M.T. Ciceronis quae exstant omnia opera, cum deperditorum fragmentis in ...

11쪽

Μ. . CICERONIS

DE FINIBUS B ORUM ET MALORUM

LIBRI QUINQUE

13쪽

dura multi M. V. his edendis, castigandis et illustrandis de Finibus bonorum et malorum libris

Operam naVaVerint, posterioresque editore su orum elucubrationes lucro apposuerint, diversasque eorum opiniones accuratissime perpenderint, satius nobis visum est unam aliquam inter novissimas et optimas editiones seligere, quae hujusce nostrae quasi sundamentum esset, quam prorsus novum aliquid de nostro refingere aliter sorsan dicturi, sed non certe melius quam tot praestantissimi viri.

Itaque eam potissimum editionem adhibuimus quam M. Aug. Goerenet, idem ille qui nobis tot auxilia praebuerat in edendis Academicis libris, paucis abhinc annis protulit i); quippe quae omnium doctorum suffragio, aliis omnibus hactenus prolatis praestat: nam, ut ille omnia quae in superioribus libris alicujus erant utilitatis exposuit, et aequis ponderibus examinavit, ita multa noVa addidit, pravas1 Hoc titulo r. T. Ciceronis de Finibus honorum et malorum libri V. x scriptis recens collatis editisque libris eastigatius et explicatius edidit Io Aug. oerena Lipsiae, et 8x3, in li- raria eidmannia . Post editionem consectam, multa eo genda, mutanda aut addenda ipse invenit, quae in calce libri, sub Additamentorum et Corrigendorum titulo, apposuit ea nos in

suum quaeque locum transserenda curavimus. II ita pars tertia.

14쪽

x VOVI EDITORIS

et corrupta correxit, obscura dilucide interpretatus est. Illius notas plerasque servavimus nisi quod nonnulla minoris momenti, vel quae saepius iisdem sere vocibus repetita occurrebant, et multas discept tiones, quae, etsi per se doctissimae et maximi s ciendae, adventitiae tamen et ab explicando loco cui apponebantur prorsus alienae erant, Supprimere

necesse suit); ita ut hoc volumine doctissimi illius

viri sere integra prodeat editio. Praeterea eius praesationem, qua rationem quam in disponenda sua editione adhibuit, et auxilia quibus usus est, suse exponit, exscripsimus quam Vide statim post hancce praefat.); sine qua ejus notae intelligi vix possent. Quum vero ex editione Darisiana Cantabrigiae, i 728), quae diu, ante Goerengium, omnium optima habita suit, nonnullas, tum ipsius Darisii, tum Victorii, anulii, Camerarii, Ursini Lambini, Gruteri, aliorumque magnorum criticorum, quae integri in exemplari, quod in manibus habebamus, reperiuntur i), notas hauserimus, a cerenZio perperam, nostro saltem judicio, neglectas pauca ex ipsius

si In manibus sui Davisti editio, quam Rathius dedit hoc

titulo : M. Tullii Ciceronis de Finibus honorum et malorum libros quinque, ex re mione Ioannis Darissi cum ejusdem animadversionibus, et notis integris et Vietorii, P. Μ-ntii Ioach.

Camerarii, D. Lamiani, ac Fulvii Uesini edidit nudolphus G d oldus Rath doetor philosophiae et conrector gymnasiim

lensis Accedunt retin notae ex se Palatinis eodd. et editoris emendationes ad libros priores duos Halis Saxommi, apud Carolum Augustum Κummesinm, IM ..

15쪽

PRAEFATIO. M

Davisi praefatione excerpemus, quibus libros quos praecipue sequutus est, et quos non nisi per brevissima compendia designat, ipse sic describit: Ut hi libri taceronis, quacitum mea cum Praestare potuit, emendatiores prodirent; praeter codices, quos laudarunt alii, meterque conjecturas ex ingenio natas, adjutoribus octo vi usi sumus, Eliensibus duobus, Balliolenti Μeadiano i), Parisinis tribus, eoque quem servat Collegii Corporis Christi a , quod est Cantabrigiae, Bibliotheca Quin et editiones notinussas

coruuluimus, Venetam scilicet 47I, Meusiar 35 Ii, praesertim autem Victorianam ob Stephanii 538 nam ceteras magis proletarias haud memoro; quale sunt quas curarunt .mauutius D. Lamhinus I. . Brutus Aldus nepos, et Ianus ruterus. Illam Vero quae Lutetiae cum Commentario Gulielmi

Morelii prodiit ann. D. 545 3), nullus vidi, licet ei comparandae diligenter studuerim 4). At M. A. ureti notas, quae divulgatae sunt Ingolstudii 46oa, non

1 Suum Tullii de Finibvso mecum communicavit Rich.

Meadius Parisinorum vero collationem suppeditavit Ioan Waltarias Horum Praestantissimorum virorum utrique me multum debere semper profitebor. DAV.

α me liber in notis initiali litera ter repetita designaturiae: CCC AED. 3 Annum 546 hujus editionis natalem fecit Cl. Fabricius, Bibl. Latin I, 8. Ego tamenta . Menagium sequor, qui de Gulielmo oretio non pactea dixit Anti-Baiuleti Part. I, s LXVIII,

pag. v seqq. eumque, si lubet, vide. DAV. 4 Nos vero optimas Morelli notas, ab oliveto in stio Com- mentarioriim delectu exscriptas, servavimus. D.

16쪽

multum quaesivi, quum, nisi pessima quaeque decempserit Cl. Verbumius, nihil tanto nomine diguum re

praesentarent M.

Ante oculos habuimus quoque oliveti commentariorum delectum, et Emestii Upsiae, i 76 editionem I), et eam specialem quam Turici 1798)curavit remius a P et Animadversiones in duos

1 Audienda sunt quae de Ernesti et quorumdam alioraim

post Darisium editorum critico labore censeat V. D. R. God. R inius: amestii, Pearcii et quorumdam aliorum ex recentioribus, magna illa quidem nomina sunt ac grandia; sed eorum opera his in libris posita adeo parva est atque exigua, ut, si sorte suspicetur quispiam, me eorum laudibus obtrectare velle, eum etiam atque etiam rogem, ut unum modo locum paullo majori dimcultate laborantem ostendat, quem isti viri, qui summi viri appellabantur, et, si diis placet, criticorum principes, suo acumine expediserint M. a me titulo . De Finibus bon et mal libri quinque, ex recensione et cum notis Io Henr Bremii Turici, apud H. Gemnerum,1 98. - Tres tantummodo priores libri prelo mandati sunt; sed scriptas in sequentes libros notas in manibus habuit Mereng. Vide infra, Goer. Praefat. p. 4 lin. 6. - Legenda sunt quae Bremius in praelatione de suo hos libros edendi consilio, et de superioribus edit eibus scripsit: Omnia Ciceronis scripta, philosophica praesertim, diligenter evolvens, praecipuo quodam unius amore, ut accidere solet, captus sum, librorum de Finibus bonorum et malorum, tum propter rem in iis tractatam, tum propter scribendi genus aliquanto accuratius. Ernesti tantum editione utens permultos statim locos animadverti vel corruptos, vel male habitos, vel hacillave de causa difficiles. Quorum quum magnam partem vel in integrum restituere, vel rectius explicare, Vel tandem vindicare mihi posse viderer, institui, cuncta, quae aderant, Subsidia, excutere, nova conquirere, diligenti inprimis Ciceronis lectione judi-

17쪽

priores libros, quas God Rathius supra laudata editionis in calce addidit, tamquam amplioris laboris jamdiu propositi et inchoati specimina sed sere sine

cium acuere. Primum igitur erat videndum, quid interpretes atque editores hucusque praestiterint idque experiebar, quod

neminem non Ernestiana tantum editione utentem experturum esse certo confido, multa, quae primus ego animadvertisse videbar, jam dudum esse occupata, vel ab antiquioribus,manutio, Victorio, Lambino, vel ab illo, qui proxime hanc aetatem antecessit, Darisio : in quibus ita Lambinus eminet, ut emendationes

dissicillimi cujusque loci non ab ingenio quamvis magno prosectas, sed ab ipso Cicerone traditas opineris. Neque tamen ita mihi

cuncta e manibus erepta inveni, ut consilium abjiciendum ut rem immo per ipsas virorum doctorum annotationes aut ad vera, aut ad verisimilia saltem deductus sum, attentione in ejusmodi Te conversa, qua ante Vel Praeterieram, vel leviter nonnisi perstrinxeram. Inprimis vero ex intima Ciceronis scribendi ratione multa haurienda erant, quam, si Lambinum exceperis, reliquorum interpretum vix unus aliquantulum novit Darisium quidem magnam librorum philosophicorum partem non sine doctrina illustrantem mireris saepe omnem Ciceronianae latinitatis sensum ita exuisse, ut vix ullam cum attentione paginam legisse eum credas. Aliquot annis ante eum item Anglus hos libros ediderat Thomas Benileius; at quam dissimilis illius Richardi qui quocumque in scriptore versaretur, nil nisi persecta protulit, scribendi taedio potius quam emendationibus ex seracissimo ingenio proserendis delatigatus. Sed Thomas nil nisi avunculi audaciam sequutus et aselicitate et ab acumine dissimillimus erat. Quod si singulas ejus

conjecturas excutere voluissem, ista iacile res in otii inis haud parvi molem excrevisset Tetigi ergo eas nonnisi quae vel veritatis quadam specie sese commendarent, et a Vero quam proxime abessent, vel utilem disputandi materiam praeberent, vel denique virortui doctorum quamvis immeritam approbationem consc-

18쪽

xiv NOVI EDITORIS

ullo micti illa contulimus : namque quidquid in eis alicujus esset pretii Davis et Gore lucro jam apposuerant. ajori vero cura conserendae erant editiones quae post Goerengium in lucem prodierunt quippe in quibus hujus et ceterorum sententiae novo examini subjici, errores deprehendi, nimia audacia reprimi, omissiones suppleri poterant hujus generis duas tantum novimus, Schilinii nempe et nostratis Leolere horum librorum editiones, quae in eorum generali editione Schurei tom. XIII Lectere, tom. XXVII, ed. in-i8 continentur. Sed in iis parum esse novi

fatendum est, quum plerumque superiorum editorum Sententia exponere, confirmare, aut damnare, nulla sere suae opinionis allata causa, satis habeant. Nonnullas criticas observationes excerpsimu ex

iis perpaucis quas G. Henr mser in libros de Finibus recens scripsit I), tu quibus, quamvis et Goequuta essen Etenim concedenduin est editori vel absolutam alicujus libri editionem molienti, ut delectum instituat omam, quae ab editoribus adhuc prolata sunt, manifesto salsa silentio premens, nota hodie et ab ipsis tironibus perspecta braviter attingens longus autem sit in iis, quae hodiem aetas quamvis sadsissima ut vera amplectitur partim grammatica subtilitate, partim exemplorum copia meliora edocens . et In peculiari dissertatione hoc titulo Symbolae criticae ad aliquot Ciceronis de Finibus bonorum et malorum loca quibus examina publica in gymnasio regio Ulmano a. d. XIX sepi et qui sequentur diebus proximis rite instituenda, indicit Georgius Henricus,oser, phil doct. et gymnas reg. Prosessor Ulmae, X officina Io Danielis Wagneri, 825M.

19쪽

PRAEFATIO. XVreneti et Schuinii merita libens agnoscat I), nonnulla

tamen in illorum editionibus mutanda exponit. Denique quum superiores editorea critime operae multo magis quam exegeticae incubuissent, multaque obscura aut intellectu difficilia sine explicatione reliquissent, nos, quantam saltem erat in nobis, lacunam hanc implevimus. In quo opere gallica verisione, quam mineri mrarias condidit, I. V. Gesere revisit et correxit, multum adjuti sumus, ipsaque illius verba saepe exseripsimus, quum aliter longa paraphrasi ad quaedam explicanda opus suisset. Quamvis nonnullos in ea versione deprehenderimus errores qui graviores videbantur quam qui non exponerentur et refellerentur, plerumque tamen perspicuitatem et fidelitatem quae requiri poterat praestat neque illi

a Sic enim loquitur: Quin tu . . . post Merenati, quo non iacile alius Ciceronianae elegantiae diligentior exortus est indagator et quasi venator, ii post eius operam libris de Finibus navatam, post Schurali denique in Cicerone tanta cum laude Versati, omnium Ciceronis operum recognitionem, Iliada, quod aiunt, post Homerum canere meditaris an emendandi libidine abreptus, quod illi vel bene correxerunt, vel certo judicio intactum reliquerunt,

in pejus immutabis Quibus ego illud repono, nullius hominis

auctoritatem apud virum veritatis studiosum tantam esse debere, ut cum illo errare malit, quam ipse, quid Verum sit, investigare. Ceterum ego in hac scriptione non id mihi sumo, ut magnum aliquid, et quo aegre carere possit eruditorum respublica, mihi protulisse videar sed illud mihi propositum est, ut aliquot ejus scriptoris, quem in deliciis habeo, loca sive parva iacilique mut tione ceteris similiora reddam, siVe accuratius, quam adhuc factum

est, explicem, sive minu recte esse tentata demonstrem s.

20쪽

xvj NOVI EDITORIS PRAEFATIO. pauci lapsus quidquam laude quae doctissimo

viro I. V. Lectere, ob tantam et tam feliciter intra paucos annos absolutam operam debetur, detrahere

Vix necesse putamus explicare quid significent compendia quibus usi sumus in notis, ea inprimis quibus citati aut memorati editores designantur per se enim satis patet literas G. Goer Brem Grut Lamb. Davis. I. V. L. etc. promoerengis, Bremio Grutero, Lambino, Davisio I. V. Lectere Sumari.