Josephi Mariani Parthenii S.J. Actiones

481쪽

3 Da RECTO ARTIs CRITI en usu in commentando acrem atque subtilem, volo erudi. rum , qui multa legerit , audierit , cognorit, volo ea praesertim, de quibus iudicium ferre debet, diu mul-tnmque ante perpenderit , quam sententiam iure sto imterponat suam. Sed cum eum his omnibus instructum viris

tutibus atque ornatum habuero , non quiescam, non con tentus ero. Itaque super omnia velim virum essse bonum,

hoc est pium, hone illam , probum, religiosum , cui tuto uniuscuiusque nostrum dignitas , nomen , existimatio committi possit, qui scripta nostra , ea, qua par est , aequitate cognoscat, a quo doceri, erudiri, & , ubi res poscat, corrigi etiam ac reprehendi non iniquo antismo patiamur . Si talis erit, qualem dico esse oportere , ut ille oratorem suum , sic ego Criticum nostrum , non hortabor selum , sed enixius obsecrabo, urgebo etiam, ut id munus ad commune totius Litterariae Reipublicae commodum Litteratorumque omnium utilitatem sit sciapiat. iniantum ille pnesidii in bono oratore collocandum putavit, tantum ego in bono Critico bonae spei collocandum existimabo. XVIII. Si vero eum multo aliter, atque ego re quisivi, esse contigerit , non modo ad hanc artem non accedere patiar, sed etiam ab eadem , quam longissime potero , repellam . omni R enim permi tacebit, turbabit, confundet atque pervertet; dissem sones excitabit, lites fovebit, contentiones seret,

482쪽

ORATIO SINGULARI s. 4 sdia betabit animos , S in Litteraria Reipublica tamquam turbulentus aliquis civis ac seditiosius exsistet . o acriori ingenio praeditus erit, quo maiori do ctrina excellet , eo perniciosior evadet Sc capitalior. Nequidquam huic homini artis criticae praecepta obseris vanda proponentur , frustra postulabitur aequitas, frustra moderatio effagitabitur. Praeceptis quantumvis optimis non parebit , repugnabit aequitati, moderationem aspernabitur , ossicii immemor, aeqnitatis oblitus, modi nescius ne in ipsa quidem intemperantia modum aliquem adhibere sciet, nihil denique boni proficisci ab eo poterit, qui ipse non bonus, sed pes,

simus homo sit. XlX. Da igitur mihi Criticum , qualem ego brevi hac oratione mea formandum fingendumque curavi, tum nihil praeterea, quo utilis ac salutaris sit, neque ego, neque vero quisquam alius requiret. Da mihi hominem non scepticum, non Academicum,non Cynicum, hoc est litigiosum,non cerebrosum, non nimis veri cupidum, non evidentiae appetentem ; da mihi eundem, quantum quidem humana infirmitas patitur,rationis bene compotem qui non invidia , non indignatione , non ira , non odio,

non spe , non timore , non ambitione , non gratia , non

partium studio moveatur ; qui praeterea acri ingenio , memoria firma , summa eruditione , eximia doctrina ,sogulari prudentia excellat; qui pacatus, pius, qui e

483쪽

tus, religiosus, moderatus , uno verbo , bonus sit ἰ

tum profecto mihi ac Litterariae Reipublicae, & vero etiam Catholicae Religioni, cujus etiam res hoc in

munere non parva agitur , utilem ac numeris omnibus

absolutum Criticum dabis

' Hactenus Panhenius de tota AD ctione eiceroniana ponendum sit, tis Criticae Ratione disseruit . Plura unde absolutissima rerum omnium quidem dicendo persequi poterat, sed tractandarum forma peti possit. Quinmoderationem tibi in argumento loeu. dam menda irrepserunt, quae facile PIetissimo adhibendam esse statuit . Lector eorriget , ut pag resti . Qua ille moderatione in scribendo derunt pro resciderunt , p. 41. hine usus est, ego quoque in adscribendis errorem pro hunc; pagina vem 36s. adnotationibus usus sum. Utrum o is se Iegatur; digna, quae iterum &re pretium siserit , an secus , iudi- pius audiantur. Restat ut Lectores offent eruditi, & Tullianae eloquentiae nevolentiam & aequitatem Parthenio sudiosi. Certe illud lonatus est, ut impertiant suam, qui ita sive in stria unum Cicemnem exprimeret . Sed bendo sive in agendo se gessit, ut quamvis ingenue Auctor lateatur se omnium quos redarguit , tacitia n a tanto exemplari quam longissime minibus eorum famae existimationu esse ; sie tamen ad illud imitati, que pepercerit . Recte Hiemnymus laee videtur accessisse, ut optime spei adversus Ruffinum; stuando fine n adolescentibus exemplo suo ostende- mine eontra vitia feribitur, qui ira.rit , quantum momenti in una Ie- scituν , accusator es sui.