Nicolai Calliachii De ludis scenicis mimorum, & pantomimorum : syntagma posthumum, quod e tenebris erutum recensuit, ac praefatione

11쪽

tuus, cuncta tibi, vetit Genio tutelari, a cepta referebat, eclue confessionis tessera grato esse illi licuit, quamvis oe excussis maniabus nunc defuncti labores jure potiori tibi a Lferre , subque tuis auspiciis diem aspicere v fui : mutui, immo debui, sive amoris iueumdem lsi, sive virtutis, doctrinaeque em

u : quarum utraque bonarum omnium Oc

bos , certd meos in te raptos jugiter ad hem vas . Etenim ni bi ex Aratum , oe omnium sermone celebratum foret, uou minus lite- Tarice rei, quam Publios salutem, oe digniatatem tibi esse cinae , non sustinuissem tot c

ris , stolicitudinibus, oe negotiis circum siessum , dies, noctesque pro communi felicitate

excubantem boc adire munusicuis. Cujus et Gro in sinum cupidius, quam tu tuum cou giunt Mufe, cMm nusquam amicius ex Apiantur , nullibi praesidium firmius iuveniant Θίtaque laborant, & contendunt omnibus viribus , ut gratas se praebeant, oe decantent tua in Rem ublicam merita. Praedicare baud unquam cessabunt summam tuam prudentiam

in administanda Republica; mirifcam solemtiam , oe celeritatem tu capiundis con illis, oe rebus impeditissimis sagaciter explicandis; gutarem fidem , oe invictam vigilantiam pro sipiciendi patriae : ut tamquam in Decular tu pro commodis , oe utilitatibus ejus unde-

12쪽

quaque, oe indefinienter circumspicias Noe

tantum rectὸ agendo temetinum Patriae im

pendis sed, qaod summum laudis est , ω

recto scribendo praeclara ejus gesta memoris tradens, aeternitati commendas r delata tibi Senatus c0nbusto perar a bic provincia ,

qua belli, oe pacis dissita negotia , Priuriapum foedera , bostium conamina, Reipublicae victorias , ct trium os veritatis simplicitate , facundiae lumine posteritati no i ei

da proponas, . repraesentes . Quo muuere adeo feliciter fungeris , ut crem ars summa sit, ingenium tameu stupra artem erant. Hiasce permotus , ae sust ustus novum boc opus veluti prolem orbatam parente , ideoque psbumam nunc primum in lucem editum

tu e benevolentiae obstetricis vices Dbitura commendo , tibique tamquum propitiis numinni servandum voveo , ne livscentium oculorum faticino contabestat, uerae iniquo Ceusorum criterio sive vadimonio jura bua ye dat . Causias babes , Sapientiis e Maec nas, o ubecrati seperis , ρμγ cum me simul etiam tibi dico. Felici Vere natum utrum- qu dixerim, si quandoque illud in manum, oe me in excetj animi tui partem aliquam

admiseris. Post illa, qux inconcussam helia

baec summa . Vale.

13쪽

PRAEFATIO.

Si qR0d unquam saeculum benigniori

Caelorum aspectu ad artium , re doctrinarum accessiones faustum , & ω-lix extiterit, hoc nostrum esse , COH- stanter defendimus, re jure merito glori mur . Tanta quippe eminuit doctissimorum virorum ubertas , qui saecundi ingenii bo. nitate , quasi divino quodam afflatu concitati in omni doctrinae, ει eruditionis genere , eo elaborarunt studio, & contentione ; ut quae prius impervia, & salebrosa , ea nunc velut sentibus amotis, obvia , re facilia reddita , recentium cuique priorum laudem in se derivandi ansam praebeant is jam omnium scientiarum pomςria eo usque sunt prolata , ut ea ulteritis proferre improbus sit labor , ne dicam religio . Analyseos speciosioris , re infinitorum penetralia reserata vix initiati magno ausu possunt adire . Tribuniciam , & censoriam potestatem adepta Critice, ad scita , re leges suas sine ulteriori provocatione cuncta advocat.

Quid plura Z Uberrimam philologiae segetem plures in manipulos discerptam jure temporis, quam multi Authores sibi arrogant: ut ne spicilegium quidem absque ma-

14쪽

gno impendio faciendum posteris reliquisse

videantur. Et heu quot eruditorum ingenia otio, velut rubisine, hebetantur, quia falcem suam in messem alienam mittere vel tumidi dedignantur, vel nimis timidi absterrentur: dc cum non ulla jugera tantum, verum etiam neque aliquas in literaria provincia glebas sine possessoris titulo credant inveniri, aliena vivere quadra malunt, quam de alieno fundo censum profiteri. Quot igi-rur viri praeclara litterarum lumina , Iuce narum ad instar sepulchralium, mortuorum monumenta lustrare fatis 1uperque ducunt, etiam si oleum, ει operam perdant in eorum paSinis indesinenter evolvendis , dum nihil sibi ipsis detegendum superesse putant , nihil sua lima poliendum ad augmentum rei literariae, & amplitudinem sui nominis. Sedo seri studiorum; quasi jam omnia essent eXcussa, Omnia aspera complanata, & de puteo tota Veritas emersa, nec amplius artes , re scientiae larvatae appareant, nec fucum pusillioribus faciant ingenii S. Huic desperationi, vel desidiae non haesit Auctor noster , nullamque remoram offendit , quin ad nostri saeculi felicitatem tuendam juxta, & augendam per omnia Μω1arum, & Apollinis regna Vagaretur, quaerens Spartam primo sibi exornandam rudera omnia antiquitatis rimaretur , an sal,

15쪽

tem ex illis aliquod monumentum nomini suo construere possiet, materiam superante forma, quam totam ingenio suo imputet . Post multos exantlatos laboreS, Voti tandem compos factus est, praesentisque Operis novitate inventoris fama immortalitati est consecranda . Μulti etenim Scriptores Μimorum, & Pantomimorum sola vocabula , re nominum etymologias innuere satis duxerunt : alii de artificio ipsius saltationis, vel de fabula quadam ab illis d

saltata , sed velut ex tripode , Oracula Pronunciarunt: alii tandem certamina illorum,& populi in eos studia . Verum ex Parergo

pauca, & primis labiis delibarunt. Nemo

totam hanc provinciam suscipere est auius, nec totam eXhaurire materiam, sive dissicultate omis absterritus, sive conseientia virium sibi male fidens . id coque ex vasto

antiquitatis naufragio sarcina haec C primi occupantis futura possessio 2 soli Calliachio propitio sidere obvenit , qui eam sibi ad-1ciscere non dubitavit , tueri quoque ce tus , & potenS.

Sed priusquam hujus syntagmatis syno-psin quandam facere incipiamus , Auctoris ipsius praenotionem aliquam Praemittere erit operae pretium, cujus vitam licet Carolus Patinus in suo Patavino Lyceo aP-

posite descripserit, non potuit tamen usque ad interitum ejus eam deducere , α

simul

16쪽

simul ostendere, magnum exemplum non invenire, nisi malam fortunam. Natus est Nicolaus Calliachius Cretae a uno salutis 16 s. ex parentum honestissima familia, sed imagine sua facturus illustriorem, Patriam suam vastantibus immanissimis Barbaris : sed hoc infortunium hac mercede placuit , ut nempe amissis fortunae bonis Pauper , vel pauperi similis philosophiae vacare posset. Ad ingenii sui cultum Promovendum adhuc impubis Romam migravit, ct in Gregoriano Collegio aetati S sua: acerbitatem praecocis ingenii praestantia, & judicii maturitate pensans, graecarum, re latinarum literarum possessione ornatUS, ΠΟ-Vem annorum curriculo philosophiae , &theologiae stadia seliciter emensus, in uir

que scientia lauream adeptus est . Percrebuit hujus juvenis fama in hac quoque Venetorum urbe , solusque Visus est capax Arachi lycei Patavini ΜOderatoribus graecae juventutis instituendae in Seminario jam pro Xime erigendo aere Thomae Flanginii Cy prii ; Romaque Venetias evocatuS est , ut disciplinis , re moribus ad Romani Seminarii exemplar Venetum illud dirigeret. Quo munere suscepto , tam provide existimationi suae consuluid ut omnium confessione spem de se conceptam non adimpleverit tantum, sed superaverit. Graecas, relatinas litteras, atque philosophiae praece,

17쪽

pta ad Aristotelis mentem per undecim annos exposuit, tanto ingenii acumine , re intellectus capacitate, ut tanti fama doctoris fluminis ad instar perennis ex claustris privatae illius Academiae efflueret, laXi Orique alveo aptanda judicaretur. Igitur cum

fato cessisset Ioannes Baptista Negronius e Corsica oriundus , qui posterioris Analyseos

Aristotelicos textus in sede primaria commentariis enucleabat , excellentissimorum Moderatorum commendatione, sumimo Senatus consensu in ejus locum suffectus est Znno 1678. Suscepit hanc provinciam Calliachius , totisque ingenii sui nervis contendit , ne sibi imparem , nec eXpectatione, licet maxima, minorem se ostenderet. Tanto eruditionis, & facundiae papavere , re sesamo dialecticae austeritatem condivit,

ut omnium aureS ad delectationem, animOS ad sui admirationem alliceret. Interea Vero mortuo comite Petro FranZano , SenatuSconsulto in ejus exedram philosophiae extraordinariae primam est subrogatus anno 1681. , in qua sapientiae, & doctrinae suae thesauris effusis, totam sibi mercatus est gloriam . Tanta quippe ingenii solertia Aristotelicorum oraculorum arcana protulit , re mentem Auctoris assequutus est , ut Vel naturae μυπαγωγὰς, Vel Stagyrite genius judicaretur . Post plures Missus in hoc Circo

philosophico gloriose peractos , eloquently

18쪽

ri valetudine usus fuisset, majora certe in genii, & doctrinae monumenta reliquisset,

praeter illa, quae jam penes me asservantur Illius α γρα φα diem suum expectantia , ut in lucem prodeant ad majores eruditorum delicias . Impraesentiarum verti expectationis damnum hoc Syntagina penset, eX quo, ut ex ungue Leo , satis superque patescat, qualis quantusque vir ille fuerit. Ab ovo primordia sumit praesentis tractatus , & primum de Ludis SceniciS agit, cum & Ludi Μimorum, & Pantomimorum SceniciS accenseantur. In primo capite illorum etymologiam a Scena derivasse demonstrat, Scenam vero 'fit. σκιας dictam

per E simplex scribi, licet ab antiquioribus

per AE scriberetur. Μulta significare assirmat , aliquando formam, ει speciem alicujus rei, non raro sigmentum, ut apud Auctores passim o sed proprie Tabernaculum, Tentorium, seu Domicilium aliquod temporarium eX frondibuS, culmiS , tabulis , pellibus, similique alia materia ad fa ciendam umbram , aut arcendas stluvias , ut Servius, & Placidus grammatici confirmant. Immo & Ovidius testatur, hujusmodi temporarium theatrum fuisse Romuli in Ludis, quibus raptum Sabinarum molitus

est. Postquam vero theatra aeternum statura construi cςperunt , Scenam appellatam

fuisse theatri frontem asserit, illam nempe

19쪽

partem ab uno ejus cornu ad alterum extensam, ludosque Scenicos dictos, qui in

hac Scena eXercebantur'.

In secundo capite Scenae duas partes describit: interiorem aulaeis , aut Sipariis tectam , ne apparatus spectantium oculis pateret ἰ eXteriorem apertam, & Proicenium vocatam, in qua Histriones agebant. Aulaei , atque Siparii Voces promiscue usurpatas, auctoritate Festi opinatur: licet aliqui existiment aulaeum in Scenis Tragicis , Si Parium in Comicis dictum: cumque fabula quaevis in quinque actus divideretur , sub finem singulorum Siparium obduci, atque reduci sub novi actus initium. His aulaeis, aut Sipariis reductis, Scenae interiorem fommam patefactam in tres partes divisam ostendit: mediam, dexteram , & sinistram: re cum Scena alia esset TraSica , alia Comica , alia Satyrica , tres illas partes diversas quoque fuisse pro fabularum diversitate. In partibus istis tres etiam fuisse januas docet: mediam , a qua Protagonistae exibant: dexteram , a qua Actores secundarum partium: sinistram, a qua Tritagonistae: mediam vero alias adjunctas habuisse, quibus affixae essent Μachinae ωοι

dictae, quia pro re, ac tempore Verterentur . Advertit denuo , a Servio duo Scenarum genera poni , versatilium, & ducti

lium: Primas verti subit6 machinis quibusc

20쪽

dam , & aliam picturae faciem ostendere . Secundas tractis tabulatis hac atque illac speciem interiorem .Picturae nudare . Ad eX-teriorem vero Scenae partem spectare primo Proscentum , docet ; in quo Comici cum soccis; Tragici cum cothurnis; Actores alii planis pedibus agerent: non vero in toto Proscenio, sed in iuggestu quodam, quod in medio Proscenti excitabatur , Sappellabatur Pulpitum , a Graeci S g.oγειφη , a Polluce θυμελη, quia ara posita erat, in qua Sacrificia dividerentur. Ρlanum hujus Pulpiti fuisse altius Orchestrae plano , demonstrat, altitudine pedum quinque apud

Romanos ἰ ut Senatores ex Orchestra commode spectare possent: fuisseque amplius inulto in Romanis theatris , quam Grae-gis ; quia Girici chorum , α Saltatores in medio plano constituebant, quod τοῦ ορχωσθου orchestram appellarunt , quam Romani cum Senatoribus destinassent, in Pulpito omnia agebant. Post Orchestram fuisse Conistram , infimum nempe Theatri solum , Cavea , α Area appellatum , c0ncludit. In tertio c pite de Scenarum mutatione quaestionem tractat, an scilicet Poetae VetereS pro rerum diversitate repraesentanda illas mutarent, ut nunc temporis fieri consuevit . Et primo mutationes fuisse , fu, deri videtur auctoritate Servii Maronianos