장음표시 사용
131쪽
Detraxi in morbis cognoscendis determinandis.
74. ollectis per aegri examen momentis sti-pradictis, medicus ad morbi cognitionem, determinationem adscendit. 475. Examinabantur imprimis proclivitates
aegri in certos m6rbos. Huc conferebant cognitio sexus, aetatis, temperamenti, habitus corporis, Vitae generis , opificii, morborum Variorum Praegressorum &c. Exinde saepe notitia impossibilitatis aut improbabilitatis certorum quorumdam morborum praesentiae, aut, quandoque suspicio exoritur de morbi praesentis natura. mo causae non nulla occasionales ex ipso dispositionis hujus examine saepe patefiunt. 476. Deinde vero causae excitantes ipsin, o nocentes Potentiae, quae morbum praesentem generarunt, omnibus vestigiis indagabantur. Computabantur simul illa, quae aegrum circumdant morbum , si non reapse Producunt , saltem Vario
132쪽
a tant; praecipue dioetae in victu aere con Hi tiὐ-nes Ex hisce jam , quorum effectus morbus est, elarior de natura illius idea adquiritur. suspicio de morbo priui habita vel confirmatur vel cim minuitur vel deletur indolesque morbi vel ierio vel saltem probabiliter patescit Alque ubi causae omnes silent, consideratio vir santium in cetcros homines morborum vel indolem coet noscendi mali definit, vel varias ejus ab epi dimico genio , cujus imperio obedit, modificationes nucleat. 477 Serius exaudiebatur historix prost sentis morbi lanam ne si ica, initium morbi, Phenomena exordii, decursus, una cum thera pia hucusque adhibita , juvante vel nocente. Pernoscitur inde, in quonam stadio ct in quanam aetate morbus versetur aut quaenam Iadia quandoque uti v. g. in variolis percurrenda adhuc sint Pernoscitur quoque modus, Velocita , decursus, vires aegri morisbo serendo pares aut impares saepe dijudicari possunt Imo rescitur saepe, ad quam nam classem
morborum praesens referendus Ito acutorum sive chronicorum, sincerorum sive anomalorum c.
4 8. Sed non semper elapsa feliciter deteguntur ult saepius causodi omni industria cindagatae, atque Praegressa Phenomena ex Plorata aut conjecturalem tantum, aut nullam enitus morbi cogis
nitionem largiuntur Propterea demum, colliguntur signa proprie di agnostica. Examinantur symp-
tomata capitis, thorocis, abdomicis atque raris tuum functionum scilicet omnium conditi exploram di in lasantur . qualitates corporis externi
133쪽
- I 29 superficie , atque excretionum rationes variae. Gignitur iam vel recens de morbi indole idea dum ab effectibus bini tomatibus cauto ratiocinio ad
causas latentes Penetramus aut prior de morbo capta id ea confirmatur, dum effectus causis Xant. latis correspondent.
479. Tot igitur 'anta momenta simul sumta et computata requiruntur, ad morbi cognitionem severe eruendam. Neque mirandum, si medici juniores vertiginosi fiant sub tot phenomenorum conis sideratione. Nec etiam mirandum CXPerto quo isque medicos quandoque in arduo hoc negotio halis lucinari ubi scilicet causarum mptomatumque morbi vel intricatio , vel fallacia. 48o. Jam ergo leges quaedam . quae hisce ex multiplicibus sontibus adcuratiorem morbi cognitionem haurire docent, fusus exponendae erunt. 48ti Et quum non semper sufficiat morbum solummodo nosse , sed persaepe etiam requiratur, ut medicus medico ideam de morbo habitam communicare, Proinde morbum quemvis nomine apto exprimere sciat hinc Primo de morbi cognitione seu diagnos, dein de morbi determinatione seu δε- nominatione agendum erit.
8a. Cognitio morbi praesentis diagnos vo--tur . Quae si nomine apto notatur exprimitur,
134쪽
a medicis agnoto ct in morborum systernatibus comprehenso, definitio morbi , determinatio aut denominatio dicitur. 483. Stricto in sensu diagno lis est ipsa nos logia specialis totius morbi in aegro Praesentis. Dummodo enim fieri posset, in cujusvis morbi consideratione non esset prius adquie Scendum, donec omnia Phenomena occurrentia e capta ejus id caeruantur explicentur. Sed hoc in plurimis morbi difficillimum, quousque firmiora medicorum dogmatum fundamenta praecipue Lysiologica)polita non fuerint. Hinc Plura morborum pheis nomen Potita consideramus, quam explicamus; conienti, si ita saltem morbum cognoscimus, ut nexum Praeci Puorum Phenomenorum morbosorum cum ait fis suis in tantum Perspiciamus, in quanium pro apte dirigenda medela hoc requiritur. 4s . Ad quatuor momenta in moibi cujusvis diagno si quammaxime adtendendum est scilicet . ad naturam, a. ad formam, . ad Wadium, . . ad magnitudinem ejuS.
485. Natura morbi indoles proprie consiliitti illis attributis, quae pro diversitate disserentia sua, diversa quoque auxilia, id est diversam
therapiam deposcunt. 486. Permulti quidem observantur morbi quoad formam longe autem Pauciores quoad genium huncce Natura enim morborum eos in classes,
135쪽
dem morbo characteres,' generaliores comprehendit forma autem morborum non nisi varietates eorum determinat, varia hiliores characteres CX-hibet, aut ad summum speciem morbi definit. 487. Diagno sis natura morbi ex omnibus illis momentis desumitur, quae in examine aegri adsignata fuerunt; videlicet ex roclivitates dispositione aegri ex Causis Orbi, aut ex genio mors otiatriROPulari, at lite ex morbi decurrendi mouo eae symptomatibus , ceu effectibus causarum. Haec autem Omnia momenta insimul computanda sunt anam singula non sufficiunt.
Diagno sis naturae morbi e proelia vitate aegri.
488. Ex unica proclivitate O di ostione
aegri in certos morbos nunquam secura diagnosis formari potest. Sextralibus enim morbis exceptisι omnis homo in omnem sere morbum dispositus esse potest. amo de variolatis variolantibus , de seniculis dentientibus, de infantibus haemorrhoidariis ct c. exempla a1n fuerunt. Et universim dispositio unicum tantum Pro morbo momentum sistit, internum scilicet, quod nunquam morbum ponit,
nisi externum momentum, causa nempe excitans insimul concuri it Dantur vero Potentio nocentes absolutiae, quae sub dispositione qualicumque sertum eundemque morbum Progenerant.
136쪽
480. Meroe ergo probabilitates, nunquam ceristitudines ex unicis dispositionibus morbos erui possunt Et conjecturalis in genere illa diagnos sest, quae ex hominum in certos morbos proclivitatibus, dispositionibus aut indispositionibus uniee desumitur nisi ceteris diagnosticia circumstantiis
'o Atlamen in stagulis casibus quandoque non infida est. Potentio enim quaedam relative tantum nocent, certis tantum dispositionibus insensae; atque sub aliis iterum dispositionibus morbum minini producunt. Hinc dispositi O, quae causarum vires varie omnino dirigit, extollit, imminuit, enervat, non tantum respicienda , sed etiam cum nolis causarum viribus probe computanda erit. 49 i. Distinguatur tamen a dispositione morbos ille status corporis, quem neoterici O Ortunitatem vocant , ubi homo sanitate Persecta privatus, morbi tamen limites nondum ingressus est. Hicce enim status jam initium morbi est, aut prodromus.
Diagnos naturae morbi CX Causis.
492. Diagnos ex causae morborum desumta. omnium est securissima nam optime ducit ad notitiam naturae indolis effectuum, qui morbum constituunt.
493. Et quidem lacillima ct securissima diag nos ibi est , ubi causa unica Praegressa est vehemens manifessa.
137쪽
494. Saepe autem vehementes manifestse
causae morbo non antecedunt; sed syndrome causarum plurium ct minus violentarum eum rogenerat; quarum collectio diagnosin minus facilitat, quum raro ad consimiles effectus progignendos conspirent, ac obposito modo agentium praevalentes potestates non facile determinentur. 493. Imo in aliis casibus causae penitus ignorantur, nec facile conjectantur. Aut etiam ex primariis causis, utut cognitis, effectus oriuntur, qui secundario denuo causae evadunt, non feliciter saepe cognoscendae.
496. Ipsius demum unicae causae e mani. festae, in diverse disposita subjecta, diversi fere ectus esse possunt. 497. Atque hisce sub circumstantiis, Waliis
pluribus, natura morbi etiam ex causis praegressis non ut saepe desumitiar, incerta aut anceps di- agnos exoritur. Alii igitur praeterea diagnoseos fontes quaerendi sunt in ipsis praecipue Jmptomatibns morbi. 498. Semper autem, ubi causae morbi frustra quaeruntur, oculus dirigendus est ad illas morborum universales causas, quae in populos saeviunt epidemico aut coutuisse, atque naturam morbo inrum Persaepe aperiunt.
Diagnosis maturae morbi ex inp-tomatibus.
409 Diagnosis ex symptomatibus, praecipue ingularibus, non semper secura est vera, nec
138쪽
- leo tuta , ac illa ex causis desumta. T dem enim θmptomata in diversaeis obpositae naturae morbis comparere saepe possunt. 5no. Nam horum nonnulla sunt adeo commu-ma, ut omni sere morbo, absque exceptione adhaereant. Sic norexi , lassitudo, somnus turba. us c. sunt adeo vulgaria morbosa Phenomena, Ut vix non cuivis morbo se ad socient. sor. Imo quaedam leviorum functionum eis plusculo lisiones nec morbum semper praesentem , sed turbatam potius sanitatem in genere denotant, in ipsa opportunitate, intermedia inter morbum valetudinem conditione aeque observantur, ac in gravi Traiis morbis.
5o et Alia iterum sint fus alterna, principalium
non nisi symptomatum sumptomata, a diversa cor Poris A ritu mor nota dispositione Diplurimum Pendentia. Neque haecce prioribus magis conserunt ad naturam morbi certe eruendam.
soti Idem valet de sumpto matibus mere con-
feni olibus, in diversis hominibus sub eodem morbo saepe variis. 5o . Denique etiam nonnulla symptomata penitus accidentalia sunt, ex ipsa natura morbi minime fluunt, adesse vel abesse possunt, quin species morbi ideo mutetur proinde etiam naturam indolem morbi in me indicanti Veniunt exscausis lateralibus, morbo extrinsecis in ipso decursu ut plurimum adsociata parasitica, Figens. mena. x hisce, utpote infidelibus, forma qui dem morbi, complicatio c. nunquam autem vera
139쪽
tomatum horum, simul sumptorum conspectus aeque parum docet in diagnos instituenda , ac singulorum conditio. 505. Si quae certior naturae morbi diagno sis exbmptomatibus eruenda venit, tunc ex illis omnino desumenda erit, quae essentialia bathognomica sunt, in dato morbo semper adsunt ex natura morbi immediate fluunt, proinde ad naturam ejus insallibiliter reducunt. Sed haec rara sunt, aut non dantur in omni morbo, aut saltem non sufficienter cognita. Neque unicum tale pro essentiali characistere sufficit; sed requiritur electus plurium eminentiorum signorum; quae qui noverit exquirere, dia-
gnosin fere jam fecit. 5o6. Praecipue autem ad ea debite exquirenda, debit eque pro diagno si ordinanda, definitiones morborum in Palliologia speciali ad fgnatas optime
callere oportet. 5o . Utu summe arduum negotium sit, asymptomatibus ad naturam morbi adscendere, unis quam tamen eorum considerationem vilipendere, praecipue summarium omnium simul amplexum ne,
gligere decet. 5o8. Nam mpQmata morbi sunt partes,
quae omnes simul sumtae totum, scilicet morbum constituunt. Sunt essectus, a quorum contem Platione casto ratiocinio ad causas concludere licet. Sunt phenomena denique, quorum empirica consideratio analogico argumento ad similium dissimi.
140쪽
- I36 IIum qiae morborum cognitionem, proinde ad aliqualem diagnos ducit. so'. Necesse autem insimul erit semper, deis
cursis modum in omni morbo probe considerarerii est, non tantum praesentia symptomata perpendere, sed Qeorum successionem , successionis suo
velociam, eorum ordinem, neXum ii, crementum, decrementum c. cum praeteritis optime reputRre,
atque ii ipsa decurrendi ratione militudinem aut dissimilitudinem morborum denuo invenire.
Aio. Cum denique nec symptomatibus Orbos penitus ubique silere liceat, me penitu ea, simul considerata contemnere . neque etiam omnem fidem unice causis dare, quae, ubi manis est de non fuerint, conjectantum tantum, aut et salso adsumuntur; hinc ex ' comparationes symptomatum eum causis, causarum reciproca cum effectibus hisce computatione habita semper in s mul ad aegri dispositionem muti sanitato praegressam ratione, optime, quantiam fieri potest, ad praesentis mcrbinaturam concludetur; qua unice ad fontes indicationum ducit, ' videlicet is id , quod morbo ejus caiis contrarium est vel is in curabilitatis
sit. Ex omnibus mi es dictis autem elucet, diagnoseos valorem multiplicem esse posse. Illo