장음표시 사용
11쪽
iri rarissimi , spectutissimi, qui Ciritui Amste me mensi regundae praeestis f bilissimi et inplissimi Athenaei Illustris Curatores et qui eorum Collegio ab actis S, Vir honor tissime fPraeclari uisciplinarum et artium irines ores
12쪽
Venerandi Sacrorum antistites f. udices integerrimi lio trinarum et Artium octores eruditissimi fBonarum artium studiosi, Athenaei Cires exoptutis
13쪽
iod elix austumque esse jubeat Deus ex O. M. ; munus ab illustri hac civitate mihi creditum et in praeclara ejus Musarum sede obeundum, utinam secundo minet jam SuScepturus sum. Et cum more majorum sit institutum , ut omnes qui ex publica auctoritate disciplinam aliquam docendam aggrediantur , in solemni Patrum et civium consessu verba faciant, De Regno egetabili in telluris superficie titanda ellicaci
Vos autem, . . , enixe rogo ut oratorem nec eloquentem nec disertum benevola humanitate excipiatis. Telluris praeterlapsam historiam Geologi recentiores multimoda ratione illustraverunt. LongisSima et paene aeterna existentis terra, tempora ratatuenda esse. hodie credunt emporis etenim
14쪽
mensura comparando continetur; nos autem, utpote brevioris tantum temporis spatii notitiae e Vitae humanae Orma SSueti insimita illa tempora, quae inter terrae principia et praesentem rerum ordinem interjecta Sunt, animo comprehendere haud
Nostis, A. LAPLAcsis SyStemati Solari , ex quo nostra tellus est, ortum e maculae nebulOSae, ut Ocant, densatione explicuisse. Materiem, ex qua nebula conflata erat, vehementissim calore expansam, refrigeratione Sensim consolidatam et in Solem et planetas dissectam sibi sinxit ingeniosus ille Mechanicae coelestis auctor. Celeberrimus inter nostrates hemicus calorem in nebula primitussi igida actionibus hemicis ex alio corpore coelesti, cui nebula adpropinquabat, commUnicatis , excitatum fuisSe nuper conjecit. ΗΕs scuΕLLiss insinit univerSi spatia telescopiis lustrans , nostris temporibus e maculis nebulOSi S, X aeterno tempore per mundum motis, systemata Solaria creari vidit, Observavit atque ita divinil ΑΡ1 Ac si sententiam, e legibus, quibu planetarum motUS reguntur, derivatam , Observatis confirmavit. Elementa quibus summus rerum opifex terram condidit, ex illo tempore quo in actione chemica abrepta fuerunt, perpetuo motui bsequuntur nec unquam quiescunt Infimitae compositionis
15쪽
et decompositionis Series omnem nostram cogitationem facile Superant. Globum agosum , candentem , dein liquidum, per rigida Universi spatia se Trautem, extus solideScentem , circumcirca materiae haud consolidatae involucr atmosphaerico inclusum cogitetis, massa susas e terrae Visceribus per crustam externam coercentem vi expulsas , in montium juga extensas vel in serventem Oceanum demersaS, exustaS, Coalescente. NOS Utem , A. , retrospectantes et mutationum per infinitum tempori spatium peractarum imaginem nobis ingentes , a generis humani historia nos avocare et temporum illorum testes, quotquot SuperSunt, ut excelSOS monteS,
rupium diffractarum moles, marium exsiccatorum recessus intueri debemus, ut mentem imbecillam phantasia fulciamus. Virium autem hemicarum et physicarum ingentes in terrae conditione mutanda essectus , per innumerabilia saecula continuati, eam denique conditionem genuerunt, quae animata orpora exinanima massa generata vidit. Quaestio autem est gravissima et difficillima, . , quo tempore corpora viva creata sint. Posterioribus saltem periodis, quum terrae calor esset valde diminutus, id evenire potuisse , et inprimi quum passim quaedam terrae partes ex aequore emersissent, ad veri similitudinem adduci p0sse videtur.
16쪽
Hodie enim in aquis a viginti quinque usque ad sexaginta novem gradus thermometri centi ad calidis plantae crescunt et animalcula vivunt, majorem autem calorem illae vix tolerant. estes etiam habemus vestigia Regni vegetabilis, quae in vetustissimis stratis iransitionis quae silurica vocamus, reperiuntur, Plantae nimirum cryptogamicae marinae, quales nostro tempore sub calido coelo oceanus fovet Inferiora strata arenacei antiqui rubri, iaces et mol- Lusca tantum includunt, quare eo tempore , quo haec strata deposita sint omnem terram sub Oceano demersam fuisse opinantur. Ex eo autem tempore plures insulas ex aequore emersime creditur, quae variis stirpibus mox ornarentur. Filioes erant, Stigmarieae,
Sigillari eae Lepido dendra, Lycopodia malamite ae Equi
Sela, paucae Monocotyledones Cyca deae et Coniserae. Hujus vegetationis naturam . si cum nostri temporis plantis comparaveritis A. quantum inter se disserre videbitisu tenim , si sexcentas species, boianicorum industria jam exploratas, respexeritis, nullam quales nunc sunt, invenietis , sed omnes a nostris adeo abhorrente ut paucis exceptis , ne ordines quidem quos constituunt, reperire liceat.
Est autem hoc illius vegetationis proprium quod in omnibus illis insulis, ad polos et sub aequatore, eadem fuit, utpote iisdem vel saltem similibus ratirpibus constans, ' quare sanes dubitandum non
17쪽
est, quin temperatura terrae iis temporibus pro variis globi plagis
nondum tantum, quantum nostro tempore diversa fuerit. Ingentem Filicum copiam si comparaveritis, vegetationem insularem agnoscatis oportet, et ad formarum giganteam magnitudinem et characteret plane tropicum animum si adverteritis, necessario statuendum Videtur, illis temporibus terrae et ueris temperaturam adhuc admodum calidam suisse. Ingens autem fuit illa vegetati , continuas in terrae superficie moliens mutationes , atque ad atmosphaerae indolem mutandam efficacissima. I estes Vobis prosero hujus vegetationis reliquias, ingentia illa strata Lith antra cum in terrae sinu recondita' varium in usum nostro tempore protracta, a botanicis diligenter ingeniose dixerim , explorata, certa illa priScorum temporum testimonia Densissimas autem illas sylvas in depressis insulis luxuriantes, Saeptu aquarum impetu vastatas et maris sedimentis obrutas esse, in Ddinis spectari potest, ubi interdum centum viginti strata carbonisera sibi superimposita et singula, interjecta materie, inter se separata cernimus, quibus omnibus haud raro trium millium pedum crassitudo est. Profecto, tanta monu menta Contemplantes non dubitamus, quin illa terrae conditi per longam Saeculorum seriem continuata sit Geol0gi conjiciunt Sedecim millia annorum necessaria fuisse . ad stratum carboniserum
18쪽
viginti orgyias crassum formandum. Nec tamen plenam his calculis fidem habeo , . , nam magna copia acidi carbonici qua iis temporibus atmosphaera repleta erat, una cum calore sortiore, Vegetationem accelerare potuit , cujus reliquiae, cum materiae depositae denso strat obruerentur, putrefactione haud consumiae continua pressione densabantur. Longissime autem illa tempora a nostris diStare, contemplatione earum quae 90Stea VenuerUnteversionum ostenditur, imo sagacissimus G. BIscuo e legibus
refrigerationis intestini terrae caloris concludit, illam periodum novies decies centena millia annorum a nobis distare. Gravissimae mutationes ex hujus vegetationis efficacitate in terra ortae sunt. Stratis illis lithant cis sibi superimpositis terrae superficies sensim in altum emersit atque aliis stirpibus et anima' libus sedem et domicilium paravit. Acidi carbonici consumtioni insignis datus est locus, quo atmosphaera purior et animalibus, quae pulmonibus respirant, magis apta reddebatur, et quum universa 1eret pellucidior , radii lucis e sole et stellis clariores ad terram penetrare potuerunt, quare plures Geologi inter quos
ingeniosus OEGGERAT 1 , hanc periodum statuunt esse quartam diem cosmogeniae ΜοSaicae. Si jam animum advertatis ad numerosas mutatione geologicas,
19쪽
quae post illam periodum evenuerunt, manifestum est, varia etiam fuisse Regni vegetabilis sata pro variis terrae conditionibus. Hujus rei testimonia in vetustae terrae sepulcris invenimus. Nec tamen hujus diei est in hoc argumento consistere nec J0ngius creationum mutationes et vices enarrare. Quo magis intestini caloris vehementia decresceret, terrae partes ex Oceano ad altiora tenderent, et quo liberior atmosphaera ab acido carbonico fieret quo propius omnia ad ramentem rerum conditionem accederent eo magis corporum viventium indoles mutabatur et sermae hodiernis similes generabantur. Hanc legem, si prudenter de iis quae terra effodiuntur , judicaverimus, Certissimam esSe apparet. Cum diversa pro variis terrae plagis caloris distributio obtineret et clima varium, variae etiam stirpium formae ortae sun , adeo ut inperiodo , quam tertiariam vocant, formae tropicae in temperatis et Digidis Europae regionibus sensim evanescerent et Coniserae et aliae stirpes dicotyledoneae nostratibus arboribus similes terras obtegerent, quibus Strata Lignitum et eanthracis formata sunt. In orum truncis lignum in concentrica strata distribulum videmus unde evidens ducitur argumentum vegetationem calore per intervalla minuto interruptam suisse. Postquam vero in telluris superfici atmosphaerae mea itale
20쪽
maris, fluminum et rivorum e montium gremio quaqua sese dissundentium impetu rupes et Sara magis magisque corrosa, et strata argillacea, lutosa aliaque e contrita materia deposita sunt,
Regnum vegetabile haud dubie in dies majorem terrae partem
occupavit. Nec tamen ea tempora a gravioribus eversionibus immunia erant, nam elatione, quae in ipso maris gremio essecta esse videtur, aliisque causis, inprimis in antiquo orbe saetaegunt terrarum inundationes, quas altiora saltem montium juga, ut Arrarat cacumina effugerunt. Eonsis C sui Est illa tempora quinque vel sex millia annorum a nobis distare conjecit et circiter ad eam periodum Noachi diluvium reserendum esse, non a erisimilitudine abhorrere putavit. Haec autem sententia argumentis aeologicis nec negari nec affirmari hucusque potuit. Frustra quidem ossa humana inter varias illorum temporum reliquias scrutati sunt sed negando hic non posse concludi, manifestum est. Fieri potest ut, quae est C UVIERI sententia, homines in quibusdam arctius circumscriptis terrae partibus vixerint, quorum pauci, post Diluvium salvi, redivivo generi humano originem dederint. Ossa eorum qui nudis perierant, in oceani sinu sepulta vel in terrae superioribus
lunosis stratis putrefactione cito consumi potuerunt. O autem concurrunt omnia recenti0ris geologiae inventa, ut statuamus Merram Pro