장음표시 사용
11쪽
subministratae per duas horas, antequam ejus
omnino orbentur, ebulliunt . Aqua aereo acido saturata, res plurimas, Uti serrum, terram calcariam, Zincum, magnesilum nigrum, alliatina, magnesiam albam, camphoram i, &c. dissolvere potest, quae singula soluta,
aquae qualitates magnopere mutant. Ejus pondus augetur gradu caloris circiter I' Faren-heit.) ratione aquae distillatae I, OOO, 332 ad I, O OO,SOO :, (temperie circiter g 3' Farenheli. ratione 1, OOIS I, Ooo ls. Fluida alia item cum acido aereo conjungi possunt, ut cerevisitae vinaque omnigena, quibus vapidis, hoc adjectum, aliquantum saporis generosi saepe reddit. Aer fixus aeribus reliquis densior; eorum pondus ergo superat; sed quanto ille aera communem pondere superet, non fuit adhuc ad amussim itatutum. In varias opiniones hac de re iveo runt philosophi; non tamen adeo diversas, uti singulas considerare oporteret. Suffciat igitur
12쪽
asserere, acra fixum, communem ita superare, uti 18, II, VCl I- , I '. Stio, Indoles aeris fixi, non tantum animalium et plantarum vitae lethalis, sed quoque comburendo inhabilis, est notatu dignissima; et forsan ejus imperium saevum in regnis utrisque ex usu erit, distinguere inter eum, et aera qUam maxime phlogisticatum. Aera fixum ex aere communi et phlogisto componi, (quod posthac plenius examinabitur , plerisque philosophis placet; hincque colligunt, eum esse respirando ineptum, quia, more aerisphlogisticati, phlogiston ex sanguine per pulmones transeunte emittendum, CVehere nequit.
Si res ita se habuerit, qui aeri fixo objicitur, is asthmate corripi debet; quod tamen adeo non fit, ut mortalis in placidam quietem, somno quam morti similiorem, incidat. Oportet qUoque, Ut aer fixus eodem modo ac sub aqua submersio, lethum inferat, quod nunc est examinandum. Berginan illustriss. ita loquitur de animali bus acido aereo interemptis: ' Post mortem pul-s mones parum collapsae reperiuntur, in aqua
13쪽
' non subsident, uti in vacuo pereuntium, sed na-- tant, et saepe plura monstrant loca insomniatu. Truncus arteriae pulmonalis, cordis ventriculus' dexter cum sua auricula, vena cava jugularis, et vasa cerebri sanguine turgent, eumque in ventris culo dextro, polypi instar,non semel vidi concres tum . Venae pulmonales, norta, ventriculUS COT- dis sinister, cum sua auricula, plCr UmqUE COD's flaccescunt. Fibrarum muscularium in toto corpores deleta reperitur irritabilitas. Ipsum cor, ex onimalis adhuc calente extra tum, nec lis tu, nec stilpello, nec ocido Citrioli concentralissimo, cd motum excitos re potui. ' Hic plurima suffocationis extant signa; sed haec non est mortis causa unica. Mus culorum omnium irritabilitas delebatur, quod
in submersiis non evenit; ii enim, post semihoram, vel (si historiis nuperis credere liceat , post
spatium majus, in vitam fuere revocati; at animal, post tertiam quartam ve in aere fixo respirationem, perit. Nec absumitur irritabilitas acrisphlogisticati respiratione, ut memet eXperimento certum feci . Aera vel phlogisticatum sustocatione omnino interire, confiteor me dubitare, ex eo, quod Carbo lignarius urens vix ullum, nisi aera phlogisticatum, emittit, ut mihi illustris s. Elacii experi
14쪽
mento concinno demonstravit; et complurimi casus evulgati sunt, in quibus ejus vapores, tu conclavibus occlusis, apoplexiam et asphyxiam, non asthina, induxerunt. In aere quidem gradatim phlogisticato, animalia obitura aegre Anhelant, quae anhelatio aeris impuri primus estes secius ac indicium. Quod quoque opinioni supra memoratae, de aeris fixi compositione, mihi adversari videtur, hoc est, nempe, animal in illo citius quam in aere phlogisticato interire. Quin aer flamma corruptus plus phlogisti, quam acidum adreum, Contineat, nemo negabit; si igitur hoc animalia, modo antea memorato, necat, qui sit ut aer magis phlogisticatus lethum non celerius inserat Praecipue, quoniam abunde constat, aera fixum non
esse phlogisti saturatum; scintilla enim electrica, et alia, plus ei addere possi int. Affirmare igitur
haud cunctabor, aera fixum non modo pulmones, sed totum genus nervosum, asscere.
Acidi aerei vis, erga plantarum quoqUe Vitam, est omnino dissimilis, vel potius adversa, vi aerisphlogisticati. Dr Pries ley ' hac de re experimenta instituit; indeque collegit, acra fixum esse Vegetationi
15쪽
vegetationi omnino exitialem ; sed, Cr Perci-val , plantas varias ejus rivo continuo objecit l, et prae plantis similibus in aere communi vigentibus eas aliquanto post vegetiores invenit. Praeterea, planta quae aeri fixo fuerat objecta, in aere communi flaccescit; unde colligit, acidum aereum plantis prodesse, imo iis pabulum praebere. Hunc eventum Priethley admirans, rem accuratius explorare decrevit; ideoque experimenta denuo iteravit, et errores Doctoris Perci-vat plane detexit :. In ejus enim experimentis multum aeris communis fixo miscebatur, et plantae prioribus objectae minus erant vegetationi opportunae. Ex tentaminibus summa cura institutis, Priestley perspeXit, plantaS in aere ex toto siXo, vel cujus pars quarta hujusmodi erat, mox macrescere, eique Verisimile videbatur, aera cum octava parte fixi esse vegetabilibus nocivum, forsan lethalem. Plantas dein in aqua aere fixo saturata Collocavit, ubi menthae ramulus bene viguit. Men-thae S surculos similes cum radicibus in aqua B eadem,
Medicat and Experimentat Eslays, vol. iii. page I 8s.l Apparatus a Doctore Nooth explicatur.
16쪽
eadem, et in aqua communi, posuit, iique in illa per duos tresve dies melius quam in hac vigebant; at diem circiter decimum, languidiores visi, ante diem vigesimum saccescebant. Eorum philosophorum experimentis perpens S,
nulla enim ipse institui) assentior Doctori Priest-ley, qui assii mat ', aera fixum plantas stimulare, ita ut purus vim harum vitalem abolere possit; eundemque aquae admistum, vel ibi large solu-t Um, aeque ac portionem exiguam salis marini, vel acidi nitrosi, plantas infirmas atque caducas
Omnes agnoscunt, aera phlogisticatum plantas modo longe diverso a cere; nam phlogiston adeo est iis salubre, uti quo magis abundCt, eo melius vigent. Eas stimulat, quoniam incremento favet, et pabulum praebet; sed istius vis tam acris et eXitialis, quam aer fixus possidet, est omnino expers. Discrimen inter effectus aerum fixi ac phlogisticati, quod ad animalia et plantas nunc plane confirmatur ; quapropter, si naturam causarum ab effectibus colligere liceat, acres fixum ac phlogisticatum esse inter se, quodad compositionem, diversos, colligere licebit. De hoc tamen postea fusius disseretur.
17쪽
lo, Acidum aereum calci vivae, alliatinis causticis, et magnesiae albae, avidissime semet adjungit ; sed hoc bene cognitum longae orationis parum indigebit. Experimenta nostri profestoris
chymiae celeberrimi hanc rem luculenter illus trarunt, chymicosque doctissimos multa docuerunt. Quoniam experimenta Doctoris Elackomnibus cognita sunt, haud me deceret ea speciatim recensere; satis sit memorare, illum, tentaminum serie, non minus simplicium quam concinnorum, abunde confirmare, altililina pura integraque caustica esse; sed magnam amicitiam cum aere fixo Ostentare, cum illoque conjungendo mitia evadere: In hoc statu sese acidis consociantia aera fixum foras dare, et terram calcariam aqua non solvi posse, quia validiore af finitate aeri fixo potitur ', aikalina mitia ergo semi- neutra esse videntur : Ex hoc, inter Caetera,
aeris fixi acida indoles colligi potest; quod plurimis aliis argumentis, nunc breViter recensendis, nitit tr. Sto, Aqua aeris fixi impleta saporem acidulum habere conceditur. Aliquas vegetabiles in
fusiones caeruleas, sicut litini, cyani l, et heliotropii
18쪽
tropii ' rufat; nec huic opponendum est, plurimas infusiones caeruleas ejus imperium aspe nare. Tale argumentum nihil probat nisi acoris imbecillitatem ; nam, si valeret, contra acidum vitriolicum, quod tincturas indigoneas non TU-
fare pollet, idem est objiciendum. Crystalli, quascum alliatinis variis formare potes , ejus acidam indolem plenius probant. IIoc primitus a Doctore Elach, de alliati volatili, compertum fuit (in apparatu concinno a Doctore Macbride i evulgato), et postea a multis aliis. Bergin an vim magnam aeris fixi, at alinis solutionibus conjunxit, et sic crustallos ex alliati vegetabili :, minerali is, et volatili S, formavit . quarum species
et modos parandi accurate descrip t. Prie .ley :: quoque, postquam aera fixum, aeri alliati no consociavit, cryst alios oblongas et exiles invenit, quae sese mutuo decusscre, et sicut opus reticulatum vasis latera vcstiere. Acr siXus pariter
19쪽
riter ac caetera acida, cum satis a litae conjuncotus sit, terram calcariam vel aikalina solvere potest, ita ut horum consociatione, gradu quodam, non tantum alliati suam amittit acrimoniam urentem; sed aer etiam suum perdit acorem,(ut semper evenit in conjunctione acidi cujusvis cum ullo sale alliatino , et cum majore gradu junguntur, sales aikalini solvuntur. Acida indoles hujus aeris est manifeste sui generis, nec e mistura alieni cujuspiam acidi
pendet; nam dotes sunt eaedem e quacunque materia, vel ope cujuscunque acidi, comparatur,
uti a celeb. Bexvley ' clare demonstratum est. 6lo, Hujusce fluidi vires antis epticae nunc optime confirmantur. Ill. Pringle primus invenit, carnem fluido fermentante submersam putredinis expertem aliquandiu servatam, quod aeri inter fermentandum orto illust. Macbride tribuit, atque ostendit eundem aera putredinem jam inceptam abigere posse. Eventus tentaminum hujusmodi non semper fausti fuere, quod tamen potius incuriae quam aeris defectui tribui debet. Si enim carunculae non satis diu aeri objiciantur, vel si rotundae, et crasiae, parvas superficies
20쪽
perficies aeri offerant, nulla vis ant septica exispectanda est. 'Lac, aere fixo impletum, diu sine odore foedo servatum fuit ' ; materiae vegetabiles (uti uvae, fraga, et cerasa , putredinis expertes, tutatae suere aeris fixi suppeditatione continua l. Praeterea, hujusce remedii potestas, in morbis putridis, adeo valet ejus vim antis epticam probare, Ut quicunque libros, jamjam citatos, cum plurimis . liis evolvet, haud diutius de ea sit dubitaturus.