장음표시 사용
11쪽
perunt sal , ex , quas scripsit , meditationibus in eo totus est , ut doceat; nihil in scientiis veri a nobis dispici polI , nisi omnia ad umo , de quibus pessiuademur, universalissima dubitatione, Lydio veluti lapide, probentur. Atque hinc ne dum de incertis rebus , verum S de corporibus quae sentimus, de primis veritatibus , deque sui ipsius existentia controversatur. Sed nescio, si ex ea re plar Nisi, a mal e , quam commodi . lis Coniicit ipse nos in Scepticorum insaniam , Criteri talia jacit Philosophiae suae fundamenta, quibus positis se plusquam cimmeriis tene- ςxi xi . bris circumsepit , quibus se eripere conatus est frustra. Dubrum ergo Cartesianum , neque ut veritatis Criterium admitti posse, neque eo modo, quo ab eodem traditur, hilosophos juvare ullatenus posse . defendimus proindeque ut scientiis bono sit, juxta traditam L loco regulam corrigendum est scilicet de iis tantum praeconceptis opinionibus dubitandum erit, quae reluctantes nos ad assensum
minime trabunt. XXV. Porro oberium veritatis , sive ebaracter, quo veram cognitionem a criteri salsa certo discernere possumu, item certam ab incerta , evicentem a non ovidenti,' probapilena ad improbabuli, magis probabilem a minus probabili, Criterium , jo ,
4Euila'. hoc est evidentia , cujus res capax est evidentia vero alia ut ultronis, alia aemonstrationis, en tuum alia tandem moralis alia dicitur.
s.lὸ isti Vi. Ut Omatibus, sive primis veritatibus assentiamur, opus est , intuiti
intuli; . nice vidi ntia fulcrantur, a vice licet evidentia quae tanta luce propositionem ill
nis strat, ut statim ac prosertur animum rapiat ineluctabili vi in sensum , seu quae talis est, ut propositio nullo indigeat medio, nulla probatione, qua ejus certit ludo veritas elucescat . XXVII. Ubi vero de Theorematibus , seu demonstrationibus Amineticis, Geo Demon metricis, Atrebraicis, verbo Mathematicis, quibuscumque propositionibus fiat ε. 'hi' sermo i ea lassici evidentia, quae Geometrica , sive demonstrationis nuncupatur ἔea nempe , quae animum quidem invicta vi rapit in astensum , seu nimia promptitudines, quae videntia intuitionis; ad allensum enim extorquendum opus habet alia quo medio, aliqua probatione certa ct evidenti evidentia tuitionis , ve saltem quae resolvatur tandem in aliquod evidens evidentia intuitionis. Potites, ex quibus iudicium evidens evidentia inruitionis hauriri potest , sunt ideae clararis distinctae. Sequitur hinc, iuditium ex claris distinctisque id eis rite deductum , verum cer tum firmumque esse . contra vero. quod ex obscuris confusi ueri deis efformatur, neque ut certum , neque ut firmum habendum est XXVI ll. Postquam axiomata verasque certas Geometricas demonstrationes ad examen revocavimus, atque pro iis evidentias intuitionis is demonstrationis necessarias esse duximus videndum , utrum ea, quae en suum ministerio indigent, ' μ' 'ut dignoscantur, talia esse possint, ut Gnsum ex arcetim ait nostrum raro qua gravissima quaestione, magni ponderis penes omnes hilos , phos, arbitramur, non semper denegandam esse sensibus fidem, seu posse aliqua iacit certum ex illis de absolui rerum statu estormari judicium; tunc scilicet , cum cnsationis extat evi. dentia . Hujus nomine intelligimus evidentiam illam, quae animum etiamsi reluctantem assentiri cogit, rem ira esse, ut ipsa θηDrio sano , objecto rite applicato, mente attenta, affectibus silere iussis , uno pluribulo ue sensibus. percipitur. XXIX. Tandem ut ea, quae ad evidentiam ait inint, absolvamus, nonnulla sunt, quae licet evidentia sive intuitio mis, live demon ratio Iis, sive sensitum ain et da reant, nituntur tam en evidentia morali. Hujuscemodi sunt, quae ab hominum testimonio dependent . Evidentia autem moralis es: potest ea , quae partium
12쪽
amore penitus ablegato, iuxta omnes rectae rationis regulas, is ad examen reum
cata tari est , ut non modo omnes tunditus evertat validiores, aptiusque, melius propositas objectiones , sed Epiritum ita trahat, ut non assentiri non possit, nisi i nec ellario cogatur contraria plurima admittere , omnium iudieio falsa di absurda quibus nemo unquam corde assentiri potest. Qua definitione posita defendimus, judicium morali evidentia duce rite efformatum, teque certum esse, aeque firmum , aeque verum , ac aliud quodvis a quavis evidentia dependens. XXX. Attamen dum harum nulla evidentia res comitatur , rationibusque dum A., si mur probabilibus , nulla de voluto rerum statu aderit certitudo : cohibendus ob sit, . hanc causam consensus erit, quousque ad evidentiam sit deventum si vero necessario sit deliberandum, probabilioribus in concursu probabilium assentiamur. XXXl. Iudiei nostra nonnisi propositionibus exprimimus veras dicimus, inposi. si objectum , quale est , proponant, mohjecto nempe conformes sint .falsas, si sint Iones .e ab illo ditarines. Propterea quum conformis insimul, latiformis ab objecto suo nulla esse possit propositim patet, eamdem propositionem nequire veram esse si h 'mul ac falsam Solvitur hinc nullo negotio tritissima in scholis quaestio de futueris contingentibus.
XXX ll. Licet aliquando proportionem aequalitatis , aut inaequalitatis inter duas propositiones vel ictu oculi reperiamus quo in casu perfectissimus in nobis ii T'
est cognitionis gradus, ipsaque demonstratione superior, atque nobiliorci quandoque tamen immediata contemplatione earumdem proportio, seu relatio non innotescit . Quam o h rem ad eam detegendam a venire oportet ideam mediam Lunam, vel plures , cujus ad utramque illam comparatione facta, quae sit illarum proportio, intelligamus. Haec ea mentis operatio est , quae ratiocinium vocatur . XXX lli. Haec dignoscendae proportionis difficultas vel a desectu attentionis ori Necessieratur in nos tunc in culpa sumus, cui desectu mederi non aegre possumus, si atten 22 tiori in rebus perpendendis animo moremur vel ex ipsarum rerum Obscuritat . atum,qua
proficiscitur, quod ubi accidit, ideis mediis utamur necesse est . Pro mediarum -- idearum inventione Aristoteles Dialecticique omnes topica excogitarunt, seu fon
es quosdam communes, quibus deae omnes mediae essent uolendae,&a quibus peteadae. vel latum unguem discedere audaciissimum esset facinus.
rixam temere in no me legem fantamur ni rami a J
Causidicos interroges, Rhetores , Philosophos emunctae naris, non vulgares qui perorare, dissereres, scribere solent, ne unus quidem de locis illis adeundis somniavit unquam Naturam ergo, peculiaresque ideas proprias tequamur, quae inexhaustum idearum med larum thesaurum exhibebunt . Loca autem optes qsolam terris avertit pestem' sis inutilia esse, atque humanam coarctare mentem, negare ille tantum audetat, qui Hypsea coecio in oeulis male lyppus inunctis, Philosophicas disciplinas aggreditur. ., NXXIV. deis mediis adinventis , quibus propositionum proportio patefit, s=llotis,
.propositiones illas includi vel excludi deducimus, atque argumentari dicimur. In mus. aer omnes tamen argumentationis species ea nobilior est , coeterisque praestantior, quae Syllogismus nominatur, quia it claνior errori minus subjacet, & ab eo reliqua omnes argumentationes ratione quadam dependent.. t XXXV. Quanquam aliquando qui optimae argumentationis regulas callet, ea
linio byllogi imos valeat nullo negotio dignoscere , virus tamen latet interdum per te Sophistatum fallacias in itidem , quod detegere non cujusque ingenii est . Juvat uel et, idcirco carmr. sat. s. h. i. bLVirg. eid. 3. Dissiliae by Orale
13쪽
idcirco septem sophismatum genera perspecta habere, quorum eognitione vitio
argumenta declinare tuto possimus. Sed dissicile admodum est ea devitare sophis. . mata , quae in nubis νι υτ Q, utilitas , ves affectus producunt . Nationes integras, integros ordines, sectas integras conspicimus, quae tenaciter quibusdam opinion, bus tanquam veris adhaerescentes, de his ne dubitant quidem, & primam me
ιenentur adstricti quam quid esset primo , judieare potuerunt, deinde in v mifistino tempore Iari , aut obsequu i amis cuidam , aut ana ιιeamiamprimum audierant , ratione capti de rebar inueritis iudieant. a Inest quibusdam contradicendi cacoetes, in eaque adeo assuescunt, ut invictas tandem rationes elle existiment, quas nonnisi impugnandi animo propolatrant. Non parum quoque orectae argumentationi officit ea praejudiciorum copia de quibus num. 22.4 quae vel ab infantia hausimus, vel a variis sectus, societatibus, tanquam earumdem pradicipua columina adoptantur, quibus toto studici cavendum Philosopho est. XXXVI. Licet vero primas byllogissimo concedamus, atque Aristoteli artis sy, Ars Syl logisticae inventori ultimam non deberi laudem haud diffiteamur attamen noui'Systis ' tantum artem syllogisticam extollimui, ut eam unicum putemus esse facultatis ratio cinandi instrumentum, mediumque sciendi , veritatemque investigandi necessa r m . Persccae enim ratiocinari, sciemiasque adipisci nos posse dubium non est, etsi nullam vel le villimam huic arti operam navaverimus potiusque ut in disputationibus vincamus, nostrave inventa se lux aliis ut Persuadeamus, eam inservire,
XXXIII. Quae de perceptione judicio, deque Hscursu hactenus edisse uim ua, eo tendunt universa, ut recuti sunt, nitamur mente percipere, iis conforme efformare judicium , ex pluribusque judiciis consectaria deducere satagamus, ut neminimum a veritate recedamus, neque unquam veri specie decepti, hujus loco salii quid pronia animis amplectamur Mauca autem cinutilia omnia , singula prae- het 'cepta iure merita erunt, nisi constet insuper nobis, qua ratione evidentiam inodis, cognitionibus nostri&nancisci possimus Parit autem conservatque evidentiam me. Hes thodus, sive ars distribuendi plurium cogitationum seriem, vel ad ignotam veritatem detegendam, veraci cognitam confirmandam olia autem anablica est, quae a particulari aliqua veritate ad uniuersalem ascendendo progreditur I 6nIhetica alia, quae ab universalibus ad particularia investiganda descendit. Utramque quihuscumque in disciplinis necessariam esse tuemur , analyticam tamen faciliorem
mentisque nostr imitibus aptiorem remur. XXX Ulli Prodest quoque evidentia adeptioni animi capacitas ejusdemque
Caprei has attenti sive diuturna, neque intermissa, aut alliseogitationibus L. terpellata ideae stimi et consideratio . Hae manum sibi invicem praebent, ut recte dixeris, capacitatemox VR animi attentionem augere, attentionemque adiuvare capacitatem Mirum , quot
commoditates ex utriusque augmento oriantur. Curet ergo niarimopere Philos phus attentionem augere quod cito pernciet, si ea substuderit studia, quae eidem obsunt , vehementiores scilicet sentationes, imaginationes, affectus. vel si ab impedimentis hisce subsidium ad veritatis indagationem hauserit, curet adaugere capacitatem quadam cogitandi de pluribus adsuetudines eo nanque pacto ingenii capacitatem maiorem evadere, norunt qui mathematicis disciplinis comparandia
M. iati SAX X. Sed quoniam de methodo incidit oratio, methcidum in librorum eis
iis stud; . cstione servandam indicare non abs re esse arbitror. Atque ut majori cum fructu, lelatu 'da citra erroris suspicionem librorum lectioni vacaret quis possit, quatuor baec praecepta dili co tae Acad. qqAU. 2ω
14쪽
ri diligenter observet. I. Ne tituli speeie in falsam spem indueatur , immo libros, qui magnc splendida spondent, cane pejus & angue fugiat i hujusmodi, e sent mirabιlia uatvrc , areanum aream rum, sapientiae digesum. σι magna, Rim tiaram meielopeia δε similes auctorum jactantiae. Horum simpluitat miserabilis , his furor ipse Datiseniam sed pUorer qui talia verbis Herculis invadunt in de virtus loquuιi Clunem agitant II. Sciat, auctores saepenumero vel ob nimiam brevitatem , vel ob orationis turo eidam prolixitatem peccare
. . .............. brevis esse latara.
professu gravia urget , bo jebat Horatius . III. Iudi
cium cohibeat, eo usque totius operis scopum symmetriam , parrium ordinem perspexerit. IV. Tandem parum legat, multum vero ratione propria consideret, meditetur.
Ium Uum laeultas haec abstractas , atque a sensibus alienas res consideret, c. 4-
δε quumque ea pertractet, quae arctissime iis, quae in Logica iunt tradita a Ioeola connexλ sunt recentiorum morem laudamus, qui Metaphysicam Lo haestien-gicae subnectendam arbitrantur, tametsi ethymologia ipsi graeci nominis Mara. ''te'σικα, ecquorundam opinion expost Physicam collocandam esse designet. Ea suprema rerum capita contemplatur; emenim , ejusque affectiones explicat, entis Que evin. deinde elementa, sive causas considerat, arque ultimo substantias quasque spirit m m Ie respicit . Nos quoniam causarum cognitionem ad Physicam mittimus, de Ethici logia ne verbum quidem dicimus , atqueentis in genere brevillame cognitis do Quid ais tibus, ad substantiarum spiritalium silangelos exeipias , de quibus Theologi enixe per neu malologiam, proprietates exponendas descendimus. I 1. Priusquam vero scientiam hane ingrediamur, oneris nostri esse duximus, i ejusdem propugnare Methaphysicamergo ad humanam societatem his a r.ervandam apprime conducere, religioni utilissimam, mentis capacitati augendae, ivendaeque culturae Pernecessariam defensamus. Atque ab Opinione hac nostra ne hilum quidem deterrent Zelotiporum gannitus, qui metaphysicos libere vivere, atheisino nomen dare , pietati vale dicere crepant et hominum die vitia sunt,
. . uJ. Ens id nempe quod exime, praecipuum est Metaphysices. objectum, quod oblinis
utrum univoce Deo. , creaturisque conveniat, magna animorum contentione dispum tant L hom istae , colasticique omnes; qua quaestione soluta incredibilem penitus quaestionum farraginem inducunt . .
O curvae in ferrat animae. exlesiam inanes P e I IV. inter praecipua eniis. propietates entia recensetur, exissentia, subsissemiis sive suppositum. Quaerunt de Dus Philosephi, utrum ea immutabiles sint Wi:
aeternaeque . nonnulli a Deo easdem mutari posse sustinent, quorum pimonem 'tis,a veritate alienam, eique bonitati injuriam iudicamus nulla equidem ratione a viis inducimur, ut credamus i circulum E G. angulis praeditum produci a Dei potentia posse
15쪽
posse. Atque ab eadem opinione non deflectimus , dum quatritur, utrum Dei αntiae sit, contradictoria simul essicere. Reliquas huius furfuris quaestiones lG
v. Ens item Unum dicitur, si sit individuum , ab omni alio diffinctum. Vest. 114,. rum appellatur , si archetypae suae deae respondeat Bonum tandem , si habet, quid
quid opus est, ut eum usum praestet, ad quem a supremo entium omnium creatore destinatum est. Hinc tu mur licet omnia entia bonitate morali non gaudeant, metaphysica tamen bonitate quaecumque entia bona jure dici posse. s. h. Vl. En aliud conitus ens eii, alma necessarium . Democritus se νiem infinitam cessitium, entium , sive causarum constituit, quarum una aliam sequeretur , ab eaque emet o deret nullamque primam causam esse luitus est necessariam, a qua cultista tendo 's rent, earum baic sicut nulla est prima , ita nulla sutura est ultima. Fatum Fatum hinc rium est Democraticum , meo refellendo operam collocare nostra nihil emocri refert, cum nemo hac tempestate sit, qui pro eo certet contingentium ergo sines . .. ente nec vilitri inlidita serie respuenda , statuendumque En necessarium , a quo . Λα uo entia omnia proficiscantur. Idem vero de Stoico,in , pinoZistico falcifer iudieium. xistieum. II Quum autem id, quod necessario existit, essentia quoque necessarium sit
2AGω' Iuxta P niloiopnorum omium judicium, patet hoc Ens immutabile in sua essentia. sum esse, atque simplicissimum . Deridendus idcirco Spinoeta, dum in Ethica b)exιensio inquit, attributum Dei es , die rus es res extensa Qu's enim e ten um est , corpus corpora vero nec simplicissima esse possunt, nec unm
saeptieis Nam quoniam fragili natura praedita onstant, sinuo Diserepat aeternum tempus orasse monere,
Innumerabuthur plagis vexara per aruum. Inquiebat Lucretius de atomis, dum eas compositas esse inficiabatur. Vlll. Cum iam ostenderimus, rn hoc simplicissimum esse, necessarium xirmi. . mutavi te consequitur, illud incorporeum esse , aeternumque . a se ; quibus ait i- isti ini, butis necessari huic eae concessis, funditus materiali us evertitur, radicitusque,aeter extirpatur hoc enim argumento obbesius Materia mi Signifer Deum corpo ημ reumfacst, quod substantia incorporea nulla possit existere Panthei rumitem commenta subruuntur statim, qui ex ino elusius m Philosopho orare , duce, ex toto omnia is ex omnibus totum esse defensant Frustra Totandus de Spinoeta Panthramum a contradictionibus liberasse audacter fibi adrogant, mirato dis ictu id is parato imis involuere . X. Nemo est, qui nos nostri conscios, atque intelligentia praeditos esse non fa- sui ou te alum quia vero conscientia atqae intelligentia nostra ab aeterno non est , cum an Rivm , Ente necessario dependeamus , a quo existentiam recepimus necessum itaque erit,' in' mimo conscientium, intelligentiamque perfectissimam contineri Ens itaqueesten. absolutum , a quo cuncta creantur iram sui conscium est is intelligens. X. Conficitur hinc , materialem hunc mundum haud esse aeternum illud a per . M..ὸ. necessarium Ens, a quo rerum omnium ex trientia repetitur 'loseiparnis' systomii. filli, ma fuit singulis materiae particu s suam cuique conscientiam, sive cogitationem non est propriam inesse. Sane nihil sentire es m diur, quam tam tradi sentire ste Horum Uri adamaverun opinionem Hobbesius, ct Benedictus Spinoeta. Distaedet autem eo- tum commenta , figmentaque ex instituto profligare . Tantummodo in praesentcia Materia materiam , prout nobis obscure quidem patet, cogitandi impotem esse propugna
16쪽
aeternum agere opinantur; si enim mente vel leviter cuncta creata lustramus, nul. e. stibi Iluin abiblutae huius necessitatis vestigium deprehendimus omnia siquidem entia libere universi contingentia sunt libertas ergo una est ex perfectionibus, quibus supre ἶ, mum ens ornatur. At Iudaeu sella Dinfra virus tuum, dum negat Enti liberta. tem, satis mam festat, nanque cupit Latratus conscientiae compescere.avet Religionis cultum subvertere; stata autem Dei absoluta in agendo necessitate, nostra inde subsequitur, quos membra ejus esse censet hinc virtutes a vitiis non discernit, actionesque scelestas simul di optimas equo iure Deo placere auctumat, aliaque nefanda horrendaque auditu , diaboli spiritu inflatus, evomit. Nihil autem sine 1apientia ab aeterno te praestariis nos opinamur verum non ea est haec necessitas, de qua disputant Spinoetistae. Xll. Tandem. cum Enchoe aeternum prima illa causa sit, a quo cuncta proma Est omnInant, dependentque, cumque evidentissimum sit, infinitam in creatione potem po qn , tiam requiri , quae ex nihilo res efformet, omnipotens illud esse extra dubium et omne erit. Porro persectiones inter quas entibus creatis communicavit, bonitas tax.' est justitia, veracitasu erit ergo summe bonum, summe iustum, summeque vera XIll. Ens necessario existens, immutabile, simplex, incorporeum , aeternum, a se intelligens, creator, liberum, omnipotens, bonum,1ustum, verax illud est, quod Dei nomine appellamus ejus existentiam ex SS. Litteris probandam ne O gk;stu Iogis, ne in eorum messem manum immittamus , relinquimus , eo vel maxime Deo quod quum Atheis sit pugna ineunda , nos Scripturas parvipendere certum est; atque eam argumentis ex Physica, Metaphysica, morali seientia deproriptis evidenter evinci posse contendimus.
XIV. Quia vero Dei quoque deam innatam esse inficiati sumus, hinc merito 'id detris a nobis postula,it: heus tu, quid de Albeis meditaris Existunt ne et Quod non sunt, quidni itaque innatamentis supremi ideam statuis Bona verba quaeso, atro ne me petas dente possum enim innumeris Atheorum existentiam ostendere at haec me nescire credas, dulce est delere in Deo a ego Atheos esse erit itaq. Dei idea nobis ingenita tracilicet Universa, quae cernimus , Deum creatorem suum praedicant neque quis erit qui rationis lumine pollet, quem supremi Numinis latere possit existentia X v. . Ens hoc aeternum illud est, a quo cauis secundae eientur has proinde Dei auxilio indigere, ut agant, is tantum negabit, qui Dei existentiam inficiabis ni ;hiatur . Epicurus Provi
Auem nee fama Deum , nee fulmina , nee minitanti z122
Murmure compressit Caelum bommimmutabili tranquillaque vita, qua Deusjucundissime fruitur, rerum sollici- tuoimem conjungi non posse rebatur; neque enim beatisat eouenium ne tia , curis, irae, is gratiae is), atque est alienum a majestate Deorum caussas omnium introspicere, ut videant, quid cuique rei eonducat Quae quondam opinio non paucos sectatores habuit, quorum sermo non insolens hic erat: uid vexare Deos frusra iuvat ordine certo fera Mura vices , labunturi ordine eerto Θdera , tam parios rerum attentia Uur; Ilia μοι eruum motus , servantque tenorem
17쪽
I Plaevit vero aliis non omnem providentiam peiatus adserre, sed minimarum an tum rerum sollicitudines, minora etenim Dii negligunt a junt apud Ciceronemove a uelis singulorum, e viticular rosequuntur , nee si ured , aut grando quid tim notuis, id pridii anima eriendum fuit a . Contra hos divinam provi
dentiam uindica in v I de Odo vero, quo creaturas opituletur, pugnent, si lubet,
XVI. Substantiarum , quae silpremam Ens creatorem agnoscunt, duplex est ge-h' nu alia enim corporeae sunt, spiritales aliae Spirituum cognati Metaphyncreair' laeustatis est propria nos juxta ac promtumus, non nil humanum considerabimus spiritum. Ejus existentia tam nota est, quam nos existere ipsa enim conscientia experimur, nesse in nobis principium , praeter corpus nostrum, a quo cunctae operationes hominis dirigantur, simplex, spiritale. XviI. Nimium eonfidenter de more Cartesius animae humana essemiam inve nisi blanditur sibi, dum eamdem in perenni ejusdem cogitatione collocavit. Utrum. Qua stionem enim hance, utrum mens humana semper cogitet, penitius inquirentes ..... i ginores philosophi, certum esse censuerunt, mentem non semper cogitare.
Etiamsi autem probabilia videantur, in contra perpervam animae cogitationem ah ipsis adducunturn hujusmodi tamen non sunt, ut omnem omnino scrupulum eximant. Eapropter fatemur, certo nobis non constare de hae controversia, verum probabilius esse, humanum spiritum continuo non cogitare.
XUli I. Non ergo essensis Animae est cogitatio qua autem erit si quis a me Quae eius petat, me nescire, fateri haud erubescam Davus tum non Oedipus by De iis, D*xi t quae menitis nostrae aciem exsuperant , judicare audacissimi, glorioiique Militis est. Cartesianos falli defendimus quid vero sit, quod animat sentum constituat decernere non tenemur et non enim tam facile in mentem venire solet, quare verum sitati nidi quam quaresessum in luterrogatus Philocrates, putatus Tyndarvsid ab AEgione, utrum Philocratis pater ultimum dixisset diem abimur, Iiquimur, inquit, ου- vivat neene , id Orcumscire oponetistiiset Scimus quidem , cogitationem perpetnam pro anima es entia statui haud posse; quaenam vero mentishumanae essentia sit, id Deum scire oportet scilicet. Xl X. Hanc Ginae particulam curci e capitis damnare ausi sunt Pompanatius, oli Cesalpinus Peripatethcae Scholae solemnes signiferi qua pestifera labe ma- Est m gnam italicae juventutis partem contaminarunc; verum quam longissime a ratione
φx Rii in hae re discedunt Equidem in animi edinitione dubitare non possumus, nisi in P0siris plane plumbei simus , quin nihil sit animis admixtum , niti eoncretum, nihil eoagmentatum, bis duplex: qaus quum ita sit uerre nee secerni, ne dividi, ne disicerpi nee distrahi potest, nee interire igitur D. XX. Nihil est in Philosophia universa certius, atque exploratius, quam ahimi otii eon corporisque con unctio; at nihil vicissim est eadem coniunctione obscurius, expli-jungatur catu qtie distic illuc naturam animi intuenti isjebat Tullius se J multo di eilior . . ' oeeurrit euitatis , multoque obscurior, quasir animus in eo ore sit, anquam alienae domi, aure quatis, eum exieris, ct in liberuis Caelum quasvis domum suam venerit
Substantiae enim sunt toto Coelo diversa corpus, ela anima , quae qui copulentur e plicare nodus est herculeus Commercium hoc per physicum influxum explicare .s,n P conati sunt Peripatetici, ita ut anima efficienter, ut junt excitet motus in corpore, influxu corpus item e cienIer anima cogitationes producat. Verum lapides loqui videmtur, de ipsa experientia, ad quam unice revocant, nil mehercule illos adjuvat. XXI.
18쪽
. XXI. Cerde meus Uurmius, Malebranchms, arte sanique zmnes, qui Au,e, corobatum est, nullas dari secundarias causas efficiente4 , unamque dari Omulus Q inio esse uicem causam Deum inutisque Munc raristotelaeorum influxus displicet, visum. antinae corporisque harmondam ex merent, notaessicientipus, sed asiona et causis utuntur. Sanxit enim inquiunt xhanc sibi sponte legem Deus, ut occasioni. hus per res creatas praebitis, ad haec , Vel Illa peragenda determinaretur. Proinde diversae hae substantiae corpus, anima occasiones Deo sunt, ut motus edat in cor pore , 'gitationes excitet inanima Ied vereor ne, dum Peripateticos inculpant,
quod per solas qualitates occultas univeriam Philosophiam expediant , eadem i pucespa illaqueantur, dum per causas occasionales, quae sub Coelo fiunt, cunctae 'plicanda esse contendant Philosophum ergo nota agit, qui mutuum animae comporisque commercium per occasionesium causarum system alis explicata putat. XX si Leibnitius vir in Mathesi nilosophia summus' eximius, videns, illivio opimones huculque ad corporis animique conjunctionem explicandam excogitatas ni Lei- suis non levibus difficultatibus premi, anno x 69s aliam adinvenit, qua commer' ' fisicium hocce nitide sese explicaue arbitratus est , harinania scilicet praesasilit alta
animam nempe' corpus a Deo sic elaboratas censet, ut corpus non dependens a tiam in motus edat animae cogitationibus consormes, anima vicit sim corporis nihil indiga cogitationes eliciat corporis actionibus mirifice respondentes, ita tamen ut si corpus non existeret, adhuc anima seriem cogitationum eamdem non inter nruptam haberet vel auima non extante, corpus motuum seriem quoque non inter ruptam perageret Monstrum ne sit haec opinio, an erimera , non audeam defini in re nec alia ratione Dibnitium insignem coeteroquin virum excus in possem, muPer Hora fias ura illud
Eldlibet audendi semper fuit aequa potestas. χ'
Fuit enim inter Poetas non ultimus. Miror sane, Volfium maximae notae virum
Tertius e Caelo eeridit Cato, b eo partium studio in hac tutanda opinione abripi, ut milharmonisus hebetiores es.se dicat, quam ut philosophidam scientiam capere possint se a desinat atro adeo livore in lignes viros carpere; nam si pergit quae vult diceres, quae non vult audiet iij, manebitque Halliacus Reculo Persio unitis italo perfusus aeet se XX lil. Si quis tamen quid opinemur, exquirat, nil certe aliud, nisi experien ta alia duce probe noxnoruere harmoniam hanc miram inter utramque substantiam e T. no, atare verum quo modo, qua e ratione id fiat, nobis impervium oppido esses atque propterea iuxta canones in Criterio veritatis statos, silendum potius quam falsum , vel inverisimile pronunciandum ducimus. PMd euis tam temerarium.
ramque indignum sapiemi gravitate, oique constantia, quo aut assium sentire aut quod non satis explorate perceptum est Meunitum , sine ulla dubitatione de i
IV. Uisa animae corporisque in unum hominem conjunctione, quaesivere Philosophi locum, in quo praecipue munia sua spiritus obiret; licet ante Carte- sum Sc bolastici arbitrarentur, exteriora sensuum organa partem illam esse , cui immediate animae perceptiones alligarentur per ipsum nihilominus antiquorum opi. 'uio penitus deleta est , probatumque omnibus, animae sedem , quousque ea coropora unitur: nonnisi cerebrum esse. Licet vero in hoc Cartesia subscribamus, a men
19쪽
podem esse , in qu mens operetur; hallucinatum eum asserere non distitemur, iis C et minus deceptus sit , quam Diogenes, qui in anteriore cordis ventriculo, aut
Strabo , qui in superciliorum interstitio sedem animae constituerant. XXV. Viae quasi quaedam sunt ad oculor, adnarer, ad aures a sede animae per sensitis, gratae . . Per has intellectus externa corpora praesentia sentit, absentia imagi et Imagi natur utramque facultatem sentiendi imaginandi intellectus ut exerceat, corin poris indiget adminiculo requiritur enim motus sive in fine nervorum, qui adeerebrum usque diffundaturi, dum de sensationibus sermo est vel in principio
Systema nervorum , ubi de imaginatione loquamur . Dependenter mobilitate fibra run
tyr: erebri, & spirituum animalium explicare nititur Malebranchius is quae diffiis,es . . cillima sunt Plura hinc refert exempla monstrosorum laetuum in Accademia a. tinna risiensi relata , quorum rationem ut reddat, vim imaginatisain matris ejusque appetitum causatur . t acutissimus vir plus aequo imaginationis vi videtur indulsisses tenuia etenim opinionis suae fundamenta jacit XXV l. Anima non solum ideas percipit, rimaginatur, sed facultate praeteritasNlamoris ideas revocandi, iterumque contemplandi pollet Uis haec memoria dicitur, in qua veluti ideae nostrae depositae sunt hane verosimilius consistere arbitramur in facilitate fibrillarum cerebri ad se iterum in lactendum eo modo, quo in prima per.
ceptione fuerunt inflexae. Hoc sane pacto facili negotio explicantur, quae a Plinio. oli ab Accademia Parisiensi d de memoriae a militone referuntur. XXVII. Habitus quoque quos inter, memoriam magna interest affinitas Mibliti, non in alio Verisimiliter videntur collocandi, quam in remotione impedimentorum in facilitate fibrarum cerebro altius vestigia imprimentium . Nil nisi ver-ha proferunt scholastici, ubicunque habitum qualitatem quandam esse animae inhaerentem defensantcisi enim ab ipsis exquiras, quid haec qualitas sit, id esse reponent, quod rem quale seu ubi nam obscurius loquantur aliorum iudicium esto rippeii XXVII l. Sed magis deridendos sese exhibent scholastici, ubi de appetitibus,
Ru ,ς inelinationibus sermocinantur, quarum clare sese explieare naturam blande per sua.
h. V. Id dentur per θ ariae, intitatiae vocabula Seholisti Seuiset str/res, majoraque monstra putarer,
o. i.. malebranchius systemati suo adhaerens, id a vestigiis in cerebro infantis adhue ama-jo se tre gestati impressis repetit. Nos longe melius esse censemus asserere, inesinationes vrranes: δε aversiones pendere a pluribus vestigiis eodem tempore in cerebro impressis. Hinc facile expilaari contendimus, cur pueri libros odio habeant, cur adulti spem stra , phantasmata, aliaque anilia hujus generis terriculamenta formidantes, In a obscuro loco esse credant i cur cibos quosdam aversemur cicc. XXIX. Passionibus subiici humanum spiritum , nemo est , qui inficiabitur: propria enim conscientia amorem , odium, timorem, spem experimur. Ea defectus sint animi necne, disputant Philosophia puto autem, defectus non esse , hominemque passionibus orbatum saxum esse , non hominem XXX. Duplex animae facultas ex priscorum opinione est . Alia intellectus dic, Intella tur, qua mens sentit, percipit, imaginatur , reminiscitur , habitus contrassit: - , et voluntas alia , quae bonum ab intellectu exhibitum prosequitur, malum aversatur . 'ψμφω Non est hic, cur veteres impuanemus , qui de facultatibus hisce velut de entibus ab ipsa anima, & inter sese distinet, loquut, sinit. Conventi enim inte omnes,
20쪽
messemilaum,quae prout intelfigio imagἰna turde intella sua dieituella. i y prout rivi .. illud unice hic tuemur, voluntatem erga honum in genere eonis Metraxinn, liberam non esse, non enim determinatur, nisi ad id, quo aliqua msve realis sive adparran bo . - - iii '. rab Eo igitur uniFeria disputatio vertit, utrum ex duobus honis, sive ea. lihus , si ue adparentibus, vel uno adparenti, altero reali potis sit mens unum prae alio teligere . A priscis usque szeculis nonnulli floruere Philosophi, qui nosmet liciis rologici comparantes, quo Δpondere suo juxta leges mechanicas necessario agitaritur, libertatem nostram audacter denegarunt Fatum hinc Crysippaeum viuilit,
sempiser sinces quaedam, inde βησι - , eatena Misens 1 Asa e , ω implicauin aeter sconsequentiae ordines, ex quibur apta counexaque es aQ. Hunc prosequutus est Spinoeta 40 ejusque opinio nunc Turcarum anim j sinsidet . Adversus hos tatuimus ..hominem liberum in suis operationibus esse, di siasquando, Aeesini falsi animus meliora recusat, in id nulla necessitate coactus praestat , sed quod in falsis aliquam apparentis honi tmtionem detegat, quae meliorum bonitatem exsuperaret talso tamen videtur. XXXII. Sed implicatissima superest de animantium Brutorum anima disquisiistio, inqua equidem quodcvisum vivunt, tolliam sadiorum millia di Concedunt alii aesimam libuissubsumitiem, ut ajunt, formam, nempe Perinatetici alii minu omnem denegant. Cartesiani scilicet et nonnullis eam in ipsis admittere placvit . ea hic nova dus dic complures enim cum Maga lotio et eam piritalem, statuere amant, alii cum Loki materialem , sed cogitandi capacem 2 ni tan. dem coeteri eum. P. Mugeant diabolisam esse malum se . laetant auctorum di έrtiniae difficile admodum es em definires sane inirutis animantidius eae salpe . numetra actioi obsentarμr auas sine cogitante principio fieri haud facile cre. dam Manes , quorum celebris est apud Homerum Argus lysiis, qui H Min M aia Ἀγγε in i
Simia quam misis urpi ima bestia nobis:
vulpes, aliaque animantia adeo similia nostrifexercent opera, ut certe rictoriam
T Mysicae aditus ingredienti, corpus ut primarium ejusdem obiectam illiecisse Λhlectum obviam cuius existentiam quamviscum melioris notae recentiorinus DG orpu talare possemus, quia tamen celeberrimi Malebranchius, Baetius,in Betheleus sub I