Initia institutionum clinicarum, seu, Prolegomena in praxin clinicam : tironum in usum

121쪽

pulsu medicus nunquam eruat diagnos a morbi aut prognosta sed ut semper plura , et quidem plurima signa colligat, quorum unum alterius veritatem securitatem confirmare debebit. asi Innumerae fere sunt circumstantis , tum

in ipso aegro, tum X ira degrum , quae arteriarum pulsiim varie immutare valent cum morbo autem ipso in minima saepe relatione ex illunt, ac eidem falso nonnunquam adscribuntur, aut alium, qua in latet, morbum referunt. Sic aetas, se Xus, temperamentum, somnus, animi et corpo iis motus, tussis, adsumta varia c. pulsum varium constituunt, cratione in corpore latente. Extra hominis corpus autem ct clima, anni, quinimo diei tempus, calor et frigus c. miras mutationes inpulsu producere solent. 452. Universim pulsus infantum maxime fallunt, etiam senum. Posterioribus semper leni duri sunt. Fallunt quoque pulsus in morbis Pulmonum, ubi sanguinis per illos circuitus turbatur. Fallunt denique maxime in aegris irritabilibus, a minima data causa alterandis. 1mo in sani stimis hominibus quandoque, ex peculiari id iobncrasia ,

pulsus a consueta alias conditione aberrant, atque intermittendo , retardando c. medicum frustra

terrent, cui circumstantiae isto incognito sunt.

ψ53. Ad haec, et ad plurima alia in dijudicando arteriarum pulsu adtendere portet. At quo

si adeo difficile est, normam certam pulsuum insano statu adsignare, eo difficilius erit in morboso natu eos dijudicare, iisque qua signo uti.

122쪽

- TIM - 4ς4. Ab arteriis plura et certiora morborum Iigna petereo praetendere non debemus, quam qua is hibere valent. Vanum igitur eli, maxima morborum m0menta in Pulsu quaerere Tangendo arteriam nihil plus omnino distinguere possumus

quam l. Vim ejus mus scula remis motricem, ceu

vitalem a sanguinis contenti quasdam conditio- η φῆ 3. Dium 'nguinis cirpulantis. 455 Cor ipsum, ut ut circuli humorum sons, profundius tamen sium Ofetis obtectum, exac- iori explorationi non faVet. Seligimus ergo arteriam aliquam, sed imprimis majorem, sortiorem si super fictalem, ut pultatio melius distinguatur;

o ei nil arteris alicujus tractum longi Oiem Ct arteriam denique ex obposita parte duro corpore sub- fi liam, ut virium arterio susum circuli ratio securius expJorari possit Favet huic scopo arteria in

456. Vt qui leto, ut exactius de pulsu judicium feratur, pluribus me illius digitis pollice semper e ce Pio, ne Propsia arteriola ibi pulsans eum decipiat ar Ieriam in tota sua longitudine

tentat, tentatam Pro Varia necessitate comprimit,

atque per horae saltςnti duo minuta explorat. Melius quoque semper et securius, ex utroque carpo arteriam tentare. Fallunt saepe arteriarum pulsus, tibi brachium ligatum, pressum aut male Osrium. Imo locales laterum adfectiones diversum saepe in utroque carpo pulsum faciunt.

457. Tali modo instituta exploratio demonstrabit omnium primo, quoad robur, quoad vita.

123쪽

litatem aut vim arteriae pupum liberum, aut αδ- pressum , Ortem, aut debilem a contracto Ἀρα- sic probe distinguendum deinde quoque magnum barvum, celerem, tardum quoad vivacitatem contractionis, dilatationis Quoad sanguinem montentum arteria, exhibebit pulsum lenum vacuum quodammodo etiam durum mollem qui uterque tamen etiam in rigiditate flacciditate arteriae aeque ac a sanguinis Plus minus compacti conditione pendere potest Denique quoad sanguinis circulum motum arteria

dabit pulsum mox rhythmo inqualem, o lux qualem, intermittentem, aut penitus nullum, Vita

adhuc superstite asphyxia Etiam quoad circuli

velocitatem pulsus in horbis aerit , et nataraGS, vel rarior naturali minus velox lentus vel contra frequentior velocior aut frequentii imus,

micans tremulus, ut numerari amplius monpossit. 458. Sed notandum est quod memoratum jam fuit in pulsuum universim, praecipue in

morbos se ejus velocitatis dijudicatione . summa prudentia opus esse, quum modo summe relativo frequentissimus pulsus uni subjecto aeque naturalis sanus esse possit, ac alteri rarissimus. 459. Variat hae pulsuum velocitas omnium primo in varia etate. Eo frequentiores pulsus habet homo, quo origini suae propior est. In neona . tis Oo, in infantibus o in pueris o m adultis et o in senibus o sere pulsus in horae minuto Observantur, chim sani sunt Observato δεύω femi-

124쪽

nis quoque, ' ceteris Iaribus, pulsus frequentiores sunt, quam maribus. ' Quo minor hominis uturae Iid eo plures ' intra datum tempus pulsus habet ;quo is procerus magis esset, eo palyciores Temperamentorum praeterea Vis non minima est in mu-iandis pulsibus: frigidis minus veloces sunt, vel O-Corei calidis Et jam vitio ad anni tempus pulsus mutantur; hyemali tempore i pauciores aestivo pilares in eodern homine pulsus sunt: l ire item in calido climate quam in frigido. Imo in eodem

dies eidem homini pulsus sunt sartio bene poto

Velociores, ac ei ος velociores ' vigil uti essem no surgenti, quam dormienti velociores semis Per e crimo tempore quam reliquo dies Denique corρονι motus, ni mi aes ectu miro modo pulsus a celeris ni unde et ipse medici introitus aegrorion Ar velociorem pulsum causat. 46O Optima omnino methodus, pulsus vel ο-

citatem di terminandi, esset ope horologi , quod minui secunda indicat. Sed quoniam a medico perit subponitur, eum id ab que horologio praestare posse, ideo prudeniores paucis pecularibus casibus exceptis libentius a consimili eremonia obstinent, medicastris eam relinquentes. 46 i. Isti jam, quos adnotavimus, sunt pulsus

arteri Arum in pra X communius Occurrente S, medicum saepe instruentes' signa morborum exhiben- eq. Legimus in libris, audimus a medicis subtilia atque mira in arteria quaerentibus de pulsu vermiculari, myur , formicante, ferrat , Curizante' c. quae ver subtilitates nullum in traxi

125쪽

s letum clargiuntur Unicum exceperis dicrotum pulsum. 462. Ceterum signa ex hisce pulsibus desumenda tum in generalis Palliologiae Semiologia jam explicata sunt, tum in decursu Pathologiae speciali expicantur, tum etiam ad lectos aegrorum Practice deIDonstrantur una cum methodo, varios hosce pulsus inter se distinguendi. F. truthii, r. sphygmica Bas. 16O2. D. Ahorci Omlii, observ. varietate pulsus Lond. 1685. G. Chr. Sohelhamor Upist qua pulsus ratio diligentius expenditur Helmst. 606. Fr. Hos manu, de pulsus natura usu. S. P. His chor v. 'onrior, Dis s. de Sphygmomantia.

A. D. Marachari r Cameratio de pulsu Tub. I 748.

A. E. Buchnor . Tralles, Dis s. de causis pulsus intermit hiat 1785Musdem , is s. de pulsu ut signo fallaci Hal. 758. G. S. Sohnoider, Adversaria de pulsu Lips. 1763. E. A Nicolai Progr. de pulsu. Jen '763. - 179O. M. Bistoniann Diss de judicio ex pulsu Gol. 765. I Fouoquet, nais su le ouis. Uni p. 767. I. P. Eborhard . Bong. de pulsu ut signo sallaci Hal. 1767. M. Menuret, trait dura ouis. Par. 763.

126쪽

Ant de men, ratio medendi p. XII. I I metsch, Medicina ex pulsu Vindob. Q 778. r. h. Ver Com. de arte sphygmica Jen. IIII. C. Ganrint, lementi deli arte phygmica Nap, 776. G. ana, iis s. de medicor. legibus metricis.

463. Explorato autem pulsu, omnia jam illa Phenomena collecta sunt, quae colligenda erant, cognoscendi praesentis morbi signa exhibere posse sunt. Examen ergo aegri morbi hisce ab solii. tum est. Supplementi in locum aliquae tantum regulae adhuc subjungentur, in examine hocce Proh observandae.

46ψ. Prima regula. Adducta superius mois menta ad aegri examen necessaria sunt quidem in ordine exploranda multa tamen illorum in Peincialibus casibus superflua esse possunt; proinde quaestiones a medici prudentia dirigendae, dato casui

ad commodandae erunt. Multa etiam Phenomena,

quin interrogetur aeger, solis sensibus deteguntur, aut et alio ordine quandoque Xplorantur.

127쪽

465. Secunda regula. Ocalos tamen morbi peculiare adcuratius adhuc examen deposcunt. Ita morbi oculorum, auditus, uteri Sc. 466 Tertia regula. Non omnia semper vera sunt, quae ab aegris de morbo referuntur. Praeter ficta signa simulatorum morborum adferuntur quo quem talia quandoque, quae aegri sibi imaginantur aut saepe ex mentis imbecillitate , saepe e dolore c. confuse respondent. Ad quod adtendendum. 467. Quarta regula. Respondentes narrantes aegri usu patienter exaudiendi, tum in illorum relatione , quae ad praesentium phenomenc rum, tum in exposmone eorum quae ad historiam Praeteritorum spectant. Aegri enim plerique ante medici adventum jam sibi parant stema quoddam narrationis suae, ii quo turbari saepe non debent, ne filum ordinis deperdant. Impatientes in aegris exaudi undis medici ad vera n morbi cognitionem raro adscendunt. 468. Quinta regula. Aegri a medico in ex mine nunquam sunt praeoccupandi, id est, gnx quaedam non sunt quaerenda, aut quasi extorquenda, de quorum praesentia nulla probabilitas ad- Paret. Nullum v. g. morborum mplom existit, a quo aegri hypochondriaci vexari sibi saepe non imaginentur. Si ergo medicus inepte interrogat, ad firmative non raro respondent, ct tamen adsertis symptomatibus carent ita alii ponnunquam

σῖri, Praecipue stupidi.

128쪽

- Ia 69. Sexta regula. Aegri morosi, melancholici, minus fuse examinandi, atque paucioribus quaestionibus expediendi sunt. Nam plerumque ex talibus nihil extorquetur, atque in iram ct impatientiam cito effervescunt.

47o. Seρtima regula. Debiles quoque aegri, aut quibus sermocinatio vel nociva, vel dissicilis est agri, qui magnas Bernorrhagias, dolores anxietates, deliquia animi c. patiuntur, succinctissime sunt examinandi; atque tunc ab adllantibus, aut ex aliis circumstantiis notitiae de morbo fors plures colligendae erunt, quam ex ipso aegro. 471. Octava regula. Infantes loquelam judicio circa proprium morbum adhuc destituti, non Possunt eo modo examinari, quo adusii Propterea insani ilium morborum semiologia pauperrima est. Idem intelligitur de examine adultorum, loquelae variis causis carentium, aut hominum mente

captorum .delirantium, qui, etiamsi sors responderent , inepte tamen respondere, ct contraria quandoque aut salsa enarrare solent. Tali in casu

ex responsis aegrorum non multum notitiae demorbo latente sperandum est, atque Plura Phenomen debent tum ex circlimstantiis externis Xactius

ac alibi colligi, tum ex adstantibus, adfinibus , amicis, vel custodibus hauriri. 47 a Plurima denique alia adhuc praeter su-Perius commemorata impedimenta in aegris X- Plorandis Occurrunt, tum ex arte Egrotantium,

in adtentio, indisserentia, mysteria, Oblivio, saepe lingua aliena 4 c. tum ex parte morbi ipsius

129쪽

falsae relationes ἰ tum in parte aliarum CirCum-Wantiarum tenebrae v. g. tum denique ex Parte medici v. g. trepidatio Versus aegros contagio aut furore adfectos quo omnia exactiori aegrorum examini saepe obstant. 4 3 Ipsi igitur prudentiae circumstantiis obis venientibus adcommodandae , sub variorum aegrorum examine Plurimum relinquendum erit. Speciasium morborum specialia examina ad ipsos aegrorum lectos docentur. A. Ianor, methodui investigandi locos adfectos. Tub. I 579 I. I. Soharan Di, modus et ratio visendi aegros Io-lo d. 679. rL 740-I. H. Movogi, Pr de mediis morbos explorandi naturalibus Jen. 72I. Ejusdem, tr. . de quibusd explorationis morborum impedimentis. den. 72I. M. Auerti, Dis . de aegrorum examinis methodo. Hal. 731. D. Michols. de indagandae histor morbor utilitate ad cognoscend curand morbos Arg. 1766. A. m. mith. Entwur ei ne methodiscli systemat. Erankenexamens. Wie n. 1787. 1796-E de Oahi, Dis . de examine aegri rite iustituendo. Wirceb. 791. Aligem ei ne Anteit ung ranke u examiniren Marb.i792.

130쪽

Fragmenta hujus materiei inveniuntur in

Dav. Hamiltopio, de praXeos regulis Lond. I7io. H. Boerhaavio introductio in praxin clinicam); C. G. imigio metho cita doctrinae medic univers.

I. meso Enchirid. med. Frs 1778 ;F. L. Bangio Pralxis medici Hala. 789. M. Mollio ratio medendi, Tom. VI . I. Derelio Observ. medic visn. 1794, , J. N. Thomanno Gedanhen und Beobachi: inus deepraci ArZneyh. tirZb. 1794.);- aliis. Etiam denique ii Candidatis praxin clinicam adeuntibus sufficientes semioticae cognitiones subis ponuntur ad ipsa signa morborum dijudicanda iterum tamen iterumque commendantur lectiones sequentium librorum :Chri Gruner Semiotice physiol. patholog