장음표시 사용
401쪽
3so A. HIRTII COMMEN . paucis equitibus fugiens , Sex. Pompeio , qui Cordubae fuisset, rem gestam refert. Cognito hoc negotio , quos equites secum habuit, quod pecuniae secum, eis distribuit et oppidanis dixit, se de pace ad Caesarem proficisci ; et secunda vigilia ab oppido discessit. Cn. Pompeius autem cum equitibus paucis, nonnullisque peditibus, ad navale praesidium parte altera contendit Carteiam; quod oppidum abest a Corduba millia passuum CLXX. Quo cum ad octavum milliarium venisset; P. Calvismus, qui castris antea Pompeii praepositus esset, ejus verbis nuncium mittit; cum minus belle haberet, ut mitterent lecticam ,
qua in oppidum deferri posset. Litteris missis , Pompeius Carteiam defertur. Qui il-
Iarum partium fautores erant, conveniunt
in domum, quo erat delatus; qui arbitrati sunt clanculum venisse; ) ut ab eo, quae vellet , de bello requirerent. Cum frequentia convenisset, de lectica Pompeius eorum in fidem confugit.. XXXIII. Caesar , ex proelio Munda
munitione circumdata, Cordubam venit rqui ex caede eo refugerant, pontem occupaverunt. Cum eo esset Ventum, convitiari coeperunt, ns' ex proelio paucoS Superesse equo confugeremus ' Ita pugnare coeperunt de ponte. Caesar flumen transiecit,
402쪽
DE BELLO HIs PANIENSI. 3 9 et et Castra posuit. Scapula, totius seditionis familiae et libertinorum caput, eX proelio Cordubam cum venisset, familiam et libertos convocavit, pyram sibi eXstruxit, coenam afferri quam opimam imperavit , item optimis insternendum vestimentis: Pecuniam et argentum in praesentia familiae donavit. Ipse de tempore coenavit resinam et nardum identidem sibi infundit. In novissimo tempore servum jussit, et libertum , qui fuisset eius concubinus, alterum se jugulare, alterum pyram inceri
X X X I U. Oppidani autem , simul
Caesar castra Contra oppidum posuit, dis- Cordare coeperunt usque eo, ut clamor in Castra nostra perveniret fere, inter Cars
rianos et inter Pompeianos. Erant hic legiones , quae eX perfugis conscriptae ; Pa Em oppidanorum servi, qui erant a SeX. Pompeio manumissi, tunc in Caesaris adventum descendere coeperunt. Legio VLII oppidum defendere coepit: nam cum jam
repugnarent, turres ex parte et murum occuparunt. Denuo legatos ad Caesarem
mittunt, ut sibi legiones subsidio intromitteret. Hoc cum animadverterent homines fugitivi , oppidum incendere coeperunt e qui superati a nostris , sum interiecti hominum millia X X II ', Praeterquam eram
403쪽
39α Α. HIRTII COMMENT. murum qui perierunt. Ita Caesar oppido potitus. Dum hic detinetur , ex proelio
quos circummunitos superius demonstra-Vimus , eruptionem fecerunt ; et, bene multis intersectis, in oppidum sunt re dacti. XXXV. Caesar Hispalim cum Comtendisset , legati deprecatum Venerunt. Ita cum oppidum sese tueri dixisset , Caninium legatum eum praesidio intromittit ripse castra ad oppidum ponit. Erat bene magnum intra Pompeianarum partium praemdium, quod Caesaris praesidium receptum indignaretur, clam quemdam Philonem , illum , qui Pompeianarum partium fuisset defensor acerrimus. Is tota Lusitania notissimus erat. Hic clam praesidia in Lusitaniam proficiscitur: et Caecilium Nigrum, nomine Barbarum, ad Lenium convenit ἔqui bene magnam manum Lusitanorum haberet. Reversus, in Hispalim oppidum denuo noctu per murum recipitur e praesidium vigilesque jugulant , portas Prae cludunt, de integro pugnare coeperunt. XXXVI. Dum haec geruntur, legati Carteienses renunciarunt, quod Pompeium in potestatem haberent; . quod ante Caesari portas praeclusissent, illo beneficio suum maleficium existimabant se lucrifacere.
Lusitani Hispali pugnare nullo tem ν
404쪽
DE BELLO HIs PANIENSI.pore desistebant. Quod Caesar cum animadverteret ἔ si oppidum capere Contenderet , ut homines perditi incenderent, et moenia delerent, ita consilio habito noctu, patitur Lusitanos eruptionem facere: id quod consulto non existimabant fieri. Ita erumpendo, naves, quae ad Baetim flumen fuissent., incendunt. Nostri dum incendio detinentur; illi profugiunt, et ab equitibus conciduntur. Quo facto , oppido recuperato, Astam iter facere coepit: eriqua civitate legati ad deditionem venerunt ἔ Mundensesque , qui ex proelio in oppidum confugerant, cum diutius circumsiderentur , bene multi deditionem faciunt; et, cum essent in legionem distributi, con iurant inter se , ut, noctu signo dato , qua in oppido fuissent, eruptionem facerent 2 illi caedem in castris administrarent. Hac re cognita, insequenti nocte, vigilia ter
tia , tessera data , extra vallum omnes sunt concisi.
XXXVII. Carteienses, dum Caesar in itinere reliqua oppida oppugnat , PIOp
ter Pompeium dissentire coeperunt. Parserat, quae legatos ad Caesarem miserat; pars, qui Pompeianarum partium essent fautores. Seditione concitata, portas occupant: caedes sit magnae saucius Pompeius naVeS XXX
occupattongas, et profugit. Didius, qui Ga'
405쪽
3s A. HIRTII Co MMENTO dis clasεi praefuisset, ad quem simul nuncius allatus est, confestim sequi eoepit; partim peditatibus et equitatibus ad persequendum celeriter iter faciebat. Item Iudie, navigatione confecta , ConSequunturis
Qui imparati a Carteia prosecti sine aqua
fuissent, ad terram applicant. Dum aquan tur, Didius classe occurrit, naves incendit , nonnullas capit.
Profugit, et locum quemdam munitum natura occupat. Equites et cohortes, quae ad Persequendum missae essent, speculatoribus ante missis, certiores fiunt: diem et noctem iter faciunt. Pompeius humero et sinistro crure vehementer erat saucius. Huc accedebat, ut etiam talum intorsisset: quae res maxime impediebat. Ita lectica a turre qua esset allatus, in ea serebatur. L sitanus more militari, cum a Caesaris prae sidio fuisset conspectus, celeriter equitatu cohortibusque circumcluditur. Erat accessus loci difficultas: nam idcirco quod pro
Pter suos a nostro praesidio suisset cons- Pectus , celeriter munitum locum natura
quem ceperat sibi Pompeius, quamvis mZgna multitudine deducti homines ex superiore loco defendere possent, subeunt. In adventu nostri depelluntur telis ς quibus cedentibus , cupidius insequebantur adversa-
406쪽
DE BELLO HISPANIENSI. 3ssrii , et consestim tardabant ab accessu. Hoc
saepius facto , animadvertebatur nostro
magno id fieri periculo. Opere circummunire instituit pari autem et celeri festinatione circummunitiones in jugo dirigunt , ut aequo pede cum adversariis Congredi possent 2 a quibus cum animadversum esset, fuga sibi praesidium capiunt. XXXIX. Pompeius, ut supra dem nintraVimus , saucius, et intorto talo, idcir- eo tardabatur ad sugiendum : itemque propter loci dissicultatem , neque equo neque vehiculo saluti suae praesidium parare Poterat. Caedes a nostris undique a ministrabatur , exclusa munitione , amis sisque auxiliis. Ad convallem autem atque eXesum locum, ut in speluncam, Pompeius se Occultare coepit ἔ ut a nostris non facile
inveniretur, nisi captivorum indicio. Ita ibi interficitur. Cum Caesar Gadibus esset, Hispalim, pridie.id. Aprilis, caput allatum,
et populo datum est in conspectum. X L. Interfecto Cn. Ρompeio adolescente; Didius, quem supta demonstravimus, illa affectus laetitia, proximo se re cepit castello, nonnullasque naves ad reficiendum subduxit . Lusitani, qui en pu
gna superfuerunt, ad signum se recepe runt ; et, bene magna manu comparata , ad Didium se reportant. Huic etsi non abe-xat diligentia ad naves tuendas, tameta
407쪽
nonnunquam ex castello propter eorum crebras excursiones eliciebatur et sic pro
pe quotidianis pugnis insidias ponunt, et
tripartito signa distribuunt. Erant parati, qui naves incenderent ; incensisque qui subsidium repeterente ii sic dispositi erant, ut, a nullo conspecti omnium, ad pugnam contenderent. Ita , cum ex castello Didius ad propellendum processisset cum copiis, signum a Lusitanis tollitur , naves incen duntur ἔ simulque qui e castello ad pu
gnam Processerant, eodem signo iugi e tes latrones dum persequuntur, a tergo i sidiae clamore sublato circumveniunt. D dius magna cum Virtute cum Compluribus interficitur di nonnulli ea pugna sca phas , quae ad littus fuerant , occupant: item complures nando, ad naves, quae in salo fuerunt, se recipiunt: anchoris sublatis , pelagus remis petere coeperunt ἔquae res eorum vitae subsidio fuit. Lusitani praeda potiuntur. Caesar a Gadibus rursus ad Hispalim recurrit.
X LI. Fabius Maximus, quem ipse ad
Mundae praesidium oppugnandum reliquerat, operibus assiduis ' ; hostesque circum sese, interclusi, inter se decernere t sacta caede bene magna, eruptionem faciunt. Nostri ad oppidum recuperandum OCC Sionem non praetermittunt ; et reliquos
vivos capiunt: ac deinde Ursaonem Pr
408쪽
Dp BELLO HISPANIENSI, 397 ficiscuntur; quod oppidum magna munitione continebatur, sic, ut ipse locus non solum opere, Sed etiam natura editus, ad oppugnandum hostem abverteret. Huc accedebat , quod aqua, praeterquam in ipso oppido , non erat: nam circumcirca ris us nusquam reperiebatur propius millia passuum II X; quae res magno erat adjumento oppidanis. Tum praeterea accede bat , ut agger materiesque , unde solitae sunt turres agi , propius millia passuum v I non reperiebantur. Ac Pompeius , ut oppidi oppugnationem tutiorem eficeret, omnem materiem circum oppidum succisam intro congessit. Ita necessario deducebantur nostri, ut a Munda, quam pro Nime ceperant , materiem illo deporta
tur et Ursaonem ἔ Caesar , cum a Gadibus ad Hispalim se recepisset, insequentidie , concione advocata , Commemorat: nitio quaesturae Suae eam proνin iam ex
omnibus proνinciis peculiarem sibi constituisse ἰ et , quoe potuisset, eo tempore beneficia largitum esse : insequenti praetura, ampliato hθnore, vectigalia , quae Metellus imposuisset, a Senatu petisse , et eiS pecuniis proνinciam liberasse ; simulque , patrocinio suscepto, multis letationibus ab se
in Senatum inductis, simul publicas priνg-
409쪽
398 A. Η IR T I I GO M M FN T. et a que causas, multorum inimicitiis su ceptis , defendisse: suo item in consulatu absentem , qua potuisset, commoda pro-νinciae triluisse : eorum omnium commo- durum esse et immemores et ingratos in se
et in populum Rom. hoc bello , et in prael rito tempore, cognoSse. Vos, jure gentium , inquit, et ciνium Rom. institutis cognitis, more barbarorum , Populi R. Magistrat
bus sacrosanctig manus saepe et saepius a
tulistis r luce clara Cassium in medio foro inefarie inter ficere voluistis. Vos ita pacem semper odistis , ut nullo tempore legiones
desint Populi Rom. in hac proνincia haberi. Apud νos beneficia pro maleficiis , maloicia pro beneficiis habentur. Ita neque in otio concordiam , neque in bello νirtutem, ullo tempore retinere potuistis. Priνatus ex fuga Cn. Pompeius adolescens a νobis receptus, fasces imperiumque sibi arripuit. Multis interfectis ciνibus, auxilia contra populum
Rom. comparavit: agros veStramque pro-νinciam vestro impulsu depopulaνit. In quos νos victores existimabatis ' An, me deleto , non animum adνertebatis, x habere legiones Populum Rom. qua non solum νolis obsistere , sed etiam caelum diruere possent 'Quorum laudibus et xirtute Desunt reliqua
410쪽
Eae libris Epistolarum ad Marcum
Tullium Ciceronem. Caesar IN. S. D. Ciceroni IN. UM Furnium nostrum tantum V,
dissem , neque loqui, neque audire meo commodo potuissem ἔ properarem , atque essem in itinere, praemissis iam legionibus ; praeterire tamen non potui . quin et scriberem ad te, et illum miti rem , gratiasque agerem. Etsi hoc ossicium et seci saepe, et saepius mihi facto rus videor et ita de me mereris. Inprimis a te peto, quoniam confido me celeriter ad Urbem venturum, ut te ibi videam; ut tuo consilio, gratia , dignitate , Ope omnium rerum uti possim. Ad propositum revertar r sestinationi meae , brevitatique litterarum ignosces, reliqua ex Furnio cognosces. Ex Ciceronis lib. I X. ad Attit.