti. Gaudet patientia duris. Laetius est,quoties magno sibi costat, honestum. Saepe etiam controuersia inter hominum sentetias in illo est, o,ta , in fit bonestius. firmant autem miris pientissimi omne ς, quibμ' ossicium,quod ad coniunctionem hominum, ' ad tuendam Ea societatem tale anteponendum esse illo ossicis,quod cognitione,inscientia continetur. In ipsa autem communitate sunt gradus,ex quibus,quid cuique praestet, intelligi potest, utprima Deo optimo Max ecundapatria,tertiaparentibus, deinceps gradatim reliqua reliquis debeantur. Ex qui bus atque similibus intestigimus, quomodo hanc suasionis partem,quae ad honestat pertinet,tractare debeamus. De utilitate. Cap. 33.
um ad xxi Α si autem facile,magnum,iucundum, nepericulo,
- ad quaestionetertinet utilitatis. Suasor itaq; mel omnia haesivel eorupleraque inesse in eo,quo suadet, o flesset.
42쪽
RHETORICA LIB. I. I 8 sui mero dissuade illi dis est paruum, iniucundum,peri
culosum monstrabit. Hoc modo Fabius Maximus apud T. Liuium ne P.Scipio in Africa traycia contendit cum Annibal hostis incolumi exercitu quartum decimum annum Italiam obsideat. Nam nunc quidem praeterquam quod in Italia, in in Africa duos luersos exercitus adere aerariunon potest, praeter qua quod unde classes tuamur,unde conmeatibuspraebendisse sciamus nihil reliqui est pericub ta-dem,quantum adeatur quem fallitZDeinde grauiter, 'sapienter diffultates multas, ' pericula commemorat, quae futura t,ni consul uterq; in Italia retineatur.Eodem etiamodo propostis a uobus utilibus, virumst utilius cotrouersia est. Cum autem 'ecies utilitatis cu honestate certa qui utilitat defendet enumerabit commodapacis opum,pote-tiqvectigalium,prae j militum, utilitates , caeteraru rerum,quarum fructum utilitate metimur: itemq; in commoda contrarioru. Ex his locis Catilina opud Salustiu ad nefaris acinus,quod illa maximi; atque pulcherrimum voca coniuratos hortatus, Vobis inquit est domi inopia foris aes alienu,mala res 'es multo a 'erior, deniq; quid reliqui habemus praeter miseram animat Quin igitur expergiscimini en illa,quam saepe optastis denas praeterea diuitiae, δε-cus gloria in oculis ta sunt.Curio Diliter apud Lucanum 'ecie utilitatis Iulium Caesarem ad ciuile bellum hortatur. Ballantem geminis tenuit te Gallia lustris, Pars quota terrarum facili si praelia pauca
Gesseris euentu,tibi Roma subegerit orbem. cui ad dignitatem impellat maiorum exempla, quae erunt vel cum periculo gloriosa, colliget,posteritatis immortalem
43쪽
memoriam augebi utilitate ex laude nasci Londet,s vi; I; ,, se perque eam cum dignitate esse coniunctam.Haec autem ex-yό. ''. ercitatio defendenili θeciem utilitatis cotra honestatem,iniuncta est. una vera est utilitas, ad sicholarum exercitationes uti
eap. s. lis est: nam iniquorum ratio noycenda est, ut melius ae qua tueamur.
De eo qui suadet. Cap. y . hQm Vltu etiam refert, quaestpersona dicetis uadere e- dissuadere 1 V 1nim aliquid, aut dissuaderegrauissimae est personae..ζρhisbis. sapietis est piliu explicare seu de maximis rebus: DE bi, i. honesti, edi' diserti,ut mente prouidere,aut auctoritate Q.;. ii , pm rest ii eperse derepossit. Anteacta sitas illusti is cap. . fuit,aut clarius genus, aut aetas, aut dignitas affert expectatione videndu est ne quae dicuntur , ab eo, qui dicit dissentiant.At his cotrariasummi orem quenda mon postulat. Nam,quae in aliis lisertas est stentia vocatur, quibusdam sufficit auctoritas,quosdam ratio ipsa aegre tuetur. Quaedam in deliberatione obseruanda.
cam,ad dicendum mero probabiliter nosse mores ciui- , bbi, tat , qui quia crebri mutatur, genus quoque orationis esstra m xς Ope mutandu.In senatu minori apparatu dicendum est,sa
sunt cogno prens enim est confutu, multi ue alias dicenda relinquedus noli appa- LCus,vitanda etiam ingensostentationssiquesus utio. Conti=-hi , cio capit Omnem vim orationis, in grauitate, arietat-eb. . .. qμe δε erat: marimquepars orationis admouessa est adpit omnem animorum motus. Hoc muere est in quibusidam Ciceronis
orationibus cotra M.Antonium in senatu habitis,quae cum
44쪽
sint elegantes, oe desertae, nullam tamen apparatum habent. At oratio pro lege Manilia, in orationes de lege Agraria multo magniscendum habent in ornatius genus dicen-Exemplo. L. Vis autem ad suadendum exemplorum est maxima, aut recentium,quo notior unt, aut veterum, quo plus auctori . ''in ' talis habent. Plemnque enim videntur respondere futura Axist ii . .
praeteratis habeturque exprimentum velut quoddam ratio- Quintili. s. nis testimoniu.. Suadet Fabius Maximus in senatu,ne P. iis pii ''
Scipio Annibale in Italia relicto in Africa trajciat: Dies me deficiat inquit fi reges imperatoresue temen in hostiuterras transgressos,cum maximis cladibus suis,exercitum- nis testimo' e suorum enumerare mellam. Deinde vetus a fert Athe ' 'niensium exemplum,qui dessem Siciliam transimissa, Republicam suam in perpetuum assiserunt. Et nouum M. Attili, qui in ea eps Africa annis ante qnadraginta inpraelio victus, in captus e Sequebatur,ut ea quae iud ciis accommodata sunt, explicaretur sed quia iudiciorum mutata ratis,ut ea praecepta parum fini necessaria, efficit, m ex orationibus Ciceronis, ' locis supradictis, tum etiam his, quae de partibus orationis dicentur, facile cognosci possunt: sequitur ut desecunda parte Rhetoricae dicamus.
45쪽
De dispositione. Caput I. Ε C v N D V s hic liber illositionis praecepta cotinebit, quae oratori perutili unt maxime necessaria. Quid enim diligenter argumeta inuenisse coferet,nis pari diligentia, quae inuentasunt, col centur Q. . ii , Excellentis ducis virtus non magis in diligendosortissimo, is px is, o strenuis o quoque milite ad bellam,quam in instruenda adtrinam acie cernitur:Φs qua in corporibus nostris aliorumve animalium partem permutes , atque transferas, licet habeat eadem omnia, prodigium fit tame. Et artus etialeuiter loco moti perdunt, quo viguerunt usum: in turbati exercitus sibi ipsi junt impedimeto. Sic oratio cares hac virtuDE inuet ite , tumultuetur necesse est, ' ne rectorefluitet nec cohae-
' si '' Iam tunc propter hic liber istositioni seruiat πω di osse
autem ni positio rerum inuentarum in ordinem disti butio. Cuius in infinita quaestione ordo est sere idem, qui expostus est locorum. In definita autem adhibenda sunt illa etiam,
46쪽
quae ad motus animorum pertinent.Atque eo fit, exordio,narratione, coprmatione, peroratione.Haesunt .ramus
enim quatuor orationis partes, per quas inuenta distribui
mus.uuarum duae valent ad rem docend narratio incon 'RiςΠ dfirmatio. ad impedessos animos duae- exordium, in perora- d m, d imito,de quibus Pilatim dicendum est. ni duae De exordio. Can. L. in Part. EXordium est oratio, animum auditoris idonee compa- ς ians adi ebquam dictione.I eri tribus maxime rebus Detinuenti inter auctoresplurimos constato beneuolu,attentum doti ij '' i' 'lem auditore fecerimus quorum primm locus,id est,ut ami Ri e ..ce audiamur, est in persionis nostris,auditorum,aduersiarioris ' R4 φ R
e quibus mitia beneuolentiae conciliandae comparantur: aut neu tu ,do
meritis no stri aut dignitate,aut aliquo genere virtutis, O tussiet de maxime liberalitatis,lfit,iustitiae dei,cotrarissique rebus Vbiba, in aduersarios conferendis, in cum auditoribus aliqua co- 'Mim2μ iunctionis aut causa,aut spe ignificanda. Cicero pro C. Ra- ,' Arioperduellionis reo, Me cum amicitiae metustas, tum di- Pro Q a-gnit ab hominis,lum ratio humanitatis, tum meae vitae per- '
petua consuetudo ad C. Rabirium defendendum est a Domtata tum mero ut id ludiosi mefacerem salus Rei p. Cosulare ossicium, Cosulatus denique ipse mihi una vobiscum cu
salute Reip commendatus coegit. haec autem accurate in eo - -
orio, in ornate explicariis oratione vero pro P. SI P cait: Quanquam ex huius inoommodis magnam animo molestia capio,tamen in caeteris mali acile patior oblatu mihι tempus,in quo boni viri lenitate meam, misericordiamque notam omnibus quondam,nunc quasi intermissam agnosceret improbi ac perditi ciues edomiti,atque victipraecipitate
47쪽
R . vehementem me fuisse atque fortem, conferuata mite ac misericordem faterentur. Et pro Cn. Plancio suam cum iudicibus coniunctionem Discat his verbis. Nunc autem mester Iudices constectus in confessus iste re recreat
mentem meam,cum intueor contemplor unumquenque mestrum video enim hoc in numero neminem cui mea silus chara non fuerit, cuius non extet in mesuum meritum, cui
non obstrictus memoria benefici, sempiterna. Itaque nopi, cri. extimesco,ne Cn. Plancio custodia meae salutis apud eos obfirpi 'ς,ψ qui me ipsem maximefluum missere voluerunt. At in ora- pro P. Qu. tionepro P.Quintio vim aduersarioru in stratiam in inuidiam vocat, C. Aquiliu eosique qui in copiis adsunt, orat atque obsecra ut multis iniuriis iactatam atque agitatam aequitatem in eo tandem locorconsistere atque confirmari ta-tiantu Intelligenter aute ut audiamur, in attente a rebus
oubisba, ipsis ordiendum est Ufacillime auditor disici quid aga..., i. '' - Flectare ab initio genus natur que cause i definias i diuidi ,s neque prudentiam eius impedias
cofusione partium,nec memoriam multitudine. Sic exorditur Cicero pro A. Cluentio Animaduerti Iudices, omne ac-ρ 'ε ς μ custoris orationem, in duas diuisam essepartes: Quam di-flnbutionem ait certusbi esse in defensone seruare, ut omnes intelligant nihil eum nec subtefugere voluisse retice Δ. - 'aa, ' nec Obsiurare dicendo. Vt attente autem audiamur,ressi re- turanduor rum aliqua consequemur. m aut magna quaedam proponemus, ant necessaria,aut coniuncta cu ipf, apud quos res agetur. Luculenter hunc locum Cicero tractauit in exordio
nibilissimae orationis pro Domosua: Quo vita tempore y ' ψ' ' magna causa inscerdotumpopuli M. iudicio acpotestate
48쪽
RHETORICA LIB. I. M versata est,hoprofecto tanta est,it omnis Reipublicae dignitas,omnium ciuis alus,vita,liberta ara foci,djpenates,bonafortunae,domicilia,ves sapientiae de pote-
flatique,comm fa,creditque esse videantur. Verum ex his ii quaeproposita sun aliud atque adiudpro varietate causerude derari palam est. De generibus causarum. Cap.
humile,dubiu Gel anceps,admirabile,obscurum. ni sunt gene- quibus recte videatur adyci turpe,quod alij humili, alty -- Q.im.li. mirabilisubistiui. Admirabile aut e vocant, quod est praeter o Lis,aa opinione hominu constitutu.In ancipiti maxime beneuolum mu hi ς iudic in obscuro docti in humili attentuparare debemus:
nam honestum quidem ad conciliation satis per se valet, in admirabili, turpi remediis opus e meὸ quidam exordium in dum diuiduntpartes,principium, infinuatione visit in principiis recta beneuolentiae, mattentionis postulatio,quae quia esse in lupi causegenere non possit, in uatio surrepat animis, maximὸ mbifrons caurie non satis ho- '. ''isi nesta est,uel quia ressit improba, vel quia hominibus para Quintil probetur. Et quidem quibus aduersus haec remediis sit me- He aib.i.dendum, conflium ex causis sumetur. Illud in uniuersum praeceptumi ut ab iis,quae laedunt,ad ea quaeprosunt, refugiamus. Si causa laborabim',persona subueniet spersona,
causa.His etiam de causs infinuatione utendum est ,si aduersariy oratio auditorum animos occupauerit, vel si dicendum apud fatigatos est quorum alterum promittendo no-Drasprobationes, in aduersas eludendo vitabimus: alterum ste breuitatis, iis,quibus attentum fleri auditore δε- F .
49쪽
Exordia debent esse a pia verbis, inmucta
Vrbanit 3 cuimus. Vrbanitas etiam opportuna rescit animos, m - i ani- decunquepetita auditoris voluptas leuat taedium.
Cuiu simodi exordia esse debeant. Cap. 4. Xordia semper cum accurata, acuta, oe inflaucta sententus, apta verbis,tum causarum propria esse δε-
sententiis. bent. Prima est enim quasi cognitio, oecommentatio orato In eiordio ris In exordio,quae continuὸ eum,qui audi permulcere, at-:IE; Eisau, que allicere debet.Maxima autem copia exordiorum ad au-a...ti bi ditorem aut alliciendum,aut incitandum ex his locis trahi tur,qui ad motus animorum consciendos inerunt in causa: quos tamen totos in exordio explicari non oportebit, sed ta- tum impesti primὸ auditorem leniter, ut iam inclinato reliqua incumbat oratio. De vitiis exordij. Cap. s. Aec autem sunt vitia censima exordiom,quaesium mvere vitare oportebitrvulgare, ommune, commu- ad Hetea. tabile,longum separatum,translatu,contrapraecepta. Vul-Ε hiatum gare est,quod inplures causa potest accommodari, ut coue-c1 u... nire videatur. Commune est, quod nihilominus in hoc Commox ' quam in contrariam partem causae potest conuenire. Comutabile est,quod ab aduersario potest leuiter mutatum ex co-traria parte dici.Longum est,quod pluribus verbis,autfen tetiis,mbra qua alis est eroducitur. Oportet enim ut aedibus,ac templis vestibula aditus ic causisproportione rerum principiapraeponere. Separatum est, quod non ex ipsas.=i illi. causa ductum est,nec cui aliquod membra annexum ora-τiasti uri. tuom.Translatum est,quod aliud con icit quam causae genuspostata visi quis docilem faciat auditore Hι beneuolentia causa demeret:auoprincipis utatur cum in uatione res
Septem e oldii sunt vitia. Dei nuεt.lib. .
50쪽
postulet, Contrapraecepta, est quod nihil eorum secit, quo- Cotta prae rum causapraecepta de exordiis traduntur hoc est quod eum sy' qui audi nec beneuolum,nec attentum, nec docilem redditau quo profecto nihil peius est,ut controit facit. De Exordio quaedam in genere iudiciali. Cap. 6.DIctum est de exordio in commune,restat ut breuiter, si quid insingulis generib' in exordiedopropriu est, ad-jciamus. Et vi a iudiciis incipiamus, veteres oratores dili- Ex eausae genter id curabant, ut in genere iudiciali ex ipsis visceribus P . . . is cause semerent exordia iudicem conciliabant non tantumα ' laudando eum sed laudem eius ad utilitate causesuae con- ωφςnda iungentes, alligando pro honestis dignitatem illisuam, pro Quintili . humilibus iustitiam,tro infelicibus misericordiamero bis Liui tuai fueritatem,in Dibter caetera metum nonnunquam amo- ς 8ςquebant,ut Cicero pro Milone,ne arma Pompei, corrase dis ς vj iμη- positaputarent,laborauit nonnunquam adhιbebant,ut ide semper in Verrem facis. Dabant etiam operam ne ostentarent in ἡ Λ uai principiis curam. Non semper autem exordio utebatur sed in honestis, in paruis etiam, atque frequentibus causis ab δε QRiv ii.
gya re omiso exordio incipIebant. De exordio in exornatione, & deliberatione.
P Raeterea, quae de exordio dicta in genus demonstratiuux Rhet. facise transferri possunt, istud est notandum: exordia Quin. in eo esse maxime libera,vt Aristoteles existimat: Nan in ἡElibet. longe a mueria duci , in ex aliqua rei vicinia possunt. In deliberatione vero cepe nulla mel breuia esse debent. Non 'ii' ΩΠx,
enim supplex ut ad ruicem venit oratori sed hortator, at- in Por.
que auctori uuare cuprincipio utem proponere qua mente eap. 1.