Morborum omnium qui corpus humanum affligunt, vt decet, & ex arte curandorum, accurata, & plenissima methodus. Auctore Demetrio Caneuario philosopho, et medico..

331쪽

do operi,proprium instrumentum est,quippe vestiersim , ex vasis dictis, proprijs viribus .eduete quod petiabat,attam en adhuc clun naturam opitulantem exPetat, illius ideo beneficio desectuin peccantis ruamoris habet annexum. Nomine a tem pharmaci veniuntquaecumq; vim de urbaniadi humores e corpore possiden t,siue per secessum, siue per sudores uniuersos, siue per Vteteras cum urina, deturbatio ipsa fiat, tot etenim viis potissimum, ut sponte in omnibus hominibus, saepe, Mutiliter,causae coniunctae,ex vasis dictis,euacuatio fit, ita ex arte, certis medicamentis naturam irritantibus, ea ut plurimu necessario procuranda est.

De his itaque singulis ordine agendum est nobisintque ab instrumento, euacuationeque per ipsum facta, quae vasa eadem per secessum exhaurit

exordiendum,ab ea porro, quae ut praeceteris generosior,ita corpori toto communissima est, in seces sum quoniam uniuersi corporis viae omnes terminnantur,quibus excrementitia humores odims te neris, qui morbi coniuncta causa fuerint, ex corpire toto,quam facile, & expedite, foras erumpunt . Et quidem opitulante natura ratione iam aliudemonstrata) per pharmacum , cui cum praua viέ quaedam,atque Venefica, naturae prorsus aduersa, indita sit, necessario dum illud auumptum nostri caloris beneficio conficiatur, ex ipsemet eadem erumpit,vigetque adeo,quod merito nam rae ficultas expultrix,Velit,nolit, in oblatum sibi noxium,

332쪽

malefimmis, excitata, insurgat, illudque ne seMeasse longius periistens laederet, foras expellat, quo impetu euenit, Vt quidquid ultro praeter naturam, & inutile,expulsioni paratum, vasis communibus contineatur, idem simul, semelque, per M temporis, expellatur , indeque fiat mal

Tum, & excrementitiorum humorum,omnium,

indifferenter , qui olim coniuncta morbi causa fuerant, perlacta purgatio . & sanE hactenus ex toto, eiusque partibus, quatenus saltem ille ipsit toto consentitint, quod tum patentiabus, tum occultis ductibus fieri contingit, dum ramen eo facultas expultrix excitetur, quo per pharmaci vim perueniat irritamentum, quod insuper demoliendo humori sussiciat , quiprpc pharmacum debile, in propinquo duntaxat, inque faciletabiles humores, operetur, validum vero etiam in longinquos, & renitentes succos,

impetum faciat. i. Ad haec autem, ex earum vacuationum numero,quae & per se, dc euiden ter communia V si exhauriunt, est quam dicimus sudationem, quae prauos Quosvis succos nostro contentos cor pore, calore iam pridem colliquatos, tenuesque, ac pene fluxiles redditos, ut sponte, ita arte, Vel una omnium corporis ductuum, spiraculorumque omnium eiusdem laxitate praeuia, opitulante natura, foras extrudit, adeo quod nil laepE su- . datione generosius, corpori uniuerso cacochias mia .

333쪽

mia repleto expurgando, euenire posse rimaturis interea tamen externum quid poros obstiuens nullum sit.

Namque vel corpore bene dispofito, iIIius scialicet laxatis, aperiisque spiaculis omnibus 'oc autem aliquando solis frictionibus, quasi calem cienti motu; per corporis'summa consectis, assi ri Blet, etsi valde largius, uno ambienti caluiore, vel quidem solo, vel per fovetis balneum,

consequatur, quo non selum summa cutis tota r rescit, sed praeterea etiam calore quomodolibet intro insinuato, in omniaque diffuso, doliis unia uersum haud mediocriter reseratur , laxatur que in unius c loris inati beneficio, soloque V in ter disponendum, externo, intern6ve, seblato impedimento, humores, quamquam reconditi, incalescunt, exrenuantuique, ac adeo liquefiunt, quod demum sponte, quisit ros, foras, per summam critim, abundὰ erumpunt. Verumtamen frequentius euenit, ut ad meliorem .copiosiorem que sudationem excitandam, in tertium filae medicamen tu muro morbi codition ri fit necess riu, quod puta allum pium,& per cuncta meabile. non actuati caliditate selum,qua priditum fit,sedoc virtuali, alijsque demum attenuantibus, deter gentibus, dc aperientibus facultatibus,succoso nes,quantumuis crassos, in abditoque recondi nattingens, coliqueficiat, extenuetque, unde re

quam facile hi digeraritus,& secunda natura, petat

334쪽

patentes iam Vias,ppros nempe totius apertos, s ras aptissime effluant. Urinae prouocatio;seu per urinarias Vias quacuὸtio sequitur, quae species euacuationis ad uniue sum s1militer comus pertinet, & euidens est, quae inquam licet E solis venis colluuiem redundantem imprimis tollat , ex quo attamen in Venas ipsas corpus uniuersum terminatur, & in illas omni , quaque confluit, qua via illud ex his perpetuo recipiens pabulum, eadem quoq; in eas redundans excrementum facile rei jest, maioribus, patenti ribusque destinatis ductibus extra pulsurum . Ideoque saepe vel ad unius urinae generositatem, dc in substantia, & in contentis, abundantiam,fit ut non semel multitudine humorum morbos proxime fouentium hac ratione euacuata., insimul

quoque morbi aliquot grauissimi euidentissime

cessent. Quandocunque Itaque ex arte vacuatio haec,in cantie coniunctae demolitionem , tentanda

fuerit, ijs profecto uti opus est medicamentis,quae urinas ciendi facultatem habent, quibus inquam primum attenuandi,detergendique vis in ut, quae porro pro morbi natura, tum calida, tum frigida esse potest ; in quibus dein proprietas a tota 1 stantia quaedam reps statur, per quam illa intrin- siccus qslumpta , urinarios ductus commode p rant , dc fluxiles iam pene factos humores secum

quodammodo rapiant, serasque perducant. Et quidem talis vasorum communium Vacu

335쪽

CAR UNDECIMUM. 3 1tio esse debet ; iam qualis vacuatio, qua singulis partibus con uen i t,ex propcij sque earum ductibus

celebratur,expendenda. Etenim corpus nostrum multis partibus est con sti tutum,quae ut particul tim nutriuntur, ita particulatim quoque ab omni colluvie expurgantur . Atque has omnes tribus potissimum ventribus contineri, superiori sciliacet hoc est capite ; inferiori, nempe abdomine, δίmedio, qualis est pectus, videtur merito medicis dictum,ex eo prauertim quod has ipsas suo quoq;

ventri sic contineri constet, ut quamquam inuicem Omnes, veluti etiam Uentres, vasorum communium consensione quadam,communicint,a

ramen proprijs, de certis ductibus , ab omni colluvie potissimum purgari planum sir, videlicet caput per nares, siue palatum, pectus per tracheam cum tussi, & demum abdomen per iccessum, VO- Pitumque. Quod cum ita se habeat , iure partis

cuiusuis,per ventris,quo continetur, commodit tem, Vacuatio tentanda, prosequendaque est; V

rum tam en id in strumentis idoneis, dc ut his natura secunda suomniquaque accommodatis. Vacuatio autem haec purbatio erit, eaque per pham cum solicitanda,quod pharmaco ipso solum, Vidictum fuit,quae con i uncta morbi causa censebatur, utpote iampridem uicta, & per coetionem sep rata,adamussim e propria sede dimoueatur,& Gras erumpat; de quidem uel facultate irinanti,qua

336쪽

quomodolibet humorem alicubi coaceruatu deis turbanti, dum in illud debito modo administratum eam in actum proserat. Veluti caput purgiu, quod mansum,Vel gargarizatum,e cerebro, superuacaneum humorem, per palatu, in os, aperte de ducit, id licet propius praestet, si in nares immiti tur, tunc quippe facilius, irritamento, vel detemsione, cerebrum humoris copia refertum deone ret; at si praeterea sternuta;nentum moueat,valde magis, quod ita scilicet vehementer cerebru concutiat, dc ad expellendum invitet. Pectoralia autem medicamenta, credibilius est, per in iratos eorum Vapores, ad cauitatem pectoris generose peruenire, illisque, ut uirtus inest detergendi, ita pulmones belle detergere, quamquam ea quae ore detenta, sensimque liquata, deglutitaque, fauces leniunt, non parum commoditatis expurgationi per tussim afferre consuescere censeantur. ANU ' inferno ventri expurgando, tum per secessum iniecta saddas & uterum,& vesica tum ore assumpta,apprime Congrua sunt,quae & detergenti ut so tum aliquando praedita sitit,& quae adhuc irritanti facultate donentur, verum ex his unum, vel alterum,pro humoris conditione,& si tu, magis aut minus Opportunum esse, rem accuratius perpendenti fiet conspicuum. At quamquam hac ratione inprimis,quaecunq; nostri corporis partes per pharmacum,proprijs expurgantur ductibus,adhuc nihilominus illet cepe saepius aliti euacuationis m

dum .

337쪽

dum exposcunt,& sane instrumetis omnino alijs, certa ratione adhibitis, quibus etiam commode coniuncta quaevis morbi causa inibi collecha sola demolitur. Interdum namque fit, ut vel ex quo

humor peccans , exuberansque, nequeat conue-n i enti temporii spatio, & absque manifesto partis detrimento, vijs consuetis, expurgari ; vel ex quo potius alte ita habitui partis inhqreat, ut pene impossibile sit eum inde, proportionatis ingenijs, s

ras licet irritatum,expellere, ne scilicet longius eo loci persistens, uel recrudescat, morbum refricaturus,aut deteriorem sorte conditionem adeptus, aliquid ualde deterius sit consequenter producturus, fit inquam ut eum, alijs remedijs, inde mouere,dissipareque,sit operae pretium. Sunt autem remedia haec, aut quae congestum humorem insensibiliter digerunt, ueluti sunt, tum interna, tu externa,quae substantiae tenuitate prςdita,dum ui sua intimius permeant,interea collectu humo-Fem extenuant,dissipantque, & ablia munt, uel st .pe quoque attrabunt, extraquei ducunt, ut igne omnia, bisve finitima; aut quς demum violenter

per continui solu tionem, quasi fracto vase, quo c5tinebaiar, mani seste educun6 ut per Chirurgia fit. Verum tum situs partis,in qya humor ζSpu

sandus sedem habe, him peccantis hum8's co,

pia, atque condi tio, cquium M operis, de instru

338쪽

Si quidem lateat quocumque humoris uiuioaluequalitatis, siue quantitatis fuerit,existente chirurgicum opus,aliudve quodvis ipsi uicarium, nullaxatione patitur , quod illud eo nil uel minimum pertingat , contra si pars extima sit, i Ilius quam quam uires ualidae sint, ualidae autem sunt pro partis praviantia) humoris nihilominus inde, per chirurgiam,aut aliud ipsi finitimum,euidens euacuatio euitanda est. ubi scilicet digestio,ve I in uapores dissolutio ipsi educendo, dissipan doue, susciat Sussicit uero dum ille nequaquam multus, nec ualde crassus,aut prauus fuerit ,quippe multus dissicile totus digeratur, crassus dein, & prauuς non omnino di supetur,quin pridem parti labem,& corruptionem inferat3 nnste tunc ut ille quam celerrime inde pellendus emita quodcumque remedium,etiam chirurgicum,pars libenter admittit. Sive itaque pars lateat,sive adhue extima fuerit , semper nihilominus digerentium remediorii usum commode patitur,quamquam nec idem remedium ubique,& quomodolibet simile, sed prositus diuersitate varium , atque diuersum esse debet . Nam dum humoris sedes lateat, ut nec mediate saltem, integris uiribus, in ear remediorupotentiam perducatur. ijs Alum uti remedijs est opus, quibus insitus totius, & partium calor emitetur, uel foueatur quod ut hoc uno calore imprimis, ita etiam plerumque solo, absque artis ope, uollectus quisque succus digera tuo, dissipeturque-

339쪽

media u- hae ad tegimen uictus facile reducuntur,quod qui dem nutriat,& uires ita .fficienter conseruet, ut ex eo nullum humorum sequa

Iuri augmen tum at mauis quod inediae,& utlI, turὲabstinentiae praeseserat imaginem v Interea in alien calidum in nobis augere aptum: tum ast. xum per se,u se nempe eorum, quae actu, ac uirtuse reaiunt calia , tum per accidens s usu eorum, quae quomodolibet calorem excitare con sueuere, puta quia calori innato bis. aequo ira respondeant, ut eundem seueant potius, atque reficiant, quam excessu aliquo turbentia Etenim calidum huius. modi, humorem quemvis congestum, quamulaci assum,uiscidumque attangens, extinuat, dige Titque eo,& absumit, quo tandem congestio ipse in nihilum redigatur. Dum inedia attamen f uerit,ut dictum est quae quatenus alimoniam' corpori dari prohibe taxquareficitur quotidie, quod

a calore,qui absque palla esse nequir , continenter absumitur, ractenus saltem peri accidensi, quodcumque dissipabile est,digeriti, SI absumit- Caeterum quod regimen uictia hacratione praescriptum,uniuersum respicit corpus,ne ideo illud partis cuiusuis lesae causa tantummodo instuu tum , caeteris sit infensum,iun quale, quantum, & qtia opportune conueniat, exvictis alibi, dum regimevictus aegrorum explicabamus,aduertendum est. ad haec autem, si sedes humoris, quamquam I

teat,in eam attamen remediorum potentia, in t

340쪽

tris uiribus, sit facile peruentura, nulli dubium, quin pene semper, remedia, quae attenuandi, de tergendi, aperiendi, tandemque digerendi viri tem habuerint,sint illi euidenter profutura- Namque haec multiplicis quidem sunt generis, uel speciei, quod puta intrinsecus, extrinsecus apposite ministrentur,uerumtamen omnia qua partium tenuitate donantur, ad intima permeant, hum remque ipsum quantumuis crassum penetrant, attenuantque, ut e loco ille, detersoneaei moueatur, tamdemque digestioni, quae unius potissimum caloris beneficio fit, commodissime cedat. Porro autem ad hoc, si pars in qua humor collocetur extima fuerit, ex his lassicient, quae extrino secus admouentur. Sin uero intima sit, sed ex . timae quadan tenus consentiens, utique intrins cus administrata sunt necessaria, atqui etiam tune extrinsecus adhibita spernere minime decet. Itaque cum praesidia huiusmodi, ad exacte put sandas nostri eorporis partes, iure ex arvo instituta uideantur , eadem meritω, dili; Ienti studio, semper, in causa coniuncta eradicanda, . Medico caranti ob oculos esse ope-