Initia institutionum clinicarum, seu, Prolegomena in praxin clinicam : tironum in usum

21쪽

detegendi, he nomena certius distinguendi, indica tiones ct medicamina perfectius determinandi. 46. Plures contra aegri superficialiter tantuni Observantur. Nam plura simul Objecta potius confundunt, quam in Istruunt intellectum. Ipsi sensus inadsuetis ex varietate Objectorum turbantur. Et expertissimi medici, dum numerosos aegros tractant, discriminis plenam medicinam plerumque faciunt. 47. Propterea haec dicta sitiato, quoniam animus nonnullis juveniliter prurit, mox ubi theoreticas praeceptiones absolverunt , RXimum timerum aegrorum videndi. Multa, non multum videre volunt Maae Sto . 48. In Schola medios ractica morbi populares, vulgares ria aliis ertractantur. Quotidianos enim semper ubique obvios morbos quam- optime cognovisse oportet. Hi frequentissimi inor-bi frequentissime etiam perniciosi sunt, generi humano insensissimi; proinde medentis dexteritatem, eamque promptam prae primis exigunt. Neque in vulgatissimis morbis omnia semper vulgaria sunt Mare Stoli .

q9. Inter populares morbos eminent se dicii epidemici, a temporum qualitate varie prodeuntes. Vaste saepius grassantes, plerosque alios in sua in potestatem trahentes. Horum maxima est certis temporibus frequentia; horum observatis raudiunt maxime commendatur.5o. Interim aliorum morborum expositio, qu S ccasio praebet, nequaquam negligitur. Prae

cipue illi, qui in Pathologia ct Therapi speciali

22쪽

describuntur, quantum seri licet, ad lectos aegrorum practice simul demonstrantur.5 . Omnes autem morbos in natura observatos , atque in No sologiis descriptos, durante cursu clinico vidisse volere ridicula esset Proetensio. Dantur Ueterani in arte, qui morbos plures quandoque , Per integrum praxeos suae cursum non vi

derunt.

52. Illi jam morbi, quorum vivam in aegris imaginem exhibere acultas non erit, in praelecti-ibus specialis athologiae ct Therapio , eo fusi-

explicabuntur.5 . Si denique tali modo illum adhuc scien-

δ gradum adsequi tamen non licebit, qui huma-itatis in emolumentum adtingendus foret illii minimum lapides per industriam nostram e via nox ob unitar ad riuos juniores medici in iamnum aegrotantium saepe allidere possunt. 5 . plurimum adhuc proprio industriae ct castae adplicationi vi rum auditorumque ad indeterminatos casus reliquendum erit. Nam in medica arte, uti in militari , optima ex Scholis praxi hausta principia individuis casibus propria prudentia ad temperanda sunt. Ant. Mork, instituta acultatis inedicae Vindobonensis. Vien. 177ξ-I P. Trank, lan χ'ecole clinique Vie n. 79ο. I. G. Hostichtor de arte clinica in nos conitis oportune addiscendis Viteb. 379ῆ. C. M. H Eland Journa de praci Ileilhunde III. B. p. 523.

23쪽

CAΡUT TERTIUM

De virtutibus, Ficiis Canididatorum

icendum adhuc restat , quidnam ex parte Candidatorum desideretur, ut Omni modo osscium Corum expleatur, atque ut Xperimenta clinica utiliter capiantur. 56. Iuxta Herni Eberhaavium duo tantum Gma undamenta agnoscenda sunt quibus mertissima medicina nititur Nempe a ad curatissima observatio earum ad paritionum quae in bomine sano, aegroto morientes mortui cadavere Sensebus externis ad arent a severa indagatio illorum. quae in homine latent, sensibus abscondita, quae sola ratiocinatione exacta obtineri possunt dum data experimenta Ingulatim persecte expensa ita omnibus suis proprietatibus examinantur , ac inter se sedulo comparantur ut convenientia vel diversitas patescat tumque ea omnia notantur, NUMelare inde deduci possunt Neque vero posterio haec prioribus minus firma vel fida erunt. .

24쪽

5 . In omnis ergo morbi indagatione. ex Parte medici semper sensuum ratiocinii usus abso . Iute requiritur Bas omnis experientiae.

58. Sensus externi colligunt prima data, pro omni observationes eae perientia futura. In Ornni

ergo arte Aperimentali sensuum usus pernecessarius est.

9. Sic medicus cliniciis plurima Phenomena colligit , quae in agro ct circa vitarum oculis , auribus, naribus, lingua digitis tangentibus percipi possunt. 6o. Oculi v. g. Vident explorant aegri physiognomiam, decumbendi rationem, linguae, e .

spirationis , excretionum conditiones, cutis colo in rem, Xanthemata, Vulnera, ulcera c. Icterus

morbus solo visu detegitur. 61. Auribus percipiuntur aegri eiulatus, tussis vox , respirationis sibilus aut sterior . deglutitio sonora c. Ventris meteoris mus , tympanites utplurimum auditu ab alius generis expansione dignoscitur. Ita quoque asthma. Ou Nares sentiunt odores, fetores, oris, Io tit, alvi, sudoris c. Fuere medici, qui non viisso aegro, e solo odore genus Xanthematum determinarunt, Variolas, miliaria. A. E. Buchrior T. Langor . Dissert. de . olfactus ad capienda signa usu Hal. 752.

. Etiam usu plura dignoscerentur ad Iectos aegrorum, si ejus adplicatio minus fastidiosa L

25쪽

set. Sed & tales fuerunt medici, qui urinas 4lvum , ichores 'alias res nauseos experimento degustarunt. 6 . Tactus denique distinguit arteriarum eordis pulsum, lingum ac cutis varias conditioneS, corporis calorem frigus explorat abdomen, uterum, tumores varios , abscessuum fluctuationem,

alia plura. 65. Sed iidem sensus inquirunt etiam in id,

quod atra 9 circa Grum est, atque ad datum morbum aliquam rationem habet. Vident oculi aegro X terne adplicat adjacentia nocua vario modo Nares sentiunt exhalationes rerum circumdantium aegrum. Et sic reliqui sensus conditiones eorum, iam extra aegrum sunt, cibi, Potus, medicaminum &c. XPlorant.

66. Ideo inter prima practici medici requisita et sensuum organorum integritas ac requentatio censetur. Prior quidem naturae beneficae dos talentum est; posterior vero , adepta per longum multumque exercitium in sentiendo dexteritate, adquiri potest. 67. Patet inde, minus validas esse experientias eorum medicorum, qui vel sensu uno alterove carent , vel sentiendi organa hebetiora universim habent, aut sensus suos frequentando non eXercent.

Natiocinium.

68. Ast experientiae requisita in sensibus externis unice non sunt quaerenda. alia ope sensuum mere collecta he nomen nunquam XPCIien

26쪽

otia securas, potius simpliciter animadversiones, aut e trica perceptiones constituunt maceriem tantum Objectivam pro experientiis subministrant. 69. Omnia sensuum externorum experimenta inutilia sunt , nisi animus ad ea adtentus sit nisi ratiocinium ea perlustret. Sensus enim non nisi se- petratas ct singulares imagines colligunt, qu S ratio combinare ad ipsius observationis dignitatem elevare debet. Observatio igitur consistit in perlustratione operationis animadversionum per sensus collectarum.

o. Absque rationis auxilio sensus etiam perso pe saliunt ' Quod qui non considerat, ipsemet fallitur fasiamque observationem xialsam e Grientiam contrahit. Id tantum verum est, quod leusibus intellectus ad securat. II. Observationum verarum numerus , dum inivi lectu hum tino ad certum quemdam finem usum adaptatur, e erientiam primo constituit. Ta Exi orientia vera est ergo cognitio veritatum ope sensu ui, observatarum, cum prudenti ea-Dim o utilem finem applicandi modo Subponit propter bonos exercitatosque sensus in experiente, collectionem sinceram historicarum cognitionum memoriam felicem eas cito capiendi, tenaciter reistinendi reminiscentiam eas denuo non tantum reis producendi , sed & recognoscendi ratiocinium, capacitatem scilicet phenomen inter se combinanis di , ac ex singularibus perceptionibus generales cognitiones eruendi intellectum denique, eas in v.

sum finem debitum adplicandi.

27쪽

73. Inde elucet dignitas philosophicarum scientiarum in omni experimentali, praecipue autem in medica arte. Hae doctrino ideas ordinare, inplices combinare, intricata separare, Objectorum proprietates, similitudines , diversitates per nostere, Ophenomenis causas, incognita ex noti eruereri uno Verbo rite cogitare, argumenta rite instituere docent observationes dirigunt , falsa detegunt, veritatem ubique Vincunt. 74. Atque hisce e fontibus unice fluunt securitates AEX perientiarum nostrarum. 75. Neque tamen hic unicus ratiocinii in experientia medica usus eli. Multa dantur in ae4ris circa eos , quae sensus nostros externos enitus fugiunt, ct tamen adsunt quae ergo mero ratiocinio detegi debent, ct certo detegi possunt; nec minus fido, quam per ipsos sensus modo , dummodo argumentatio de visibili ad invisibile per sit ceras philosophicas inductiones instituatur, separaia omni hypothesi , simplicissimo modo ct noti interrupta catena jungendo veritati veritatem. 76. Quoniam autem integra haec ratiocinandi intelligendi faeultas non cuivis homini aequali modo a natura tributa est neque etiam absque assidua philosophica exercitatione sufficienter acuitu roboratur hinc patet, Praeter talentum bis servandi experiendi, magno exercitio consuetudine fere habitum aliquem in experiendo contrahendum ella. Nam eo solum veriores securiois res experientiae fiunt, quo magis sensus intellec- ius eis adsueti sunt Atque unica haecce dexteritas

28쪽

Cium Dracticum constituit.

7. Ad illam jam dexteritatem securius aciis nusque adquirendam, quaedam adhuc regulae dominis debite observandi experiendi praemittendae necessariae erunt, antequam a lecto aegrorumo ad ipsiam experientiam Candidati admittantur. 8. am medici veri nomen is solus meretur, dignu- emque hancce is unice adipiscitur , qui iapber votido experiendo versatus naturae aegritudinum iudendae methodum probe intelligit Recte Georg. B livius dicit, quod prima medicina constitat in morbis Observandis, altera in Orbis sanandi .

7 Omnium prima virtus, medico Observani experienti necessaria , est adtentio. Ad tentae nitri soli animadverfio observaraonem constituit. Et miser sim sola est adtentio , quae facit differentiam inter vagam observationem hominis tantum curiosi, inter solidam observationem strenui observatoris Aescul tu propterea cum serpente de-Pin itur, quoniam serpens apud antiquos adtenti )m Symbolum fuit. Ro. Adleritus Observator omnes , quin de minimas circumstantias adnotare debet, quae minus adtenti oculum facile effugiunt. Nullius momenti

illa observatio est, quae tantum ad unam alteram Udi morbi partem extenditur. Totum morbum a minplecti omnesque simul circumstantias colligere

29쪽

debet. Minus adtentus, ct fragmentariis obsera a-tionibus contentus, ex imperfecta observatione in Persecta argumenta trahit. Exinde imperfectissimae

experientiae oriuntur. 8 i. Propterea adtentio non tantum circum-

Psecton omnia phenomena , sed etiam assidua sit oportet in serie he nomenorum adnotanda, extenso S intensiva. Cujus adtentionis .exactitudinis in observando oppocrates primum est medicis

82. Differt tamen multum ab adtentione Subtilitas argutiae). Qui enirn nimis sunt subtiles iii observationibus, ii plerumque ident Phenomen , quae non sunt, atque Profundius rem, quam fieri potest , penetrare volunt. In minutissimis quasi partibus rem fere totam quaerunt optime jam Seneca dicit, esse utilia magis, quam subtilia quae

renda.

83. Observatorem medicum nulla roEconcepta opinio, nullus conjecturae aut hypotheseos amor obcaecare debet nulla auctoritatis, systematis, magistri aut Scholae praedilectio trahere. Sola veritas est quaerenda, invenienda. Omnis illa obseris Vatio clausicat, quae Pinionem Potius, quam naturam observatam pro basi habet. 84. Observationes medico debent ergo incere institui. Nunquam vanae hypotheseos gratia natura numenda est Minori omnino observationum Rijacia, minorique experientiarum lubricitate ars

laboraret, si hanc regulam medici semper obser vassent.

30쪽

85. Observator medicus debet patienter observare. Patientia certissime detegit invenienda. Festinantes contra debita pro observationibus adtentione nunquam uti possunt. 86. Observationes medicae prudenter sunt instituendae. Prudentia nunquam nimia in observando experiundo adhiberi potest. Uerus ergo Observator , qui omnem fallaciam evitare intendit, debito sub experimentis ratiocinio semper uti debet. Phenomen morborum stabilia a variabilibus, essentialia ab accidentalibus distinguere , eorum successivas mutationes reciprocumque inter se invicem NeXum Perspicere , ad causas eorum harumque agendi rationem adscendere, effectus morbi ab Rfectibus medicaminum aut aliarum circumstantiarum discernere probe intelligat. Haec perspicacitas sola utilem observatorem constituit. 87. In adplicatione observationum harum ad experientiam caveat a falsis analogiis Communis simum illud argumentum, On hoc ergo P πter hoc falsissimum saepe esse potest. Propterea summa cum exactitudine semper inquiratur, utrum Rfectus observati positae causae correspondeant, utrum corollaria ex obser Vatione, tanquam axiomate fluentia, logica sinceritate non destituantur. 88. Observationes medicae semper repetitione eon mando sunt. Ex una alterave observatione multum certi erui firma experientia colligi non potest. Eam autem pluries repetendo, dubium a

probabili , probabile a vero .certo distingui po- est Plurima aliena se in experimenta inmiscent;