장음표시 사용
171쪽
Morbo ars operanti naturς secunda futura' sit, deinceps examinatur.' CAP. IX.
ATvRAM Sequitur ars , cuius ope frequenter manca, sopitaue
m N S illa, aduersus morbos, simploma
laque excitatur; Quare post naturam, artis quoq; robur prunoscendum est, ut illo , cum morborum, δc fimploma tum, malitia, comparato,euidens fiat quid ex mutuo ipseriim conflictu expectetur; Ars itaque hee medica quamquam hominis ingenio ad sui calamitates arcendas inuenta, propagataque, ut perinde tota constet experimentis, imperitisq; idebcredatur, remediorum, quibus infestantes morbi depellantur, quidam uelliti cumulus, seu farrago, logo scilicet horum uis probata collectio, quia attamen non temere, nec ad arbitrium , sed methodo recta, ac necessario, cipientique consilio, in finem omnia dirigit, seruata nempe omniti qualit: te,quantitate, & ubique Opportunitate, merito illam , qu ddam' veluti naturae agentis simula 'chrum, existere uerissimum est 3 quippe diligentinatum imitatione,studium, & opus omne dirigat, ut vita fatua Ac incolumis, quam fieri longissime
possit, perviatur; Verumtamen, cum pro Posse alam
172쪽
solum id ipsa praestet, peragatque, fit, Vt naturas
quidem adiutrix aduersus hominum morbos censeatur, & ut interdum etiam quasi opifex primarius sit, nonnunqua autem ut ipsa nullius est usus saepe enim licet expωatur, multis tamen occationibus prohibetur) ita plerunq; tum frustra,tum
perperam desideretur. Inter praesagiendum ergo, ne multum, parum,aut nihil, illa ut aliquando cui rationi morborum profutura, & ne per te sola,uel una eum naturae potentia, sanitati sit opem latura, necessatio examinandum. Itaqu e,ut omnibus be-nstinstitutis artibus, quarum sinis etsi non semper certus, ille tamen semper, experimento saltem,rationeque duce, prosequi solet,& ut plurimum - equitur; hoc unum commune est, Ut cum artifex. propriam meditaturus potentia fuerit,primo quO-ique operis ingressu, totius eiusdem operis ideam ante oculos habeat, hoc est, fine sibi operis constituto,omne dein artificiosi operis progressum prae- , Meditetur;Praeterca verb,ut cuncta ad cosequendum finem requisita, iamque reperta, pro ratiore p. disponat; atque ita,ne eadem sibi inuicem directe
succedant,in finem tandem ex uoto te minatura, .maenoscat. In his porro Omnis artium potentia hactenus collocatur, quatenus finis per artificemio tentus,ex his tantummodo belle valentibus,tn- iuicemque ita se habentibus, potenter, Sc valide pinsequatur; atque sine magis,minusve,quo me- , vora, deteriorave fuerint omnia. Ita pLOculduri
173쪽
id Micina, quae artrum omnians pisa fissima sempet est habita j Medicus hi tuam nil ni stet eius, inter aggrediendum opus, propriae 28 eis potesttsi praecogniturissu rae omnibus
dbrinni morborutis' promessum , 6c Urdinmt mi futurum troponens spostmodum vero requissidomitia ad id instrumenta Meuratὸ perquiremi Nucteque sita mente disponens,demumque pruden fer in finem omnia vi figε presecto quantum si, per artetit de aegri exitu spe ate licem iam vesapraeuidet: id autem eo euidemrus,certiusque, inest
turum sibi proponet, quo omnia requisita asi Duus in tento fini teseonsura, serundum ratioη- inueniet. Quamoorem si mrer praesestim mi quis artis messic habere potensam desidens iret duo semper sibi ante oditios mlis , re horum Pilia' inum erae,conceptum medentis opificium, UM operrem prosequendorum methoos ira, mi ciendam curto moebo med eu- Secundum erit, instrumentorum desidere inum, di inuentorum cinidi is , siue potentia9Fa opus ipsum prosequi, absoluique posse, ex rancine vi
duci ut; Atque in singulis his, ille tria host 'sta itatem scilicet aptam, sufficientem qaan ut emidoneam opportunitatem supponet, ex ris quippis praevisis, praesagium facilε sit . Verum enimue medentis opificium, operumve omlaiam perfi ciendorum methodus, siue ad e seruanda, quae keundum naturam inrit, siue ad pelloadu , quaru
174쪽
Diter naturam uigenr, Ξ Medico fuerit meri id concepta, ex his ea potissm um dedi1cenda est: eqsuibus operum proseqilendorum fi ecbssitas iii l 1 stir: Indicanti autem ex utribus inprimis,defit εxm6t5o, vha cu causis, & sim promatibuerem seqv. litibus; vires namque omni mdita sui co seruatibnem indicant, haec vero ex si litthei mu
illa praeponatur atras quippe contrarium lit lig- cessario euentum. Ergo, si qui doctus,prmieta metit,& rEαχ ratione hange victim o Cram omnium ad cutationem requi litorum , methodicaminam, merite conceptam , p ei Iesit.' ille su, ectedicinae potentiam praecognospet, an videlicet est Elism6ύῖ lli,q t multum fusi adis 'tutae
175쪽
turae languemti sit opem latura, vel adhuc per se
sola integrum opus completura sit; & porro ma gis minusve e* uoto suturum, quo magis minusive . perum ipsorum methodus in fine dirigatur; Atqui hoc, dum certus morbus, vel simptotria, ineerto subiecto, ex determinatis causis,praecise tra betur A, Etenim, si e fit, ut corpus affectum , affectio, & eauis assicientes, ea ratione stent, qua arti magis, quam naturae, sint obtemperantes,quia scialicet tune ars sola per se sapra naturam ualeat, sae-μ vero contra, naturae potius, quam arti, quia nempὶ ars, re vera, quod expetitur, praestare natilo modo possit; & saepe demum utrique simul,p
ta arti, naturaeque, atque secundum has se habendi differentias, directio methodicorum operum: artis in finem clarius clucescit. Accedit exibu Medicis praecognoscendis , instru mentorum μει
Instrumenta autem haec,ad con ficienda mediaeinae opera requisit multorum generum,uel sperarieterum sunt, quorum uniuersim eonditio debit in eo posita est, utfacultate ea donentur,atque P tentia,quae operi artis commode seritiant; veniunt autem facultatis nomine, tum qualitates actuales uirtualesvὶ omnes, quae adhibitis ad curandum instrumentis naturaliter insunt; tum potestates, seu uires quaevis illismet arte imprelsae, quando dc,
illis,& istis medica ipsa instrumenta donari,ut plarimum si toperet pretium; Illispori,ut secundum
176쪽
- Maturam aganr , puta refrigerent, humectEnt, Scsimiliapra: stent Istis uero,uel ut illis em denr,
Mes ut secundum artem agant, puta e .loco mota
restituant, d i si v n es a coni ungant,& talia penὰ plurima operentur,quq assequendo curationis fm ruecte deserviant, quae sci licet ues ijs, ouae secundum naturam sunt, apposite faueant,uel quq preUAM turam sunt,quomodolibet aduersentit r, quoni ut similia similibus conseruantur,ita cluetrati a Con ararijs destriiuntur. Haec etsi omnia in hoc, vel illo grotanti prςcise sint comem plad 8, Upi.ὲm novagum, sed certum iudicium preseratur: . basi- quidem rectae eorundem iustrumentorum victr- patio ad finem consequendum necessaria. pr Oscatur; Haec porro , post unam Quali ratem ita Oua potissimum in strum en torum virtuq eoli catur, di secundum quam inprimis attendendum,Vt in stru men ta omnia tali di spos tione n aturali,Y e l a mtificiali donentur , qua requisito operi perpetran. do commoda sint,: qua inquam partem laborantem suis uiribus quam facile pertingant, in eaque praestentiquod operaepretium est; Iustam quoque
corum men suram, cum rationabili, & opportuno utendi modo, complectitur. Mensura etenim Coinrum, seu quantitas, operi prosequendo, asscs Uendoque fini , sitis ciens esse debet, quoniam si illa in tra modum fu eri t, D e vel n i hil penkus prae stet, vel morbi reliquum derelinquat, periculum est
v eLo modum superet,ne con tra, nouum morbi
177쪽
genus priori aduersum perperam inducat, timendum est; Vnde quo magis min esue proportion is mediocritati illa appropinquabit, siue id Geometrice fiat, siue Arithmetice, eo magis, minusve atisfactura est. Obseruandum lieet adhue sit in eis, V t Opportuno operi, per euidentem idoneit Wm ea respondeant, quando praesertim, opportu nitatis beneficio , ars secundam naturam habeati Be illi summe opituletur Illud autem opportunum instrumentum erit, quod dum expetatu etiam toleretur Expetitur quidem modo prius modo posterius,prout unum priusquam alterum indicatur, quod vel ex urgentia prouenit,uel qui unum alterius sit principium, aut saltem eausa sine qua non ; Toleratur veris, si dum expetitur. aeque feratur a uiribus; quippo saepe quae Priora, quoniam serantur minus, ideo ex arte honeriora sun t. Itaque opportunitas-haec instrumenta desideratur , ut quando defecerit, non tantum vana, sed quoq; pernitiosa artis instrumenta sutura sint omnia 3 Eo autem magis minusvὸ illam adesse censebimus , quo eadem magis minusve indic tioni eorum , & tolerantiae appropinquabit - Vt
multum ergo, aut paucum , futurum artis auxilium, in prosequendis morborum curationibus, Praenoscatur, tan ta meditari oportet. Restat ut de morbi magnitudine, sevitieue, sermo sit - r i
178쪽
- magnitudo, 3tque sevities, quanta sit, demonstratur. C A P. X TA QV E post naturae, & artis praestantiam , quam hoc ipso morbi,& naturae singulari cem
tamine, dum futurus grotantis exitus preuestigatur, primo loco expedere necessariu fulti sequitur pernitiei morbi m gnitudo, quam etiam occanone eadem, ut fias diximus,secundo loco nouisse operae pretium essi Pernities utique morbi, ea illius malitia est , qua sanitati insidiatur, qua inquam nos a recta consissitutione decedentes tendimus ad interitum; SD quidem ut sanitas ea indita nobis constitutio est, qua inter uiuos in columem uitam agimus, atque illud, quo, ex propria seruata con stitutione idis sum consequimur, fauor. beneficiumque anu, tis est, Ita cum morbus, praeter naturalis sit adu niens constitutio, qua nos a recto decedentes minrimur, dubio procul id quo iam labefactamur despopulamurque, morbi, simplomatisque malitia, vel pernillas, censebitur: Qtialis ergo haec in mor bis habenda tu, primum explicandum est nobis, ut quanta postmodum illa aestimanda sit, dilucidum fiat; Etenim morbus, cum sitnplomate, e
179쪽
quacunque causa ducat originem, aut oppressi
tiosusq; nobis aegrotantibus est , vel oppressa, pr . secataque caloris innati bair, nempe spiritibus,n turae uires inde nutrite, suis quasi faucibus presst,efangulat uo decidunt, di percunt: uci eadem dissipara, siue destructa, trires e dem, suo qua si ulcimen tod c sti tu i , cadunt, & in nihilum redi
suntur, subindeque necessarib, utrovis modo p Ten tuu in fidiq, u ita nostra periclitatur. Ne oppreussione igitur, resolution evo, id ipsum continga S qua ratione contingat, uniuersim colligendum est, ex causis, & ex effectis, unde nos de re latenti in sensus effiagienti, coniecturam facere semper decet.
-j j Effectus quidem, tam oppressionis, quiNT Qlutionis languor est, & uirium natur 'debilitas, sed undecunque illa prouenerrt,nullam unquam
patitur differentiam, per quam proprii principii dissimilitudo pateat, quin immo similis ubique
est, solumq; differt secundum magis, atq; minus, dc quamquam oppressio repentim isdit I resolutio autem sensim, attameni ob multiplicem origi nis utriusvis complicationem , diffrrentia haec minime con stan set Adeo auod non esui ex prp. gnesiis, & pra scrin tibiis languorem ipsum procre ribus causis, an oppresῖiorumves resolutione lansitor f at, colligi potest sine' ergo illas in morus,
simplo ma-ues siue in aratu tru causas, tam cor iunctas,
180쪽
iunctas, quam antecedentes placeat etiam adde I re procatarii cas) ipse deduxeris, utique illae, aut oppressione, aut resolutione, viribus, ut infra, in fidiantur ; Resoluunt enim primum , qua ration Cvirium substantiam, pinciis nempe, dissipant,a sumuntue ; quod prae oecteris praestant, alterando,
calcfaciendo nempe plurimum, exiccandoq; , ita
namque cum solidas corporis partes facile liquer, facilius siue dubio tenuem spirituum substantiam digerunt, dispersioneque destruunt: Et cane v lentius, ii interea quaecunque nobis iniunt ad in stiurandum opera desint, ut ideo spirituum se
stantia reparari non valeat: & cur non magis ex expulsione etiam aduersus noxia uiolentius irritata posteaquam tunc spiritus valde nimis exub tant rabsumantur ; Idem praestant, dum ualidi xi impetu suo, mentem, sensim, & motum , perfecti uas denique operationes omnes, grauit Pem turbane:quippe rutae vi torpus uniuersum cuid cuter absumitur, distra scis scilicet piritibus ab opero in stauratiori is opportuno , ita necessario ipiritus, cum Ionato calo se, manis ella agitation e v ane sciit; Sed vires dein opprimunt, tum forte nimia refrigeraudi potentia,qua lpiritus immediate extinguusupprimunetque, eu certe magis, si venefica qualitate donam,vltro illos cum innato calore iugulare apta suexin tuum quado nec cisariam spirituu ventilationem , per cordis in spi rationem , dc unitae Isi per poros transpirationem amatura traditam,qu -a . L 3 modo-