장음표시 사용
601쪽
quae partibus tegumentorum intercedit, similitudine, arteriae, Venae & nervi, in minimis viX conspicuorum continuationem hic quoque locorum assu utere non dubitem. Cur vero 'minima haec vascula in laminam adeo densam & corneam, striis antrorsum directis, compingantur, in expansione tendinis, supra descripta, posita eile videtur ratio. Dum enim papillae, sursum vergentes, ad membranaceam
tondinis expansionem per Veniunt, in illam impingunt de partim fortius ad se invicem apprimuntur, partim sub eXpan-fo tendiue antrorsum propelluntur, dc inde stratum unguis superius dentum, politum, pilis adeo simile efformant, quod accedentibus ab inferiore parte papillulis culaneis crassius evadit. Antequam vero in hoc arguinento declarando ulterius progrediamur, aliae quoque pilorum & unguium disserentiae aeqUe ac convenientiae perlustrandae sunt. Pili distincti surgunt δc saepius satis rigidi sunt, ungues vero ex similibus sibi striis parallelo ductu inter se coalcscentibus formantur, E , ut pili, corneae substantiae judicandae sunt. Id, quod ex simili, qui in combustis unguibus & pilis percipitur foetore, eolligimus, examen insuper chemicum hanc convenientiam esse ostensurum, nulli dubitamus. Incrementum unguium& pilorum simili modo fieri experientia quotidiana docet, utraeque enim partes, quo magis praescinduntur, eo magis crescunt. Pili post morbos graves defluentes, iterum eX nG- vis saepius propullulant bulbis; unguibus, tota eorum substantia laesa, separatis, novi iterum formati succrescunta De unguium denique colore adhuc monendum est, illum hibalbidum esse, eosque, dum pollucidi sunt, purpurciam
suppositorum vasorum colorem transmittere Pilos vero quamvis pelluceant, tamen alios exhibere colores, & in senio deinuit, ubi fere emortui sunt, ad albedinem vergere.
602쪽
Sed hanc coloris dissercntiam ab ipsa unguium natura non dependere, ex eo cognoscimus, quod ungulae & cornua animalium diverso colore & nigri cante, & fusco, & albido insigniantur, cum tamen quoad strueturam, cum unguibus exacte conveniant. Hujus insuper albidi coloris ratio, exinde forsitan, quod fistulae magis coinpressae humoribus non a
deo pateant, quam pilorum canales, desumi possit. Ad quaestionem a pilis, iis in locis, ubi ungues collocati reperiuntur, non exsurgentibus, desum tam , haec forte regerenda haberem; non veros pilos Originem unguibus praebere, sed else tantum utrorumque, eX VasIS Origi. nem quod spectat, non contemnendam una logiam. Qitae e X eo quoque probabilior redditur, quod in internis etiam I 4 partibus interdum pili praeter naturam excrescant o Sed his ulterius exponendis immorari non licet, ad cutaneas potius unguibus accidentes papillas considerandas devenimus. I 'robatissimi Anatomicorum M ALPIGAt Us p, RUYSCIll Us q), aliique plurimi ex papillis culaneis ungues oriri asserunt, in quo minime errare videntur, cuin superius stratum. cui simile in cum pilis originem adscripsimus, alia strata supposita & sirias varias ostendat. Inferior enim culaneae inci-1urae pars in cuticula terminari nequit, ut in reliquis porti
bus fieri solet, papillarum igitur productiones praecedentibus se jungunt striis, sub illis antrorsum feruntur, dc unguem
crassiorem reddunt. Earum vero non omnes ad unguem
accedunt, sed posteriores tantum, quae sub tendine haerent, ct ab eo compressae anteriora versus diriguntur, & sulco
603쪽
patet, quod unguis continuatus radice quidem crassior evadat, ad apicem usque tamen augmenta sensim sensimque majora non capiat. Qtia in re mihi posita esse videtur ratio, cur lunula, quae ut plurimum ad radicem externe conspicitur, albidior appareat, quam reliqua unguis lamina; striae
enim δc fistulae, antrorsum excurrenteS, circa radicem magis compinguntur, ita, ut colorem vasorum purpureum lunula, non aeque, ut reliqua Unguis lamina, transmittat.
Sed contra hanc & plurimas alias hujus phaenomeni explicationes litem, eamque non spernendalaa, movere quis posset, cum cornua lunatae tendinis expansionis antrorsum , lunulae vero, in radice conspiciendae, api Ces retrorsum convel saenotentur, cui tamen componendo me parem haud sentio,
uti & de maculis illis erraticis albicantibus, quae in unguibus conspiciuntur & ipsis increscentibus ad apices eorum tendunt, certi quid definire non audeo. Eandem fere ac pilorum deprehendi unguium nutritionem , ex iis, quae superius enarravimus, abunde patescit. Succus enim ad minima vasa radicis delatus, per fistulas compactas ulterius movetur, nec tantum perspirat, sed ipsias quoque fistulas protrudit, ita, ut ungues eodem, quo pili, cum
vegetabilibus incremento, conveniunt modo, aliquam vegetationis analogiam exhibeant.
Sed ad illud deveniendum est, cujus causa haec com mentari instituimus. Summi enim Numinis providentia, cujus praeclara prorsus vestigia in omni vita mea sensi, factum est, ut Potentigimus Rex o Princeps, Dominus FRIDERICUS AUGUSTUS, Poloniarum Rex, Magnus Dux Lit Damae, Rupiae , Pyssiae, Mais viae, o sim Mitiae, φρ viae,
604쪽
Mooiae, Vothyniae, Podoliae, Podlachiae, Lison ae, Smο- 16 lam ae, Severiae , ct Ceternico viae sec. Dux Simoniae, Jutiae, Cliviae, Montium, Angriae ct Mestphaliae, Sacri Romani imperii Arcbi-Maresichallus o Elector, Lan ravius Thuringiae, Marchio Miseniae ct Superioris pariter ac inferioris Lu- satiae, Burggravius Magdeburgi, Comes Principalis Henneber-gicus, Comes Marcae, Ravenabergi, Ba byae ct Hanoviae, D nastu in Raven tein stc. DVminus noster longe clementissimus, Professionem Phyliologiae ordinariam in hac acadein iamihi conferret , quam regiam indulgentiam demissa animi veneratione cultuque obsequi Osissimo accipio, ct pro felici late publica, saliue Patris P.uriae Indulgentissimi & incolu mitate Domus Regiae ardentissi ina vota facio. Auspicabor hoc publicum docendi munus Die XXVIII Mensis Februarii oratione de Vegetabili P siologia animalem, in primis qua generationem, illustrante , ad quain audiendam Rectorem Academiae Magnificum , Illustris Gunos Comites, Vtriusque Rei publicae Proceres Gravistinos, nec non Generosissimos RNobilissimos Academiae Cives, ea, qua par est pietate &humanitate invitamus, hocque nobis praestitum Patrociniici. Favoris documentum observantia & amore demereri nunqtiam intermittemus. Ρ. P. I ipsae Dominica Esto mihi A. o. R. MDCCXLVIII.
605쪽
' D. XXIII. FEBR. A. C. R. MDCCXLVIII.
D. CHRISTIANUS GOTI LIER LUD IG
PHYSIOL. ΡROF. PVBL. ORDIN. ET COLL. B. M. V. h. t. PRAEPOSITUS RESPONDENTE
607쪽
F*bricam glandularum corporis animalis dissicillime eno
dari posse, omnes, qui in earum strueturam paulo accuratius inquisiverunt, consentiunt. Subtilissimae enim vasorum propagines, undique distributae, quae informandis omnibus corporis partibus singulari prorsus modo convolvuntur, in glandulis praecipue, in nodos quasi inextricabiles compinguntur; quam ob causam omnes fere Vasorum convolutiones, quae nec repletione canaliu in per artem facta, neque maceratione explicari satis possunt, glandulae dicuntur, vel in his partibus aliquid saltim glandulosi subesse statuitur & dissicillima inde vasorum resolutio indicatur a). Variae inpruDis corporis superficies, quae liquore exsudante madidae deprehenduntur, glandulis obsitae dicuntur. De his vero, quatenus vel sola tenui perspirabili, vel
a) De structura glandularum rum fibrica, N. BOERRA Ava 8c F. prae seliquis evolvi meretur Cpus - R .s Clara epistolas Conisileus. Lugd.culum anatomicum de glandul1- Bat. IJ22, qto,
608쪽
spissiore quoque & lentescente humore inunguntur, tracta tionis quippe limites excedentibus, in praesenti mentio Dei enda non est. Sed cum in cutis quoque habitu glandulae assumtae, cum folliculosis aliis, in corporis internis sedibus
conspicuis, comparatae seb ceae, Quianeae, miliares dichae fuerint, eas tantum fusiori sermone prosequi suscipi inus. Nobis enim, semel iterumque in structuram tegu. mentorum inquirentibus, dubium saepius enatum fuit, an vera glandularum folliculosarum seu sebacearum struetura incute reperiatus, re igitur ulterius pensitata, observationes &inde dedullas meditationes, publica hac, de humore, qui cutem inungit, dissertatione, cum eruditis communicare su mus annisi. Haec ut eo luculentiora evaderent, tegumento rum corporis humani historia praemittenda foret, nisi haeratione re in nimiam molem excresceret & lectori taedium crearet tractatio. Cum Vero ad Cuticulae, cutis, pilorum atque pinguedinis fabricam in e X plicandis secretionis cuta. neae phaenomenis praecipue attendendum sit: tantum prima ria & quae ad rem nostram eXplicandam pressitis spectant, hujus doctrinae momenta adducenda erunt.
TEGUMENTA coRPORIS GENERATIM eONSIDERANTUR. Tegumentum corporis primarium & forte unicum est cutis; haec enim membrana, quae totum corpus involvit, quae ad ostia varia versus interna corporis cava replicatur, ibidemque in textura sua quodammodo mutatur, Varia nomina V. c. tunicae oriS, tunicae nerveae intestinorum recipit, quae ubique ex deii sis, i firmiter contextis & diverso modo complicatis fibris componitur, in externa potissimum corporis superficie ita compingitur, ut variis, quibus corpta obnoxium e9, injuriis resistere queat. Cuticula, externe
609쪽
euti incumbens, vel potius in flatu sano cum ea continuata, ex orificiis sive marginibus vasorum, in cUte terminatorum, callosis factis & inter se coalitis formatur dc in corpore vivo destructa nova semper exoritur b) . Pinguedo, sive tunica adiposa, membranaceas cellulas, oleolo seu pingui liquore repletas, sistit, quae ex cutis habitu interno tanquam lamellae deducuntur, eamque cum musculis vel cum membranis, muscillos in olventibus ,. laxe conjungunt. Corpus vero mucosum, sive reticulare MALIMGAlI, inter cuticulam ct cutem reperiundum, silentio hic praeterimus, cum ejus natura maxime obscura sit & ad ea, quae a nobis pertractanda sunt, nihil conferre videatur.
COTIs FABRICA. Arteriae venae ct nervi, ut ad omnes corporis parte sic ac pinguedinem & cutem quoque deveniunt re per eas distribuuntur. Qii emadmodum vero peculiaris vasorum directio & convolutio in Omnibus corporis partibus, peculiarem visceris vel partis structuram emcit; ita & illi, qui veram partium fabricam evolvere cupiunt, ad eam, primarium tanquam disquisitionis ob)ectum, detegendam respiciunt. Eorum igitur vestigia sequuti, in vasorum, quae ad cutem tendunt, directione annotanda, facile conjicimus, nec repletionem vasorum arte factam, nee macerationem certi 6 quid demonstrare. Insignis vasorum , quae in cute deteriguntur, cCpia, non tantum sanguiferis, sed maximam partem inde deductis serosis & lymphaticis vasis suam debet
610쪽
originem. Cutis enim, in statu sano considerata, pallide rubet, nisi causae accedant, quibus cruor in vasa subtilio ra impellitur, tincti vero, quibus vasa subtilissima replentur liquores, ab iis demonstrationem si repetas, limites sane vasorum singuiferorum transgrediuntur, cui enaque magis in-f.unmata in quam sanam Ostendunt c). Et, si non tam ii. mites vasorum, quam eorundem directionem investigaremus, nihil tamen exinde proficimus, cum vasa mediae magnitudinis, repletione distenta, minima quaelibet supprimant & disquisitionem dubiam vel prorsus inutilem reddant. Nec pro certo denique habemus, densum cutis habitum co. piosis fibris tendineis, quae vasis intexuntur , adscribendum esse, cum pauciores fibrae Vere tendinosae, in iis quoque locis, ubi musculi culanei siti sunt, ad ipsam cutem deveniant d): 8c experimento insuper constet, densissimam cutem , v. c. illam, quae sub calcaneo est, in maceratione a. deo facile, quam hepatis vel alius visceris densioris partem, putrescere dc in mollem quasi materiam diffluere.
Quod si raro vasorum cutis directio aliqua demonstratione adambrari debeat, similis ubique eorum situs in stratis sibimet invicem imposiris, arctius vel laxius compactis, assumendus foret, ex quo varia quoque in locis diversis densi- rtas declarari posset. Non incongrue igitur GL Isso NIVS e b