장음표시 사용
31쪽
, άι XXmagnis inteae lamenta tertium Spostremum est fluidam hujut spatiari aisita, ct figuram Philosophis , me quidem judice , adhuc impetrviam , non inquiro.
pii Ieu Unum statuo ignem esse fluidum sui generis, ut aqua, vel aer, qui , ut 4lla , pluis 33ru eiu ribus adhaeret, miseeturque corporibus forumque inservit compositiom. Hinc exm ς fluit ingens particularum ignis multitudo Lus, Xlit ignis persaepe lucem effundit, quam ridicule definiunt Peripatetici esseius' ua actum ιranslucidi , tia tranιιDcii,
Noctis habenti. ......... so)quorum cire lumen opinione rejecta,dicimus, primo lueem esse eorpus; deinde lucis causam esse motum particularum ignearum corporis lucidi oculo communicatum sistisau XXIV. Interdueis proprietates ejus subtilitas non levem habet acum , quam eas , e miram esse , lineisque geometricis fere aequalem propugnamus longitudo radici. lovgitu rum pene infinita est , cum a stellis ad nos usque extendatur. XXV. Dum radii a corpore ruminoso digredruntur, Gergentiam, ut aiunφ, P Densitas tiuntur; propter quam dicimus cum Gregorio, aliisque,lucis densitatem deeresere laemajori interdialis a centro lueente in ratione reeiproca duplicata stantiarum ab ensem. tritiei XXVI. velocitas quoque lucis mira est suadent enim invicte accurata experia .is menta spatium inter Iolem, mos non percurrere lucem per amplius tempus, quam per . , vel . minuta . Ex quo consequitur, lucem intra minutum secundum
Restatio, XXVII. Lux resectitur, S refrangitur dum reflectitur facit angulum inmmit frδ' dentiae aequalem reflexionis angulo dum vero refrangitur, si a medio rariori tran-
sit in densius, ejus radius thangitur versus perpendiculum , si vero a dentiori in ra rius transit, a perpendiculo recedit. LX vlli Divos tamen est in luce refrangibilitas , quo veteres ignorarunt , τάε. i, pr musque omnium derexit Novutonus , qui novam colorum theoriam tradidio: Ne. hanc amplectimur, quae ita omnium animos traxit, ut vix de ea dubitari possit. Seio equidem Rizeterium venetum Antine Nonianam ιMoriam confecisse, qua mentitum esse euvionum, proque veris falsa tradidisse contendit ; Talia magniloquo rumidus memoraverat ore ,h: sed jam ejus argumentationes ab omnibus nostri aevi eruditis pili tacti sune
I. I pliciti quae eunctorum eorporum motus dixerses fluidaq. per quae solida N: - C. vagantur, respiciunt, ad singularium sqlidorum corporum proprietates per
eellea tendenda descendentes, a coelestium contemplatione initium sumendum ducimus; ut quae nobis, non coeteris animantibus, consideranda supremus Factor praebuit , qui Pronaque cum spectent animantia earier terram,
Eam ob rem scientiam hanc Philosopho homineque dignam arbitramur, nihil veriti Socratis verba et in inris mi ουδ προ quae oblique admodum usurpant quotquot rerum coelestium studium insectantur.
UR ex li. autem ordo , quo coelestia corpora disposita sunt, odotestat primia β' ' tuimus universi figuram sphaericam et, quod ab omnibus nunc Philosopbis onceditur, c ab Astronomis omnibus praesupponitur . Ill in ab Omμι. 6. b Duem l . Met e Idem thid. ιib. a. Diqiliae by Ooste
32쪽
II. In hujus sphari areenim tellurem immobilem locant Ptolemaici, iuxta illuc de
circa quam reliqui Planetae, Solque ipse movetur. Sintliecture popuIo iqui ita philosophantur, suadeant Astronomicae enim observationes Venerem &Mercurium circa terram non revolui, evidentissime ostendunt legesque omnes Physicae huic systemati obversantur lv. Huic malo mederi studuit Ticho Brahetus, qui terram utique incentro im Tlahbasi
mobilem posuit , Planetas vero non circa tellurem , sed circa Solem velut centrum eum. rotari artili ratus est . Non renuimus errores, qui in Ptolemaico vel pueris patescunt, in hoc systemate esturi omnes at nec ipsum Physicae legibus consonum est, a naturae simplicitate nimium alienum est V. Copernicus dignam rem esse contemplatione putans, ut sciamus , in quo re pqx Rram si tu ur, pigerrimam sortiti, an peloeia am sedem, eirea nos Deus omnia. 'μφ' anno agat e): ex Coelestium observatione rem scrutatus, veterem Nicetae d), Philolai, Heracliti, Pontici, Ecphantis opinionem ex cineribus suscitavit, statuens, terram moveri. Vetat Ecclesia docere terram moveri, permittit tamenn id supponere . Quare cum ea Astronomis opernices systematis usam concedat, o 'i pernico Replerianae, sive Nevutonianae hypothesi inhe entes contendimus, dupli Permissio. ciconcesto terrae motu, nullo negotio universa Coeli phoenotriena explicari. V l. Ut vero ea i qua par est methodo, in hac hypothesi procedamus , cum CO' I, qui pernicus Planetas singulos in stellas circa Solem rotari contendat, quibus legibus celestia corpora coelestia circa Solem moveantur, ante omnia videndum est Cartesius quae m*'ς 'rens, qualis fuisset mundus, si ex simplicissimis paulatim ortum habuisset principiis, ' 'tria ponit satis celebria elementa, e quibus cuncta fieri, in pleno moveri propugnat per porticose motus. At vereor nes elementorum vorticum hypothe Vortleesiis quam postremam Saul monius, De Molieres omni argumentorum genere con Cyx ςβ ηfirmare conati sunt . poeticam, seu fabulosam narrationem sapiat. Unum propugno , Cartesianum systema sex leges gravitatis nullo modo explicare . VII. Alia incessit via Isaccus evulonus , qui cum attractionem mutuam in omnibus corporibus, seu coelestia ea sint, seu terrestri , universalem proprietatem
esse detexisset ab ea coelestium corporum motus omnes mutuatus est . Hunc ergo uina.
sechamur atque propugnamus L attractionem epulonianam esse essectam unipersalem omnitum corporum proprium, ut ex terrestium, emissiumque observatione patescit. II per hane eaelestia in suis orbitis detineri eaque posita rect leges omnet gravitati explicari. UlIl. Circa Solem itaque Planetae cuncti QStellae ab ortu in occasum statis ' v temporibus per vim attractionis rotantura Sol autem non adeo immobilis est
nullus ipsi concedatur motus credibile enim est, illum circa proprium axem mo Sole. tu versiginis, ut aiunt, spatio cireite et . dierum voluta IX. Atque hinc facile explicatur macularum motus , qui adeo nonnullos movit, i. est ut eas Satellitibus accensentes. Solem comitari dicerent, sua' periodos statis tem- euis, quidporibus circa Solem absolvere . Exhalationes hae forte Solis sunt,in quasi nubes o sia Miaresa, non enim a vero alienum est, quemadmodum circa tellurem sua est tmosphaera, ita circa Solem inveniri.
X. Quas quidem exhalationes e Sole proficisci posse, ipsa Solis substantia persua subst ' det, qu m igneam esse, perpetuoque motu agitari validissimis observationibus ad '
33쪽
nile Solem nunquam deficere eredimus quodque immerito Solis delIquium vo-
ν. . ' citatur, terrae potius defectionem dicere mallem Luna enim uos inter, bolemio. Trituris sita impedit , quominus Solis lumen ad nos deveniat. Accidit hic Mefectus tempo-D. u.. a re novi lilnii si quae vero in plenilunio visa est Ecclipsis , eam maculis Ulaeiba uiuisum tribuimus, quae adeo ingentes, quandoquisunt, ut tellurem ipsam mole lcnge exsu- in pico perent, ut a Galilaeo primum dein ab aliis detectum est. D ο Τ l I. Mercurius Planeta est Sol proprior, distans ab eo gr. 28. , proximior ero coeteris Venus , quae a Sole ultra 48 grad. nunquam recedit. Hi Planetae cum lius Mereuri quam in oppositione cum Sole viti fuerini,hinc terram nullo modo orbitis suu ian.
aus dunt. Percurrit orbitam Mercurius diebus 87. h. 23. Uenus vero d. 224. h. t . -
XIII. Consequitur Tellus, cui duplicem in nostra hypothesi concedimus motum; Tellus,et alterum circa se ipsam diurnum , alium vcro circa Solem annuum . Quos quidem 'i' '' motus nullis rationum momentis si Scripturarum Sacrarum verba excipias' infirmari posse contendimus. De hujus Planetae singulis partibus infra ibi de globo terraqueo, peculiari tractatione agimus , Ni V. Circa terram Satelles quidam revoluitur diebus et . h. . 43. 4. Lunanem rana, et- corpua opacum est, Omnique propria luce caret, quam a Sole haurit. Quaeri lux vero in disco Lunae obscuro , dum corniculata est subcineritia lux detegitura hanca reflexione radiorum Solis in terram sumere dicimus in aui Iuna deficit in plenilunio vel tota vel aliqua ex parte , si tellus media in te ipsam dolem sit contigit autem ejus deliquium, cum tellus' ipsa vertamur inu: nea nodorum , vel saltem non procul ab ea. XUI. Telescopi ope in ejus corpore detectae sunt partes aliae aliis elevatiores a M.ἡ . Galilaeo i qui factum est,ut montes de valles in Luna esse, ipsamque scabrum esse cor- et Valles pus uno ore cuncti hac tempestate sateantur. Num vero maria, flumina, atque atmosphaera sint, subdubitavit Galileus , posuit e plerus , hodieque a sapientissi-siues . . mi pleriique viri tanquam certum defenditur: quia vero eorum observationes consonae non sunt, ideo jud cium in hac re cohibemus, XUll. Quid de incolis imos potuisse summum opificem in Luna , Ceterisque Ineolae . Planetis creare non inficiamura at vete existere, id hercule nemo ostendet, idque esse ex illarum genere rerum censeo , quas nec seri nostri nepotes detegent, niti via
ad lunam progrediendi reperiatur , quam lapsu temporum cognitam fieri ac bere salse spondet Lontanellius coJ XV tu Mars terrae orbitam complectitur atque in oppositione cum Sole ideo
Mi observatur, moVeturque circa Solem di 68os. h. 13. - . Juppiter vero distantior est duppiter, a Sole gyrumque persicit d. 4et 0 h. 4. 1aturnus tandem ultimus Planetarum ς 3xvr omnes in orbita sua includit eam peragens d. Ioris . . Circa Jovem quatuor, zzz quinque vero circa Saturnum extant secundari Manetae, sive satellites, ut vocant. Illos Galil us detexit omnium primus atoue meoiceas stellas appellavit , Saturni vero comites quatuor Campus , alterum Huygenius invenerunt. Hos iisdem legibus, circa suum Planetam moveri arbirramur,quibus Planetae primarii circa bolem. XlX. Tanecm Stellae fixae ultimum locum obtinent: eas nimium a nobis diuitas, Stellae fi ex eo maxime cGlligimus . quod nec exquisitis obscrvatae telescopiis magnitudine augentur . Placet circa fi s D I e Grano,&de Rah opinio, fortasse fixas totidim esse Soles nostro consimiles , circa quos S alii verterentur Planetae, quod e risimile est, n=m fixae a ole luia eri non mutuantur. φ Cometas errantia inter sydera collocandos non esse arbitrati sunt nonnulli:
34쪽
verum Keplerus, Cassinus, me uvionus eos eorpora esse inuria atque statis
temporibus suas revolutiones perficere propugnarunt, atque Iheoriam accuratissi. mam elaborarunt, qua eorum reditum praedixerunt. Licet autem Neotoniana itheorio firmissimis ianitatur fundamentis certiores tamen illius futura aetate nos, m sinu vel nepotes nostri erunt, si observationes eidem ad unguem respondere pernoscent. ω., Illud unum nunc contendimus, ea sublunaria corpora non esse, magnaque distan barba, et tia a nobis dissita. Quid de crinibus, barbis, caudis Nonne sunt ingentes apo Gud e rum exhalationes vi lis avulsae rortasse metarum. XXI. Horum Planetarum aliquam in sublunaria actionem etsi concedamus Astrolo omnes tamen Astrologorum praedictiones mortis, pestis , belli famis excidii oec gla iudi- futiles esse insanorum hominum jactationes contendimus i vel eorum artes, qui cre φ - dulos bardosque homunciones, a quibus aurum extorqueant, inquirunt:
Auriculas asini quis no habest a
I. V Alore Solis in tellurem nostram agente, vel subterraneis ignibus magnam amrς , corpore terrestri elevari vaporum copiam,' exhalationum nemo nisi ' et': coecutiat, inficiabitur. Atque hinc nubes, nebulae, rosi pruina , pluvia , nix, gran Guibis, do, meteωra dicta , fiunt. Rorem autem, pruinam non decidere e Gelo, ut coe Nubes, tera metetira adducta, credimus; sed vapores e terra ascendentes, plantisque adhae mei rentes, ut notissimis D. D Fay observationibus patescit vel si mavis, quandoque r=iu. .
plantarum sudorem esse dicimus. e. de II inter Meteoira aqueaenumerantur quoq.impressiones em tisa Iris nempe,quae
Ile trahis varior ahem Sole eoores in z'. Halones, Parhelia, Paraselenae, aliaeque, quas a varia solarium radiorum refra gibi itate in guttas queas, quae prismatis loco est babent, produci auctumamus. Iid
Ill. Quod vero ad meteiar ignita attinet, Cartesii opinatum reiicimus, qui ex ' incurlu nubium tonitru fierν, ex vehementi motu, quo nubes agitantur, exhalatio nerin nubibus contentas incendi, & fulgur ostentare, atque ex disruptis nubibus exhalationes per angustum spatium exeuntes, in terram magno impetu ruere, ut men esse censuit atque contendimus, fulgur esse accensionem quandam in aere a sisti; is, clam , quae lucem quaqua versus diffundit, quae si ad magnam extensionem dilate Fulmen . tur, aerem rarefacit, nimiaque vi verberat, atque rumorem sive tonitru producit; tandem si tanta sit vaporum quantitas, sulphurum, nitri, ut nimia vi laborans L,νῖ, ehi urat, inflammet, frangat, dissolvat, fulgur sit Lapidem autem fulmineum, sive unius. ceraunium quandoque fibi non facile credam. IV. Utrum vero fulminae nubibus decidua omnia sint, an omnia in terra produ- eantur, magna sane quaestio est a Cl. Mamjo hoc nostro saeculo excitata , contra is submina quem tamen putamus, non omnia in terra produci, sed ubique fulmina progigni posse, ibi scilicet, ubi exhalationum accensiones accidunt r. , V. Stellas cadentes, discurrentes, ignes fatuos. lambentes, dracones, capras, taclypeos , globos, pyramides, columnas , trabes,4 alia bene multa metetara exha ignita. lationum insontium autem quoque accensiones esse arbitror. Ut ira inter Meteibra nostra hac tempestate est Aurora Borealis pauci ab . . , hinc annis frequentissima Furopaeis quae immane quantum Philosophorum animos Boieilis. defatigaverit. Inter innumeras eorum cogitationes ea prae coeteris rem facilius ex 'plicat quae ino Meirano Regiae Accademiae Parisiensis membro exhibetur ', qui atmosphaeram solarem, sum terrestri occurrit occurrere autem posse Cassinus
35쪽
32 experimentis probavit) auroram borealem nobis exhibere edocuit. Quam propterea ut verisimiliorem , non ut certam admittimus Neque enim nostrae dissulatione ahissaeiuni, nisi ut in utramquepartem dicendo audien que taciant, G tanquam exprimant aliquiae, quod aut verum sit, aut ad id quamproximὸ aeeta, sa)vcti; VI l. Supersunt me te iura aerea, venti nempe , in quorum causa vestiganda, heu quae e meriae tenebrae Utinam eorum opinio, qui eandem, quae aestus maris, tradunt, Lunae nempe Solisque attractionem, ad hane theoriam ventorum omnes v rietates examussim respondere ostendereti
I. Uam finxit Burnelius antidiluvianae terrae originem, quamque tituit post Te o diluvium ejusdem in suis partibus variationem, phantasiam poeta dignisi uis. simam , Philoibpho non indignam credimus, eidem tamen non tantum .lo. ponderis inesse putamus , ut vel ut vera phenomenia explicatio defendi possit. ll. Circa figuram telluris et si celeberrimae sint inter Cassinianos meuutonianos, controveritae, pro quibu dirimendis ad polos, ct ad aequatorem sapientissim viri, ut ueram figuram scrutarentur an circiter i missi sint; quia tamen eorum ,
qui rediere , observationes collatae non respondent, dc Dd ei cujusque in sua auso jodie times suspectum b); ideo sphaeroidalem utique terrae figuram esse defendiis
mus utrum vero compressa ad polos, an elevata sit, definire non audemus.li I. in terrae visceribus fodinae sunt metallorum , lapidum, sulphurum, alium, viseera, ituminum ut cuique notum eae nitrosae autem particulae, ct bituminosae persaepem. accenduntur , magnais, laborant, quae si exitum inveniunt, per ignivomos montes lenivom, exeunt, miraque illa, ct tremenda efficiunt, quae in Elna , vel Vesuvici aliisq. obsese Terremo vantur sin vero exitum reperiunt, dilatantur, tirraeque tremorem producunt
QU. Inter lapides Magnes celebrior omnibus est,cujus enectuum causam vestigan-Nime, . ribus opost tot experimenta Muichembroelii, 40, ct aliis consectes suggerimus cum prodisaeo eam soli Deo cognitam esse V. Inter corpora viventia Iantae primo enumerantur quarum cognitio Sutilis
' ' nobis est 4 jucundissima ut merito Virgilianum illud saepe placeat et O fortunator nimium , sua si buena norini,
Agricolas . . id Delectant scilicet mira earum varietas, colores, odores, sapores; prosunt vero vi tutes, quibus complures ornatae mortiferos morbos ab humanis corporibus expel-Ertunia lunt. Nos a quibus singula quae de plantis dicenda solent, pertractari nequeunt: ORigo de sola earum origine agimus, arq plantas omnes ex sim me oriri vel terrae immita, vel prefici puta radice, vel ramo solo infixo, vel surculo inserto plantae, cum communi philosophorum defendimus , animamque illis denegamus. V l. Nec minoris delectationis erit animalium consideratio , partiumque illorum 8' m . Verum enimvero cum omnia persequi tempus non siverit; breviter eo-eosum rum versa genera partesque omnes pellustravimus atque fuse tantum fumus die Orius. ortu eorum loquutici qua in re dicimus omnia ex ovo per semen foecundato fieri
sive persecta ea sint, sive imperfecta , ut insecta omnia , ipsique poli pi a Tremes o, iistitit, ineamurio nuper detecti. Haec sunt, quae tumultuosa pene dixerim opera etiee Polipi universa Philosophia decerpsimus
Vipe , pale . Si quid νοο si rectius isti, Candidus impertiri s m , his urere mecum . e