장음표시 사용
41쪽
De accidentibi sanitatis indicantibus
eorumst indicatis. ACcidentia sanitatis indicantia , primo sunt
probae corporis functiones, naturales, aPPetus cibi, M potus, nutrimenti attractio, retentio, Concoli , superfluorum expulsio ; animales sensus externi, interni Motu : Vitales pulsus cordis, spirituum vitalium generatio, respiratio. Deinde sunt excreta, retenta natUralia, faeces, Urina , qautum , insensibilis transpiratio, menstruum Tertio sunt qualitate Corpori naturales, color,mollitieS, Odor, &c. Haec omnia conservationem indicant , quae sunt ipsa vitalia indicantia , sed fere omnia imi- tilia pro artis usti, quia sanitatem sanitatis causas consequuntur Sanum enim corpus, Sciuncti nes, Se excretiones 3 qualitate omnes habet probas, naturale S.
Aliqua tamen sunt accidentia sanitatis quae utilem promunt indicationem, M sunt functiones membrorum principalium, Vel principalibus inservientium, sanguificatio, spirituum vitalium generatio clytificatio, quae confortationem omnino indicant etiam si eorum imbecillitas, purgantibus B sanguinis missione, 'axantibus adhuc reddatur myrmior. Ita Galenus tria Proponit vadicata
42쪽
conservantia principales , t necessarias corpori functiones, calida na oderata, astringentia, Ma proprietate confortantiaci Calida quidem, d moderat , Ut vicem gerant Daturalis coloris , unde pro
jecoris inflammatione Calenus ab syntiatum repelientibus admiscet M ab externis actu frigidis cavet. stringentia etiam, Ut flairitus contineantur; ita calor nativus augeatur Ideoque pro nePatia inflammato laxantibus ea conjungit Galenti S. Terti denique a proprietate confortantia milia
temperamento,& forma toto , partiumque subsantis similia. Haec ergb sunt vitalia indicantia , Mindicata, quorum materiam non sollina esse Aliment Um Patet non enim alimenta sola requirit
His praestatis indicatis conservatur integra sanitas, quousque licet, producitur vitaci sed quia ex necessitate mortis evictari non potes , si lutaris constitutionis , immutatio, ac declinatio a perfectione, propterea in senectute, Ut mors ditierathar, quia interitus contingit propter defectum natur iis caloris, omni studio hujus caloris tutela procuranda, inhibendo ne marcescat ex pabuli defectu suppeditato alimento ex calidis , humidis, pinguibus , dulcibus cibarijs; ne a contrario extinguatur vitando refrigerantia externa, M interna ,δc ne fui cetur ab excrementis, detergendo, i cidendo crassos humores, cirritando expultricem
perfluoi una evacuationem. Ita in senili aetate affectus quamvis naturales indicant, ac si essendi morbosi. CIL
43쪽
De morbo indicante, Vms indicatis.
Rξ praeter naturam in humano corpor
indicantes , succedunt considerandae; Quae sunt morbus, causa morbi,&symptomata, morbus intemperies est, mala compositio , soluta nita S. Intemperie indicat attemperans, calida frigidum, frigida calidum, calida, sicca Dipi
Mala compositio in partibus organicis magnitudo aucta diminiationem, sediminuta refectionem indicat: Ita numerus vel stiperfluus vel diminutus, vel sublationem, vel additionein IUt situs vitiatus , quando inferius fit superius dexteriim fit sinistrum, anterius fit posterius re' positionem postulat ut mala conformatio in fimira, in meatibus cavitatibus , in superficie reformationem indicat Figura enim is ba diripend . meatus facti ampliores densandi angustioren re faciendi, cavitates ita vel constrin endae vel si angustiores ex coalescentia, vel subsidentia, 'el ob
structione, vel compressione, aperiendae. Sune ficies tandem vilicita vel quia nimis lienis, vel asi ea nor, exasperationem, Vel aenigationem indicat Soluta nitas autem , ut vulniis , ulcus fractura, unionem convenientem requirit. Verum
44쪽
Verum enim ver ex propositis indicantibus curativis attemperantia utilia sunt, quia res Ondent materiae, quibus praestari possitiat Pleraque vero componentia proposita sunt inutilia, Momnia Unientiaci inuens namque magnitudinem est, quod causam tollit M augens ad solam naturaimo pertinet: Pro augenda quandoquidem corporis
substantia naturae auxiliatur ars i confortantibus nativum calorem,ac suppeditata per alimentum materia, M removendo impedimenta, quae in ulceribus exempli gratia sunt dUo excrementa , crassum, S tenue , c ideo Galenus duo eorUmis proponat indicata , detersionem , Dexicatione reta. Inutilia quoque sunt cujuscunque angustis indicata, quia tolluntur ad sublationem causarunci: Uniens tandem inutiles, quia naturae solum unio est opus, cui ramen artis pleriamque necessariur
subsidium, quod quatuor indicatis operibus praestatur, disjunctarum, nimirum, partium applicatione, applicationis conservatione, intercisi cxijusvis extranei detractione, M affectae partis corroboratione .
In omnibus autem indicantibus conditiones
accipiendae quibus nocent , quae sunt magnitU- do, temPUS locus, modus, magiatis enim morbUS, magnus calor, magnum remeditim, Misagnam refrigerationem indicat : Eo tempore auxilium postulat morbus quando nocet rempus indicati est
tempus indicanus, locus etiam indicati est locus indi-
45쪽
Indicantis: Ubi est calor vitiosus cibi refrigeratio
convenit Modus tandem indicati a modo inclicantis ostenditur. Si paulatim enim nocet, Sciente, paulatim, lente remedium adhibendum ration- fertim sedit, cito, confertim tractandum. Sed morbi distinguenda magnitudo, quia triplex e Galeno esse potest Morbus nam Ue ma gnus est, quia es sientia sua magnus, Ut febris ardens, vel quia partem occupat Praestantem, Ut tuberculum in pulmonibus in oculo vel quia malignus, ut carbunculus i maligna febris, quae Plerumque remissa Unde magnitudo sola essentialis est illa magnitudo propria, quae magnilio Uere quantitate remedium indicat Sed Magnitudo ratione partis nobilis, non remedi speciem , sed locum ostendit Malignitas autem circumscribit intemperiei, vel causae morbificae veneficam pro Prietatem, quae lexipharmacum postulat.
De morbi causa indicante ejusf indi
CAuste morborum indicantes sunt omnia,qUse
in humano corpore Praeter naturam aliquem excitant, vel excitare possunt morbum, humoreS, excrementa, assumpta, injecta ,
46쪽
prout circum tangit nostra corpora, M perinspirationem continUam fit internUS. Sunt autem proposita morbi causae quia no cent Nocent vero vel tota substantia, ut vermes, calculi pus, corruptus humor , corrui tae Omporis partes vel qualitate prima, aut secundata, ut sanguis calidior , vel nimis crassiis et Vel hiantitate deficiente, aut excedente, Ut sanguis nimis copiosus, vel diminutus vel motu, quia sit abolitus, vel depravatus , aut diminum in humoribus,3 excrementisci vel denique loco , Ut duces in ventriculum ex intestinis migrantes , suffusio in oculo pupillam tegens. Causa morbi substantia peccans extirpationem indicat, quia tota nocet, tota auferri debet Ut vermes, calculi, Putridus humor, pus Me quod sit quandoque tolli non potest sine periculo, tunc postulat correctionem, ut minUs laedat. Ita venenaeo, malisia humores cum auferri non pos uni, beZo- articis, M alexipharmacis retunduntur , si fierit os at, diminuuntur, c motus eorum Pravus adoca nobiliora, impeditur. Sed cur humor putridus ante eradicationei α, concoctionem M praeparationem indicet ambas necessarias , ut Hippocrates, Galenus , e Medici omneS, ac experientia docens Et quo titulo pura sandus humori tramque requirat, varia est Me dicorum sententia. iiicquid autem sentiant alis,
certum est, id quod crudum, sui veluti juris indomitum
47쪽
mitum esse, Si a natura minimὶ regi Si expelli pos Unde resistentia crudi humoris est illa , quae
contra indicat, non permittit expurgatione L,:Illud verb, quod coctionen suscepit , jam est in
naturae dominio edomitUm, segregatham, di facile es a natura sola, vel a medicamento conspirante natUra evacuatur. lnde latimoris dispositio
ad suscipiendam talem obsequentem conditionem, est illud indicans , quod ante purgationem requirit concoctionem. Praeparatio autem duplex est: lia concoctionem praecedit, alia consequitur. Illa disponit humorem ad cocti mem, quaenam esse de Deat,conditiones reluctantes concoqtiendi humoris indicant Ad id praeparantia vocantur digestiva, quia coctionem promovent : Ita humor nimis fervidus, crassus nimis copiae refrigerandUS, attenUaim diis, diminuendus Praeparatio verb, quae sequitur coctionem est illa, quae respicit vias meatus piargationis ut concoctus humor possit habere vias, S meatus expeditos ad egressum, Scidebiliversos humores a Purganda materia , quibus meatus obstrui solent, corrigit extenuando, abstemgendo, incidendo Unde indicans hujus praepa tionis patet, esse obstrutionem viarum ex crassis id viscidis humoribus. Sed turgens humor cur sine coctione nidus, M sine praeparatione expurgari debet, ut praecepit Hippocrates, te universa Medicorum schol, Pro-
48쪽
teilbita indicat urgentissima praesentia turgidi himinoris, quae Praeventaneum gravita PericulUΠυς& damnum comminatUr,milam succedere possit is ex resistentia cruditatis in purgatione, discurrens enim furibundus humor nobilem aliquem locut , invadere potest: Haec tanta est tunc resistentia humoris, natiarae, Via est in motu , necessario tentus est natura ipsa concitata movet: In eo casu tamen alenti admonet, si fieri pose sit, arripiendam esse occasionem exibendi praeparativum aliquod, Ut mellicrattam, in quo Hissopiis, riganum, Pulogium, .similia fuerint de
Dignae iterum, Utilesque sunt nonnullae quaestiones explicandae. Primo, irae digestivortita L, , concoqtientium sit propria natura Sectando, an sit neces arta pro concoctione timoris adaequatio Tertio, an tenues humore statim sint purgandi sine concoctione. Quarto demum, si tenuis fuerit crudus humor, an per concoctionem
crassior fieri debeat ditibus ita respondetur. dprimum, natura sola concoquit, ars vero naturae Iamulatur naturalem calorem temperatis fovendo, materiam disponendo Unde concoquentia ex arte debent es te moderata calefacientia respectu nativi caloris, S corrigentia materiae reluctantes conditiones. In externis autem digestiva maturantia pro suppuratione Galenus Proponit temperat , dc emplastica , quae Poros claudendo, spirituum
49쪽
spirititiam emi lima prohibent, sicq nativus calor invalescit ad concoctionem. Ad sectandum, adaequatio est certe necessaria, quia in ea consistit ipsa concocti, ideo enim coquendi litimore S , Ut edomiti excessus deponant, sicque obsequentes
naturae fiant. Λd tertium, crudi humores nimis tenues omnino Ut coquantur , crassiore S fieri debent, ea tamen crastities fluxibilitatem non , tollit ad purgationem concoctio enim Procedita, incrassindo Ad quartum tenues humore si veri humores fuerint,i crudi prius omnino coqui debent, postea expurgarici non enim aliter a
natura possunt regi Sc expelli Serositate vero,Maque de humiditates , Ut segregatae,i concOctionem non admittunt, vacilari statim Poti tis. Secundo, causa morbi qualitate prima , vel secunda peccans correctionem indicat per contrariam qualitatem. Ita tertio quantitate Vitiata
diminui, vel augeri debet in arto, pariter est conspicuum de loco vitioso morsificae causae indicatum, Ut transpositionem indicat in locuta L, ubi non laedit, vel minus nocet, Ut suffiisio , calculus de his quidem omnibus nulla difficultas. Sed tandem de vitiato motu causae morbificae, quia varius es te Potest , plures Medicorurria
sunt contentione S. Id ero certum imprimis est, quod motus humorum S excrementortim naturalis prout diverso modo vitiatur , diversa promit indicata si abolitus, excitari debet. Ita sanguis
50쪽
spiritus per venas , arterias moveri debent, uni alioquin corrumperentur : Ita fuligines per cutis poros , Menstrua in mulieribus, sarmsitis laremorrhoidalis in assuetis eum subsistunt Promovenda: Si motus fuerit diminutus Mim- Perfectus , juvandus eo ipso tempore , in quo est diminutiis , Ut in crisibus imperfectis, quando natura non sufficienter movet euacitat , Unc Promovendus omnino motus , nec formidandum,
ut Medicorum plerique, ne ob Uo motus ma-tUralem, M artinciosum natura succlinibat Sed incitandus , ut praestarunt generosi Medicimiin PocrateSGalenta S,Avicenas,qui ex materiae,impetu oegri viribus,& affectiis urgentia non ignotum futuriam aestimabant, an attara , Uae adlita movet, mUltum vel partim debeat remuere . Ita Hippocrates iuvat abscessus vomittam vomitu sulit. Galenus Parotides attrahentibus Uvat,ac tempore mittendi sanguinem , si menstrUUS, vel harmorrhoidalis cinguis moveri incipiat, docet, observandum sanguinis fluentis impetum, qui sit solus vide tur sum ciens, nihil movendum, si ver diminutiis , tantiam sanguinem esse detrahendum , quo necessaria perficiatur evacuati, & vicenas fluxum fluxti Urandum imperat.
Si motus denique fuerit depravatus , qui Ucat materiam ad locum indecentem, impediri debet : Et quatuor modis, sicut quivis taxias, impediri potest. Primo retrahendo , quod fuit ad