장음표시 사용
41쪽
destruunt. Agriculturam primum stadium culturae generis humani dicunt, sed fame coactus eam aggreditur. Idem enim terrae spatium quod unum hominem serum alit et decem nomadibus sussicit, centum alere valet, qui naturam colentes agris incumbunt. Quo magis itaque hominum numerus crevit, eo magis terrae superficies agricultura mutatu est. 3lvae late patentes exstinctae et in sertiles agros conversae sunt et quotidie convertuntur , unde variarum regionum conditi naturalis, inprimis vero clima, magnam mutationem Subiret necesse erat, ut historia docet et aes . MOREA DE JONNES praeesare Xpositum St. Exemplum habemus in terra Germanica et Batava quarum ingentes
sylvae a Ac II et La NI mem0ratae, nune ero maXimam partem exstinctae terrae aerisque temperaturae mutatarum cauSae exStiterunt. Plantarum in telluris superficie distributio ab hominibus variis vinculis cum remotissimis terrae plagis conjunctis, quotidie adhuc mutatur. Sic o Orbe recens cognito multae plantae in Europam et rursus e antiquo orbe in illum migraverunt. Profecto vix alicubi Flora primitiva suum decus intactum servavit. Ε ill igitur tempore, quo homo tellurem habitare coepit. naturalis ratio quae inter regnum egelabile et universam naturae oeconomiam intercedebat, mutabatur et vis illius regni in mutanda terrae superficie partim diminuta partim aucta est.
42쪽
Si universum omnium illarum causarum , quibus continuo exterioris terrae crustae mutatio essicitur, essectum consideretis, A., easque non humanae vitae arctis finibus contineri, sed per innumera saecula operari cogitetis , de suturi temporis conditione gravissima quaestio oritur, dignissima , in quam Omnem menti aciem convertamus. Problema est dissicillimum , A. et quod non nisi aut et maturo judicio de communi essectu omnium et diversissimarum virium aut per intervalla cessantium aut continuo agentium, saepe sibi invicem reluctantium , sub Variarum rerum motu et conflictu operantium, solvi potest. Jam nemo prudens hoc problema solvere audebiti Attamen quaedam jam habemus praemissa , e quibus pauci rationem concludere liceat. Quum montes sensim vastari et in ruinam labi, planities contra cum massis depositis tum vegetationis emcacitate in altum adscendere perpetuo pergant, terrae Superficie SenSim aequabilior reddetur. Necessari sequitur fore ut aquae per aerem et terram circulati minuatur, lumina et rivi siccentur. Quae si eventus comprobatur Sit plantarum plures species non amplius crescere poterunti montium autem Verticibus dejectis et sylvis vastatis ingens simul cessabit refrigerationis causa et terra calidior evadet. Τestem ei jam habemus historiam , A. , qua docemur . in omnibus cillis j terris, quam abi antiquissimis , inde
43쪽
temporibus cultae fuerunt, clima mitius factum esse, quo magis sylvae vastarentur, thia rei exemplum hoc tempore tota sere nostra Europa est. Ab altera parte continuo increscit telluris habitabilis spatium , quam omnem statim occupant plantae , adeo ut Regni vegetabilis in terrae superficie mutanda efficacitas adhuc valde augeri, et caloris et aquae distributio admodum mutari possit. Nihil enim est quod obstet, nam inexhausti sunt lantes illorum elementorum , quibus corpora vegetabilia sermantur. Licet
novas quidem plantarum Species Π0Stra aetas non progenitura videatur, pro cert lamen Statui poteSt, earum dispersionem nondum extremum attigisse terminum, quippe qui in dies latius proseratur. Quae omnia si ita sutura sint, exstinctis plurimis plantarum speciebus, aliis vero numero auctis, Regni vegetabilis character
prorsu mutatus erit. Sed haec jam sufficiant, A. , nam narrare , O Vaticinari con
stituit Quaenam sit futuri temporis ratio ignoramus, sed stabilem
non esSe naturae oeconomiam qualem Os novimus, id quidem pro certo affirmari potest. Olim Veniet tempuS, quo rerum naturalium conditio causarum hodie agentium efficacitate adeo mutata erit , ut compluribus corporibu Organici , quae DUD vivant, fovendis haud amplius suffectura Sit ovu nascetu rerum ordo. Hae
44쪽
Hae autem omnes terrae mutationes naturalibus ausis ossiciuntur , nimirum omnibus viribus naturalibus conjunctis et concurrentibuS, quarum inumero itiam momo est qui in hac terra constitutus, quando deges naturolis me uvomiae ignorat, hospitis potius quam civi nomine dignus est. TX e Vero temporo, quo homines naturae observatione ducti, ire quibus natura oueonomia regitur, moderari , et in Suo mus OnIertere coeperunt, n0va et nobilior vis in terra supersici mutanda reliquis accessit . Naturae imperate. divinum hominibus praecepium est, magnum et graviS-simum praeceptum. A. , qu0 tanti habeo, ut populi illia negligentes, me judiste, Vera menti animique ultura nunquam gaudere queant. Naturam vero recturus, eam cogn01cat, qui Vero cognOScere
cupit, is diu in Daturae Scholam versetur opοxtet. . Naturae autem studio postremis tantum temporibus elici cum ventu hQmines operam dederunt uuo vero omnes disciplinae naturales conjunctis viribus eo tendum, ut naturo vires et rati intelligantur, et nemo ignorat quanta tu societat humana minatisne e penitiori naturae cognitioue jam exoriae Aunt Profecto HuMBOLDTI assentiendum est, absque aequabili di4eiplinarum naturalium cultu nullam amplius esse mee eivitatum meo sepulorum salutum contendenti Horum potestas pendet a gradu intelligentiae, haec primaria laus pum. I um
45쪽
Τum demum, si natura sub tutelam culturae humanae pervenerit, si naturae vires et actiones in altiorem scopum diructae id , quod spectant leges, quibus humanum genu natum est, Sequentur, ad naturae gubernacula sedebit homo. Quod ut aliquando assequatur, praeter perfectissimam naturae cognitionem, rectiori ossiciorum, quae Deo debentur, notitia opus est, ut ad remotos illos fines, quibus ex divinis christianae religionis praeceptis vitam consentaneam esse deceat, majori in dies studio annitatur. Atque ita, . , haec nostra terra, in primordiis rerum duro virium hemicarum et ph sicarum imperio, tum potestati etiam corporum organicorum subjecta, deinde ab hominibus in varios Vitae usu varie mutata, postrem magi magisque sub prudentem hominis intelligentis, sapientis , divinam tutelam perveniet. Quid autem talis diti0nis vis valitura Sit , ad terrae superficiem virium
naturalium moderatione et inflexione mutandam , nostrum nondum
est dijudicare. Sed jam longior fui, quam par erat ad alia me vocat dies solentiis. Ad vos, Viri Amplissimi, Athenaei rillus tris Curatore S sese conVertit mea ratio . Maximum vobis debeo beneficium;
46쪽
disciplinae enim, quam puer jam adamavi et cujus elementis duce dilectissimo et vere erudito patre imbutus sum, quam juvenis in Academia Groningana duce et socio cl. vΑ ΗΑLL diligenter colui, in Schola Roterodamensium medio per decem sere annos publice
docui, a qua denique nullis ne gravioribus quidem vitae curis unquam me detrahi passus sum, huic vos me latum, memetipsum
mihi reddidistis Nulla unquam dies hujus beneficii gratam
memoriam delere valebit. Nunc autem in vestra fide et clientela securus , in Bolanice docenda et excolenda vitae curriculum consecturus sum. Eo enim vestro lavore me dignum reddere studebo ut in eam, quam os mihi docendam tradidistis disciplinam, omnes meas vires intendam et ita diligentis antecessoris jacturam reconcinnem. Faxit . . . ut vestris auspiciis celeberrima haec Musarum sedes, antiqua fama pollens, in dies magis magisque floreati Vos, Collegae acceptissimi, me tu hanc urbem redeuntemade benigno vultu excepistis , ut nihil sit, quod de benevolo vestro erga me animo sim dubius Magni id facio, non solum mea sed maxime etiam muneris causa , in quo gerendo profecto omnes conatus me irriti serent, si vestris consiliis uti non liceret. Onest quod absque sincero et mutuo inter nos consensu ulla officio
47쪽
rum a nobis praestandorum commoda speremus Haec autem sunt gravissima et dignissima , quippe quae non paucorum hominum so tunam dragilem et caducam, sed immortalia animi bona , iteras artes , humanitatem spectent. . Laetor quod in vestro Collegi plures amicos et lautore reperio, quorum benevolentiae monumenta meo animo sunt insculpta. Iu , clarissime GGILIEL ME Uno LIR Olim in alma iniversitates Groningana rerum anatomicarum i praeceptor et amicus mihi fuisti tuum erga me animum quod vide mutatum non esse, maxime laetor, et secundo in nova , quam ingredior,
via. hoc iminoe proficiscar Te quoque, illustrissime GER ARDEVno Lix, me hic adspicere , mihi gratulor aua consuetudo, qua ante hos decem annos jam frui mihi licuit, nunc etiam mihi fructuosa erit. Exopto Τibi senectutem longam , hilarem , Omnibus bonis beatam. in disciplinarum naturalium, quas Summo cum applaUSU viriliter excolere pergis, emolumentuml Nos, clarissime WART, jungit arctissimum disciplinarum , quas colimus vinculum amChemia tu, et Physica non est quod carere possim. Sed plura a te et , familiaritatem tuam et amicitiam , ' quibus ut dignum me.
reddam studebo. - Vestra amicitia, clarissimi 1LΑΝ et SUBIA- G1RE . haud iova sed per annos probata, Magni Semper a me
48쪽
aestimata fuit . uno ructuosissima et necessaria illa mihi erit, quum in muneris sollicitudinibus et curis me sublevatura sit et
Quamquam de rebus privati rectius inter parietes quam publice dicitur, tamen quominus integerrimum meum MLLDERUM , quem ob graviora ossicia hodie absentem aegre fero, silentio praeterire possim , impedit multarum rerum recordatio, quae est hoc die mihi Obversantur. ΜΠLDEnus certus et immutabilis mihi semper fuit amicus , ΠLDERO , De lavente , bis restitutam valetudinem debeo , a MUL DEn didici inter varias vitae curas in studiis vivere et ejus in natura investiganda vestigiis insistendi honesta aemula tione me continuo excitatum fuisse , publice glorior. Denique os saluto, dignissimi Athenaei cives, amici commilitones. Bene tene me huc vocatum esse maxime qui vobis inser iam , naturae studi deditis Vestris cummodis studia , labores
vigilias dicatas habebo volens lubensque Naturae studio nihil dati sublimius, nihil jucundius , nihil liberali homine dignius
nihil fructuosius, nihil in omni studiorum genere magi necessarium , ab immortali viro praeclare dictum Si no Vero CaVeamus ne unquam ejus dignitatis immemore simus; nam arduum studium
49쪽
est, oes amici, in quod indefessa diligentia et continuo labore est incumbendum. Ne autem putetis, me de vestro discendi ardore dubitare notissima enim res est, Athenaei Amstelaedamensis cives studiosorum omine hodie non minus quam antea dignissimos esse. Nos autem conjunctis viribus antiquam famam honeste tueri studeamus Felicem me praedicabo, si me vobis hac via enitentibus non prorsus inutilem suisse intellexero i