Initia institutionum clinicarum, seu, Prolegomena in praxin clinicam : tironum in usum

91쪽

34 Pro aliis lingua merorum tum oculis inspicienda, tum digitis tangenda exploranda erit ; nam multa morborum signa detegi possunt ex hujus organi conditione, quod toto cum . Alimentarim aereo tractu in maxima ratione est , Proprioque multiplici munere gaudet. 343. Imprimis hic observandus venit motus musculi linguae. Nonnunquam enim lingua penitus immobitis est, nonnunquam solummodo cum difficultate movenda borrigendet quandoque tremula est e varia causa quandoque autem promptissimo modo multum porrectam linguam ostendit aeger quod quidem Optimum. 3 4. Etiam loquela pro Varia motus linguae laesione aut ρenilias in edita est , aut pro cdita cum variis difficultatibus , balbutiens, cloitetnae &c. 345. Ipse responsionis modus in aegro adtentionem meretur I utrum tarda vel prompta fit. Propterea huc aliquatenus etiam spectat loquacitas taciturnitas morbos a. 346. Denique etiam volumen lingum auctum aut imminutum considerare oportet. Saepe totum Oris cavum fere repletivolumine suo mollitie, saepe iterum minima, in conuiurn retracta est , ac dura.

92쪽

em magna diversitas in linguis aegrorum observa is ur. Sanorum lingua est mediocriter mollis rati midari aegrorum quandoque ubicca, Vel cca, vel clyma de arida, i ne quati, ni fi a nouraro ex siccitate affera aut glabra. Nonnunquam et i qm vesiculis, a philiis, ulcusculis ovessa esse potest.

348. Quam maxime autem medici linguae aegrorum colorem A puritatem observare solent. 340. Olor linquo', vel ruber magis vel allidus Quificans non multum ostendit, uni Uersm caute dijudicandus est, qui ct sanis varius, a Variis rebus ore prius ad lunatis dependens esse potest. Sic post acida .ni cottanae fumum lingua PAVescii poli cerasa comessa rubescit; post dissumpta extracta .ro ob nonnulla fu Scescit, ni-xii; post rheum flavescit c. 3so. Potiora signa morborum ex impuritate&spurcitie rugito vulgo hauriuntur. Sed nec sani semper puram linguam mon Iliant. 35 i. Illa autem lingua proprie burca dicenda

erit, cujus dorsum mucore aliquo obtectum est, nec aqua abluendo, nec tritu abradendo. Ille Nn 'cor o favus adparet, mox albus magis limosus, mox fuscus aut nigrescens. MOX ODYm linguae dorsum occupat, ut O radi Cm, OX

unum alterumve lalus Antum.

352. Differt tameta in lingua spurca, ct probe distinguenda est illa lingua conditia , ubi non adeo mucore, quam Olius Prominentibus innumeris sila-

93쪽

- , 89 mentis seu villis dorsum linguae obsessum est , quae digito tractari commoverique facile possunt. Talis ergo lingua merito illo a dicitur.

Degluti tis.

353. Examinari etiam debet deglutilio aegri utrum sit nefa dysphagi ab dolorifica, penitus abOlita, aut sonora nisi a pravo situ talis).C. g. KDkhos Diff. de strepitu in pectores inter po

tandum.

354. Halitus quoque m loquente, Cructari te, vel exspirante aegro facile percipiendus, signa latentis morbi pe praebet. Eli enim ille quandoque acidus, quandoque utridus, oetidissimus , n do Uias alio modo ingratus, ex multiplici causa ;e dentibus sordidis , cariosis , ex faucibus X ulce

atis, X tu edia, e pravorum alimentorum eruc

iatione, AEA Ualumo, mala digestione, saburra

94쪽

353. Saporis sensus in morbis diverso modo

vitiatur immutatur; proinde examinandus est. Potest autem observari vel nullus, vel imminutus vel vario modo depravatus, amarus Putridus, glutinosus, acidus, dulcis . varie nausinus, metallicus. D. G. Diuor . Glafor, Diss de dulcedine aegrotor. amari eventu praenuncio Viteb. 777. Th. Zonten, de sapore amaro. Mog. 789

336. Ciborum desiderii, seu adpetitus e Xamen, morboso conditionis aliqua signa saepe offerre PO-test. Est autem vel nimius caninus, bovinus Vel purius aut econtra instinctualis vel Fravatus, erga res, quae in nutrimentum non serviunt, in Pica, malacia vel imminutus in vario gradu absque fastidia ciborum anorearia cum fastidio conatu omendi, nausea aut cum regurgitatione contentorum ventriculi, vomituritiori denique cum violenta eorum expulsione per os, vomitus; qui tamen etiam inanis esse potest. A. E. Buchnor . orche, Diss des inappetentia Hal. 749,

95쪽

κ. Sili S.

I 57. Desiderium potulentorum, seu iris, simili modo uti adpetitus laedi potest, simili quoque modo signa morbosae conditionis quandoque Iaebere . Estque morbosa vel adaucta, vel ' Πju tiabilis, vel cyravata cum desiderio mirabilium; etiam in Actia alis, ad salubria, frigida, acida; quandoque nulla adiplia , uti saepissime in hysteriali maniaci quandoque etiam tale Potulentorum fastidium, ut aeger ab omni potu convulsive abhoreat hydrophobia fri. G. Craus r. Fare, Diss de siti immoderata. den

338. Vox denique ipsa aegri sub examine oris perpendenda venit. Illa erit vel nulla a photria , vel exilis Ἱubmissa, vel etiam Varie im imitata

quoad naturalem homini sonum; OX gravis, rauca, O acuta, clangina, nasutis c. Multiplicia etiam animi pathemata indicare potest. L. n. Ohroter . Brandau. misso. devocis Igno in morbis characteristico Rint. 777. C. S. Nisol ori, de vocisis loquelae vitiis Hal. 793.

339. Ultimo demum in facie adhuc examinandae reliant aures aegri quae aut mimis focoe, et e-IsSeneis varii obturatne aut illantea sanguinem

96쪽

Vel pus, rubrce, allidiam, risidiae, retractin tu mi P, ira flammatae, exulceratiae c. deprehendi

possvnu 36o. Auditus ipse vel nimis acutus erit, vel imminutus gravis baryecoia , vel penitus abolitias cophosis); denique varie depravatus , tinnitans , fusurrans Tyri ginus &c.

f. C. Buchner . Donnowitet, Dist de indiciis aurium in morbis Hal. 1754.

36i. Hisce omnibus in capite aegri exploratis descendit examinans medicus per collum ad thoracem. Externo in collo saepe observandae erunt inst immationes, tumores, scrophulae, exulceratio isne S, lirum de carotidum pulsationes, locales adfectiones variae in larynge, glandulis, musculis c. Interiores colli conditiones, sub deglutitione, voce aegricte jam exploratae fuerunt.

B. Thorax.

36 2. Examinando in thorace praesentis morbi phenomena signa, adtendimus semper omni uiri Primo ad re strationem aegri, utpote vitalem functionem ad respirationis laesiones sub tu i ct finguia tu deinde etiam ad ceteras interni atque externithoracis conditiones de naum ad decumbeodi *

tioncmo

97쪽

363. Ne iratio aegrorum summa cum adten tione e Xaminanda est nam liquet de nobilitate hujus functionis, quae tum vario modo laeditur varia quoque momentosissima signa ad morbos cognoscendos largitur. 364. Quintino , dum respirationis phenomena magis conspicua sunt, quam illa functionis cordis orieriarum hinc etiam vix non securiora signa ex respiratione, quam expulsu saepe petuntur. Ipsa circulationis velocitas, ubi pulsum numerare non licet, ex respirationis frequentia desumitur; quoniam Omni sere sexto arteriae pulsu inspiratio fieri debet. Universim autem in insantibus, o pulsus fallaciam respirationis exacta consideratio maximi momenti est.

M. Neven, Probi semiot utrum certiora sunt quae a pulsum quam quae a respiratione desumuntur signa Prag. 76O.

365. In exploranda respiratione omnium primo consideramus aegrum per plures inspirationes exspirationes, quin eum ad prosundiorem respirationem persuadeamus. Tali modo optime illa respiratio observatur, quod morbo respondet. Deinde vero profundiorem spiritum trahi jubemus aliquoties , atque iterum observamus illa Phenomen , quae sub inspiratione summe profunda com Parent.

366. Quo ad rhythmum imprimis distinguere

oportet respirationem oequalem inaequalem , im Pari intervallo peractam morbos turdam, aut na-

98쪽

turali roquentiorem, citatam citati=imare etiam quandoque usui non re ondentem denique intemmittentem, aut penitus scientem apnaea . Ib7. Quo ad extensionern mobilitatem horacis respiratio vel erit magna , vel contra arva, profunda Sesublimis. 368, Quoad molestias anxia, di noica, vel laboriosa orthopnoici sub erecto corporis sita scapulis elatis instituta vel demum , focativi nonnunquam ut licat intercisa. Dolorifica varie, o obpressi υa, OX unctoria fixe, Vage , continuo , Periodice , dolore externo vel interno , proinde ad pressionem externi thoracis aucto, vel non aucto.

369. Quoad sonum sub inspiratione vel exspiratione perceptum , respiratio observabitur anhelosa il a seu inhmaticu, aut busiri luctu a , aut denique siertor a. Iro. Quo ad sensum aeris sub exspiratione emassi erit calida , aut frigida, aut fetida exspira-

lim 3 i. Demum valde essentialis' summe ob servabilis uatur disserentia inter illam respirationem, quae solo thorace dilatato atque musculis abdο-ntinalibus sere immotis peragitur, atque inter illam, quae viceversa immoto sere horace Ec immobili, solo quasi ab domine absolvitur. Prior thoracica VOC3tur, Atque mala plerumque abdominalia denotatu abdominalis Polierior audit, atque horacis graviores morbos prae aliis de sic nat.

99쪽

I. Neque negligenda est observatio illius

respirationis, quae obliqua dicitur, quia X Uno latere major thoracis dilatatio animad Uertitur, quam ex altero ; ergo etiam unum latus alter magis morbosum designat. Ad Sohamδorg, Diss de respiratione laesa. Ei f. 4603. A Burohard. Diss. Me respiratione integra lasa. Alt. 4667. I. Adams . Diis. de suspensa respiratione. Edinb. 1796. B. R. Eaδrri Diss su la respiration. Par. n. VI.

373. Sub inspiratione aegri prosundiori tentata. aut etiam ex examine aegri elucebit, virlim is tussi vexetur; id est, utrum invite, violenter et cum sono exspiret, e stimulo quodam convellente irri

tatus.

374. Pro uti stimulus iste regione ab aegris

non raro adsignata vel in larynge Persentietur vel in thorace vel in Ventriculo aut reliquo abdo mine, diaphragma in consensum ciens convellens sic tussis etiam erit veniarynge vel frachealis, Dulmonalis, thoracica vel etiam somachica abdominatis. 375 Deinde quoad intensionem tussis In vario gradu adparet vel enim levissima tussicula solummodo erita vel vehementior, vel in summo gradu justi, cativa, aut convulsiva, cum pastica organorum circumstrictione bomitu saepe subse--

luente.

100쪽

3 6. Indolens quoque penitus aliqua tussis

observatur, alia contra dolens ingrata varia sensatione in thorace aut abdomine, ardore , unctione , de dolatione stipata. 3 7 Denique iustis etiam vel lac est, ubi omni conatu nulla Puta Prodeunt vel humida quam sputa exscreata comitantur. D. Ver re, de tussium varietate Duisb. 783.

c. Singultu S.

3 8 A convulso e sophago laesa respiratio singultum facit, de quo, utpote sempto mate quandoque summe molestantes debilitante, aeger in ceristis morbis interrogandus erit. Quandoque autem sponte, dum in praesentia medici accidit, agnoscitur Gr. T H. Brunim, Ingultu morbus symptoma, signum Traj. 1758.

d. Interni ho cis conditis.

379. De nonnullis in thorace interno sensationabus aegri sedulo examinandi sunt , praesertim ubi topicorum malorum suspicio adest. Pondus 4ra-Duas persensa, ardor fixus, Iuctuatis , Oris aLPitatio, anxietas c. Varia Pr cognoscendo morbo sena exhibent. 3So. Imo in morbis thoracis tinnunquam adlineliu explorandam cavi thoracis conditicinem, ἰnu securius de interna constitutione cavi hujus v. l