장음표시 사용
21쪽
atque a geometrica evidentia ita distare, ut risor aera se insa arbire dius 1istiGas. IlI lilam sere diruultatibus obruitur Gasiendistisum de extentione uapeaea
is coma effabili placitum, vel quodcvmoue aliud Philos horum commentum evidens e corporis naturam nobis penitus ignotam esse . Nam perpa ea emo dum de corporum proprietatibus demscimus, plura forsitans nepotibus dete
IV. Physicam quidam rasi methodo synthetica esse eradendam,prima elementa .eorporis in ipso Physices ingressu statuenda st raphcanda decemine, ut in proaeresi principiis iisdem , quidam veluti clavi, uti possimus ad intima, de Poetiora physicae penetralia introspicienda. Verum cum abdita, retruis ea admodum sine. sensibus ad haee minima haud pertingentibus , de lis nihil certi defia iri posse putavimus atque propterea de corporum principiis, ut de meri probabilibusque eo iecturis , disputamus. U. Etiam Pythagorei res Omnes naturales ex materiam numeris eonflare dis viti Prierint, Platonici vero ex subiecto adess, sive materia secundum ideas δε exem Meua , lari , quae Deus ab aeterno in mente habuit disposita ju Ela illud Boetii J i
. a. . . . o. . . . . ...... tu cuncta superna
naei is exemplo, pustissmm pulcherrimur UeMamdum mense gerent, simulque in imagine mannae Arista Aristote iei tendem Materiam, Formam. Midiarionem corpora prine ipia esse 'i az aseveraverint vix tamen inter sese distrepane, eum nemo non videat, eosdem , ,-ei rem eandem omnino nominibus expressisse diversis. Ne vero quisquam vel latum unguem a ipsis discessisset, nimPeripatetici de more definitionibust surru principia eiusmodi per sest elarissima mirum in modum obscura, pronius impereeptibilia reddidinent; quos Physi eaedeturpatores eorumque in hae est doctrinam a P sophia nostra explodendam censemus . v Doeemusque I materiam, seu id , quod omnibus eone ipitur, substantiam esse extensam, solidam, mobilem, Murabilem, inertergeavem , attrahendi vi praeditam. l. formam vero, seu, id quod est in ecte pomis a diversum , quoque eetes inter se clist ingruatur, - esse substamiam quandam a materia diversam, sed esse accidens tantum, O materia modum . emo quo rumcunque corporum discrimen ex varia materiae dispositione exoritur, actoue disserant a se invicem corpora pro varietate sitos, magnitudinis, motus, quietis, adhaesionis, figurae temtissimarum partic harum , quibus pia corsara conte Ara
VII. Certitudo autem isthaec de materia, larina , quae in quolibet lunt corpore, nullam nobis ingerit claram naturauum corporum cognitionem, praesertim sit x ba distas, si quis lignum anem effectum esse statuat, quia a privatione ignis a in formam ignis transierit. Huic mala ut mederentur Recentiorem, utque se meli mres Philosophos exhiberent, putarunt ad mechanina principia, e qu/bus corporum artificium dependet, recurrendum . Atque hie Cartesiam pro ripi ch e me mavelis remisque contendunt illic Emum pro at mis , velut Pro arix, focis decertant. Nos di a Cartellana opinione discedimus, quod it ab Leucippo, Democrum, non conveniat, apiciaraeam , prout ab Leucippo, Democrum, didita est, utpote Christianis dogmatis oppositam , repudiamus VII fitque hac iure isiud rudetur derigae issimum veri, utique Deum O A
22쪽
ineo aeto naιarc cursu in sit, me id in iure parare avidere queat, quod Demipse in prima rem abrieatim unam fuerit sis'.
X l. Plures extitere Philosophi, qui quodnam esse sensibile eorpus , in quod ece Priam era produme reicit Ferentur, in quibus toria inest , seu am, ut loquuntur , ipsum i 'g'Vtamen In alia huero eue non resolveretur , animo revolventes, in uaria attere sententias meraclitus ignem o Anaximenes aerem De J Thales Milesius aquam Phereeides terram sel illud esse rati sunt. Empedocles vero cuncto rum lentemtias complectens, quatuor haec elementa, ignem, aerem, aquam, di terram cor
porum principia esse credidis f), qui perinitanes habuit acietas Aristotelem, Hypo Magnopere a Dero , lavoque errasse videntur crax Placuit Chymicis, praeter terram de aquam ,quorum primum ea ut 6rtuum, lemm- ωcundum verostuma vocitant, salem insuper, sulphur, mercuriamque, sive ' Α-itam induce τε ex ovibus omnia cornorum genera coalescere mordicus defra lant qui quoque nobis rMagnopere a re is si ratione videntur. δ Al. Expensis Philosophorum de elementis corporis opinati , ejusdem proprieta piis,. i tes investigemus. Prima, quae ex minanda uenit dilitas est , quam artesiani, iat... so.
l lauri. mpenetraδιιιatem vocant. Hanc proprietatem nos,eximium idiae alaevi Philosoplium CDysectantes, malumus positivo soliditatis vocahuri indieare. Eam aduritie divinctam, atque omnibus solisque competere corporibus, ostensu facile esse iudicamus. Xll. At non idem erit quoque de extensione judiuium, quae aliud est eorpori επιγε attributum ea equidem non corporum tantum, verum ripati vacui, siue di ν φη 'verso modo propria est . Et hic quidem mirum, quo ardore nobiscum Cartesiani digladientur, qua ne dum vacui existentiani, verum possibilitatem quoque praefracae pernegant Tolerabiliores merhercule Peripateticos censeo, qui licet aestu amcnum existere inficientur , nihilominus possibilitatem asserere non defugiunt. Utrisque nos assentiri detractamus, ac primo langum pro capite Cartessanos a huusse dicimus, vacui possibilitatem denegantes Peripateticos deinde tu ipsis
Incassum niti deeernimus , ut vacuum a natura arceant
XIII. Sponte hinc sua fluis eorporata remat, sive inesse eo oritata universis poros, quorum nomine veniunt intervalla meatus , invitatem, atque foramina sive visibilia, liue invisibilia, quae passim Occurrunt in omnibus corpori hus, sive ea fluida sint, siue sint movia, live sint dura. Intervalla tame ista majora, vesunnora in corporibus Seioue experimentis persentiscimus atque hinc denina emirarismemerim proficisci praeterit neminem . . t IV.
23쪽
e- .. Sunt nonnulla eorpora , quorum volumen , eadem materiae quantitate sitio. manente, minuatur, de condenseri dicuntur , suntque alia vicissim, quorum, eadem manente materiae quantit te, volumen au et ur,4 rarefacta vocitantur: poros porro corporum ne dum augeri, vel minui sed S dilatari quoque S restringi experienti . v eiacum edoceat, ecquis a varia meatuum dilatatione, Osrictioneve condensii nem, rarefactionemque subnasci inficiabitur Quantitas tamen materiae in singulis contenta corporibus est statuendi pro qua ecce tibi tria satis apta theoremata. I. Quantitates materiae eorporum omnium ejusdem densitatis, sunt in ratione Do minum 1 l. Si sint ejusdem voluminis, sunt in ratione denstratam. III. Si inaequalis densitatis,& voluminis, in ratione composta voluminum & densitatum. XV. Quid de dioisibilitate materiae in infinitum arbitrahimur Mirum hoc phi. D;.;sibi. Osophicum dogma a nemine Ortas te in dubium verteretur, si ipse quaestionis sta sitas tus pateret ruto equidem, ipsum Epicurum, quem veluti divisibilitatuis uoiusce hostem praedicant, nobiscum consensurum , si clare inestio esset exposita. Per divisibilitatem etenim in il innitum nihil aliud intelligendum censemus, nisi emissis magnitudinis insua parte refotiuionem euiuatimefactam qui fit, ut ne tano tillum quidem noli, labascat opinio, tametsi demus infinitas materiae partaculas acta singulas a singulis nullo modo separari possit a L. Quamobrem etsi Epicurus statuat ad ultimas deveniendum esse materiae partes , athomo nempe, qu rum trulla ulterior fieri posset divisio; non inficiabitur sanes, in ipsis athomis partes memte concipi posse , cum eas figuris praeditas esse cenisa 4 ex iisque, di vacuo even-
sum fieri arbitretur . Hanc fuisse Epicuri mentem , ex Simplicio discimus. it Inen quo Ulam nodum a Leibnitio ad inventa hypotesiis videtur resolutionem mam teriae partium, etiam cogitatione factam evertereri eamdem in victis argumentis adstruere , adversusque hostium conatus firmare nodi detrectamus.
XV l. inest quoque corporibus vis inertiae, ignota veteribus proprietas quidquidni, iis., stiguuant Cartesia si, qui eam gravitate non discernunt). per quam unumquodquetia corpus, sive quiescens, sive motum, statum suum tuetur , nec eundem tacite permutat Hanc proportionalem materiae quaru stati, perque omnes materiae partes diffundi rem ;num vero essentiali solido sit, decernere haud possumus, ignota.cum, si corpori essemia corpus vero perpetuo cum jtari, atque pulcherrimum uocrerum malinem servare fidenter dicimus XVi . Gravit is quae nobisattractio est, quamque eo oribus. coelestibus, ter restribusque , ut universalem proprietatem, inesse in Astronomia conabimur, flam Tua fumoque competit contra a veteres somniarunt Scholastici : ipsi quoque materiae subtili f. quae est yconveniat necesse est . . a XVrit. Tandem Electricitas uni ex illis est, quae corporibus competunt pro Prietates avolant scilicet e corporibus dioe, vehementerque perfrictis , sive calida ea sint, sive frigida , efflavia quaedam , quae miris subsultibus moventur ad se levia i corpora modo trahunt , modo repellunt, lucent in tenebris, manifesto cum crepi P exeunt, ictu que magno in corpua nostrum incurrentes, dolorem quandoque Pariunt non optabilem . ERQ centena alia experimenta , quae ope electricae ma cninae fiunt , adeo communia effocta sunt, ut tantum supersit, per circulatores in Publicis plateis commonBrari . ln ea explicanda vi summo adlaborarunt studio Accademia Parisiensis , Muschebroe hius , Hau vsh ejus i Grayus , MFay, Bole , Nolletus , aliique sexcent , qui eius miracula detegentes Medicinae hydraulicae , chymicae , vegetabilibus Se , electrica tentamina perutilia esse renis
ut omnes in nrtune cuncta rost hi de eiusdem causa fit sermo hoe opus .
24쪽
hie labor es ah E eineribus Cartesianum omnipotentem Etherem excitant noninnulli attractionem inducunt alii, totque esse videntur sententiae , quot capita. Nos Fabium Maximum imitantes Jxin hac definienda re cunctatores esse, Iumus , quam vani scientiae jactatores. In omnibus experimenta sumenda cens mus corporibus, legesque penitius perscrutandas , queis vis isthaec dirigitur , quae cum perdiligenter peracta fuerint, tunc dabitur judicandi lacus.
L Gnorato motu naturam ipsam pariter ignorari e quamquam prisci Philo sis se L.
I sophiae Tracta tores duce Aristotele auctumaverint, atque volumina, nec par veterum, va ea de re scriptitaverint; illud tamen eos inter, recentioresque insigne est discri mirum-men , quod illi naturam originem, communicationem c motus abstractis qui xi' husdam rationibus investigarunt, σι ιπωματα vero conplurima scitu dignissima, nedum inde monstrata reliquerunt, sed inobservata penitus transvolarunc; hi vero experimentis, accuratissimisque observationibus rem totam illustraverint, tot q. praeclarissima inventa protulerint, ut novo sub aspectu scientia isthaec pernecessaria comparuerit. orum itaque vestigiis inhaerentes, tractatum hunc auspicamur. Motus nobis est translatio eo oris de Acesin Deum ter quam utique definitionem Motus. effectum potius, non rem ipsam indicamus . In eo autem duo precipue occurrunt, velocitas nempe illius, quantitas & quoniam nonnisi in spatio datoque rem 2pore motum fieri ne eesse est hinc volocitatem aequalem dicimus spatio ad tempus
ordinato V. , atque hinc mensura spatii erituram, mensura vero tem Tem=uis poris ταῖ . Quantitas vero motus non alia esse debet, nisi menlara ejusdem ex iis mo
velocitate inuantitate materiae conjunctim a m P V. D. Priusquam vero motus pertractationem prosequamur; leges quaedam, sive canones, quibus velut fundamentis scientia ejus inaedificata elucescit, statuamus necesse est , quos cum Statices instauratore, Cl. lsaacco Nevvlono ad tres e. ducimus. Eccas autem prima lex : Corpus omneρerseverat insatusu quiescendi,
se movendi Miformiter in diret m, nisi oua enus ,ribus impress cogitur flatuminum mutare. Secunda lex mutatio motussemper proportisnam est, motrita in press , Usi semperfecundum rectam lineaω, qua vis illa imprimisur. Tertia lex :aλοπι semper contraria, ct aequalis es reactio seu eorporum duorum actione in se
mutuo aequales sunt, is parteseontrarias diriguntur. I l. crtia hac motus lege inlpecta extra dubium erit , corpus minoris vis in aliud majoris vis impingens, vim omnem suam deperdere , proindeque quiescere . quia vero experientia quo idiana edocemur, corpus id aliud impactum quandoque effexio, resilire , globus E G. eburneus parieti illisus retro vergit suborta hinc est reste 2 .l' xionis consideratio, cujus causam vestigantes philosophi, in varia discerpti sunt sententias Cartesiani quidem, quibus constat in rerum universitate eander . semper mois, quantitatem perseverat. existimant nihil novi motus in reflexione advenire , atque imium directionis fieri mutationem , quae quidem quandoque mutroque fiat corpo e , aliquoties in uno corpore tantum, atque adeo a direct num oppositione proficisci reflexionem . Eam vero in puncto temporis accidere Cailesius Per-
25쪽
namque nobis probatur cum Nevvlono, non eandem semper moltis quantitatem esse in universo superstitem. Falsitatem artesiani opinati olfacientes posteriores Philosophi illud a Philosophia protelandum duxerunt , putantes , non alnandere-Εiia;es flexionem oriri, nisi ab elasticitate , quam definiunt corporum proprietatem,
perquam compres sa is se in prisinu atum resiluunt. His sublcribere non
IV. Motus legibus perspectis, ejusque cognitis proprietatibus, media Philos Ε, is pho suppeditanda censemus, quibus phoenomen motum corporum respicientia utilitas dignoscat Archimedes divinus quidem Philosophus , flaticesque parens Mechanicam coluit, ipsique, si quid proficere avemus , inhaerendum edocuit verum ea hominum desidia inculta per tot saecula iacuit, donec Galil us, qui nobis fuit Rara avis in terris, nigroque simillima agno se Quod e ejus usum denuo invexit, firmavit leges, utilitatem ostendit. Nos plurimum phy-ώ...ώ7 scas experientias adjuvare Machinarum usum non dissidimus, quoniam earum
ope vim parvam majore addita velocitate magnam emcimus, vimque magnam misnore communicata velocitate infirmamus . t ecquis sum retine.it , artifices
quosdam audiens, effantes, Mechanicam exiguae vis adminiculo ingentia sublevare pondera i Non aliua , nisi qui Trophonianum antrum petiit. V. Ut vero via, ratione in machinis, quibus Mechanica ars utitur, intelligen- Eius Ion dis atque usurpandis procedamus I fundamentale ejusdem scutitiae principium iubet L. Vinitium statuamus necesse erit . Est autem huiusmodi: in aetinis fusi ue , ut' ' generis tunc fiet quilibrita inter Ond potentiam , si olentia fit ad pondus, ut distantia onderis afuis ento, ad dis otiam potentiae ab eodem ' Huic si in sistas
principio, ne timeas, te omnium qua simplicium, qua compositarum machinarum vim usumque cogniturum VI. Atque haec quidem vera sunt, machinarum attritu minime considerato, quem ante celeberrimos DD. Amon tons, ae Parent illustrii l. ma aranensis Aca-Μ-ςh ηδ demiae membra , Mechanici penitus neglex rantu vel certe parvipendendum esse z crediderant. Attritum autem cum prel udatis arbitramur cresceres, ut corporum in invicem pressio, sive pondus , quo muntur. Quo certum fit superficiem nullo modo attritum augere, vel minuere . Qua tamen in re non veremur cum D de la Hire, aliisque dicere limitationi hic upe esse locum. VII. Obsiaculum aeque confiderandum , ac hactenus incognitum machinis soleta funium rigiditate evenire , pro quassis Amontons, ut in attritu fecerat, sucrmo Funium pere ac laboravit, cum quod nos tuemur I. Restsen/iam auentione, qu. V Ui
tiam a fumum era*Pie morantem erescere in dian et rιrum ratione. Vill Accidit saepenumero , ut quae phoenomena in parv s elaboratis machinis se Mi . i. liciter obtinent, in magnis eadem pri Portione constructis non aeque se sicem sor imp L. tiantur eventum . dam seria imper et ione evenire, vula aute Galiletum crecti , et dirum ex a magnus ne Philo Dphus non solam persectionis materia rationen : na . ' aDςDo3m putavit, cum com e set, ipsam solidorum resistentiam minime negligendam F nos iraque eumdem imitati, solida nertisabier in horizontaliter suspensa consideramus Patqui pro veniesister suspensis, ut maximam liceat in v nire longitudinem , ad quam solida determinatae matera et sine fractionis periculo
26쪽
extendi queant, satis esse reputamus solidum aliquos DE G. cylindrum xsertim Mimo uter iuspendere , eique tantum alligare ponderis , quantum sustentare queat, zzz.
a bique'eo quod disrumpatura deinde ratione inita comperire ad quandam longitu tui. Hinc ni opus esset yhndrum extenderes, ut pars adjecta tantundem gravitet, quan .
tum maximum illud superadditum pondus. Haec erit maxima longitudo quaesita. Uri Pro horizontaliter vero suspenus dicimus, esse pondus absolutum corporis horizontali iei. ire avens ad pondus usua GaDptim, ut stantia centri gravitari corporis ab axeae umidirti ad disantiam centri gravitatis basis ab eodem axe . IX. Haec quidem vera sunt in Galileti hypothesi , quae ut in vertieali , ita in ho- ,
rizontali suspensione fibras omnes solidi uno eodemque tempore frangi, aequali Fibratum ter tendi praesupponit, proindeque vi aequali resistere. At Mariotius sti Leibni ext iv tius bois variguonus pes similius vero esse censuerunt supponere fibras omnes μ' '
extensibilac, tensionisque capaces qui fit, ut axi proximiore minus extendantur, quam remotiore, minorem proinde vis suae integrae partem exerceant. Ut hanc itaque cum Galilaeana conciliemus hypothesim , sat esse ducimus, absolutum pondus imminuere is quia si actio in Uarignoniana hypothesi est unitate minor , sufficit pondus absolutum in fractionem unitate minorem duceres,d tunc : absolutum
pondus indat actionem ductum es ad pondus relativum , ut distantia centri gro Ia-
iis ιrporis ab axe aequilibris , ad uisantiam centri gravitatis basis, in qua fit fractio,
ab eodem aequilibrii axe. X. Galilaei correctorem Mariotium Bernoullius item eorrexit, facem praebente nobilissimo Christiano Huygenio id . Cum etenim fibras non aequaster quidem Rin 'Inhorizontali positione tendi Mariotius edocuisset, Bernoullius jure eum reprehen T .. dit, docens, fibras in basis superiori parte extendi quidem at in inferiori comprimi Piui padeoque oportere , ut punctum aliquod medium sit, quod neque extensionem p tiatur, nec comprestionem : idque experientia, rationeque suffragantibus substinet . Hypothesis haec omnium probabilislima videtur, at nihil plus exinde colligitur, ac ex arigminiana, quum iidem inde ex utraque oriantur effectus. X l. Nemo vero nos naso suspendat acuto, quod licet Galileanae superius nomen dederimus, probabiliorem nunc Berno ullianam judicemus hypothesim Non equi. 'dem nobismetipsis contradicimur, nec conamur
pugnantia fleum Frentibus adversis Omponere )sed judicium celeberrimi viri Guidi Grandii D imitamur, qui inquit Leelaberri. morum virorum Galiari, Hariotes, ct Bernoullii in re is opinionum ber Parord nter ostendis, disseile statui posse veram in naturalem ὁποι hesim me forte non eo stans est, sed pro eircumstantiarim diversitate pariabilis . Satius itaque vide. tur ab Meiden ibus hisse abstrahere, ct theoretie rem hane , u Galineus serit, illustrare , quod nos praesti isse n6n piget.
XII. Umnis Mechanicae utilitas protinus evanesceret, nisi variae corporum, in is diorum directiones perspicuae essent, de cognitae Gravia autem omnia sede coelesti hus corporibus alias sermo redibita nullo fulcimento suffulta ad terram sibi permis dunt. sa tendere, opinor
At vis hujus causa Philosophis, ut ut in id elaboratum fuerit , nihil tamen adhuc uiis ἱρinnotuit sua tamen in re a causa gravitatis indicanda supersedentes ejus theoriam cum
27쪽
rumaeentro . Quia vero in exiguis terra distantiis, in quibus de motu graviun sumimus experimenta, pene nulla fit variatio , hinc mammas halce differentias non consideramus, atque gravitatem uniformem, .coustantem cum Ginhinia
terrestrium corporum motu supponimus.
X lil. Gravium porro descensus, qui a sola gravitate proficiscitur, vel fit pee plana ad horizontem recta , vel per plana inclinata, vel in curva tandem. De grais uibus recta descendentibus haec propugnamus i eorum motu mis descensu aequabi- pendie liter areelerari, retardari vero arquabiliteris eorundem ascensime. II. Spatia ea nisdia quiete pereuro est inter se , ut temporum quacrata oll. Temporibus seorsim
sempiis Datis esse in ratione imparium numerorum I. λ . . p. m. XIV. Dum vero corpora per plana inclinata ruunt, absoluta ipsorum gravitas ob suppositi plant resistentiam minuitur . Erit autem gravita absoluta sive perpl num vertieale adgrώPitatem per inclinatum 'tunum , ut eiu dem an longitudo oleila, is ipsius altitudinem. Cumque gravitas absoluta ad eam, quae in inclinatis planis agit,
constantem habeat rationem , theoremata mox n. sup de verticali descensu demon. strata hic locum habent universa XU. Tandem gravia quandi que per curvam descendunt. Curvae vero Geome- Idem νε tris sunt congerie plurium laterum irii quae extensionis, quorum alterius ad alte- curvam runt inclinatio infinitesima sive ferme nulla statuitur. Quare quemadmodum compus continuato motu descendens per duo plana modice ad se inclinata, nil velocitatis in lenissimo illo flexu amittit ita corpus continuato motu curvam describens, nihil ubique velocitatis amittere arbitramur , licet singulis momentis cursum flectere cogatur. Corporum autem per diversos arcus descendentrum finales velociatates sunt ut chordae.
XVI. Non absimili ratione de motu pendulorum judicandum est, qui cum idem sit ac si eqrpus sphaericum ' superficie sphaerica immota , perfecteque levigata suta
luxu lat volueretur, velut motus in curva considerari merito potest: quare quae, ε diui, mox de motu gravium in curva docuimus , motui penduli per easdem curvas osciis tum lantis conveniunt Tempora autem oscillationum sunt in nubdupheaia longitud Nnum ratione, quod quoque in dissimilibus arcubux locum habet; quoniam vibra
tiones ad sensum sunt aequiutumae, β , si ex Iluygeniana methodo per Cycloidis
arcum fiant , etiam Geometrice tales erunt.
XVII. Uires, quibus moventur gravia ex facto massa per ve Iocitatem Mathe- . i. matici omnes, praesertim Vero Mechanici ante Dei itium unanimi consensu aesti--- - mabant Placuit huic o novam virium mensuram statuere , quae esset ut promtum ductum massae per velocitatis quadratum , antique viri auctoritate freti paradoram idem Nollius, Ber ullius, Ss Gravesandes, Muschembroehius, o lenus , aliique gravissimi viri adoptarunt, experimentisque pluribus confirmarunc ea tamen ta ti facienda non sunt, uti is ab veteri recepta aestimandi methodo abducant. Fomtasse convincent rationes a P. Riccatio S.I. nuper inventae, cujus tamen opus ab eruditis summo plausu exceptum scimus, hactenus vero non vidimus. X Ulli In his omnibus, quae de motu mox diximus , mediorum resistentiam Medis nunquam consideravimus . Immane autem , quanta resistentiae hujus vis est: P ..ς enimvero aequabiles motus reddit variabiles , hos uniformes facit, projectorum curvas in alterius generis curvas immutat; at aeque incerti sumus, quanam iuratione crescat, minuaturque, asserentibus nonnullis , in simplici velocitatis ratio
28쪽
Eerelaere mmni aliis sit velocitatis quadratum aliis tandem platale resiis stentiam exprimere per summam velocitatis,in quadrati velocitatis. Mi r in haei est Uarignonii diligentia, cui secunda arridet . verum obscura runt macta, nosque a iudicio abstinere malumus, quam quidquam incertum statuere. ' ': '. . . . ..... '
ι Dauidum vocamus corpus, quod ex teuuissimis sphaericis , atque inter se riuuncohaerentibus constat particulis, quarum tamen adhaesio infirma est, cum pane i. minimae cuivis vi cedant, ct separentur . Earum densitas, sive crassities cohaesioni
l. Fluida omnia gravia sunt, etiam subtilissima, si quae est, Cartesii materia Gmita M. vim gravitatis vero exercere iam in propriis locis, contra Aristotelem ejusque
II l. Hac posita gravitate etiam in propriis locis, contendimus , fluida quaque premere eorum autem pressi in fundum exercita est utra uia volumen, quod tessio. cum menturetur et basi ducta in altitudinem , hinc tria haec statuimus theoremata :I. I quorum altitudine aequale sint , pressione sunt, ui fundi II. fundi aequales, resone sunt vi altitudine olli fauitudine Ois es inaequales sint,
pressione Iervabunt rationem compositam amplitudinum di altitudinum.. v. Ut fluidorum aequilibrium statuant Hydrostatici utuntur tubis communi π..... eantibus, quorum variae positiones esse possunt, & diametri Utcunque antem iiii, collocentur, vel diveris diametri sint, arbitramur fluida homogenea ad easdem altitudines in aequilibrit te condistere; beterogenea vero ad altitisines , quae sint reciproe ut orum pondera. V. Hi sane veniunt considerandi capillares tubi non diu eruditis cogniti, in 'uborum quibus fluida non iisdem hydrostatices legibus ascendunt in hac tamen re non capillariua ullis placuit pressionem aeris causari,nonnullis cum Borello adhaesionem liquorum '' ad vasis latera . Utraque sententia , me quidem judice phoenomenis non satissa inpiitatu , solaque tu rum capillarium effectis explicandis apta, nisi me Phoebi rari na fefellii b , videtur Nevutoniana , quae ab attractione vitri horum effectuum varietatem derivat. Non abnuimus autem, pressionem & adhaetionem posse paulisper ascensionem adjuvare, vel retardare descensum
VI. Consideratis fluidi proprietatibus, si qua solida ipsis immittantur, haec statuimus theoremota et I si gravia Dido immersa ejusdem sint troitati spei δαμ eum fluida, ubicunque is fluido cenέor , -- ut superficie eonsipem quie metu. iaci l. si filio si specifu graviui fluida, eri immergitur, torsum ad μή dum ruet All. grave sit specifice leviui fluido, quo immittitur, innMabit sesed a quaeque jur pars immergitur,toniam fluidi quantitatem exuudit, quae uet
Vii. Si fluida per foramen egrediantur, ut eorum velocitas statuatur ab omni Fl 4 bus externis. causis, quae eorum motum morantur , praescindimus , atque On misera tendimus , velocitatem fluidi per lumen exeuntis esse in subduplicata ratione altitudinis ejusdem. VIII. Fluida deorsum ruentia prosiliunt ad altitudinem eandem , asperita4es vero . ULMUebem. Us de tabis eap. 4 Virg. En. . . Disilire by Ooste
29쪽
.ero tutiorum aerque , qui descensum fluidi adiuvat, eserationem impedit, pectu Proslim ne adamussim experimentum tu lat.
cum eos audio, qui in tubis , per quos aqua labitur, spiracula haud necessaria esse
Aqui,*m. IX. Aqua unum est, precipuis fluidis selementum eam corporum esse dicimus, mutabiliruneque in aliud elementum immutari posse contendimus , damnamusque ignarium, Boylaeum,&Collinum, qui aquam initerram mutari posse arbitrati sunt. X. quae partes perfecte durae sunt,4 elaterio carent, ut Florentini Philosophi ElaterIo omnium primi docuerunt atque veri specie decepti sunt Verulamius Faahrius , Boylaeus , qui contrarium suadere conati sunt. X l. Quantus autem est aquae conatus, ne comprimatur tanta ejus fatilitas ut Iaeli dia dilatetur , cum calorem concipitci occupat scilicet spatium 1 o majus eo, Dratur. quod frigida obtinebat Calor autem , quem aqua sustinet , suos habet tem, nos non enim maiorem calorem patitur, praeter eum, qui satis est, ut liquor intermqmetro Fabrenheltiano ad Ira erad elevetur; quod intellectum volo cuilibero aeri exposita sit, non in Boylaean vacuo. Xll. De qua Fontium & fluminum adhue certant Philosophi δε est lis uti 1'. T iudice, undenam oriatur. Veterem opinionem, cui amari eam ducere arrisit, qua unde ori vulgatim ma ipsius Homeri tempore erat, qui in Iliade ait i
atque jam a palestris Philosophicis exclusa fuerat, e cineri hus velut meitavitinus de ιa Hire, Ioannes Berno ullius, petitis ex Hydrostatica rationibus. At nihilo minus tonitumin fluminum originem a mari, sensu quo ab hujus sententiae faut
rihus defenditur , non repetendam esse contendimus , atque veram fluminum oriaginem ducendam putamus a vaporibus aqueis calore Solis sublatis, qui vel noctu in montium verticibus cadunt, vel in nubes concrescunt, deinde soluti in pluria si vives, vel grandines, in terram ruunt. X ill Fontes de t flumina sese in mare exonerant, mare autem non redundat Cueviare hujus rei causam scrutantes eum fio Edmundo Halleio Solis calorem, S ventos dicimus quotuve incredibilem aquarum copiam elevare, ut ferme introitus aqua-ημοβ ruin, ct exitus ad unguem conveniant X lv. Ah hae fluminum di fontium irruptione in Oceanum , huius salsedinem Maris Salin amarorem deducimus transeunt scilicet fluvii per loca salsa amara liband
ζώοῦ. que partes amarulentas, salsas secum ducunt, quas dei in mare deturbant. Damnamus proinde Peripateticos, sive eos, qui cum Aristotele siccas es halaticines
e terra elevari, cum vaporibus misceri, in mare cadere, cli sauedinem producere censent; sive alios, qui a Solis tervore aquam salsam reddi existimant. Mirarii An ignoras eam esse Peripateticorum Philosophiam, quae confundis vera eam
falsis Ἀρούσι nor judicio is ibat approbatio- , orbat omnibus sensibus h
XV. Utrum aqua maris. Wre salubris evadere possit, adhuc definire non audeo. . mus Scimus equidem Halesium in Anglia AE auterium in Gallia nonnihil in .issere hac et insudasses eo atque Nolletus fert eos modum invenisset yr a res indiget Possinta adhuc tempore, ut perfecte aliquid statui possit.
30쪽
ν XPl. laxus, ressinus maris explicationem sterie fae plenum par ais cis Danelli suo plerique Philosophorum veterum omittis in hanc rem dictis a 2
umbra, Iutarcu Ch , celebriores a praesentia sunt tres . Iteram Galilaeus adamavit, qux veterem Seleuci hypothesim se restauranc ab diuturno, atque amnuo telluris motu aestum, sic junt, maris reciprocum utar opinabatur, Ali est Cartesii cui probatur ure usiorum Lunae in aquas maris exercitam hujus phoe nomeni caulam esse ei. Ostremam tandem Nev v tonus induxit, qui per attractiorinem Solis 4 Lunae fluxum, refluxumque mira claritate felicitateque explicat L fa
Nurus sententiam exquisiti&rationibus fulserunt DD. Daniel Bernoullius, Macina
Tanus, Sineo nardus Euterus, quorum dissertationes a celebri Parisiensi te ad mi praemio fuere condecoratae Cum his itaque dicimus , maris saxum refluxum facilius a Nevvlono , quam a Cartesio, aut Galilaea explicari Anam hae sunt nonnullae, quae singulares causas habent UIL A et aliudest fluidum , quod observationibus nostris subest, de cujut par Aer
larum indicandae figura nil solliciti sumus, cum lateat eras' in laia, ct eis k pq με fusa tenebris i) atque illuni dicimus fluidumesie corpus terrestribus vapor
hus,in exhalationibus foedatum. XUII l. Etiamsi vero hisce heterogeneis particulis de areatus sit non tamen F 'i' , amittitgravitatem, ut sapientissimus coeteroquin vir Boerahavius suspicatus est. Quare contra ipsum, de veteres Peripateticos, si qui adhuc sunt, aeri gravitatem Horme iuxta tuemur, a qua proficiscuntur phoenomen omnia, quae intimorem, horis roremque vacui naturae incussum ride apis 4 veteres refundebant. XIX. Mira sane est aeris elasticitas, facileque noscitur balsa Pneumeties huius tamen proprietatis causa aegre dignosci potest enim vero satis aptam nec tradi Elinio. derunt Peripatetici, nec Boylaeus, nec Cartesiani, nec Nevvlonus, nec Novi uiam coeteri, qui mutuam partium attractionem adducunt. Papae inquies , pallentem Philosophiae contemnis V . ab. miser
Non tam auctoritas in disputandi, quam rasionis momenta quaerenda sunt. π XX. Pondus aeris cum aqua collatum diversum Philosophis statuitur malleii tamen eade ulo major Philosophorum pars assentitur, qui statuit ponduxaeris esse ac AM-Praudus aquae et r. Mo. Hinc maximam atmosphaerae altitudinem vestigant Phi. ζ' ι Iosophi nobis placet cum Nevutono statuere eam majorem esse non posse, quam Ttudo milliariorum 2 ro, nisi malumus expansionem infinitam supponere, ut Petro de Martia placuit. Loq. xl. Motus aeris sonum producit quem probabilius constituti putamus in te anulo ejusdem aeris motu atque onus, . - unda instetatur unda,
hacommunicaturo ad dissita quaeque loca per aeris . percussiones diffunditur nio, ee-
Sonorum celeritas etiamsi inaequalium aequalis est, ut Florentia ira Derhamus ite ieritas,et
rati experimentis compererund pernicissime sonus movetur, minori tamen velo φρ is citate . quam lux Soni reflexi a sonum auget, atque hinc Echo, illae praecipuec liberri r quae vocem pluribus. vicibus , quandoque pleniore sono repercutiunt Eeho. XXII. a Horta. a. od M. 3. de Placi Phil. eapiaro. e Plat ibid. d diat. 4. sistrai siste ismi deImnia ce a P. Prineip. ab 40. Dis ad sa. cf Prine Philos Mara. i. s. p. 4. g iov. Metii. a. ch mr i s. GD. Aead. 4. ι Martiat, a. Epig. i. m Horicis. Od 6 cuo te uri de uan a V. Lissit.phia satur. Exov. Metam. a.