장음표시 사용
341쪽
CAP. DUO DECIMUM. 3r ATD IN OMNI OPERE, ET
instrumento, ad eandem coniunctam causam' extilpandam, iustam quantitatem desiderari, Probmar. CAR XII. URN Τ haec ea est qualitas , atqueFῖ conditio, quae medicamentis,Z ad certam coniunctam mor H ', R borum causam extirpandam, ω administrandis, inesse debet,
siue ex communibus totius, --- siue ex determinatam partiumsis, expurgatio ipsa a Medico se erit architectan da. Hac illamet igitur qualitate optime cognita, obseruataque,necessario deinceps una,& euacua aionis, & remediorum vacuantium quantitas sutruacuatio sussicienter, sineq; errore cotingat pri cognoscendaeest. Et quamqua eousq; semper purgatio solicitanda uideatur,quou' pia coniuncta morbi causa funditus extirpetur, ne aliquando eius derelicta portio totius adhuc conditionem reserens,ut illud omnino inutile, & praeter naturam erat,ita haec nunquam in unam corporis su stantiam cnnuersura, tandem tempore recrude scat, syncerosque humores, atque recens alimen
tum inquinet, adeo quod morbum penὸ sedi pressum denuo excitet, aegro scilicet in eundem recidente ; etenim nisi hanc natura subactamshonte expellat, nulla quatumuis exacta uiuendi
342쪽
iem, tutus a morbo aeger esse retest, nam tametsi purgatione lebatus appareat, in pristinam tamen ualetudinem recidet, modo citius, modo tardius, alias leuius,alias grauius, pr' bu moris copia, n-ditioneque, ac uiritim statu. Quamquam itaque coni unctae cauis morbi euacuatio tanta conueniat, interea nihilominus virium desideratarum mimantia summopere praemeditanda, quando sine ea, perperam, immo nocenter, pharmacumpurgans, quantumcunque copiae respondeat, ad ministretur u Ergo ubi iam decretum sit,com munia vasa, persecesium, pharmaco soluenti, ab omni coniuncta morbi causa, fore purganda, ideoq; opere huic appositὸ praeseriptum medicamentum
sit,equidem quidquid illius inest id funditus ammouendum, terum insimul,ut ratio uirium ha beatur,non quid uniuersim, an partite, illud pr portionato medio prosequi liceat, necessarium est examinare. examinandum uero ex ijsiam pri clem habitis coniecturis, de quibus nos, cum de eausae antecedetis demolitione loqueremur,abunde sermonem habuimus, ubi scilicet tum, roboris 'irium validitatem, tum humoris peccantis quan titatem, tum demum pharmacum administrandi mensuram adamussim praenoscendam, cerusr gulis, iudicabamus, quamuis hic ubi de coniumcta morbi causa e loco pellenda est intὸntu,quod per morbi, ut plurimum declinationem prose
quendum est, ueritas rei certior, tutiorque omisi. tio sit.
343쪽
Q sit sutura, dum praemus per id temporis, quatenus uires ip ost anteachum belum cum mombo, vigeant, a tamentur, & inquam, ut omnino
peccans humor depopuletur, illis tamen tunc, si fieri possit, quam minimum offensis, ut porro deincem corpus facile per eas instauratum, pristin que integri ali restiturum, praecedentis morbi recursum, vel noui alterius imminens periculum, prorsus effugiat. sed posteaquam artificis cuius ire summum est studium, quo sum opus euadat, animaduertere, utilis ne ideo persectave iam sit , per pharmacum facta purgatio, an contra alteri dendum est. Certe quae integre leuat, aut persecta, aut mediocris esse solet. Perfecta est,quq humoris nihil reliquum faci t mediocris vero, quae insignem duntaxat illius portionem exturbat etsi demum repetita, ipsi perte, , ex aequo, respondeat. Signis autem ii discernuntur. Atqui pri-inum ex humoris toleranter deiecti quantitate. Secundo vero,ex ipsiusmet aegri levamine mantia festo. Qnantitatem ex deiectis agnoscimus. Sedetum interuacuadum nulla fere eorum, qu in intestmis exuperant, habeatur ratio, puta quod ii rum ibi semper multaquantitas sit, nisi quatenus his magna , Vel parua eorum admisceatur copia, quae exuperasse, es morbi causam suisse coniectuta fuerat, nempe bilis, pituitae, melancholiae, aut alterius, iure merito, licet deiectorηm multa suerit quantitas, adhuc tamen prςssius eoruni se
344쪽
stantia,atque color, contemplandus est, ita namq;
peccantis humoris insimul expurgati copia nisi assia mptum medicamentum impediat magis taeconspicua. Alia quidem est substantia bilis, &alia pituitet,vel melacholiprursum alius est unius ex his color, & alius alterius. Itaque dum conis; etiaris horum belle praecognita copia sit, ex eis sancile, ne mediocris,vel perfecta sit euides per pham macum facta purgatio, colligetur . Verumt ei aegrotantis leuamen evacuationis secticientiam euidentius docet, namque etiam si qualia opo tebat, sed pauca admodum inter purgadum exierrint, & quibus laborandio aperte leuatum se per
cipiat, no magnopere certe talis uacuatio aestim
bitur. Si vero noxij humoris copia maiori detracta,aegrotus se ipse multo leuior sit, ea tunc manibsiste utilis est. At, si plurimo humore, hoc est quantitati peccantis etque respondente,seu uniuersi evulso, laborans aeger, non leuiorem modo, sed ab omnibus quibus affligebatur malis, sese prom. sus uindicatum, solutumque sentit, iam persectacen sebitur euacuatio quia tunc mali cuiusuis f
m ite funditus extirpat',laborantis Vires aperte re
surgent, & sese obeundis naturae muneribus inseruien tes apte reficient. Et quamquam plerumque verissimum est, humorem agitatum periodis conquiescere, aut saltem morbum, persistente intus causa, sponte se remittere, ac tum laborantem se morbo iam expeditum opinari, opinio haec nihilominus
345쪽
lominus vana est quia nunquam tuta, quae citra euacuationem obtigeri r mali a repletione nati l uario, puta quod sine ratione ficta censeatur',adeo quod purgatio per secessum, quae perfecta censenda est, non modo ex sedatione mali, roborisque refectione, sed maxime adhuc ex eorum quae deiecta sint, tum conditione, tum copia, aestiman
Euacuatio vero, quae per sudorcs ab uniuerso corpore fit, quibus uis illa excitata sit ingeniis,debitam semper mensuram sibi praescribi desiderat e, quando licet quod exundat, per cutis ρο-
ros seras commode euocetur, attamen cum in- . terea relaxata summa cute , effundantur etiam
spiritus , & una dissipetur calidum innatum, quo facultas omnis, ac vita, continetur, hinc meruto fit, ut maturius semper, tum opere, tum in strumento, inter prouocandos sedores sit proc dendum , atque licet pro humoris copia, sed tio sit procuranda, per unam tamen uirium t Ierantiam , illa mensurabitur. Et sane, non ex
his selum, quae uniuersim alias diximus obse . uanda, insuperq; facta comparatione praesentium' uirium cum praeteritis, per sanitatem proprijs, yt. faciendum iam iudicabamus, sed adhuc magis, ex illis, quae sudationi aduersari est conspicuum, inter quae dubioprocul sunt, Partis alias laborantis conditio, quae per sudorem fortasH rursum pessime assicitur, ad eam scilicet aliunde vocatis X humoria
346쪽
rumoribus, ut non raro contingit. Vniuersus incsuper aegrotantis habitus siccus nimis, te isque, de qui praesertim facile di stipatur,ac languet, maxime vero illius, qui pcr antecedentem morbum consumptus valde,& resolutus extiterit . Et quia dem potissimum per morbum calidum, siccum que,ne ut ille facile in extremos languores perductus,praeteri; rationem in stam maius,ita malo suo maximo, dissicili mum postea incurrat instaurationis impedimetum, quo casu dum sudatio valude censearur necessaria, veluti certe est, dum petilendus humor a vijs latioribus distet) no nisi post
refectas vires, mperiemq; assequutam, blande, leniter, perque epicrassim, tractandus aeger est,& eo magis,quod epicrasis inter sudandum natu rae bimaxime propria, quippe nunquam illa omnem humorem una sudatione expellat, sed pluriabus, iliisque etiam interpolatis,ut longa obterit
Sequitur euacuatio per urinam,quq & uniuer silis est,& sane etiam modum suae quantitatis e fptat,nec temere proponenda est. Etenim redundans humor ex corpore uniuerse coliquatus,foras per urina potest erumpere, ae pro eiusdem hum rixis , pia, magis aut minus per urinam euacuatioe ipsius tentanda est; ne temere autem proponatu virium tolemn tia attendenta,quando Iicet copi sim satis hancillae,quantumuis de Ieri comm
de ferant, quod ex ea ilIae patum fatigari vitia
347쪽
tar, nihilominus ut per sudores coliquatur unives sum, ita per urinas i stud ad tabem usti te aliqua do deducitur; rix labefactatqm ergo, enervatum, que nimis corpus, ex praecedenti malo, in simile quamquam raro obseruatum incidat detrimen-Um,non abse eri aute, debitis instrumentis, ad opus de uire. Sed de virium tolerantia uni uer sm ita sit dictum, quont m adhuc particulatim. ea est pessendenda . Considerandum enim quantum,& quam bene partes omnes huic vacuatione inseruientes pro r tione consistant ; hae siquidem partes ubi secundum naturam se habeant, como. de euaserationem tolerabutar sed si praeter naturam affectae sint, proculdubio, si pereas tentetmςuacuatio, aegrotantis detrimento maximo, lab factabuntur. Vt igitur tum medicina succedat,ubi concurrant quae urinam quirunt, eum his quae ipsam minime tolerant, pro'uanto certe in qu que sit pondoris, aestimanda lunt, sensitoque pm cedendum, vel demum etiam ab opere abstinendum, si videatur. i. . . l . Ita quidem tum operis , tum instrument ad communia vasa purganda, instituti, decernendis quantitas est, sed viri u sitis, ad peculiaria o luiminiusque partis vacuanda vasa,eadem pene etiam sona, debita quantitas fit cosipieua. Namque tum humoris vacuadi copia praenostenda,tum viraum partis robur praemeditandum; hinc quippe daremtaxat Iec aliunde,& operumae instrum eruorvire X a omnium
348쪽
mmnium regula habeatur. Sive igitur venter m-mus, nempe caput, siue secundus,puta pectusι λue demum tertius, scilicet abdomen, proprijs instru mentis sit a coluvie expurgandus,semper humoris purgandi copia primum, robur deinde partium tuo uentri contentam, uacuationiq; praese tim seruientium,praeeognosterur. Etenim verum
est, quod humori multo, vacuatio magna, illique sumesens instrumentum desideratur. Verumt men cerrum est,aliquando partes ipsas debiles es.se,ut puta morbis amictas,quamobrem,quin ulteis rius affligatur, medicamentis irritari dissicile pocse quoties itaque ex adhibito medicamento, det rioris earum conditionis euaserae sit spitio sititoties utiq; vel ab opere, & instrumento anstinen/um, vel quatenus suspitio minor fuerit, opus audetius aggrediendum, usquequo tandem per manifesta partium earumdem robur, ad opus integre pro quendum,liceat medicamelis uti desideratis. Ad
haec aute quotites partes corporis, remedijs adeX- purgandum cosuetis,uacuari nulla ratione queat,
Σed Chirurgiam potius,vel digerentium medicamentorum usum expetant,profecto,iuxta alias insuperioribus annotata, si de opere, instrumentoq; Chirurgico, in extima corporis parte exercendo, sermo sit, tunc primum ex humoris copia constat, quonam usque opus, debito instrumento, pros qui sit operae pretium, Vt nempe toruxqui assisthumor foras erumpat . Deinde autem ex uirium
349쪽
pinis robore decernitur propius, an simul, & si mel, an mauis paulatim, & sensim, integru opus, ob unam factam spirituum dissolutionem, sit a seluendum, aut ne quidem minimum aggrediendum. Sed hoe ipsum robur,ex costitutione partis, . indicatur,ca qm por morbum Φpe talis est,ut nucquam Chirurgiam apte sustineat,utpote quae non parum ultro uires ipsas partis infringat . Contra, , saepe eadem talis est, ut Chirurgiam optimὸ, Mutiliter d modo recto in stituta,serat, ueluti Pr dens Medicus belle agnoscet. caeterum, si per digeretia moliri vacuationem oporteat, uerisit ma . est ea tanta esse debere,quanta digerendo humori
sat esse ualeant, insuperque quanta uires ipsae se- rant. Sat autem medicamenta haec ualere credi
par est, uel intensive,uel extensiue, quod alias ex- prcssimus uel talicet quatenus ipla multos, aut paucos activitatis gradus habent, uel quatenus eadem statoribus, aut minoribus partibus subiecti, in quod agunt, sese communicare possunt. iquorum certe primum inest medicamentis per se, ic a natura; secundum vero non item, sed ea ac cidenti, qua ratione longius, aut breuius in age do haec perseuerant, adeo quod licet ex his Vatiadiora aliqua sua natura snt,& aliqua minus, ta men uel una fere semper actionis duratione, quae imbecilliora sunt ualidioribus ex aequo respondent. Verum, quanam ratione medic menti quantitas conueniens sit, dubio procata. - X 3 partis
350쪽
tium aliarum, tofferantia docet. Porro cum ars intrinseeus,& extrinsecus collocetur, merito, ut
medicameri virtus sedem humoris attingarssu antitas propori tonata Virium medicamenti desideram r. Si enim inci insecus adhibeatur,quia sedes ipsa sit intimior, non dubitandum quin & inten- sua, & extensiva quantitas virium expetatur. Α si alias res se habuerit, sussicit extensiva, ne intens mis excessus, utputa nimius, tasse lςdat. Si vero extrinsecus ministretur, solius tunc medij, cutis scilicet, densitas, & crassities cotemplabitur, quoniam per densitatem, atque crassitiem,non somla extensiva sat est, sed adhuc ad promptius pendi trandum requiritur intensiua; at per raritatem, aerenuitatem, sussicit extensiua,quod intensiva que nodum ocinerit,no digerat, sed condenset, viacme obstruat, & dissipatis partibus tenuibus,cras. sas magis condenset, rebellesque omnino reddat Interea autem toleran tiae paritum, tum assiictam, tum illis consentientium, ratio habenda est,qumemus purialias,ubi de alterantibus loquebamuch nobis est explicatum. Et sane hac, remediorum digerentium, per euidentes coniecturas, constit ea mensura, ut quilibet eoilectus in quavis parte humor demolitur,dissipaturque, ita nunquam e mearundem partium viribus inferri molestia co-
saeuit quod equidem tum pereantis humoris .mutati a ex aequo respondeatini illimet dissiu