장음표시 사용
211쪽
213쪽
ad Latinorum Regem aditum tam apte, ac tanta Verborum energia locutus est, ut Rex non solun exterorum, qui tot laboribus sese ad sedem firmandam exposuerant , commiseratione tangeretur, sed .insuper tanta fretus prudentia viri,eum una secum in unionem bellique molem, contra Ri tul0rum violentiam, agitatam assumpserit, data quoque ei juxta. Oraculi monitum Lu thia filia sua in uxorem Lati)ὶ Re- gem repudiato Turar cum Eusa, extraneo dc incognito vi , allinitatemper desponsatam ei filiam contraxisse, aegre ferentes, unanimi conspiratione bellum contra Eneam OVerunt, Tybur ex noviter a se exstructa urbe magna militum copia impigre concur rente, prout Virgil canit. suinque adeo magni epostis incudibus urbes Teti inope)it, Ati potens, Tiburque superbum.
corax, Copias ducebant in belli mole Tyburtibuli ..., satreS Corax S Catillus, um sortissimi,aς Turu contra confoederatos cum Lati-
Tum e trini fratre Tyburtia,n ialinquunt,
Fratris Tyburti dictam cogno=ni re
Catillusque acerque Corax, Argiva
Existimatione de horum Tyburtinorum fratrum fortitudine minime defraudatus Tur/ius, dum accenso jam militum
furiis bello, Catillus Iollam,
D icit Hermonium. Gigantem, inquam, in quo solo Latiiii exercitus roburis nervus positus videbatur, haud dubie tuli mediantibu I)burti iis desiderata victoria potiti suiLen si morte Turiri, Latini Regis fautrix victoriae sors in favorem Trojanormn non cecidisset inde dc I burtili una cum o Lam populis, Duceac Rege Earea, Trojaliorum sub-
tempore Regum Albanorio , quod 'Cum M. semper e Latinis, Trojanis teste Dio-liis commixtum fuit, inchoatum fuit imperium.
imperium. Et primo quidem post
mortem Latiniane. is regnavit annos tres, qui in flumine Minico submersus, dum non comparuisset analilius, a suis inter Deos indigetes relatuSsuit. Hoc eodem tempore I luietus rerum gesta Tyburtus
rum gloria celebris ultimum vitae ter minum clausit a suis luco dc sonte ejus b
dem nonor conlecrati Inter diVOS ad divos adnumeratuS. Id Horatius innuere vide- - r.
canius,AE/ieci filius,Regni hqres,post Ascaniusquam regnasset o annos , fundato: 1 T. jam Lupinio exstructionis Alb. Lo)ire initium fecit de quoniam hujus Albani Imperii Reges, jam in praecedentibus
exposuimus , hic eo repetere supervacaneum duxi. Sussicit, ex hisce honiu-luin δ, ini Ro=λ ante urbis fundatores prodiisse. Non dicam hic de Cluilio Rege Alba)roruthi, qui tantum Romanae Albano potentiae incrementum aegre ferens bellum contra Tullum Hol filium, te bobtilitis . tium manorum Regem, dum indiceret, in ipsius operis auspicio morte sublatus,Metio Si otio molimen occeptum in executionem deducendum reliquit. Hic ad terminandum bellum curia 'ma/iis, pactis hujusmodi conditionibus cum Tullo Hostilio Rege, ut re fratres Curiatii Alba ri,ac totidem tres o Curiatio- rati fratres Roma=ii inter se de imperii iit. Σ' summa decertarent, ut qui ex alterutra parte victores forent, alterutrius partis cederent imperio Victis tandem ad Cultu, , fossam Curiatiis Albanis, victoria restitit apud inauos, ex tribuSsra- tribus Horatiis uno superstite Metius Sithetiiιs, successor Cluilii Regis Albani, minime tolerandum existimans Poma mi urn supra Albanos ex vici oria obtentum dominium , clandestinis intentat artibus denuo bellum contra inalios instaurare , adscitis in hunc finem
214쪽
sin ervi Lati tarum viribus, potissimum linum post quingentos sere annos, qui
A ia .'. I ι le/ratiu/λ sibi detecta Meti contra ius inconcullum steterat initi pacti conditiones impostur Ital- sum , Romanorum donainio accessit ius primo Albam Longani Latinorum Metropolim unditus everti Metium
vero equis infelici sorte discerpi jussit. Atque hoc pacto Albanorum Re- una cum o populis Latii , quorum singuli libertate sua ruentes per modum reipublicae se guberna
Denariis Molutio libus Tyburtinae urbis Iu ibinc, Republica Romana.
Ost destructam Albam Latiariorumque fuerium Rex Tu liι ad o Latii popul OS confoederato , quo inter non immerito Tybili tibi haud infimum locum tenebant, suos mittens Legatos, postulabat, ut imperata facerent, quod ni itum ad vici ores Romanos cum
aliis Albunorum rebus transule etiam Latinae gentis imperiurn quibus tamen a nulla civitate privatim responsum fuit, sed indicto perentina sacra sylvaLati-rrae gentis concilio , minime marus imperium concedendum decreverunt; sed unaquaeque Lati)iorum urbs suae libertatis vindex , meliori quo poterat modo sub constituto Magistratu se gubernabat. Qu decreto ut ι cxacerbatus, confestim iis bellum movit, egregie se Latinis urbibus contra intentatam violentiam defendentibus. γ-e-cordet burtini uti inti viciniores ita quoque sub Tuli, post sub Anco Martio, Tarquinio Prisco ter pace inita, mox eadem rupta denub,unitis cum caeteris Latinis, Sabinis, Hetrusci que viribus , tam dilabestorum molem sustinuerunt, donec
Tarquinii Pris potentia devicti, fascibus manorum tandem se subjecerint.
Cum itaque Tyburtini Ceterique Latini Iam dudum desiderata pace, subque atro regre Ser vio Tullio UI Romanorum re-
ge, gauderent accidit, ut carquinius Superbus ambitioni. 'stro percitus,nec
non a Tullia filia Serpit Regis, quam sibi in matrimonium assumpsera quin ab ipsa ambitionis labe insaniente
continuis precibus sollicitatus,mortem Serdito Tulli, intolerando sane facinore intulerat, sceleri utique tanto immaniori, quanto majori impietate paterni corporis cadaver vulneribus undique consolium, sin publica platea curru, quo vehebatur, protritum filia patrem Tarquinio trucidatum indignius tractas leb quibus accessit stuprum abominandum a Sexto Tarquinii filio Lucretiae pudicissima matronae, violenter
illatum. Certe ob adeo atrox Tidli. L-
cinus, immanemque Tarqimmemo- mus Tyrannidem, Tarquinius a Republica proscriptus, regnoque spoliatus, hoc unicum egit, ut coacto Ferentino concilio Latinis ad suas attractis a tes, bellum Pomanis moveret, atque
horum fultus sub sidiis, in Regnum sibi
ademptum restitueretur quam unio nem concordiamque cum Latinis ut obtineret, concilium vulpinae callidi talis astitia consertum iniit, Sosuit La- tinarum seriarum in Monte Albano in stitutio de quibus cum jam inprTce dentibus disseruerimus, ea hic repeten- da non duxi. Et ne quicquam ad factionem, quam moliebatur, omisisse videretur, missis ad Porsennam Hetruscorum Regem, Clusii tunc commorantem, legatiS, eum quibus poterat artibus, ad suas partes allectare tentabat: sed sua fraudatus spe, tandem ad cla Pium Mamilium I usculanorum Principem potentissimum g erum suum veluti ad sacram anchoram confugit, qui adverse sortunae in favorem Soceri condolens, ad eundem in Regnum resti-
215쪽
restituendum, ingenti comparato exemcitu, ono peditum equitum coo ad Lacum Ricissi se stitit. Erant tunc temporis Dip. Lollia/iae consules, Titisi miminius Sc idus Ponthionius. Hic ob rei bellicae peritiam hujus belli Dictator declaratus una cum Tito Elbutio Helva Magistro equitum,cum exercitua mill peditum,equitum mille, ad dictum g uilli lucum hostibus obviam factus,dato signo proelium exorsus suit omnibus seculis memorandum, in quo
utrinq; tanta animoru concitatione pugnatu fuit,ut ex multitudine tum cada-
Verum, tum Vulneratorum, cujusnam
ex parte victoria steterit, dubitatum fuerit donec cia io Mamilio interempto, Tusculani panico quodam timore perculsi. manis terga vertentes, quisque vitam suam fuga, qua datus transitus, servaret Vatque adeo mani victoria ex praelio cujusmodi ad istud usque
tempus formidabilius non acciderat, potiti, destructo Latinorum regno, Tusculana urbe funditus eversa, iniuinio nescio qua infelici sua sorte prorsus exacto, reliquum suo adjunxerunt imperio, anno 26 post urbem Cond.
on ederatione Taburtinorum cum Romanis inita, non
olum i privilegiis municipiis dari solitis fruebantur, sed 3 iidem civium Romanorum albo adscripti, unum veluti Reipublicae corpus exhibuetunt nec hic stiterunt, sed ut Taburtiliorum ii manos fides publico constaret testimonio, anno 368 post urbem conditam , Magistratus Romanus Tabulam neam in Castoris Templo exaratam, in qua pax, concordia ad perpetuam rei memoriam, &ad constantem in suscepta fide perseverantiam contineretur, Tybur transmiserunt, quam Sc Tyburtim incredibili gaudio .congratulatione acceptam in Herculis Templo, veluti perenne initi foederis monumentum collocarunt. Quae tandem uti Franciscus Martius supra laudatus testatur i, suo de Historia Toburtina libello. intra vetusta Hercule templi rudera, dum fundamenta domus nescio cujus jacerent, inventa una cum capite, quod Tyburtini Dictatoris esse
L. CORNELIUS. N. F. SEN CON A D. III. NON. MAIAS SUB AEDE. ASTORUS. SCR. ADF. A. MANLIUS. F. SEX IULIUS L. POSTUMIUS. S. F. Quo D TEIBURTES. V. p. QUIBUSQJJE DE REBUS VOS PURGAUISTIS. EA SENATUS ANIMUM ADVORTIT. ITA VI EI AEQUOM FUIT. NOSQUE EA ITA AUDI UERAMUS. UT VOS DEIXISTIS UOBIS NON CIATA ESSE.EA NOS ANIMUM NOSTRUM. NON INDO UCEBAMUS ITA FACTA ESSE.PROPTEREA QUOD SCIBAMUS. EA. VOS. MERITO NOSTRO FACERE NON POTUISSE.NEQUE VOS DIGNOS ESSE QUEI. A FACERETIS. NEQUE ID UOB EIS.
216쪽
N EQUE REI POBLICAE UOS TRAp. OITILE ESSE FACERE. ET POSTQuAM VOSTRA UERBA SENATUS AUDIVIT. TANTO MAGIS ANIMUM NOSTRUM. INDO UCIMUS ITA UT FLANTE ARBITRABAMUR.DE EI EIS REBUS. F. UOB EIS PECCATUM NON ESSE.QuONL UVE DE EI EIS REBUS SENATU LPURGATI ESTIS CREDIMUS. UOS QIUE ANIMUM VOSTRUM INDO UCERE OPORTET ITEM UOS. POPULO ROMANO PURGATOS FORE.
Hanc Tabulam, etsi summa diligentia quaesitam Tabure , reperire tamen non licuit, nec a quopiam alio , quid de ea factum sit, cognoscere. Fuit ita hujus abuti vii intuitu ad 1 circiter annosia integra S fi m Ioburtinis cum Romanis postea tamen, uti nihil in rerum humanarum vicissitudine stabile, sub variis Consulibus rupta in apertissima bella erupit, donec a Furio Camillo Consuleae Dictatore Pedu= i,quae urbs erat Tyburtinae confoederata, scalis captum , subjeci isque reliquis Latii rebellibus populis, tandem S TFburtini colla jugo Romano subdere coacti fuerunt, anno circiter ab urbe condita quadringentesimo.
Quibus deinde magna fide adhaeserunt, communibus viribus in magnarum rerum molitiones intenti. Quam
vero in civilium bellorum initio prudenter se gesserint bιιmni ex inna consule ad Taburtinos profugo duculenter patet. Res ita se habet:
Postquam a Dpublica 'mana creati fuissent cibila, ω si Pompjita, laenam Sc una intra ipsos more solito divisae provinciae & primo quidem assignata fuit Sylia illa plena gloriae contra Ἀ-
thridatem Regem Ponti expeditio. Et C. Mam quemadmodum C. Marius septies jam Consul, continus honoribus, triumphis, immensis divitiis locupletatus asstietusque erat,jam dulcibus Reipubli- c. uberibus, a quibus omnis fortunae suae ratio, robur,i potentia cum plena
S absoluta in impub Provinciasque ab ipso Rotuatio imperio subjecta potestate dependebat cita quQque , uti ambitio modum nescit, aegerrime serens, Syllam sibi in expeditione contra
Mithridatem praelatum, omnem movebat lapidem, utrescissa Leipub sententia, S Sulla jam rerum in riente potiente revocato, mediante Sulpitio Tri
bimo, ipse sussiceretur, quod L uti desiderarat,executioni mandatum suit. Si
ti de Marii ordita tela certici factus, incredibili furore percitus , vindici a de Mario sumenda aestuabat. Relicta itaque in Asia expeditione, jam tam felici
rerum eVentu occoepta, universo cum exercitu, quam celerrime magno mentis impetu agitatus, Ro=λιam contendit, ubi victis vi armorum suis adversariis, Capitoliion ingressus suprema cum potestate primo expulso Mario cum Ο-mnibus suis confoederatis lege insuperlata, ut cuique liberum esse ex iis, quos possent, client , trucidare , derelictam in Asa expeditionem repe Factis tiit Absente verba minconsulatus Gradignitatem assumpti fuerunt οἱ lupi:ιsS Cinna, quorum hic sectionis Marianae omnibus modis contendit, ut Syllanae constitutiones contra omne jus praescriptae expungerentur, atque adeo
duro perditae libertatis jugo abjecto, mana lassub desiderata pace, atque
ab exilio revocato Mario cum omnibus suis, frueretur: 0ehi ius contra seditioni Syllanae favens rem non nisi
217쪽
armorum potentia dccidendam reba sub numerum adcret, quos inter Ap-tur unde Cinna de eladii in suas par I)iatius centum millia ci tum capita,notes trahendo iustia laborans , ad b/- inaginta senatorii ordinis, S ex ordinebιι mios profugus, ea intentione, ut eos AEqucstri sexcentos numerat. Non stetit hic impotentis animi suror. Capto violenta manu Capitolio viam 'empli flamma ad arma sumenda contra adversarios
Tyburti concitaret; at 'bitrii ii ingentium calamitatum , quae ex turbulentis hisce factionibus exoriri possent, veluti praesagi nulla adeo robustar orationis sicacia,nullis tam validiSO3rii. argumen tis,ad foedus cum koi/rairis jurejurando jam confirmatum rumpendum, induci posse videbantur, a neutrius factionis partibus se futuros contestabantur, donec, quo res Vergerent, secum deliberarent. Interim Martita una cum Cinna vasto comparato exercitu, eo cum robore ido=nain ingressus, quo ipse suerat inde a Sylla expuli us,in elabitum Syllanae factionis incredibili furore insurgens, usque deque vertebat omnia; Θlia uxorem filiosque exilio mulctabat, domo insuper ejus in cinerem re-M se dacta. Ita fit, ubi nullus publici boni respectus, ubi ex perversa animi perturbatione proprii commodi emolumentum locum obtinet Sullam Asia constitutus, ubi Marianae violentiae Brores in se suamque domum commistas intellexit, irreconciliabili mentis furore
manos sumendae ardebat desiderio jam insuper victoria contra Mithridatem obtenta tumidus, Romam ingressus, tantam civium stragem edidit, ut Lucio Floro teste,trucidatorum multitudo vix
blicam Omniantiqua privabat libertate; ,h' ' haud absimilem sortem , quotquot Marii Se iuuae factioni adhaeserunt,experti sunt, sola urbe Tyburtina excepta, quae filubriori consilio usi, dum neutriparti adhaesit, imminenturiaacalana itatum turbinem evasit. Resque eo procellit, ut contendentibus de summa rerum Di statoribus . m. infelix, urbem, domus, Vias, platea sanguine civium per manus ambitiosorum inquilinorum fluso, redundare spectare cdusque saevientibus odiis, donec deestent homines, qui occiderentur a ut scite
dicit Appianus: quis autem illos potes
computare, quos tu urbe paloim, quisquis Poluit, occidit donec admoneret Fustidius 'inere, ut essent, quibus imperarent. Reducta tandem muni Imperii summa Tria post Iuli Glais mortem ad Triumvita Pisis ratum, quem Bapitis, Marcus Antonitu, de Lepidis aliquantisper pacifice
strophe, quis tandem ex hisce tribus summa Imperii potiretur, saevistima praelia gesta sunt donec interempto Lepido vi Marco Antonio pugna Actiaca devicto universi maui Imperii sceptrum claritano Augusto, cum universali totius orbis pace cessit.
218쪽
quitatibus, quae etiamnum in ejus Ruderibus splendescunt.
burto, Corace Sc Catillo, nepotibus Amphiarai aedifica-thim, niilli ex prisca Latii urbibus tum antiquitate, tum rerum gestarum gloria cedat, antequam ad veterum Heroum in ea relicta monumenta exponenda progrediamur, primo de de ejus situ, matura loci, prout hodierno die comperitur, deinde quoque de ejus priscorum temporum constitutione disseremus. Tyburis I bur hodierno die in medio edita 2 'o : torum montium, veluti sinu quodam supra collem amoenitate consertum, situm spectatur Ab ortu Mo item Crucis, quem primam Catilli stationem aut habitatione suisse supra diximus; iam Vularium ab occasti; Sabinae Regionis campos a septentrione montem cconfragosam Anienis Vallem a meridie vastas Olivetorum sylvas, uti&ulterius Tusculano, manosque Agros respicit, ma millibus passuum distat,
cui sive in quamcunque partem te Verteris deliciosum prospectum, fixae homrendos Cataduparum strepitus spectes, nil sane ad oculorum auriumque Oblectationem accedere posse videtur.
Alluitur Tibur Aniene Iurim , sic
s L 'R ' dicto, Plutarcho teste, quod Auio Thu filio. .e Rex Gettheium juvenem, qui filiam ejus amoris Cestro percitus violenter rapuerat, armata manu fugientem prosequutus, dum non assequeretur, hoc se flumine submerserit unde Anio Sc nomen mansit, qui priscis temporibus Fareufus dicebatur; hodie vulgari idiomate Tepero re appellatur. Habet originem suam apud Symbripio non procul a Subtico oppido, incunabulis Ordinis Benedioli celebri qui ex Monte Trebio edito magno scaturiens rivorum undique confluentium assiuxu,nec non variis amfractuum diverticulis tandem per Catadupas Tyburtilias con-Sὸ λ lupae
Iragosamque Vallem praecipitatus in nae.
Tyberim magna aquarum mole sese exonerat a principali Catadupa vehementis sormidabili strepitu, bipartito cursu, partim sub ponte profundissima
voragine,quam ex horrendo speci aculo inserni fauces diceres, partim extra urbe per altissimam rupem in communemaque voraginis abyssum dilapsus, per
alios aliosque subterraneos cuniculos totidem aliis Catarras lis commmii . Vt schemata hic a functa ostendunt. Totum flumen paulo supra Catadi pati primam in tres rivorum portiones
dividitur , de quarum prima jam dictum est altera per subterraneum canalem derivata,ad desidiosamilia ensis ludicra spectacula derivatur, de qua paulo post ciertia per canales subterraneo , qua forma Vocant, in Varios rivos divisa, magno utique urbis emolumento , molendinis versandis servit; hinc per varias Catarracias intra horridam visu vallem , deinde in Anienem e regione Coenobi L. Antonii devolvitur. Unde totu pene Umbis tractus septentrioni patens , variis ossicinis ob aquarum copiam instructus cernitur , magno coriariorum sullonum , chartariorumque quaestu. UideaS
219쪽
Videas in hisce instrumenta serrea omnis generis, tum ad domesticam,tum ad rusticam, bellicamque supellectilem conficiendam summa ingenii com-ryburtina mendatione parari. Non desunt sera-
nae spectantur, molae non frumento tantummodo in farinam conterendo,
sed Sesoleo olivarum exprimendo, pVrioque pulveri conficiendo mira arte constructa aedificia, adeo ut opportuniorem locum ad rerum omnium humanae hae necessariarum copiam comparandam, me vidisse non meminerim. Agrum adeo seracem possi I J V det, ut sive fructuum panis generis Vn tiuus
220쪽
exquisitorum cupedias, sive vini, frumenti, oleique nobilistim ubertatem spectes, nulli alteri ex Latio urbi cedere
Hodie Avienis alveus a ptima Catadipa totus saxosus, desinaequalis est, uti ex aluncto schemate patet. Ubi per varia diverticula in profundas visuque laorrendas voragines, subterraneosque maeandros dilapsus, alias S alias 'ata divas incurrit, ita ut profunditas voraginumdocuniculorum multitudo olim altiorem semper altioremque alveum habuisse, luculenter demonstret imo apertissima hujus signa in Catadupae vicinis antris ostendunt , ubi omnes rupeS