Satirarum libri quinque: Accedit Sulpiciae Satira

7쪽

se Decii. Iunio Iuvenale quae scimus, partim ipsius satiris partim

grammaticis et scholiasiis debemus quorum tamen in narrationibus ut ea quae ex poetae Verbis collecta quaeque aliunde accepta et antiquae samae fide tradita esse probabile sit recte distismantur, ipsius de se testimonia quamvis pauca prius audiri opus est. Et patriam quidem Aquinum Volscorum oppidum clare memorat Sat. III. 319. nec pueritiae grammaticam, adolescentiae rhetoricam disciplinam dissimulat I. 15. 16: de vitae autem spatio illud tantum assequimur. ut eum Neronis Galbae Othonis, Domitiani tempora vidisse hiriue superstitem non modo sub Traiano Marium priscum I. 49 VIII. 12M damnatum meminisse, sed vel ad Iun- eum consulem XV. 27 aetatem produxisse intelligamus quem imma 12 p. Chr. magistratum gessisse constet es Cardinali inlim Acad. Rom. archaeol. 1835 T. VI, p. 24M Borraesius in eruditissima ommentatione Momo a cla di Gioveniae Rom. 1847 poetam circa a num si Chri natum esse coniecit peregrinando denique se Aegyptum adiisse ipse Sat. XV. 45 significavit. Hunc enim locum ut eum Val. Franckio in Mam crit. Iuven vitae Mion 1820 8 p. 48 sqq. tamquam subditicium eliminemus adeove totam satiram cum Car. Kempso in b-sere ad Iuven aliquot locos Berol. 18 3 8 p. 60 sqq. Iuvenale indignam iudicemus, nulla causa est; os G. Pinager de vers. spur et males p. in Iuven satir Vratisi. 1827 4, p. 2 et A. L. Ddllen Mitr. g. ita u. l. d. Juvenal. Lew 1846.8. p. 32 sqq. modo ne illud inde eolligamus quod grammaticis nonnullis placuit, aut omnino mo tuum esse in Aegypto Iuvenalem aut exulem illuς pervenisse, quod etsi nostra quoque aetate plurimi redunt, tamen nec poetae verbis inest neque eo testium consensu matur, ut idoneam auctoritatem habeat. uuippe ut iam ad hos oratio transeat ad unam illum vitam satis antiqua Origine conspicuam, quam Probi nomine Georgius Valla in edit. Veneta a. 1486 publicavit codicesque complures atque ipse optimus Pithoeanus quamvis reeentiori manu scriptam exhibent, temporis decursu et vitae

8쪽

IV PRAEFATIO.ptiires et scholia eodem peninentia ita accesserunt ut nunc sere duodecim rerum Iuvenalianarum testes habeamus, de quibus et Huggerus in I. Chr. Ialin. N. Annal. 1835 T. XIV, p. 261 sqq. et nos in Prooem lect. Goit. 18 3 amplius disputavimus eorumque septem etiam . Iahnius ad editionis suae calcem subiecit qui ubi inter se consentiunt utique locupletes existiinandi sunt sin dissentiunt nullum adeo prae ceteris eminentem offerunt, ut aut omnino aut in gravissima hac quaestione, qua ad exilium poetae spectat illius potius sidem quam nostrum iudi- rium sequi debeamus uua in quaestione hoc quidem inter omnes constat Iuvenalem ab imperatore, cuius iram vel suspicionem paucorum remum satira vel epigrammate movisset sub specie honoris et obtentu militiolae in extremos imperii fines ablegatum esse neque de causa illius irae controversia est, quin Me versus fuerint, quos nunc Sat. VII. -- 92 insertos Paridem pantomimum in Domitian aula potentissimum acerbe carpere videmus, unde etiam Sidon. Apoll. IX. 266 irati histrin Merarim appellavit: at et de loco exilii et de imperatore ipsi grammatici adeo inter se discrepant utinisi intemis argumentis adhibitis stabilem rei imaginem concipere non liceat uuamvis enim numero plurimi po tam in Aegyptum missum esse tradant, tamen ne hi quidem inter se consentiunt, sed quum alii extremam Aegypti partem aut civitatem Hoasin Sehol. I. 1 vel Hoaga Schol. IV. 38 nominent. Suidas cum Malalaphronographo de Domitiano loquens, οστις, inquat, βασιλευς ἐξωρισε τον 'μοσε λι---Πεντα λει ἐπὶ ταγν Λιβυην tres denique Seviis belli praepos se vel praefecturam militum eum accepisse narrant imperatorem autem alius Claudium Neronem alius Traianum plurimi tantum Domitianum memorant: neque adeo tempus exilii iisdem finibus circumscribunt, quod quum unus ab extrema Domitiani aetate usque ad Antoninum Pium extendat, alii exulem intra brevissimum tempus senio ac taedio vitae mentisque aegritudine absumptum perhiberet est etiam qui Bo

cluero e octuagesi- tristitiae angore misse narrat. Et de aetatis anno, quom poeta attigerit, reliqui quoque ita et inter se et cum Borraesii cal-κ ulis cong mi, ut octoginta amplin annos natum iuvenalem obiisse pro explorato ponere liceat id ipsum tamen si amplectim . sane mirum est Senem ore senarium, qui nullum antea militiae specimen edidisset cohorti in extremis imperii finibus tendenti sine horum finium periculo praefici poti , a nec minus illud miramur, quod eis Sat. XV. sub Hadriano scriptam esse Iuncus consul evincit Hadrianum exilii auct rem nomo testis prodidit sed vel qui versiculos olim contra Paridem eo

9쪽

PRAEFATIO. V positos in novis demum scriptis, quibus eos poeta infersisses imper tore in sui temporis notationem acceptos esse volunt, de Traiano potius cogitasse videntur quem Pyladem saltatorem in deliciis habuisse discam LXVlli. 10 narrat. Verum enim vero neque is sui Traianus, qui histrionis favori praefecturas et tribunatus indulgeret, neque sub hoc Iuvenalem obiisse certum est quod ubi semel ab Hadriani imperio removeri poetae exilium necesse est nihil aut simplicius aut tutius videtur. quam ut plurimos auctores secuti ad Domitianum redeamus, quem et Paridem ulcisci maxime consentaneum erat et illud ultionis genus quod poeta expertus est multo magis quam Traianum decuit immo haud scio an ipse Traianus primo per errorem in librariorum manus venerit, iii ιν-ni appellationem, qua uniis eorum usus est, a Domitiano ad Traiani nomen detorquerent. Atqui Domitianus si Iuvenalem peregre ablegavit, ultro sequitur ut mori hic in exilio non potuerit quippe et posterioris aetatis res tamquam oculatus testis refert et ipsas satiras quarum complures scenam Romae habent post Domitiani demum mortem scripsit: postremo plerosque, quos Domitianus iniuste eiecisset, occiso illo, quum omnia quae statuerat in irritum ducerentur, de exilio rediisse Hieronymus ad Euseb Chron. l. 219 testatur: qitibus etsi unus scholiasta Iuvenalem diserte eximit, atris non minus clare eundem Romam reversum Martialem Suum desiderasse narrat qui postquam submervae primordia Bilbilim patriam repetiit inde Epigr. XII. 18 Iuvenalem tamquam cla-sa in Sisum erramue salutavit moxque intra primos Traiani annos ibidem in Hispania decessit: es. Inipp. Plin. Epist. III. 21 huius igitur testimonium, quod Martialis auctoritas confirmat amplexi ab altero illud modo accipiemus, in quo uterque consentit ante s-os principes hoc est Nervam et Traianum, poetam relegatum esse mortis tempus quam redux obiit,

quum sub Traiano poni nequeat, utrum ad Hadriani an quod ille tradit ad Antonini R imperium pertineat, in anabiguo relinquemuS. unantum igitur in tantis tenebris quasi per transennam aspicientibus coniectura assequi licet Domitianus Iuvenalem sub honesta militiae specie exulare iussit, sive vivo Paride, quem tamen ipsum iam a. 82 p. Chr. adniterii inmme periisse tradit Di Cam LXVII. 3, sive mortu0. quia illius nomine se notari Domitianus suspicaretur hoc autem posito si de loco exilii quaerimus vix intelligimus quomodo tot homines docti etiam nunc Aegyptum Scotis vel ut ex istius aetatis usu rectius dicitur Caledoniae praeserre sustineant, quam iam in illo prooemio omnibus Diionibus subductis mulis plures probabilitatis numeros stere ostendimus. Mitto Teniselium, qui iii N. Annal. 1845 T. XLIII p. 109 pro Tra-

10쪽

vI PRAEFATIO. iastoriantum contra Domitianum pugnans locum exilii definiri posse e speravit; mitto etiam Vescherum qui in libello inscripto iuvenal. ein Lehens und CharaHerbild aus de romischen Misereteit faberseid 1851. 8, p. 102 sqq. eundem Traianum cum Aegypto retinens nihilominus poetam nescio quando in uisem reversum reliquam vitam in Tiburtinis praediis degisse statuit, nempe venia ab imperatore accepta reconciliataque gratia, cuius rei ne vestigium quidem apud veteres auctores exstat; sed

ne Ilertgbergius quidem, qui in Schneide ni Philologo T. II. p. 579

reliquam nostram disputationem assensu suo probavit Aegyptum abiicere ausus est, nec Berctardyus Gruneris de rem Lit. p. 504 a vetere opinione discessit in quo illud maxime miror, quod qui nostram sententiam historicis landamentis carere negat, nullo auctore Hadrianum a Iuvenale offensim esse narrare non dubitat. t Hertzbergius q itidem caledoniam eodem argumento impugnat quo iam Dunigerus in Iahi iii Archi 184o T. VI, p. 374 sqq. confugit, ubi quum omnino Iuvenalis exilium a grammaticis ex locis poetae male intellectis fictum esse contendat, Scoticae quoque militiae famam ex Sal. II 159 -- 161 originem duxisse suspicatur huic tamen quod de Aegypto libenter concedo, quam qui .etam adiisse in satira sub ipsum vitae finem scripta legisset ibidem eum exulasse acile collegit id in Iubemam et rcadas cadere prorsus nego, quaS neque easdem cum Scotia grammaticus habere poterat neque ita poeta memorat, ut coram sibi notas signiscet; sive minimas Brisamoiram molas ipsam vidisse inde colligere licet, eodem certe iure, quo Hertzbergius Aegyptiacam poetae peregrinationem ad exilii eius significationem detorsit iter Britannicum in Scoticae militiae testimonium adhibebimus. Historicum autem huius undamentum qui desiderat, solidum ac paratum inveniet in titulo Aquini in ipsa Iuvenalis patria reperto, in quem iam Pinggerus in Ephem lite Ienens. 1823 N. 13 eruditorum animos convertit, eodem tamen nemo usus est praeter Bauerum in libello qui inscribitur Kriiische Bemerkunge ober inige Nactricliten aus de Leben Iuvenala, Regenisur 1833. 8, p. 28; isque quum in universa poetae vita describenda tum in hoc lapide ita a vero aberravit ut quem Divi Vespa ni flaminem perscribi legimus, eum sub Vespasiano bis flamianem fuisse narraret eoque sacto Iuvenalem, quem a. 84 p. Chr. sub Domitiano stationem in Aegypto habuisse ex prava Sat. XV. lectione Somni vit, quia iam vivo huius patre cohorti Delmatarum praefuisset vel bis militia lancium statuere cogeretur. Sed has hallucinationes verbo attigisse sufficiat ipsius tituli, quem post clanduae aliosque accuratissime nuper