장음표시 사용
111쪽
ita porro diminutus pulsus est, sic quanto magii talis, tanto maioris erit imbecillitatis argumentu; Augetur autem pulsus perperam, si ultra consuetam magnitudinem , & validitatem, ille excesse-xit,quod fit,vel si ad quamuis arteriae dimensione ille se nimis extendat, vel si intes pulsandum, valde nimis vehementem, validumqtie se proferat; Etenim ille tunc non nisi excessum praeternaturalem caloris cui denter ostensita excidescentia rinempe eius, Ob quam, ut tueatur, summam uentilationem omnino desiderat, ac perinde vires perperam assici,& labefactari docet,& tanto certe
magis , quanto magis pullatio aucta praeter consuetum fuerit. Deprauatur ultimo pulsus, cum propriam, con suetam que pultandi sormam, qu itatemve non seruauerit ;qualitatem inqua eius, tuae in mensura,& ordine latum pollocatur: Pulus enim motus quidam est mensuratur autem motus tempore, ita ut vel breuis , uel longus existat. Ordinatur praeterea proportione, ut demum aequalis, vel inaequalis appareat; Deprauatus itaque pulsus, vel festinus, δί celer est; aut mavis tar-clus, & lentus : Celer enim est, qui breui tempore arteriam distendens tactum serit; Tardus autem, & piger,qui longo solum trachu mouetur, &pulsat ε Ergo si pulsus tardior, vel breuior sit consueto, hic line dubio deprauatus eriti Similiter si inordinatus & inaequalis fuerit, aut saltem diue sum a consueto ordinem, bc aequalitatem habue-
112쪽
rit, puta quod pulsatione, & ictu, modo maiori,
modo minor modo vehem enti, modo remissos modo item tardo & celeri modo, aliove ordine, quam consueuerit, tactum feriat: ita enim in qualis, & inordinatus, perindeque imbecillitatis virium index iudicabitur. C terum utcunque motus hi, Thoracis uidelicet, cordis, & arteriarum, qui operis ventilationis caloris nostri conseruatiui effectus sunt, a consueto praeter naturam aliquando decesserint, hoc est, uel ablate, vel diminuid, aucteque, dc corrupte, perturbentur, certum est tales eos iudicare Medicum nullo modo posse, nisi primum in eorum moderatorum cognitione, qui c terorum lex sint, atque mensura, diligenter sit versatus,vt horum respecti1,differentias omnes utrinq; iuste constituat; Atqui non moderati illi querendi sunt, qui nusquam alio Quouis modo nim ij extet,quorum comparatione caeteri OmneS,aliquo exuberantie nomine nuncupentur,isti quippe non nisi in optima corporis constitutione animaduertantur, quae& temperatissima sit, Jc prorsus media,quae nunquam, vel raro cocessa est;
sed qui moderati selum adco sunt,quod & pro corporis constitutione, & aetate ipsa, uniuscuiusque
proprij sunt, illi porro supponendi sunt motus, illique pro regula merito statu edi; Vnde, quoniam in singulis quantumuis sanis, pro vario tamen insiti caloris robore, diuersi illi videntur, ut dissicile aliquos aliquado reperias, qui a media illa m G diocritiae
113쪽
diocritate non cadant. ob id rationabiliter per sianitatem, una obseruatione, diligenter, & strictε
incumbendum est, ut consueti, amiliaresque cuiusuis,Thoracis,& Arretiarum motus praenoscantum, prinoscantur inqua non simpliciter, sed quatenus suaconstitione,aut debiles, aut valentes ampareant,hoc est, quarenus ad celeritatem, magnitudinem, atque vehementiam sine tamen exter no impellenti: multaenim nobis etiam bene hahentibus contingunt , verbi grati Moris ventricu litabor, animi vehemens obotta passis, similime, . spiritus repemm commamria, Obquae arteriarum pulsario ,citra virium imbecillitatem, a consileto decedite horum autem omnium diligens praecautio iudicanti Medico habendae' ineli uot pc uus,quam ad tarditatem,paruitatem. & remst . nem; ita quandoquidem postea , pro varia inclumatione praesentis 2 ρος teri to,dasserentiae utrinque totius erincipiamus. Post haec utex motuum ho rum enarratis differentij s,methodo,& Ordine,e laris innari labor, vel languor, & subinde virium imbecillitas habeatur, haec quae direntur anima uertenda sunt , nempe cum uaria motus dissereniaria, ex determinato caloris robore, nee alivde proinueniat,Thorax ideo,co arterisque,du a mediocri dilatatione nstrictioneque,adi dehitam ventilationem requisita, ob excandescentem calope,decedere obseruantur, eam primum sibi inter mouendum differentiam arripere, quae sibimet faciliosi
114쪽
ι nam odiorque existens, necessitati pro uoto si. xis faciat; Ea autem celeritatis est,siue frequenti*,ῖ quia si quando calor a iusto reced t, & ipsim meis diocritatem transcendat, semper celeritatis dis .rentia prima est, quae primum se offert, quod se lassε illa tum facilior, tum comodior extet. Dein de vero cum acceleratus motus sat pile nequierit, magnitudo tunc meritb superuenit, per quam dilatatis,Thorace,& Arterijs, maior etiam vetitatio, ac refrigetario fi pr; At si ultimo validius ipsum calidum sit, adhuc ultro motus vehemens habetur, ut maiori scilicet impetu, copiosa uenulatio calori uniuerso condonetur ; Contra vero,dum calor ipse deficiens a mediocri manifeste recedat,ideoquo
in nobis illius copia sensim per gradus diminui
compareat: uice uersa primum', uehementia, S impetus paulatim tunc deficit: Demu increscente
defectu, paruitas ipsa prae sto' est ι Praeterea, ex maiori eius de languore illico semper tarditas celeritati aduersa accedit: Etsi ultimo cum ordo,& qualitas quomodolibet aliquado desinit, ut qui nunc
languidus est motus, mox vehemens appareat, de qui paruu , mox magnus,qui celer,illico tardus,&rarus euadatiiterumque recurrat, nec ordinem ullum, aut ςqualitatςm obstruet, iam prope tunc caloris extinctionem stare,& summam imbecillit xem imminere, magis atque minus, pro maior aut minori confusione , con stabit. Sed quod calori insito per ventilation em euen ire hactenus di . E G a ctum
115쪽
ctum est, illud ine motu Thoracis,& Areeriarum agnosci iam explicauimus, simile fere per spirituuinstaurationem, reparationemve, euenit, & alia via indicatur: Spiritibus enim calor cordi implantatus sustinetur, quod illis multiplicatis , euidenter calor ipse uigeat, dissipatis autem palam defi-ciat; Itaque ut caloris inditi copia omniquaque constet, subindeq; virium nostrarum robur conspicue elurescat, ulterius merito qualis, & quanta etiam instauratio hqc celebretur, ex sitis effectis perquirendum est. Assequetur autem certo,postquam totius corporis nutritio ex proprijs factis sit demonstrata, ut demonstrabitur in sequentibus. Verum enimuero hic uniuersim saltem illa cla-- rescit, ex quo actiones omnes, praesertim conseruantes , ubique partium Corpo- .ris ualentes. vel clebiles aestimentur: Quibus deinde si peta sectivae superadda
quas certum est spirituum copia ahere non parua, nemini dubium quin sussiciens caloris, & rob
116쪽
operibus quomodo robur vitium pateat eXplicatur. 'CAP. IIII.
Eu v v 9 T vR reliqua coserumistia natura opera, quibus habiriis corporis, seu moles ipsa sustinetur, , in stauratur, unde ulterius, tanquam ab estectis, eiusdem naturae robur deducendu est. Sunt aurem spera haec, ut dinum est, quaecunque primo ad nutritionem concurrunt: Attractionempe
pastus f Retentio debita eius : Eundemque alte rans, Massimilans Coctio ; ac quae inutilia excite- . menta, post assimilationem pellir,Expulsior Nu- tritio qnquideria humani corporis operibus hisce' potissimum absoluatur . Quandocunque igitur ea persecte celebrθntur, hoc est nutritioni pro 'n- sueto generose d Heritiant, sine dubio robur mani-- feste validum adesse demon strant; Sin ver3c-tra Ilio illa sine fi u strentur,nec debite in staurati
. ni ad votum incumbant Τ, imbecillitatem naturae' tunc vigere ostendunt 8, atque id certe magis, ininusve, pro meliori,aut deteriori operum ipsorum conditione Π i ' i e 'Vert Ηνcnim vero, ut haec ipsa corporis humani, per nutritionem tantis cesebratam operibus , instaur)L ,res est omnium consensu in nobis vati
117쪽
de mira,ita sane illam lumino naturae studio,ac diligentia achitectari velimus nolimus coiiteamur Oportet; per eam quandoquidem praeterqua quod pastus, qui ad nutritionem desideratur , delectu sim mo recipiendus est, adhuc etiam ille, quicunque sit, sua natura, nutritioni non ni si iuste sati cfacit, quando ulteriorem multiplicemque sui alia terationem fuerit adeptus, qua magis magisque
confectus ipsi nutritioni ad amussim inseruiat ;quapropter necess4rib non uno nostri corporis vaase, nec uno instrumento duntaxat, unoque modo
tantum id illi contingit, sed equidem plurimis,illisque diuersis ; Etenim primum in ventriculo &intestinis, attrachionem, retentionem, EM coctio- , nem e X peritur pastus , usquequo nempe ille om-
nibus uiis partibus aeque sit hachis, uniusnSodi . . uniusque fere sabstantiae,cre moris speciem quan dam piae se serentis, . appareata, inde quoniam ex i , pulsis ad secessum excrementis,quod eius deni utile & alimentitium est, opportii ne in iecur, per me senterii venas attractum trasportatur, ibique de tuto illud diu tetentum eousque nouum elabora tionis opus subit , quousque iteratae coctionis ope, i persectam sanguinis naretram adipi scatur uanus praesertim sanguis, omnibus melancholicis, biliosis, δἰ pituitolis excrementis expurgatis, unicum
corporis bumani pabulum sit, quo illius habitus,& moles instauraturς Successive namque e Iecore, tanquam ex se te, per venas, quasi per rivos,
118쪽
langvss 'se in extremas usque corporis partes coopiose distribuitur , quae tandem naturali appetita incitatae, id ex illo praeterlabente libero prolectant, quod sibi tota sub ilia familiare est,atque iocunidum , illud que receptum ad eoam plectuntur, agretinent, quod tertio opere celebrato, sublatis ite- tum, e expulsis superfluitatibus, si quae sint, in propriam partis substantiam conuertatur, & nutriat; Atque hoc ordine, hisqtie corporis sedibus.& modis, opera ad nutritionem requisita, quibus habitus corporis instauratur,consequela terque robur virium conseruatur, & viget , attractio scilicet, retentio,cococtio, & exput si necessario exercentur; proptereaque Medicus ex his naturae m. bur iudicaturus, ne suo hoc sine illa frustrentur. vel eunde in potius apposite consequantur,diligeter expendet. Caeterum, quoniam in aegro corpo re, non tantiim nutritio , & instauratio ex operibus his expectanda, quantum praeterea cau sic morbi destructio procuranda est si praesertim ea, humor peccans alicubi corporis relidens, censeatur,: qui ut plurimum est; hic ille etenim tunc, ut mom. bus ipse cesser,& a natura uincatur,generose eitas.
dena naturae operae, simul & semel cottigendus, I in modum ue redigedus,uel debellandus est, quia - non aliunde quam ab eadem facultate, quae uno caloris insiti benescio nutritionem intendit,id habe tur peream quippe tantummodo humoris au' teratio,quaeliis, di demolitio, in nobis sponte ces
119쪽
. tibus, naturae molestis, superatur, Sc irincitur 1, &. sa Pelicet,ob nimiam eius prauit atem, non mutetur, ut pabulum nutritionis euadar, mutatur ait
men, solum ut nauirae, quoad fieri possi i , minus adueram, & ad instar iampridem iudicati excre, menti, expellentis facultatis c perae, foras purgan- . di, aestimetur; Et profecto id cum ita fuerit, dii .plicem semper operum dictorum finem,medicus. in eorum exponendo munere ante oculos sibi proponet; nempe habitus corpores instaurationem,N peccantis: humoris morbum iacientis confectione demolitionem quem quidem id, ut, pro uberio ori utriusvis ipsorum praesentia, robur ualidius, uel . segnius, ex arte cognoscat, .i . ' ij si ἔ. . Exordietur autem ab his quatenus in uentri eulo exercentui, in quo primam pastus ingesticon sectionem natura intendit i Ad iecur demum se transferet , in quo secunda immutatio sit: & ulti mio ad totius habitum perueniet, in quo uera asili-milatio Mebratur. Atque iij his singulis sedibus, - perum praepositorum conditionem examinabit: an inquam ill integre,&j secundum natura exer- . cem turς iii tegre dico, a non pxquisite, utpote quod nullibi integritas haminueniatur, i in qu tenus aegrotantia illa per sanirate propria est) an con- . tra ablate diminute, auctς, uel Oprauate hant, tenim modis illa a recto decemui, atque pro iplo. disessivi robur uiri u iuditabitin .Et quidem eui- b. des iter
120쪽
CAP. QUARTUM. MI Osdenter ex uentriculo, cuius errores pernitipsi idebsunt, quod cum deinceps emendari nulla ratione possint alijs merito non pa is necessariam prae bent occasionem: Attamen cui lentius ex leco- Ic, in quo error commissus omnium si 'perpessimus est, ille quoniam non tantum errorum in habitu corporis committedorum proxima causa sit, quia scilicet ex eo pabulum corpori uniuerso per peram tunc ministretur, uerum ultro aliorum omnium unica ut plurimum radix existat, atque ita bona n v tritionis d esectu euenit, ut non instaurMtis spiritibus, uires uniuersim cadant.
Sed a ii en tri it i attraction e facto principio,eam sane quilibet ex sensu appetitus agnoscet,&. ut per sanitatem, in optimis signis po:itum e st, mediocrepastus adeste deiiderium, ita profecto in aegris prς stantissimum signum est, facile sumere quae ost
ran. ur,nec oblata abhorrere; ostondit enim id robur virium, S naturae operantis validitatem. A que ubi hoc itidatur, imbecillitatem omnino significat, & eo certe magis, quo maior laesio sit: Maxima offensa cit,cum aufertur e X toto, tunc namque
constat in ore vetriculi facultatem penitus ces cse,una cum sin fla,qui illi non parum in seruit: Minorem imbecillitatem monstrat appetitus imminutus, quoniam talis ex roboris diminutione co- tingat verum ille si supra modum vigeat, quod immoderatum quid circa os ipsum ventriculi doceat , maiorem tunc necessario roboris desectum C . . . . Osten-