Principia systematis chirurgiae hodiernae in usum publicum et privatum adornata

671쪽

Concretiones.

duciere possimi variae causae: inflammatio, chronica praecipue, praegressa , suppurationes largae, cicatrices , pressio diuturna, quieti iuncta. Aheri: saepissime potest malum tempestiua moibi primarii the rapia seduloque partis adfectae motu . Morbus autem praesens aufertur aut saltem militiitur remediis, quae rigiditati partium in uniuersum obstare (I. CXXI. notauimus, unctio*e et perfricatione oleos a blanda, fotu aquoso, mucilaginoso, tepido ; balneo tepido, balneo vaporis, immissione partis adsectae in animalia nuper mactata, frequenti atque assiduae

membri attractione et motitatione, quorum Iet mediorum usus diu continuandu S est. iMVI. Digiti quoque manus et pedi S, epidormide orbati, instam mali, suppurantes, sub diuturano contactu atque neglectis cautelis, sparsim firmi ter inter se coalescunt, qui status scalpelli usum poscit, quo partes concretae ad debitam longitudinem separentur; nova vero concretio inuolutis singulis digitis, praepeditur.

. MVII. Anchylosis est articulationis mobilis admotum praestandum inhabilitas , a morbo vel ipsius ossis, vel cartilaginum glandularum, synouiae ligamentorum aliarumve parti Um vicinarum exorta. Di-

672쪽

a) Dera ab ipsius ossis morbo grauiore, fractura ipsius articuli, exostosi, carie laesa, simul ossium crusta cartilaginea articulari inducitur, unde fibrae osseae vel materiae calli (I. MCCXXIX.) in articulo propullulant et verum coalitum e Sciunt, nulla demum arte soluendum, saepissime autem nullus adest tumor. Hanc speciem persecta articuli immobilitas semper comitatur. b) Duria vel symptomatica anchylosis haud cum ossium concretione iuncta est, nec motum plane abolitum praesupponit, sed paruum solum, dissicilem, saepissime dolori mcum. Hanc speciem, cum tumore externo saepissime iunctam, inductitit plurimi iuncturarum morbi, vel ipsius articulationis figuram aut lubricitatem, vel ligamentorum articularium flexilitatem diuersi modo laedentes; fracturae, luxationes, diastasses,distorsiones, contusiones; tumores varii osset, glandulosi, fungosi, excrescentiale S, an eurismatici, hydropici, cystici, meta-

MVIII. Anchylosis Dera, postquam persecte ossa

coaluerint, merito habetur immedicabilis, nulla enim medicina, hucu Sque cognita, ad callum iam formatum iterum dissoluendum ac emolliendum valet; auerti vero potest malum tempestiua therapia morbi primarii assiduoque atque cauto articuli motu.

673쪽

MIX. Ther in anchyli eos stiriae morbi primarii(MVII: b.) medelae praecipue innititur, quam sub

aliorum morborum pertractatione fusius expiauimus. Ligamentorum rigiditati ad methodum relaxantem. indicatam (I. CXVI.) occurritur. Perfricatipnes praecipue frequentes articuli factas oleo animali recenti, per integram horam bis vel ter quotidie continuatas atque ad totum tractum musculorUmmouentium protractas, mire flexilitatem ligamentorum restituere, ipsi pluries comperimus, et eo certIUS quidem, si variae membri motitationes et tractiones frictionibus iunguntur. Vbi vero resolutione opus est, ea conducunt, quae sub fungi articularis chi-xurgia (XLIX.) indicauimus. Inspissatae onouiae balnea vaporosa, seponacea, stillicidia cum prudenti, lenissimo atque repetito motu S tentamine conrveniunt.

674쪽

Occurrunt autem

a) vel in pluribus humani corporis partibvissimul, ut in rhachitide; B vel in singulis partibus, uti in maculis et

curuaturis; quae iam veniunt exponendae

MXI. Rhachitis est morbus compositus, in senti, hus maxime familiaris, a solidorum laxitate, muricosa humorum labe, acrimonia ut plurimum acida auricta, prognatus ; compagem osseam maxime adficiens variasque distbrmitates inducens. MXII. Morbus inprimis aetatem infantilem amat et cum dentitione insignem adfinitatem habere videtur, Vnde, si dentitio valde retardatur, vel si den

675쪽

D formitates. tes prodeuntes fuerint stavi, fusci, nigne ante S, mobiles, facile elabentes, futuram rhachitidem sermFrsire licet. Rhachitis raro ante nonum aetatis mentem, ix umquam triennio praeterlapso, infante S corripit, saepissime autem inter tertium et sextum aetati S annum evanescit, rarius ad pubertatis annos excurrit aut saltem tunc ossibus minus infesta, aliam speciem induit, vix vero umquam ad sene tutem usque pro

trahitur. - -

MXIII. Signa morbi charam, istica in toto cor, fore sunt variae ossium adsectiones, a praeternaturali eorum mollitie derivandae, indeque orta varia defiguratio, incuruatio, ex*rescentiae, tubeiositarites, elongationes , prout a) aut vis musculorum,

h) aut impetus sanguinis,

e) aut corporis pondus egerint, Carnes marcent et Daccent, cutis, excepta abdo minis et capitis , laxata est et rugosa, vires corporis lumborum potissimum languent, unde segnities admotum. Viget interim adpetitus, quin imo voracitas adest non explenda nec 'ficua. Nunc, si cerebrum haud a morbo adficiatur, ingenium praecox et exquisita sensuum omnium facultas obseruatur; nunc, cerebro simul adfecto aegroti hebetes sunt, supidi, somnolenti, Procliues in conuulsione S.

676쪽

Deformit trahMXIV, Senasserialia, in varii. hi di varia, obseruiesu J X' pom par. 3 Cromtim iii maiu; volumen incres cere vidri tenuistimis capillis tectu ni

caput frequenter sudore persunditur, siparim circa futurarum margines nodi ex-φ escunt.b) doneat pallida et inflata plenitudinem adlectat, frons sit protuberans et veluti an uinio , temporibus: introrsum pressis.

i ta NerVt fiucti, ni essetant, excidunt. nouis difficulter subcrescentibus Q Oollam te e madit, longum Eaepe et Zm-Plis venis iugularibus instar

e tot in media parte aut ad

atera Protuberat, corae autem in tropressae male curvatae, latae, circa nexum cum parte cartilaginea tuberosae et nodosiae sunt:

abdomen an tumescit absque fluctuatione. f) Spina dorsi variis in locis et vario modo curvata deprehenditur diis is a debita forma

aberrat, ita ut nunc apertura superior amplietur, inferiore coarctata, nunc contra- Dum accidat.

677쪽

Deformitates.

g) Saviculae, versu et sternum praesertim, in

stantur et intorquentur; humerus , vina et radius versus interiora flectuntur; manus et pedis digitorum ossa crast a et tub Crosa, ad- p arent. M Collam femoris transuersialem directionem consequitur, genua ad se inuicem accedunt, libiae fibul eque extrorsum CurUantUr. i) Omnium denique articulorum intumescentia, maxime iuxta carpos, adest, media ossium parte interdum adeo emollita, ut ceream stexilitatem monstrent. Omnia haec a compagis osseae flexilitate mollitieque praeternaturali, ac diversa, vel virium musculatium, vel impetus sanguinis, vel ponderis corporis actione haud dissiculter explicantur.

MXV. Neque desunt symptomata, viscerUm. labem simul indicantia: morbi frequenter conuulsivi, maxime sub leui motu febrili et ordiente dentitione;

hydrocephalus (IIX et signa hunc indicantia: adfectiones pectonis, respiratio dissicilis, dyspvo ea,

tussis, eiectio muci tenacissimi, albumini ovi similis, interdum sanguinolenti; aluus Varia, nonnulli S tenuis, mucosa, frequenS, aliis dura et vix acribus en ematibus sollicitanda. Accedit carnium musculosarum stacciditas, debilitas, consumtio,i(capite tamen et abdomine illaeso sceleticam quasi emaciationem inducens, vel fungos a conditio, unde est,

678쪽

Deformitates. cur quosdam hoc morbo assectos videamus obesos, alios atrophicos; gradiendi impotentia indeque orta veluti artuum in seriorum paralysis. Neque infrequenter rhachitici hae incrrhagiis, saepe pernic Osis, sunt obnoxii. MXVI. Omnia dicta symptomata in uniuersum Iente insurgunt ac insidiose mitia sunt, rebus scin sim in peiora ruentibus; multa quoque plane abesse possunt. Sub morbi incremento febris accedit lenta, vespertina, nocturna, qua aegri demum vel tabidi, vel conuulsiui, vel apoplectici, vel morbo infantili

epileptico moriuntur. MXUII. In codoti ribtis hominum rhachitide ex iunctorum 1equentia notantlir. otum corpus stac cidum et pendulum est, calorem diu retinet, nec facile rigescit. In arteriis sanguis est nullus, in Ve- nis dissolutus. Adeps consumptus vel in materiam glutinosam viscidam mutatus; musculi albescentes et tenues; omentum et me senterium tuberculis obsessium, vasa lactea extensa nudisque saepe oculis conspicua; ventriculus cum intestinis maximus et

distentus; succus gastrictas acidissimus cum alcati subito esseruescens; hepar magnum, albescens et

subflauescens; bilis aquosa, mucosa, excolor, aut , nulla; lien modo auctus modo compressus. Pulmones cum Pleura concreti, pallidi, complanati, sparsim tuberculis aut vomicis praediti, cor magnum, serum quandoque extrauasatum. En cephali venae sangui-

679쪽

Dmor nitates. 6 si

sanguine turgidae, serum extra uasa tum iuxta cerebrum et in sinu bus, cerebri ipsius substantia molli S, . oede malosa, dissuens. In ossibus cerea interdum flexilitas ac mollitiei, variae curuaturae, e Xtremo et Tum tumore S, angulorum et eminentiarum osse arum complanatio vel rotundatio; superficies costium ex- erna inaequalii, quasi incrustata, innumeris fora-inioulis, saniem rubetam fundentibus , notata; cq-Ior eorum cineritius, medulla fluidior et abundantior.

MXVIII. Morbus rhachiticus est

a) ver haereditari 3s, cum parentes rhachitici vix umquam prolem generent, ab hoc morbo immunem h) vel congentilis, quod, tamen rarissime, si umquam, accidit; e) vel eademius, quem demonstrat multitudo aegrorum morbique dominium constans in omnibus regionibus et locis humidis ;ilo vel denique acquisitis, a vario erroTe diae. tetico vel alio inductus. MXIX. Plincipium saachitidis ex concursu varia. tum rerum derivandum esse videtur. Etenima) humorum labes specifica, cum acrimonia acida, ossa emolliente et sanguinem soluenie coniuncta,

680쪽

D firmitates. 33 partium solidarum debilitas ac sitonia ge neralis, o peculiaris denique systematis resorbentis labes, simul ad inducendum hunc morbum faciunt; unde quoque allata morbi symptonini a facile explicantur. Nec acidi in liu moribus piae dominium, nec luem laruatam fractam pro morbi principio unice haberi posse, exinde liquet, quod vix umquam rhachitici remediis an tacidis vel mercurialibus solis sanentur. MXX. Causae seraei Noventer variae esse poss

m malum haereditaritim debetur parentibus debilibus, qui praematura eaque frequentii

venere, aut manta stupratione, aut morbochronico exhausti, olim aut nunc occulte

veneret, annis prouecti, vel aetatis valde imparis, saliuationem frequentius passi, ca- cochymici, molliter viventes, vel victu pauperrimo usi, infirmam atque in rhachiti. dem pronam procreasst smbolem.

b) malo acquissim ansam dant nutrices, similibus vitiis adfectae, lactis inopes, aetate provectae, grauidae, scrophulosae, cancro,sae, melancholicae, potui spirituoso vel alii regiminis vitio indulgentes. Porro diaeta tenellorum praua, cibus multus pulta-