Initia institutionum clinicarum, seu, Prolegomena in praxin clinicam : tironum in usum

11쪽

uxiliariis literis imbuti, atque theoreticis principiis rite instructi Medicinae Candidati admittuntur ad lectos aegrorum a Practicam ultimamque medicam doctrinam hauriunt, utilissimam omnium; nam is medicorum

Iaborum finis est, ut apta aegris medela fiat. Sed dissicillimam longe, nec absque assidua adplicatione perdiscendantus. Cujus quidem dignitatem quivis sanae menistis agnoscere facile debet. Artis enim penitus experimentalis studium non nil practico exercitio Oronari potest. 4. Primum jam artis medicae inventae sunda. mentum sola experientia posuit. Post inventam medicinam ratio quaesita, non post rationem medicina Casus fortuiti naturales instinctus, variae medelae ex dura necessitate tentamina , observationes denique eorum, quae pro diaeta prodessent aegris aut nocerent , prima ejus rudimenta dederunt.

12쪽

s. Hanc in incunabulis medicam artem, nec ensitate quo sitam, fortuito casu inventam , sola iterum ea erientia sub Analogiae usu excoluit, ad inere mentum perduxit. Ne scilicet perirent pro genere humano ea , quae quisque didicisset experien indo, ita conservabantur, ut prius tentata ab aliis in simili casu analogice adhiberi possent. 6. Noluit autem diu adquiescere in experimentis hisce animadversis intellectus humanus, Phenomenorum Observatorum disquisitione continuo occupatus delectatus. Etenim infantili am-jam artis tempore in Aegypto in Graecia mystica quaedam aliaque dogmata ad explicandas morborum sanationes fuerunt X cogitata. 7. Quibus vero paulo post desertis mox iterum empirica ct mere experimentalis medicina succes- sat, quae per totam antiquitatem graecam conspicua est, ct quam etiam Hismo Crates Xercuit.

8. Serius quidem Philosophi graeci praecipue Platonica chola suas quoque speculationes

ad fundandam medicinae theoriam adplicarunt, quae a Diocle carrmo adeo exculta fuit, ut anteponeretur experimentali methodo. 9. Dein vero denuo caput suum extulit empiria , quo omnibus theoreticis subtilitatibus incontenta, solam experientiam sequi conabatur tempore praecipue Herophili, qui majorem in medicamina quam in artem medicam fiduciam posuit ;atque discipuli ejus Philini Coi, qui insufficienti, hiis pro praxi felici anatomicis Magistri detectionibus , empirico Secto auctor factus est, omnia ejus aevi ratiocinia spernentis.

13쪽

vo Corpuscularis postea Epicuri Dicaearchi

Philosophia novam quidem rursus theoriam in medicinam introduxit, ex qua methodica Schola do- strino suo fundamenta petiit.

ii Sed ipsi Methodici ob doctrinae suae insuta

scientiam refugerunt iterum ad experientiam. Atque Agathmus artanus Methodicorum dogmata laudabili intentione cum experientia combinavit, fundavitque Sectam clecticam. i'. Huic etiam adhaesit , dum juvenis etat, ipse Claudius Galentis. Serius autem eo modo recessat ab ea, ut Academico Philosophiae subtilitates cum Peripatheticis conjungendo theoriam Propriam medicam exstruxerit , quae Per Arabes Promota a Chemicis deturpata, ab aliis resori nata ad ultima nostra secula perstitit. 13. Gratias ver habemus observatoribus exiis

Thom. Sindenham , aliisque a servitute Galeni alienis viris , qui medicinam denuo Verientitie, non commentis factis, non theoriis superstruxerunt.

Iq. Elapso nuper seculo dogmaticam denuo

medicinam diverso eventu excolere ceperunt diver- medici, quorum saepe ingenia admiramur, Pra-Σin non imitamur. 15. Alii tamen iterum eodem aevo viri experientiae in arte medica superioritatem libenter agno-Verunt, Promoveruntque conatibus operibusque suis experimentalem medicinam. Inter quos Georg.

14쪽

pro aliis nominamus.16. Consideratis hisce artis medicae satis celebrioribus, ubique fere, quovis in aevo Verientiae potestatem in medicina dirigenda cognoscimus. Pro uti ars medica ex experientia inice exorta est, ita, omne suum incrementum eam, quam habet, persectionem experientiae debet. Et quOties eam derelinquebant medici, theoreticis delira mentis adhaerentes, toties medica ars detrimentum faciebat ad eam denuo redire cogebatur.

II. Ideo primorum Empiricorum laudabilis jam intentio fuit, hypotheses lubricas e foro medic expellere, atque medicinam sub experientice analogiae usu excolere. Quo quidem modo plus E artis augmentum collatum fuit, quam omnibus

omnium aevorum theoriis.

i8. Ipsam hancce ex analogia, experientia medicinam , juvantium ex consilio inice desumtam, a medicis quoque philosophis , moderno adhuc empore minime neglectam cernimus Mercurio Veneris mala sanant, quin alium, quam analogiam ducem sequantur; quin aliud, quam casu detectum sola experientia confirmatum obponere huic mor. ho remedium sciant Vaccina variolas feliciser arcent, quin rationem adsignare valeant. I9. Non tamen hic caecum Empiriam in media cina exercenda laudibus extollere animus est. Tale traditionum analogo in casu adhibendarum adisgregatum securam praxin minime constituit, nisi

ut sub rationi regimine. Turpis contra dein

15쪽

testabilis illa empiria est, quo nullo ducis ratiocinio experimenta per mortes lacit. o. Sed illam medicam praxin unice celebramus, quam duce experientia, ratio dirigit. Nam allit persaepe absque ratiocinio instituta e erientia. a I. bhorremus quidem ab omnibus theoriis h otheticis, quae summe lubricam saepe damnosam praxin constituunt. Nunquam enim naturam intellectui, sed intellectum naturae subjiciendum esse scimus quum crebro inexpertis ratio

mentiatur.

aa. Vera autem nobisis ad praxin unice adplicanda erit illa Theoria, quae in veris principiislandatur experientiae superstructis, ac felici eventu in praxi coronatur. Maximum igitur pretium illis dogmatibus theoreticis statuimus, quae exactissimis puro Philosophiae inductionibus ex observatis Phe-

nomenis methodo vere anaditica ex deis objectorum eruuntur, atque reciproce modo summe proinscuo ad praxi adplicantur. 23. Non tamen haec multa sunt. Plura alia ad artem exercendam adplicanda dogmata infidelia sunt, insufficientia critico practico . Relinquunt dubia plurima, ct ad septicismam invitant. Αtque illis in casibus , hi nulla omnium theoriarum sufficit , denuo ad aliquam empiriam trahunt, quae si ratione dirigitur, securius ducit, quam omnis dogmatismus claudicans. 24. tu ergo summum ponamus momentum maximamque utilitatem in medicina experimentali.

sufficientes tamen in intelligendis ac dirigendis gΚ-

16쪽

perientiis theo reticas Candidatorum medieorum cognitiones subponimus , quae critico literaturae meis dico studio collectae utilium omnis aevi theoriarum alorem aeque Pernoscere, ac reliquarum futilium vilitatem determinare valebunt; quae ad praxi adplicator, caute ubique illos dirigent, sub magna dubitandi arte non temere audaces, nec tamen

timide haesitabundos facient. as. Sed transitus a contemplante medicina ad ejus exercitium non minimae difficultatis res est. Est enim aliud quid ratiocinio perspicere , aliud quid opere praestare. 26. Hanc ob rationem illa instituta est Medicinae pars, quae non solum morborum descriptiones sedis morbos ipsos proponit in practico noso coontio. Ibi simul in mentem revocantur , quae in

theoretica disciplina absentibus physicis objectis minori cum animi adtentione audita fuerunt. Nam

semper, ubique quantum fieri licet rationalem

medicinam practicae jungere cura erit, ct medicinam intelligenter faciendam docere. G. Trinkhusius, de Experientia. Jen. 665. r. UD, Dissert de Experientia inatione conjungenda in Phys Medic Chirurg. Hag. 678. R A. Hossietto , Dissert de xperientia' Ratione tanquam fulcris, principiis cognoscendi in arte medica Ha I7O5. I. G. Bezer, Dissert de Experientia necessaria Lipsae 717.

17쪽

IV. magner Dissert. de xperientia medica, titulo. que medicorum , quo Expertissimi audiunt. Isteb. 734. D. I Lavater, Dissert de nexu Theoriae cum Praxi.

CAPUT SECUNDUM.

jam Medicinae Candidati eam in morbis cognoscendis curandis dexteritatem , illudque

moderamen in arte dirigenda adipiscantur , quod utilem in praxi medicum constituit, protracto quo damo diuturno exercitio sub sedula aegrorum ad ipsos lectos observitatione opus est.28. Is est scopus Scholarum medic practicarum , sive clinicorum insitatorum, in quibus Orbi ipsi, eorum cognitio , tractatio, sanatio practice demonstrantur, medicorumque officia practie Pe discuntur. 29. Ad quem adtingendum in antiquissimis jam temporibus, cognita experientiae medicae dignitate, medici magistri discipulos suos ad privatos aegros ducebant, atque pro lectis erudiebant. 3O. Propria autem Scholae clinicae in publicum emolumentum exstructae, seculo primum VPPatavii erectae obscura vestigia habentur Seriori

18쪽

tempore Frano. Desibonus Lugduni Batavorum

institutum clinicum locavit, ab Herm. BOerhaavio reformatum, e quo nostra transplantata sunt omis

r. Graia memoria semper tenebimus conatus Ger L. B. an Mieteu, quibus heresia Augusta Imperans ad eam sententiam perducebatur, ut clinicum tale institutum Vindobonae exstrueretur, ab Ant. de me ad mentem praeceptoris Boerhaavi custoditum. Quae quidem Λugustorum Successorum munificenti ad reliquas quoque Universitates austriacas nunc explanata est.

su. Eo loci, ut morbus omnium primo cognoscatur, ct cognosci doceatur. Studiosis omnibus lecto adstantibus , aegri Publice circa praeteritum presentem statum exaetissime examinantur, ut vestigentur morbi causae signaci quae omnia adcurate scripto notantur ut, in hoc exercitationis enere facilitas comparetur atque adtentissime inter se conseruntur, ut morbi natura, indoles patescat. 33 Deinde ut morbus anetur, sanarique do

ceatur, debit se indicationes formantur, medicamitia, ceteraque necessaria Praesidia, ut conventisens victus Praescribuntur.3 . Ubi vero medelae impossibilitas elucet,

candides hoc declaratur; atque ut etiam insanabilis aeger debito modo tractetur, tractarique doceatiar, faciendae quoque S in hoc calu medicinae ratio adsignatur.

19쪽

- Is 35. Idcirco de futura insimul aegri sorte , sive de prognos rite formanda, quantum praescire licuerit, semper disseritur. 36. Postridie relegitur tota morbi historia, narraturque singillatim , qui quid ab eo tempore, quo Discipuli secesserunt, acciderit aegro, sive ab arte, sive a natura, sive ab aliis circumstantiis adjectis semper cujuscunque rei rationibus. Tum exponitur, quid morbi mutatio in indicationibus 'hera- pia immutandis, corrigendis postulet, vel non

postulet atque debita denuo curatio ad temperatur, suturaque sors caute denuo Praesagitur. Sic dein quotidie, ad ipsam usque aegri convalescentiam. 3 . Quodsi morbi vis aegrum superaverit, tunc convocatis Auditoribus cunctis, qui ejus tractationi interfuerant, secatur cadaver, in eoque curio sinsime exploratur, quidquid potuerit tum morbum hunc sacere, tum morti causam praebere tum etiam disquiritur, solidaene fuerint naturaeque morbi vero consentaneae, quae inter medendum proferebantur, dijudicationes. 58. Quinimo, ne gloriosos medicos agere via deamur, consulto casus aliqui exhibentur, qui quavis medicamentorum virtute, omni medicorum industria ct sapientia, quacunque demum ope humana superiores essent ut, in curabilium quorumdam

morborum Phenomena Xponantur, ct causae moris talium quemque latentes , arctioresque artis limites demonstrentur.

39. Ac ne studiosis sedulisque Discipulis quid

dest, quominus audeant ipsime aegrorum curam

suscipere conceditur iis, qui diutius assidueque

20쪽

tica monstratos, eo contemplar examinare, ut animo concipiant genuinam morborum in quo cur

que statu effigiem nin , sub auspiciis directioneque Prosessoris quidam aegri penitus eorum curationi concreduntur.

4o. Dubia, si quae restiterint Candidatis, candide aperientibus a Prosessore semper, quoad fieri

potest, resolvuntur ac si gravior quidam casus bis venerit, plurium semper sententiae colliguntur. 41. Si vero denique ex desectu vel proprio, vel circumstantiarum inevitabilium varie agentium tamen error se aliquis in grave hoc negotium insinuet minime illum occultare, sed potius in futuri similis casus utilitatem vertere semper studetur.

4 a. Haec fere est rati ac dispositio clinici no-firi cujusvis alterius instituti. 43. Sed quaedam adhuc momenta liceat adiaducere, disquisitioni diligentiori commendare,

e quibus tum mens practicae doctrinae in institutis hisce clarius elucebit, tum impedimenta nonnulla intelligentur, meliori Tironum in Practico hoc ex ercitio profectui non raro obstantia. 44. In Scholam medico racticam recoluntur Dauciores citari. Morbi enim adcurate, pensicula

te, patienter a Candidatis Observandi sunt atque hoc fieri non potest, nisi in paucioribus aegris. 45. In primo initio praelectionum clinicarum hoc praecipue necessarium est. Paulatim deinde sub exercitio longiori adquiritur habitus: dexteritas aegros promptius Xaminandi causas morbi citius