장음표시 사용
241쪽
hortorum viridariorumque delicios arrivarietatem spectes , expolitum conspiciebatur; citiamnum ejus vestigia non obscura,uti ex mappa patet supcr- sunt. Restat Prytaneum , quod L 0rim putat suisse in extrema milia parte versus Meridiem exporrecta. Pryx Fiat autem Prata reuui Athenis locuS
invaria habitacula aulaS, S cameraS
divisus, in quo Iudices summo cum rigore justitiae, Rerum publicarum causas agebant. Nam ut Halicarnassaeus ais quae ab iis Prytanea pocantur, erantio publica sacra, quorum curapertinet ad ad eos, qui se pronion allistratum in publica obtinent. Vel ut alii volunt, in quo emeriti milites, senectute, kinsirmitatibus resti, communibus sumptibus , magno nostris Principibus proposito exemplo, alebantur. Quod institutum cum placuisset Abiano, simile quid in sua illa macilinatus est. Atque haec sunt, quae pro innumerabili
rerum memorandarum copia S multitudine, paucis explicanda censui. Iam vero nihil aliud superest, nisi ut post singularum partium expositionem
totius Vilia ab triano in Tiburtino a incomparabili magiaificenti cxl structae ichnographiam hic appositam
luculentius contemplemur. Hanc Eminent. Franciscus S. R. E. Card. Barberinus , multorum Lite torum deprecatione impulsus, primu novo ausu in Reip. Lit. '' augmentum Ornamentumque partim ex Pirrhi Linorii Architecti delineatione, olim uisu Card.' ' Hippolyti Estensis peracta,compilatam partim opera, studio Francisci Contini viri rerum antiquaru peritissimi denuo ad incudem reductam no- a dimensione emendatam omnibus que numeris tandem absolutam aeri incidi curavit, ta exacta cura S diligentia, ut ad ejus persectionem nihil amplius accedere posse videatur quam S huic praesenti Latii operi inseri usit. Cum vero dicta ichnographia major esset, quam ut Libro commode imponi posset, nos pro mole operis ad faciliorem singularum partium comprehensionem , in epitomen reductam, hic ob oculos exponimus curiosi lecto
Praecipuomm Locorum, quae in praesenti hujus illae Ichnographia spectanti R
TvΙstrio us I literis ABCD signa- tus Theatrum dictum fuisse Ligorius asserit, e quod theatris , circis, hippodromis , aliisque innumeri fabricis, uti porticibuS, ambulacris, Xystis, vestibulis, delubris, coeterisque locis, quae tum scenicis tum gymnasticis
exercitiis serviebant , accommodatuSsuerit. Habebat sibi juncta innumera habitacula in usum militum consti
Districtus II litera E signatuS, continebat eam partem,quae a Varietate rerum ibidem expressarum ΓIοικιλη P cile a Graeciae Poecile sic dicta suit a-trijs,ambulacris,peristyliis fanis,camerisque consertuS.
Districctus III itera F signatus monstrat judicio lori vestigia BIBLIOTHECAE Adrianeae, quam Adrianus ingenti fabricarum aedificiorumque ad omnem commoditatem eorum, qui literis bonisque artibus incumbere desiderabant exstructorum congerie condiderat,theatris, ambulacris, templis, balneis, viridariis i splendidistimam continet vicina fabricarum rudera , quae signantur lite
Districtus I signatus itera , Canopisi dicebatur ad sormam Canopi AEgyptiaci ab Adriano exstructus de quo ullus in praecedentibus actum
242쪽
riti Ligoris stradit, callemiam exhibe ibat more Gnecorum ad Atheniensis simi litudinem Acade litae constitutam en 'L
A tollinis, aliisque saniso delubris, nec aaon theatris, porticibus, atriis, ambulacris, viridariis iue ad Plitiosophantium usum superbillitare accommodatam: Districtus VI, siginatus litera , λι- ferorum regnum; oc paulo poli Campos Elysios summa fabricarum ad omnem
amoenitatem exstructarum varietate exhibebat.
Districtus VII, signatus itera N, Lyceum Atheniensi exprimebat, aquae ductibus caeterisque fabricis, uti templis, porticibus, ambulacris, viridariis, balneisque oppido magnificum de splendidum. Districtus VIII signatus litera , prytaueum Atheuiensium, Veteribus militibus senio consectis sustentandis de
Districtus tandem signatus liter PVallis era quam arboribus utrinque ad omnem amoenitatem dispositis , nec non riguis limpidissimarum aquarum rivis excultam, Adrianus es Eri S A L A TINII, ne quicquam jucunditatis illae suae deesset, appellari constituit. Quid vero Tlicati ales ejusque fabricae, quid Poecile, quid Bibliotheca, Academia , Canopiis, quid Lyceum MPrytaneum, quid Tempe, Inferorum, Et sorum ii Camporum regna sibi velint, in praecedentibus primo hujus ilia capit exposuimus, ad quae lectorem ie- mittam. Ex hac itaque Ichnographica Vilia Adriane.e descriptione, Leci Or,invisam inauditamque hujus villae magnificentiam qua nulla ex 'manorum sumptuosis fabricis splendidior, neque vastior, neque raritate aedificiorum ilia lustrior visa suit, sat superque colligere poteris. Quae tamen abdito Dei judicio, non nisi ad o annorum durationem pertigit. Atque ex hisce Lectori luculenter patet labilis rerum humanarum condi-
iis, quam fugax rerum omnium me moria, quam nemo non ex stupenda lusus illi e fabrica colligere poterit. Videbatur si Ἱil ista aeternam nominis suies oriam superba de invisa hac non mi
la, e civitate integra ea magnificen- ιν ti, centri
tia, quam retulimus exstructa ambire ' ς sed quam cito illam exstruxit, tam cito in ruinam data fuit, ita ut ni lus Romanorum scriptorum praeter partianum, qua ejus meminerit, inventus suerit Antonino successore, primo in ejus
ornamenta manu S mittente,ut iisThermas suas Romanas, quas condere constituerat, condecoraret. Ita dum unus gloriam furatur alterius, omnia tandem
eandem vici Ilitudinum varietatem somtiuntur Modo rilla haec vere villarum Regina ita deformata jacet, ut non nisi cadavera o sceletra palatiorum intuearis, omnia plena liquitis, spinis, senticetisque obsita, S uti recte Gobellinus hue historiae scribit Extramrbem, inquit, ait tertium inissarium Hadrianus Imperator nobilissimam villam exaedifica
Hi adinstar amni oppidi, cujus extant adhuc Templorum sublimes cir celsae testudines uernuntur cir aularum cubiculorum ite emidiruta aediscia, /foitur pr-ristyliorum porticuum piscinarum,Theatrorumque fastigiatae moles ex ubi quondum ImperialeSolium crisinii oresplendebat iubique superba fabricarum, hortorumque constructi Elysos Campos quare videbatur ubi Purpurati sedere magna cum potestate Tribuni, ibidem praeter rubos e sentes nihil reperias si uinarum C tibicida, acl. uulserpentum, gerarum, bubonumque habitacula adeo rerum mortalium fluxa es inconstans natura est. Paucis tamen hoc loco tam exigui
temporis, Domiti sibi constitit, causam aperiam latet enim sub iis quidpiam Divinioris arcani consilium itaque sic sese res habet. Post absolutam milia singularumque
partium fabricam, nil aliud restare vi V et ''debatur,quam Encaenia summa pompa S solennitate celebrandi; quoniam moris erat, post ingentes a Romanisi Caesaribus
243쪽
Caesaribus exaltatas fabricarum moles, eas uni ex Diis consecrare hinc Adrianus in Hercule operis fabrica, Herculi solenne sacrificium offerre constituit veluti humani sanguinis propitiatorium Unde diabolico impulsus instinctu, Augurumque consilio, triauis
Sacrificii impias in innocuurn Christi Diormn san- extruct.imaumem convertit manu ; at quoniam
intellexerat , Ibure elusium Senatorem esse, qui cum uni aersa domo sua Christianam fidem non solum coleret, sed, innumeros alios, S inter coeteros Cerealem Caesari intimum, ad eandem suscipiendam traxisset, atque adeo. gratius sacrificium Caesarem praestaree quam Getulium cum uni
sil meis versa domo Herculi dedicaret s)bur-' 26, uis ti/io. Dictum ac mox in executionem deductum Getulium cum Cereali, mantibac primit vo sibi sisti jussit,quos acerbissimis verbis increpans Christumque furare praecipiens, cum in fide caute A Iarpem firmiores reperisset, post carceres .fammas sustibus tandem trucidari jussit postea furorem conVer- leno, Symphoryamuc septem ejusf-fliu mori lios, quos comprehensos sibi sistens, ad urandam fidem Christianam exhortatus est, quod ni facerent, exquisitissimis tormentis se morti tradendos scirent. Sed Sancti Christi Martyres tam exoptatam Martyrii coronam, jam dudum desideratam, minime negligendam duxerunt. Quare omneS constanti in Christum fide, Millibatae Religionis amore mortem prae ita, aeternae Vitae praemia prae fluxarum opum, quaSipsis Caesar, si Christum ejurarent, promiserat, caducitate elegerunt. Unde crudelissimis ad unum omnes mortiS generibus sublati suerunt,salutis nostrae anno I 38, cum innumeris aliis Romae multo ante comprehensis, quos inter S.Eustachiis,cii us Archistrategum gerat, Una cum uxore filiis unus fuit, sustulit. Interea occulta Dei operantex indicta, Adrianus incognita quadam Medicis infirmitate , sanguinisque flu-
correptuS, ut quorum insontium
Sanctorum Martynam sanguinem inhumana atrocitate isti derat,scelus proprii sanguinis est itione lueret, in ingentes animi moerores cruciatusque incidit, qui morbus uti a Medicis aura Vilia infahibrioris adscribebatur, ita quoque statim delicias Sisarum melioris coeli usu Caesarem mutata statione, cri inisi mori mallet, si ui debere, Medici M. bis in. praescripsere profectus indic ma li gis magiique crescente animi moestitia, e deductus fuit, ut jam diuturnioris vitae pertaesus, tandent Medico letharum toxici poculivia sibi propinari praeceperit radicum Medicus manum in Caesaris vitam mittere sibi inconsulium te neret, fuga sibi consulens, id mancipio executioni mandandum reliquit, qui vel ipsius Caesaris atrocissimi minis, ni
faceret, tandem adactus, poculum lethaeum praebuit, ex quo protinus extinctus , meritas sceleratae vitae transactae poenas dedit. Ecce manifestam Dei ob adeo saevas in I rapiatio persecutiones exercitas vindictam. Restri Spartianius ante obitumAdrianum tenerrimo affectu sequentes versiculos protulisse: Animula 'agula, blandula,
Hospes, comesque corporis,stu' nunc abibis tu loca, Pallidula, rigidida, nudula, 7 ec ut soles, dubi jocos Vix in ejus locum successerat T. Autonius Pius, cum ecce ipse novas in urbe Thermas excitaturus, cum de modo cogiaret, iussi praeterea triani noviter exstructa parum affectus esset, quidquid in Villa Adrianea pretiosum
reperit, in suarum Thermarum splen- Antoni
dorem contulit quam desii dyGothi
S postea variae revolutiones in ulti
mam altitatem dederunt , Ita ut ornamentis
a milia condit usque ad ultimam fi ejus ruinam, non nisi 8 anni intercesserint. De Getulit sociorumque Martyrio ita Baronius in notis Martyrol. In Agro Tuburtino Astat Petus memoria jam colla a , cen elimrue ille locis arenarium , tibi S. Symphorosa
244쪽
inde in Martyrologio Romano ita legitur: Roma via Salaria passi Beati Gettilii clarissimi or οἱ I bimi Viri, sociorumque Cerealis, Amantii, Primitivi,qii Iussu Adriani Imperatoris a Licinio Consulari detenti primo cisi, deinde in ca
cerem trusi, po trem) incendio traditi,cum
nullo modo ab igne es fuissent fustibus
illis capite Martyrium complepere, q rum corpora Symphoros B. Getulit rιxor collegit in arenario praediisu e-pelipit. Arenarium illud adhuc exstat in diiux . I: . Tiburtina novem millibus passuum ar-- - Dbure disitum in quo rudera adhuc pervetustae Ecclesiae a Christianis primis olim in honorem S. Martyrum X- structa spectantur, ubi praedium S. Symphors fuisse traditur,& etiamnum possidetur a Massis ex Patritiae nobilitatis Romanae familia, ubi Symphor a 3c Getidi mariti sui sociorumque corpora deposuit, sepostea etiam ipsa cum septem iij eodem in loco depolitisuerunt quem locum Christiani postmodum Graeca voce ad Septem ζιοΘανατους, id est,ad septem Martyres
violenta mone mulctatOS, Vocarunt.
Uerum cum successu temporis Longobardorum lavasione Romanum Territorium flammis serroque devastaretur,
S. Stephanis Papa III hinc ablata corpora Romam translata in Ecclesias Aue geli in soro piscario recondidi, ita Ba
ViaTyburtina habetur nobilis semvetusta S.' Symphorosae,nemoria Horum reliquiaeRomam translatae,ac nostris temporibu scindientissim in Diaconia S. Angeli inforo Piscario, Crina cum ipsis pli bi lamina his Perbis descripta: Hic regius =itSS. Martyrum Symphorosae , iri sui Zotici, liorum eius corpora a Stephano Papa translata:
Gettilius etiam Loticus dii tus reperitur. Et ne quicquam hic omisisse videar, monstratur etiamnum in Ecclesia S. Vincentifcrypta summae devotionis, in qua S.''Sumphorosa cum suis filiis, saevientis persecutionis tempore, se abscondere olebat, quam S Baroniis citato loco innuit. In foro quoque Herculei Templi olim ulmus spectabatur, e qua Symphorosum jussu caesaris capillis ali primu Tν quamdiu suspensam serunt, ex quaam 'syrii bore in nostra Tiburtini colligi; c phorosa clesia adhuc crux sormata summabata. cum veneratione exhibetur. Sed hisce fusius forsan, quam par erat, occasione
Mart 'rum commemoratis, jam occeptum illarum Tyburtinarum argumentum prosequamur.
e Ontendentibus de summa rerum Annibal 5c Scipione ine Mitiropa, S in Africa Iphace, 5e Massanissa Getidiae Rege, hic a Syphace Regno suo expulsus ,
mnibusq; bonis exutus, Mad incitas redactus sylvas oberrabat Syphax itaque ob subactum inimicum victoria insolens, a Scipio=re Romanorum Duce tandem S ipse post expugnatam Cartha riuem sui ligatus, praedi manorum
fuit. Scipio Massauim in regnum
suum, quod ei Syphax violentia arniorum eripuerat, restituto, Syphacem Regem'mam Pilictum perduci jussit, qui
Albae aliquantum tempori commΟ-rans, tandem in T;burtinam Pilti,n sibi paratam concessit, ubi infelicitatis suae statum deplorans, e quanto potestatis culmine cecidisset, considerabat, ut qui
absolutum dominium spe devoraverat, novercant sortuna in ultimum miseriae barallirum praecipitatum se videret. Ne vero tanti nominis Rex vilius quam deceret, viveret, Romani
245쪽
tionem noli solum commodam, sedo deliciosis fabricis peramoenam reddideres, ubi fatis cestit Spectantur hujus Pi .e rudera etiamnum inoia G-Dη SI A in Mare inisu.
in 1. Narratis rorius, Ontem uo tempore
detectum uisi ex candido marmore, binis conchis, cluae aquam acceptam in alia extra posita vasa ei undebant, constructum tota vero moles sustentabatur sulcris in sormam pedum Leoni-norum elaboratis. Detectum tuoque eoden empore , eodemque loco se
pulalirum in formam Crucis constructum, intra quod senes fel e cerneban .gμφ'
turm circuitu collocan accendendis pl.acta.
que lucernis destinatae Monumenti longitudo exterior in palmos, latitudo viginti aequabat interior ero longitudo 38 alm latitudo in i palm.
extendebatur. In Venta praeterea complurima electi stimi marmoris ragmenta , Paulus V opti sex1nam adducta . ad fabricam acet εli Deiparae Ecclesiae Saucia Mart. Majorι, exornandam destinavit.
Villa Zenobiae Palmyra Reginae.
Euobiissiai 0.hirati Regma Palmyrenorum bis commisso cum Aurelian, mauo Imperatore in Persia praelio, tanta animi fortitudine se gestit, ut cuinam parti victoria cederet, dispici vix posset tandem urbe, ad quam consu- gerat, obsidione cincta, & ipsa fascibus omanorum cedere coacta, ab Aurelia-rro capta, Rornam in triumphum una
cum suis filiis ducta suit anno, Christi
27 . Inter coeteros Caesarum triumphos de pompas, nulla, tota teste, χο m. aut splendidior, aut magnificentior visa fuit. Siquidem Zenobia tot
tantisque gemmarum cinaeliis exornabatur, ut ponderi non serendo se esse conqueren , ad nonnihil quiescendum, pompam sistere oporteret pedes nudi aureis annulis vestiebantur, manu catenis aureis ligatae, nimio oculos sulgore perstringebant collum
pariter catena ex pur auro circundatum erat, cu)u extremitas a Persico
priaecone tenebatur In stuporem de admirationem rapiebant spectantium animos mirum in modum heroica Reginae dotes naturae in foemina non vis amplius cinerat ei imperterriti animi
vigor , Regiae dignitatis splendor in
vultu robur mentis in capessendis opportune consiliis, in oculis supra modum vigentibus prudentia summa, incredibilis venustatis splendor in totius corporis habitu elucebat tantus in dentibus sub susci coloris temperie cando nitebat, ut margaritas cana in ore plerique, non denteS habere putarent Vox clara S virilis, severitas ubi necessitas postulabat castitatem ejus tantam fuisse scribit viscus, ut ne quidem maritum suum sciret, nili tentatis conceptionibus. Ipsa tandem utriusque fortunae prosperae, Sc advelsae actum ingenti animo experta, solitariam vitam concessione Imperatori amplexa, in villa quadam Territorii Toburtini vitam ad mortem usque peregit. in Umiguae Persicae, taxcar, Latinae, Egyp ῖ Σ' iacae haud imperita pedestri ambula tione saepe, lectica nunquam, equitan do saepissime se exercere solebat. In
mens ali apparatu splendidissima cin
conviviis vero ad imitationem Cleopatrae Regin. AEgypti, cui se sanguine as- finem esse dicebat, poculi aureis in gemmatis utebatur. De qua etrarcha: Nelcuor femine Jδει tanta fortea Chesco belliso, e con ' armata his
246쪽
ATHANASII KIRCHERI Fosse a nostro Trionso icca
soma. Quam etianiantequam vita sungeretur Christi fide imbutam fuisse, Saronius in Annalibis ad annum' in tradit.
Uerum de rebus gestis hujus Reginae qui plura desiderat, is adeat tuitam Aureliani imperatoris. Villa Ze Ubinam vero in Territorio I burti-
oti no ilLi Mobiae fuerit, opiscus se- Tiburtivo quentibus verbis, ubi de Zenobia agit, declarat. Huic ab Aureliano Imperatore Pthere concessum fuit ferturque Pixisse cum liberis jam inore mano, data libis 'sepione in I iburti, pce holli Zenobiadicitur,iron longe ab Adriani palatio,atque ab eo loco, cui nomen est Conche.Ex hisce verbis Linorium secutus dico , Villam Zenobi. fuisse prope lacum, quam sulphuratam vocant, thermarum nobilitate celebrem, ubi a Marco Agrippa fabricae sumptuosistima ad usum Thermarum exlbuctae, quibus S, qu thinc Va/ελλι oppidbdelectatum fuisse scribunt Authores,ac in hunc usque diem etsi semirutae specitantur, de quibus infra pluribus. Si quis Zenobium hic habitasse dixerit, is non incongrue senserit; si vero ob aeris insalubritatem locum huncRegiae habitationi incommodum asseruerit, is saltem mecum in vicino loco, ubi hodie praedium S ' Autonii in urbe situm est, Villam constitisse consentiet, cujus manifesto eterum aedificiorum rudera, quae inibi adhuc deteguntur, indicio sunt, si S istorio te-ite,temporeHippolyti Cardinalis Esleusis, detectum fuisse marmoreum lapidem,in quo novem Musarum imagines exititio opere elaboratae spectantur, S non procul hinc in loco, quem Collem
Acqui parta inventas fuisse armillas aureas, similiaque, quae ad mundum muliebrem spectant, vasa inventa suisse, Autoniis de Re refert. Unde verisimile est,in loco,tibi hodie praediumS Antonii cernitur, ullum Zenobiae fuisse, incolis vero Ferri ejusdem sepulcrale monumentum, S plane visci descriptioni congruit. Nam in hunc usque diem locus Tum inter Sc Lacum Albaneum interjectus Co ira etiamnum dicitur, ' a milia Adriani vix bis mille
passibus distat, uti in appa Lectori
Villa ecaenatis postea Caesaris Augusti.
Vthor Syntaginatis Heroic inter alia, quae de Mecumate tradit,eum ex Regio sanguine priscorum Hetruriae L cumonum, quo & Reges, Dynastas vocabant, exortum fuisse, quidem stirpis suae ultimum, quod haud dubie ex Horatiano illo versu Maecenas stariis edit, 'ibius didicit Aldus Manutius eum Cibitum quoque appellatum fuisse docet. Hic Tyburtivo 'ro delectatus, uti rerum omnium opulentia florebat, ita quoque repudiatis rerum publicarum tumultibus , sibi suisque Musis, in quas naturali pronitatis vi, veluti pondere quodam serebatur, Victurus, illam in ultimo Tiburtim urbis
clivo , omni deliciarum genere consertam exstruxit, quam modo ex ruderibus instaurandam duximus.
Tametsi Linorius hanc Villam ample descripserit, quia tamen S ego ejus rudera singulis pene annis , quo Tybur mihi adire licuit, summa mentis reflexione examinavi,quid ex utriusque descriptione veritati magis congruum fuerit, lectoris esto judicium. Primo quidem versus Septentrio I: ne spectatur praecelsum dicti clivi Villae. praecipitium, cui Pilia substructiones, quae in hunc usque diem integrae adhuc spectantur, innitebantur,opus sane ad- ne admirabiles, quod sane vasta sua mole nulli ex manorum fabriciscedat, per cujus meditullium ma Valeria Via es pandebatur ad Samnites Peligno que iturio stupendis arcubus S camerarum