Anatomia Mundini, ad vetustissimorum erundemque aliquot manu scriptorum codicum fidem collata, justoque suo ordini restituta, per Joannem Dryandrum,...

41쪽

Sista est tertiadecima sponditis,eo quia in duodecimaeli colla ultima mendosa,ad quam terminatur diaphragma. Et ex hoc apparet tibi quod quando uis alterare etaterius, confortare, uel aliter operari circa os stomachi, quod optimum est in dorso

me xtia adecimani Pontilem, hoc incere,

dummodo arteria aorti non impediat, quaean dorso est. Quentibus autem sponditibus,quae uocantur spondites renum, alliciatur stomachus uri ad portanarium, tunc uero alia pars inferior a sponditibus quod ligatur uersus sinistrum, & ideo conueniunt illa duo orificia. Differunt quia supersus aras iacium, Quod uocatur os stomachi, est magis latum quam infe rius portanarium, & hoc fuit quia per os stomachi aliquando cibus orossae substantiae& durae debet descendere,&1ndage sus:&ideo debuit esse latum: sed per orificium inferius, tantum res subtiliata & digesta δἰ liquida debet egredi: dc ideo nofuit ita latum: &hsc de partibus eius. EX quibus apparet se '. stM in xtum duod debet inquiri de stomacho, scilicet quae sit substantia eius: Quia apparet quod cum tunica neruosa sit maior meo Compi o. quod siuinantiae neruosae est a dominio. Et ex hoc apparet septimum quod complexio eius sit frigida desicca. Octauum

Operitio 3c silua apparet qussiatoperatio uel iuvamentum:quia dupleta, unum ηαςnisi spm Vbi ad appetendum cibum pro toto per tunicam intrinlecam. alterum ad praeparandum cibum ad nutrimentum totius S per tunicam extrinsecam carnosam&membra coadiuuantia. Laeeegri; sa, his potes videre nonum inquirendum quod aegritudines potest Dati omnium generum quibus possunt compati principaliter omnia membra principalia : ut epar, cor, & cerebrum :oc ex

consequenti, totum corpus: curatio tamen earum ex anatomia

propria non plus dependet quam aliarum:& hsc de stomaclio.

ni PLENIS Anatomiam perfec te uidere non

i 12 l jm pote, , nisi abscindas costas aliquas inendosas

ex latere sinistro quas non perfecte eleues, sed ut sufficit operi tuo, quibus abscissis locus sple-

ra nis tibi apparet, quia parieri sinistro stomachi obaeret ad con ainina eius. quantuim uero ad conueNum alth

42쪽

gatur dorso &sphae, panniculis subtilimniis ortis a sphach.

Apparet etiam, quod locus eius non est ita in alto sicut locu epatis. Figura eius est quadrangularis: quia in homine est quasi ad modii quadranguli, propter figuram stomachi,cuius con

cauitatem circumstantem in parte finistra habetsplen replere. Vide etiam quantitatem eius: quia in homine proportionalis satis est in quantitate, respectu aliorum membrorum. Colli in i tu s*seius. gantia uero eius est: quia colligantiam hab et ad cor, epar, me senterium,cerebrum,& stomachum. Colligantiam uero habet ad omnia ista membra praeter cor per uenam, quae uenit a CRm qWibus memporta epatis ad splenem, quae colligantia apparet: nam si e X- ebi,' v d. et

carnanao procedas: uidebis quod a uena concaua epatis per- rin. tertii cap. uenit uena una magna ad splenem, a qua descendit unus ramus

in medio transitus eius inferius ad me senterium, ad ipsum nutriendum, & portat sanguinem aquosiorem&humidiorem. Postea quando ista uena appropinquat spleni, iterum unus ramus rami ficatur ab ea, quae vadit ad nutriendum partem infe riorem sinistram stomachi: postea uero peruenit ad splenem Se

concauitatem eius,&in eius concauitate rami ficatur in duos - . . .

ramos, scilicet inferiorem & superiorem.Inferior descendit in ἡ μ' x m *' ferius ad nutriendum zirbum, quantum ad partem sinistram. Sed superior transiens per concauitatem splenis, rami ficatur in diros. Qtiorum unus peruenit ad partem sinistram superiorem stomachi, ad nutriendum seperiora. Alter uero peruenit circa orificium stomachi ad portandum melancholiam, quae promulgendo profluit ad os stomachi, ut incitet appetitum: languis uero qui renaanet in splene, ipsum nutrit. Et eX hoc apis paret tibi, cum quibus membris habeat colligantiam splen, quia cum epate mediante uena. Colligantiam autem habet cum corde per arteriast quae ad ipsum uentu ut ab arteria aorti, quae in dorso est infra diaphrasma, a quibus arterris stomachus multum calefit in Iatere sinistro, uel a splene ratione istarum

arteriarum. Et haec frit una causa, quare arteriae multae,&maisanae ueniunt ad lenem. Alia causa fuit, ut,calore arteriarum

sanguis grossus, qui nutrisurus est splenem, subtilietur&dige ratur, quia splen habet substantiam raram, in qua humorem grossum & melancholicum recipere debet. Ex his apparet

tibi unum aliud quod debes uidere de splene, scilicet qus sit sub ' stantia eius, quia substantia eius est rara & 0Ongiosa. Vnum corii .

43쪽

aliud etiam apparet, scilicet cuius coelexionis sit, quia in comparatione ad cutim, calidae & humia , & Iicet essentialiter sthrioidae & siccae propter nutrimentum. Iuvamentum patet. Et ex his tibi apparer qudd curecipiat&contineat humore meso quod ratione humorum competant,&hoc de splene

44쪽

ANAT O MI A. aes

A. Corpus lienis est. B. Trucus uent eκ caua. CCC. Rami sunt in substanoriam lienis transeuntes. E. Vene ad stomachios pertingentes per inelancholiam deferenda.

' PAR manifeste uides esse locatum in de tro la- 2-άξ,..i

d tere amplectens stomachum, superius eleuatumi valde. Et no decipiat te, quodin animali mortuo locatur multum tu hcostis, quia non est sic, cum sub diaphragmate , & diaphragma extremis

costarum coniungitur. Sed hoc contingit, quia membra spiri tualia multum evanuerunt,&ideo vacuitatem eorum replete par comprimendo diaphragma:&ideo debes trahere inferi- , iis, de animal sue corpus eleuare&mirach . Considera secun- ado quantitatem eius maXimam in homine cum sit animal humidum & calidum.Tertio respicias partes eius,quorum quaedam sunt intrinsecae inteprales,quaedam uero extrinsecae magis. In trinsecae integrales lunt quinque pinnulae eius,& licet in ho mine non sint separais semper adinvicem ,&quelibet illarum pinnularum est composita ex uenis diuisis,&dispersis pereas admodum retis, cuius retis uacuitates repleis sint carne uel sanguine, quae est propria substantsaepatis, quia est sanguis coagulatus., & in his uenis continetur chilus, qui diuisus ad mani ma, secundum minima alteratur & contangitur ab epate tota liter,&ideo fit ut quasi epar totum, contineat chilium totum. Et hoc ordinauit natura ut melior & perfectior fieret conuerinsio chili in sanguinem, quia alteratio, quae fit secundum minima perfectior est. Sed tu dices,quare natura non sic ordinauit in Dubium,& eius stomacho,sed in stomacho posuit concauitatem unam Dico λlutio,

quod hoc fecit, quia in stomacho perfecta decoctio non debet fieri sicut in epate. D

O Galenus 6. de aggressi anat. idem Distit. a Haec ratio Gallani est.

Item qua in stomacho assumitatur cibaria durae &grosse substantis,qus non possunt per strietissimas uias penetrare, sed ψ Rad epar substantia tantum liquida dicitur peruenire, & ista de coctio etsi fiat in toto epate,maxime tamen fit in parte superi

ori,&propterea pars illa solidior Smagis compacta est.

45쪽

partes eius extrinsecae sunt partes eius quibu3 mediant habet cum aliis colligantia, nam cum corde habes colligatiam per uenam chilum, quae oritur a gibbosa parte per arterias ut uidebis in anatomia cordis de uena chi lis habe t colligantiam ad diaphragma, cui suspenditur,& ad spondites siue dorsum cui alligatur per panniculum eius. Panniculus eius autem est duplex, scilicet cooperiens, circumuoluens,& suspendens. Primus est suam substantiam uelans . Secundus est suspendens ipsun superius ad diaphra Oma EX primo patitur quando. dolorem extensilium. Per secundum patitur dolorem aggratiuum, a materia aggravante. Quaedam uero sunt partes, quae iunt ortae ab eo, & iitae sunt duplices, scilicet uenae & cannalis chistis fellis : de cannali hoc postea uidebitur. Venae autem sunt duplices, scilicet chilis, que oritur a gibbositate epatis, & concaua siue porta, quae oritur a concauitate e patis: de anatomia chilis postea uidebitur. Portae autem sunt quinq; rami intrantes epar , sicut lunt quina pinnulae epatis iam dictae. Egredientes uero eXrraePar,ssint octo,duae paruae, in quibus non labores ad ducernendum, quia sufficit tibi si sequentes discernat: aliarum autem se prima vadit ad deκtrum stomachi, ad nutriendum tunicam exteriorem stomachi, & specialiter partem inferiorem. Secunda, vadit ad splenem cuius anatomiam uidisti iam manatomia splenis,& ista est ualde magna & discerni bilis.

M Par deorsum in panereo.

Tertia,tendit ad Iatus sinistrum ,&uadit adintestinum re ctum ad exugendam a cibo humiditatem,s quid remansit is V uarta, uadit ad superiorem partem dextram stomachi, ad nutriendum ipsam in opposito eius, quae ueniebat ad splenem ad latus sinistrum. Quinta pars diuiditur, quia una pars vadit ad dextram par tem zirbi, ad nutriendum et irbum in opposito illius, quς ueniebat a splene ad nutriendum latus sinistrum airhi. A lixpara, uadit ad colon, ad sugendum quod est in ipso,&ad nutriendum i psum,& in parte dextra cum colon maXime continuatur atris Sexta uero pars vadit ad seiunum , 3c reliquum esus diui

ditur per intcssana. gracilia, scilicet ilς on uis d caecum,& in D

46쪽

Rosunt plures uenae meserascar, quam in alio aliquo, & propterea iste ramus tibi ualde erit manifestus,&hoc de tertio uidendo circa epar. Aliud quoddebes uidere esse forma uel figura eius, nam figurae esse Iunaris, quia concauitatem habet & gibbositatem, propter quod apostema factum in gibbo eius, debet esse figurae lunaris, apparet etiam substantia eius, quia a dominio in eo,est caro propria, quae est sicut sanguis coagula tus,& ideo est etiam caro eius calida & humida. Iuvamentum&operatio eius patet, quia operatio eius est chilum sanguificare, & quia hydrops est proprium nocumentum sanguificationis, ideo dico quod hydrops est propria passio epatis. Quomodo autem a quolitas uel uen- tositas haec perueniat ad totum, ut in PODrcha satis patet:quia per uenas. Quomodo

autem perueniat ad concauitatem uentris,ut in ala re,& tim-Panite, declaratum est silpra,in ana

rach. Forim εἰ flexi

epatis. Hydrops vro modo per incisio

48쪽

sorti est, cuius situ Iectus,nem curuus esse debet, corris tur error pistoris. D. veaaporia Iecoriis manus est.

DE ANATORIA

Chistis sellis.' Η ISTIS fel Iis locus est in concavo epatis,

y pennula eius media . Et causa haec eius Hir, inuo postina ch. quia choleram, quam contine i, debet transivit- sti selli ,in sucissi tere ad intestina,propter causiarn dictam superi' ga uti Molii us,nunc aute m agilius coleram haΠc transmit- ri busto. tilaaintestina, quam si est et locata in gibbo epatis. Item nisi sic esset,lunc non contangerer intestinum colon,propter iuuamentum superius dictum.

G Maiori,secundum Galenum G. aggrest. anato.

Sed tu dices quomodo ergo ueri ficatur die um Gale.s.de Iavamento membrorum ca. 3.quod purgatiuum colerae est in Ioco medio uenarum,quae portant sanguinem ab epate &uenarum inferiorum, quae attrahunt & adducunt chilum ad epar.

Dicendum quod illud dictum ueritarem habet de loco colisti chistis sellis, quia inicium colli est in medio epatis, ut potes uidere ad sensum,&dtbuit ibi e sse initium sui ortus, cum in me dio epatis compleatur digestio humorum: ergo ibi debet sanis guis depurari a superfluitatibus omnibus,&ideo collum chistis ullis ibi debuit habere ortum,licet bursa siue uesica chistis sit locata ut dictum est. Aliud quod debes uidere est numerus partium eius quos di- Cesistantis gubsternesinuando chistim se Ilisa parto inferiori quas discernes Ma is tutii, eleuando chistim fellis a parte inferiori, & tunc manifeste uides, quod habet duplicem partem,scilicet uesicam contineterri& collum de ferentem& deportantem,& illici collu,usq; ad di stantiam quandam est una,& uostea bifurcatur. Et unus ramus eius penetrat in epar ad medium sui uel melius oritura medio loco epatis, ad attrahcodum choleram ab epate. Alter magnus ramus vadit ad intestinum duodenum ut uidisti superius &iste bifurcatur, quia ab ipso paruus ramus ramificatur, qui Uadit ad fundum stomachi ad confortandum digestiuam re iste suit paruus ut expulsulam superflue non stimularet, &istud est uerum ut in pluribus. In aliquibus uero iste ramus est maior eo .

Mi vadit ad intestinum praedictum.

49쪽

Solutio dubitat se Et ex hiis ad sen sum potes uidere solutionem culussam diris QRiβ dς Vςες iς, birationis quae consueuit fieri tertio de uirtutibus naturalibus '' cap. ia. ubi Gale dicit quod per idem collum cnistis fellis attra hit coleram & eApellit, quia uideturqLod tunc expellat ad hrtam&locum a quo attr Xir. Dicendum quod illud est idem collumus 3 ad quandana distantiam postea uero hirurcam si Et ex hiis apparet tibi qus sit colligantia c his is fellis, quia col

R Iiganciam habet cum epate, intestinis&stomacho. Item habet colli antiam ratione uenarum. arteriarum & neruorum cum aliis , ecce ad ipsum praecer dictum cannale pei ueniunt uenae de arteriae, quas potes Uidei e adsensum, ad ipsum nutrie G Quia eri eo non nutritUr quod peruet ut ad concauitatem e ius, secundum Gale. seXto de iuvamentis membrorum sicut ad ipsum perueniunt nerui quibus mediantibus habet sensum.

a) Gasenus s. utili. cap. s. docet neruos 3c arterias uix esse uisibiles, uena autem fatismi,nifesta est.

Et ex his apparet tertium, scilicet quis numerus parrium e ius. Et quartum,quae sic quantitas eius. Quintum quaesit figura eius, quia figurae oblongae cUm rotundi rate. Substantia. Substantia eius pellicularis. Iuvamentum eius patet eae auW- xμφ' dicti g, qtria factus est ad attrahendum choleram rubeam, su persuam ab epate ad expellendum eam ad intestina,ut dictu ira

'Et ex hix potes uidere quae sunt infirmitates, quae ab ipso paTripleκ oppilatio sunt contingere,& sunt ualde nocentes, quia sunt oppIlat oes. ruisti. teli ia Ista autem oppilatio potest esse dupleX, quia uel est oppilatio facta in collo eius comunt,uel in aliquo ramorum eius. Si sit oppilatio in collo eius communi,tunc cum cholera non pur e tur ab epare,cum sanguine Permiscetur per totu cor

pus, ct si ipsa sit silatilis cholera & corpus sit aptum ad febres,

est aussa febrium putridarum ,Qolericarum, si uero etiam sieoro sta, causia et it icteritis Stunc egestiones poterunt esse colo rate, sed tamen magis&minus de colera transit ad intestina . . Idem Axiic .aoco ' in cordum ra nen est , quod oppilatio tanti est in cannali, - ' qiii peruenit ad intestina, &tunc cholera attrahetur ad chi stimses lix, de non potest ex pelli ad intcstina, quia cannalis clausius es, Stunc putrefit &generabit febrem tertianam ire ontinuam.& e Restiones non erunt tinctae, sed urinata.

50쪽

uando uero erit oppilatio in ca lanali qui peruenit ade- par, & tunc egestio non erit tincta neque ad chistim attraheturci, ole ra,& ideo in eo non continebitur,&per consequens non putrefiet in loco praecspuo, Si deo cholericam generat icteri clana, uel febrem conlitiuam. Et nota bene has opilationes,quia multum tibi ualent ad curam,&multotiens contingunt. Ereri hiS habes anatomiam complen, perfectam epatis. Et his expeditis potes elauare siplanem & ab-Icindere es a sed non eX toto, sed circa Tirbum eius,ubi esit ori-ino uenae chilis, dimitte quandam partem, ut alia uideas,quaere Ieruauimus ad posteriora de epate & uena illa: stomachum au tem dimittas, sed elavamesentetium, quia eius anatomiam ui disti in anatomia intestinorum.

rum emulgentium renum.

y VIB V S omnibiis eleuatis tibi apparebit uenRi magna, quae est ramus chilis de scendens,& arte My ria magna, quae est ramus aorti descendens. Et vincemlgentis ra' quando ista uena chilis est in directo renum, rami ficantur ab eo duae uenae, quae uocantur emul Demiihili, uiae. φentes. ciuarum una vadit ad renem aeXtrum, & alrera ad sini' pinetit,apudini. rum, orificia ranae istarum non sunt in directo, Od unum est UT'h,ά t. altius de superius altero, & hoc ne unu S rei impediar; at erum ea. s. Ahi. . de paeat trahendo: superius autem, ut in pluribu S est orificium uenae, lib.eap.s. Quae peruenit ad renem deXtrum . inferius uero eius quae perue- nitas renem sinistruin, d licet aliquando sit acontrario Et causa illius suit, quia ut in pluribus reii deXter debet esse magis e - leuatus ad superiora sinistro, Ochoc quia cal1di est eleuare, spleautem calidior est siniaro item quia monoculum intestinumerat locatum in dextra parte sub rene. Item epar erat eleuatum csuperius, splan uero in latere sinistro magis descendebat, sed si alicui e par esset ς magnum , monoculum esset paruum , co Ion uero in parte si iistra esset eleuatum,&pars siue ren sini ster esset calidior dextro,&esset contrario modo, hoc tamen

raro est.