장음표시 사용
421쪽
II. Promissis ut damnemur, ad ventriculum primae humorum Haborationi dicatum nos statim convertimus. In eo enim humor, vel liquoris gastrici, vel fermenti ventriculi, nomine notus hospitatur, qui eo ipso, quoniam humoris gelatinosi naturam sibi vindicat, a naturali erasi sua in pituitam nonnunquam degenerat. Qui liquor hoc modo depravatus fines a natura sibi demandatos amittit, sicque oeconomiae animali multos morbos introducit. Oritur inde non solum pra-sa va alimentorum cxtraetio, sed et fermentatio. Quae anomaliae bradypepsias, dyspepsias, atque apepsias species haud
raro sistunt. Et cum natura probe sentiat, quod vitium a laesa prima digestione in universam ejus oeconomiam redundaturum sit, prudenti certe consilio eadem inappetentia ceu optimo tot' malis obviam eundi medio succurrit. Praeterea, cum omne,
quod aere naturali nisu sursum tendente destituitur, solito gravius fiat, & haec dicti fermenti ventriculi pituita ponderis ideam naturae imprimit, sicque gravativum ventriculi dolorem essicit. g. III. Hinc ad lac, negotium in ventriculo absolutum proxime sequens, devolvimur. Idem enim, cum humor g latinosus sit, in pituitam quandoque abit. Cumque quilibet humor ibi maxime impuritates suas, quas inter pituita occurrit, deponat, ubi locus eidem a natura assignatus est; clarum est, quare pituita lactis intra vasa lactea& mammas subsideat. Qua lactis coagulati subsidentia vasorum lacteorum obstructionesia mammarum tumores quandoque satis periculosi fiunt. . IV. Salivam quod concernit, & eam in morborum pituitosorum generatione proliseram satis quilibet medicorum novit. Locus ejusdem, in quo eadem non tantum digeri, sed de a natura variis usibus destinari solet, amplus satis atque late patens est. Unde copiosi aeque ac varii morbi ab ejusdein pituita geniti prosiant. Excitat enim eadem asthina humoro-
422쪽
sum atque tu sim huin idini in pulmonibus; in glandulis arteriae asperae scrophtalas atque strumas; intra oris & saucium cavitatem tonsillarum, uvulae, & glandillanim sublingualium
tumores; in narium membrana, quam vocant pituitariam, corygam & catarrhos. Γ
. V. Ad lympham accedentes idem propemodum de
ea pronunciandum esse arbitramur, quod in antecedenti de saliva dictum fuit. Eadem adeo multiplici morborum prole est conspicua, ut eorum computus pituitosos salivae morbos longe superet. Est eadem non sol uni heterogeneis corpusculis, prout Omnes primi humores, copiose satis referta, sed 'c praeterea longe majorem corporis regionem irrigat, quam qualis salivae a natura concessa est. Nam eadem nervos, membranas, viscera, ct partes procreationi sobolis inservientes, pro vario sine madefacit.
q. VI. Quod primo loco ad lympham nervis assu sim
eadem, si praeter naturae institutum in pituitam conasti utata fuerit, nec motu critico a nervis secerni facile potuerit, apo-plexias, paralyses, astedius soporosos, dc in specie guttam serenam, si nervum assecerit Opticum, generat. VII. Lympha autem membranarum In pituitam reo dacti varios rheumatismos in medium producit. Quos inter dorsi dolores, peripneumomam , raucedinem, dc hemicraniam merito retuleris. Ad quae de ipsa auditus gravitas spectare nonnunquam videtur. Hanc enim ab hemicrania male tractata ortum, dc postmodum critico motu per coryzam so lutam, experientia docuit.
VIII. Lympham visceribus competensem quod spe statici hanc in pituitam redactam saec dam morborum matrem
423쪽
4IIIbidem offendes. Haec enim pituitosa adeo viscera corrumis pit, ut obstructiones eorum inde ortae universie humorum praeparationi labem contrahant. Quas inter insigni es viscerum obstriustiones hepatis de lienis reliquis palmana praeripiunt. Reliquas brevitatis studio hic tacemus, cum ex dictis sponte partim fluant, partim quoque apud practicos hinc inde occur
. IX. Nec musculorum lymphae ea vis deneganda est, qua morbos pituitosos in scenam producere posset. Haec namque pituita sua in sculis impacta vias lymphae intercipit, sicque praeternaturali ejusdem collectioni hoc loco occasionem praebet. Quae lymphae collectio malum medicis hon raro Occurrens e hibet, quod proprio nomine anasarca vocari solet. g. X. Lympham demum genitalibus dicatam quod spectat, eam nonunquam a naturali crusi sua deflectere, &in pituitam degenerare, quotidiana experientia ostendit. Huic enim lymphae in pituitam versae gonorrhoeam, fluorem album, atque mensium obitructiones debemus. Ad quae bubones & LN cocele adhuc accedunt.
. XI. Λd bilem quod attinet, haec pituita sibi proprias mala liaud levia edit. Exllibet autem eadem speciatim lentigiis nes, maculas hepaticas, colorem faciei ictericum, id erum,& demum nigrum icterum, nec non depravatam ventriculi ser
g. XII. Sanguinis denique pituito si vitia ultimo loco pertractaturi, eadem admodum paucis absolvi, statim sub initi uni monemus. Eadem salutari naturae crisi per varias haemorrha-giarturi species ut plurimum auferuntur. Quales sunt haemorrhagia narium, haemoptysis, vomitus cruentus, haemota i
424쪽
.des fluentes, mictio cruenta, dc menses. Unde salsum qu, que est, morbos hosce ad pletliorae affectus semper referre vetile. Imo ab hac dicta sanguinis pituita non solum cordis, sed& aliorum vasorum sanguifluorum, polypi, ut & varii tumo res dependere videntur. De quibus ultimo loco nominatis tu- .moribus re illud notabis, quod hi ipsi juxta receptam opinionem a sanguine congrumato oriantur. Qui sanguis congrum
tus nihil aliud est, quam sanguinis pituita. CAP. IV.
De Pituitae Cura. uod quaedam pituita sponte evanehat , quaedam autem disseisis curationis At, β. I. quae indicatioves curam pituitae dis sunt, II. 9uid ad primae indicationis exercitium respiciat, III. IV. V. qua ratione pituita vel expansione vel contra. ctione exsolvenda sit, β. III. quibus remediis humo' es vel contra. helitibus vel expandentibus pituitae exflutio insituenda At . IV. suibus eadem remediis ibam pituitam vel expandentibus vel contrahentibus peragenda At, g. V. quomodo vi δε-
cundae indicationis evacuatio pituitae instituenda veniat, VI. sui juxta tertiam indicationem corruptus ventriculi mercurius
ante omnia reducendus At, VII. uui pituita a dispositione humorum cacochlymicam corbutica imminuenda fit, ρ. VIII. quod si quartae indicationis expandςntium contrahentium
remediorum confusio angue pejus fugi da sit, β. IX. qui piatuita spirit. fumigante, acidis, s aikalicis, reducenda A, X. Cur demum non omnes pituitae species, sed fallem sal vae s lymphae pituitam therapeutice pertractaverimus, s. XI.
425쪽
33 Ad pituitae curam jam progressuri, illud indicationibuι
ejusdem adhuc praemittere lubet, quod ea pituitae species,
quae ex aere atmosphaerico mercurium reassumit, nullam in
dici curam propemodum sibi postillet, cum eadem sponte non raro remittat. Ast, ea pituitae species longe alia facie compa. ret, ubi visceris aut partis cujusdam mercurius, vel si mavis, totus, una corruptus fuerit. Nam hoc si pituitam accesserit .seri solet, ut peregrinus mercurius mediante corrupto visceris mercurio introducatur, qui, ob constitutionena ad exsolutionein
valde proclivem, pituitam copiose satis gignit. Unde & haec pituita sere in infinitum durat, & dissicillimae citrationis est, adeo, ut eadem medicis praeter expectorationem adjuvantiadi pituitae imminutionem iere nihil permittat. II. Indicationes, quae ceu fines dirigendo medieamenta curam pituitae respiciunt, sequentes sunt: I. Si pituita ab errore in rehus non- naturalibus admista 'st, eadem ab unione cum humoribus & gartibus expediatur, sicque ad promtiorem evacuationem praeparetur; II. Pituita juxta jam dictain indicationem expedita pro circumstantiarum ratione e corpore prudenter proscribatur III. Si autem pituita a corrupto viscerum mercurio, vel dispositione humorum cacochymica, vel korbutica oriatur, ut pituita juxta antecedentes indicationestum expediatur, tum evacuetur, neutiquam susscit, sed α ut nominatam causarum trigam sedulo removeas, ipsa suadet necessitas; IV. Quod si autem hae didiae causae adeo rebelles sint, ut nullis remediis penitus perdomari queant, abundantia pituitae ad minimum palliative imminuatur.
426쪽
III. Ut primae indicationi satisfiat, unio pituitae, vel
cum aliis humoribus, vel cum partibus, dissolvenda est. Jani istud juxta supra memorata unionis principia aut expansione aut contractione pro causarum diversitate fieri potest. Est igitur omnis haec pituita una cturi iis, quibusciim eadem unita deprehenditur, vel expandenda vel contrahenda. Haec expansio aeque ac contractio pro di 'o disjun stionis scopo promiscue institui potest. Uerum utrique medio exsolvendi pituitam promiscue adhibito id inseparabiliter connexum est, ut
idem exsolvendo pituitam una quoque non raro novam producat. Supra namque demonstratum ivimus, quod expansione 3siaeque ac contractione pituita producatur, ubi imperfecta unio spiritum vitalem inter dc humorem tantum obtinuerit. Quo pacto promiscua hac expansione & contractione tantum damni in corpus humanum redundat , quantum eadem
utilitatis parit. Unde etiam in asili male humoroso ab expansione litimorum nimia primum oborto contingit, ut pro pituitae exsolutione adhibita salivam expandentia egregie quidem satis exped orationem promoveant , Verum etiam insimul pituitam adeo adaugeant, ut expectorationis negotium hac ratione institutum fere terminari nequeat. Sele- tis igitur liaec inter media pituitam exsolventia instituendus est, sic tioc ipso illud obtineri poterit, ut pituita citra novae pituitae accestione na exsolvatiar. Jam autem si medium, ex dictis exsolvendi pituitam medicamentis, causae eandem producenti contrarium selegeris, fieri aliter vix poterit, quam ut citra pituitae incrementum fini tuo satisfacias. Quapropter factu necessarium est, ut expandentia ibi maxime pro pituitae
exsolutione exhibeas, ubi eadem a nimia humorum contractione orta est; contrahentia vero, ubi a nimia expansione pituitae inclinabula derivanda veniunt. Inde erroneum illud esse deprehendes, ubi plurimi expandentibus & contrahentibus aut junctim aut promiscue pituitae exsolvendae periculum fa- fiunt. IV.
427쪽
ut plurimum esse soleat, remedia tum salivam tum lympliam vel expandentia vel contrahentia tantum paucis attulisse , nos nostro ossicio impraesenti maxima ex parte s atisfecisse, pro liv. inanitate tua judicabis. Nam si reliquorum humorum pituitam vel contrahentia vel eXpandentia in medium proserre vo huisemus, instituti ratio negligenda fuisset. Salivam autem quaevis dulcia v. g. glygyrrhi Za, pastulae, anis Uin, omnis geoneris pinguedines, lolioch, ct syriapi, expandunt: Lympham autem v. g. scylla , rad. ari, helenii , pina pinellae tubae, ro- rellae &c. Quae e contra salivam aeque ac lympham contra, stiorem reddunt, ad ea referenda sunt anodyna, V. g. mithridanium , laudunum optatum &c. Praeterea notatu dignum est, quod his non obstantibus quaedam anodyna dentur, quae salivam & lympham expandendo pituitam expectorant. Hujusmodi indolis sunt crocus, hyssbpus , dc cere lium. Diaees forsan, haec de anodynis die a contradictoria, ct ob id veritati contraria esse. Verum concursus variarum aetheris particularum radiantium intra corpuscula anodyna haec constituentia variis phaenomenis demonstrandus id statim inclinabit. Hac namque ratione particulae radiantes temperamento propter nobilitatem disconvenientes cum particulis aetheris tempe-rnnento convenientibus una in corpusculis a nodyna haec conia stituentibus, concurrunt. Priores particulae radiantes nobiliores vim anodynam exerunt, & propter nobilitatem suam foetore nares seriunt: posteriores vero vim eχpansivam exl ibent,
ct quoniam temperamento convenientes sunt, gratum spirant odorem. Unde etiam es , qliod haec anodyna, de quibus
sermo est, odorem ex foetore & suaveolentia mixtum referant, ea Vero, quae mere anodynam virtutem eXerunt, prorses seeteant , prout in opto, solano, S aliis videre est. Et si se san de criteriis ab odore desumtis vel ideo dubites, quoniam
428쪽
multa multis bene oleant, quae tamen ipsortim temperamento minus convelliunt, & sic vice versa. De eo lioe loco te ad.
monitum volumus . ne haec criteria pro dentonstrativis, sed mere probabilibus habeas, quae in tantum Valent, in quantum nulla corruptio eadem suspecta reddit. Ex quibus omnibus hactenus dici is clare satis apparet, qui anodyna quaedam una dc expandentia dc contrahentia remedia esse, sicque contractionem inter & expansionem medium effectum sistere queant.
q. U. Cum supra dictum sit, pituitam tum cum partibus , tum etiam cum humoribus, imperfecte cohaerere: r tione exsolvendae pituitae perinde erit, utrum humor is pituita, vel partium mercurius & pituita simul, an pituita seo sim, vel expandatur, vel contrahatur. Iinperfectae enim unionis proprium es , ut eadem tum expanuone tum contractione vel omnium corpusculorum, vel quorundam saltem a reliquis diversorum, facile dissolvatur. Quapropter patescit, p,
tuitam propria Vel expansione vel contractione ab unione tum humorum tum etiam partium mercurio aeque posse expediri, a ac si humorum mercurius, vel etiam partium, sive expansus, sive etiam contractus fuerit. Potest: autem hoc negotium exsolvendi pituitam expansione ipsius pituitae ibi maxime institui,
ubi pro ratione craseos pituitae corpuscula minus nobilia. Hic enim pituitae expansio omnium facillima est, quoniam nisus expansionis hic contractionem seperat. Ubi autem pro ratione cras eos pituita nobilioribus corpusculis constare videtur, ibi rem adstringentibus aggredi, consilii est. Hic namque naturalis sese contrahendi nisus adstringentia expandentibus longe esticaciora efficiet. Quapropter ec adstringentium usum hoc iacasu pituitae promtior evacuatio sequetur, quam quae ab eX- pandentium remediorum adhibitione expectanda fuisset. Ad pituitam expandentium elassem nunieramus emollientia, dc haec
429쪽
inter rad. alitiaeae, mel, sperina ceti, rad. iridis Florentinae.
Q iae vero pro pituita contrahenda militant, ea generaliter reis media ad tringentia absolvunt, quae in tumorurn Oedemat
soriun discussione stimine proficua, fida satis experientia docuit. Quae inter eminere nobis videntur: Bolus Armena, a que senaphytum majUS. . VI. Quod ad secundam iudicationem concernit, illam ab ipsa natura non raro finitum iri videbis, modo eadem per aliquod vitae spatium prudenti morborum dii ei lione exercita silerit. Quodsi morbus pituitosus ejusmodi natura praeditum hominem occuparit, eadem, vel expectorando, vel ad
intestinorum canalem evacuando, adeo pituitam educet, ut
praeter aliquot grana panchymagogi Crollii aegro pro scopo evacuandi nihil fere propinare opus habiturus sis. Ubi tamen secus sese res habet, ibi desidem naturam drasticis purgantibus nonnunquam stimulare licebit, modo nihil adfuerit, quod contraindicantis nomine illud ipsum impedit. g. VII. Ad tertiam indicationem tandem delati, statina
sub initium monemus, fere nullum alium viscerum mercurium quam ventriculi in causa elle. E Ventriculo enim omnis mercurius , per unionem cum mercurio ipsius ventriculi, dc nervorum in illum tendentium, ad cerebrum elevatur. Jam cum aequalitas ad unionem requiratur, necessuiri est, ut corrupto ventriculi mercurio reliquus etiam mercurius sit corruptus. Co
ruptio autem hujus mercurii, quem Ventriculo proprium diximus, duplex est: una, ut sit justo expansior; altera, ut sit justo contractior. Medici igitur orit, ut investigatae hujus mercurii depravati constitutioni contrario medicinam faciat. Hinc , si dictus mercurius expansione peccet, naturali suae constitutioni contractione reddetur esin idem justo contractior fuerit , eaepandentibus reducendus erit. Prius mastiche pulverinta . vel ejus effentia
430쪽
absolvuur: Posteritis vero silphure, dc iis, quae eXpellentium nomine alias venire solent. VIII. Quod si ea cochyinica constitutio in causa pituitae abundantis fuerit, adstringentia IV. hujus capitis rursus commendanda veniunt. Quibus Thermas Carolinas vel exinde merito addendas censem iis, quoniam eaedem praeter alias virtutes medicas adstringendi vim in se continere videntur. Sin humorum dispositio scorbutica fuerit, ea expandentia proderunt, quae supra l. c. adduximus. Praeterea diaeta lactea hoc loco vel maxime suadenda est. Hac enim mediante successii temporis fieri solet, ut, ejectis variis excretionibus scorbuticis corpusculis, atque animalibus in horum locum ex lacte introductis, pristina valetudo redeat. q. IX. Quod si autem hae causae penitus tolli nequeant, vi quartae indicationis iisdem ita frena injiciantur, ut proventus pituitae ad minimum imminutus fiat. Quod ipsum quam optime obtineri poterit, modo duo ista nunqualia confundantur, quae expandentium contrahentium nomine liucusque saepiuscule celebravimus. Hoc si commissum fuerit, morbus e pituita oriundus flatim in pejus ruet. Quo ipso, ad contrariam remediis jam frustra adplicatis enarratorum medicamentorum classem ut te convertas, indicatur. si igitur expandemtia frustra propinata Observaveris, contrahentia ea erunt me. dicamenta, quae aegris levamen conciliabunt. X. Huic pituitae cichi rationi experimenta capite I. ablegata vel maxime favent. Nihil autem spirit. fumigante pituitam essicacitis reducit, cujus ii sus tutae temporis pernece sarius est, ubi corpus viribus, ct hinc dependente calore natu-46rali, destituitur. Alias pituitam cacochymicam acida, scor-buticam aikalica,& quidem in specie oleum tart. per deliquium, vel etiam cinerum clavellatorum, amissae fluiditati restituunt.