Libellus vere Christiana lectione dignus diuersas res Turcharum breui tradens Barpt. Geor. ph. authore

81쪽

INFIDELI UM

Sequitur commentarius.

I Atiflahomo et ) Vt nomen dignitatis,compositum cum pronomine pluralis numeri, Aniscat Rex noser ,sive Imperator noster. Solent enim eodem nomine dignitatis Romanum Casu rem ,simul b reliquos Reges Chri lianorum appe lare, ut Urum patis tali ) id est, Roma nus Imperator. Ungrua patissali id eis. Hungarus Rex, b Frenk patissali) id est,

Callus Rex, Quare no attribuitur in oris coditionis magnatibus his Imperatoribus et Regilus, Pare stabilirumq; etia pro Duce ab eis accipitur, nec abre. Cum Duae a ducendo sit distius: id tamen nemo debet dubitare: quin ille Uates Turacicus, per illud Vocabulum Palilfab: aliquem ροtenti simum ni num ad Christianos opprimendos hoc loco b suis βquacibus uoluit significare. Praeterea et Rex Persi uni eodem nomine ab ipssis stet appellari, si uepius', ut uocetur Sullan ) quod nomen des at Principem , ut Salii Sullan Zmaid quia hic modernus Rex Perasrum Sophi habet proprium nonae Zmail) quod Ariocat Ismahelem. Habent , aliud nomen

82쪽

ilignitatis Regum , Hunker sed hoc nomine

nubium audiui unquam uel ex Chrisianorum uel infidelium Regibus appellari, praeterquam ipsium Suleimannum eorum Regem , qui nunc rerum potitur, quod tamen nescio an signfcet Hunnorum dominum. Id enim Germanica propemodum uox indicare uidetur Hunch hecr id eis, Hununorum L)minus.G helur) eis uerbum futuri temporis quoi gni cat ueniet. Cs1farun b eis nomen, quod significat gentilem sue Ethnicum. Solent enim omnes Chrissianos hoc nomine appellare, quamuis etiam alia habeant uocabula ad intra pellandos Chrisianos,ut

gni cat hominem,s non addas lar terminationem,

quoe apposta fit pluralis ut Gyaur sue mur id eis, Christianus: Gyauriar sue Κauriar id en, Christiani. Sed Csiaseo etiam me ibia terminatione , quae plurali attribuitur numero, multitudinem nationum designat ,1ed quia textus

habet Cstaserun ) eisque genitivi casius per addistionem vn , ut Csiaser, id es, gentilis in nomib nativo Csi erun id est, gentilis ingenitivo .

83쪽

ΤVRCI CUM

quasi dicerent gentilis Regis.u et genti lium. Menaleket sgnificat Regnum, quamuis, et alia habeant diuersa uocabula ad Ani candum Regnum, ut Istan quia cum Italiae sue Franciae, aut etiam Hil amae Regnorum mentionem faciunt, tunc dicunt Frank istan quod gnis scat tam Italorum , Gallorum , cpetam IIssanos rum regna, Frank signi cat hominem harum regionum, ut Frank Gyaur id est Italus, Callus , uel Hi anus Christianus. Caeterum

cum Graeciam nominare uolunt, mutant uocabus

tum , dicentes, Urum elli: id est,Graecia ἐν non Urum Istan id ψὶ Graecum regnum. Solent interdum , Urum mem leket dicere, O tunc infelligunt totum Imperium Graecorum. In summa hoc uocabulum memicliet Imperiupotius in care uult, quam regnum apud illas

Turcarum ac Persarum nationes.

Alur es uerbum, Osigniscat capiet Isue accipiet.Κuzul alm1 es nomen, quod sis gniscat rubrum pomum, quia metui infocat colorem rubrum , , almo pomum, , discunt esse urbem alinuam fritissimum is ampli δα

84쪽

mam Imperialem . Et intraUum oritur quassio inster doctiores hanc ob causam, quia alli uolui intres pretari illud uocabulum urbem Coni tantinopolitas cnam, eo quod in nonnullis eorum uoluminibus Ju pliciter legitur,videlicet Luzulalmai et U ru: ipa pat) id est, rubrum pomum per quod nonnuli a fit uolunt intelligere Budam, siue Graecum sce, do item uel Patriarcha quia ut iam diximus,V rum significat Graecum , eo quod olim erat bub impexi trio Romano tota Graecia, b eis corruptum per adluctionem V literae in principioin mutationem fo in u, quia huic nomini U rum si demas pris .mum v, , medium mutetur in o, erit Rom. iInq; multi sint huius opinionis , quod signiscis Rimperium Coni tantinopolitanu nonnulli Romanu. ρKapeteiler est uerbum significat τα tprimere iugo fruitutis, O nemo dubitat illorum lorannicam afflictionem esse crudelem oppressios Inem, quod scite probabunt ij, qui eorum captiui itatem , tributi exabbonem experti sint, quema ladmodum sunt Graeci, Armeni , Thracestros ut scite potuerunt inte gere si qui legerunt praecedens Capitulum de 'bliotione Captivorura Iedi

85쪽

Iedlyladegli 3 septimum annum usq; post

captionem eius loci supra dicti Gyaur helectesichmasse id eis ethnicus sue gentilis gladiussi non apparuerit , contra illum non insurrextarat.Putant haec sata anni 1 timi in potestate Christianorum este, quis uellent communi opera gla dium contra ipses fringere, haud dubie essent ples nauictoria potiti. Verum quo minus id fat,no bram ignauiam in culpa e sse, dum mutuo inter nos bello ciuili digladiamur, uel turpi octo confines scimus . Onychy gyledegh hoc est, ad annum duodecimum . Onlarum bcghlis ghedcr id est,eorum uidelicet ethnicorum numinabitur. Verum quia neq; postsi imum,neq; pyl duodecimum annum capto imperio Confans tinopolitano Christianorum contra ipses gladius praelauit am enim fere ad contu annos tota Τhracia, b Imperium Orientale est Ab eoru ditione, augurantur aliam imperi fide siub nomine R ubri pomisigniscari. Ita certum , di*nitum temporisflatium intelligetur, cum res extiterit.

Fufi iapar id es, domum aediscabit. Sed miror unde illis id, et quomodo sint intelli da haec

86쪽

uerba. Nam hi non adeo in edi candis domibus P ut nostrissitat curiosioed ediscatas potius expura gnandi curam hebent, quod etiam indies eos a les qui videmus: non enim exponunt theseuros in edissicia quae ad propriam uoluptatem, , priuatam utilitatem stu delectationem flectant,sed in publi

cum conrodum potius, , communem utilitatem con cruant . Qugmobrem per aedificationem do:

mus gnificari putant,quod templa nostra suo Mehemeto sit dedicaturus sed nesciosn nos i ta indugnitate iram diuinam prouocamus, dum alius cum canibus laquam uenator in templo obambulat stius defenore, alius de scorto garriat, alius ad tems plum nunc urinam, nunc oletum sciat, qualia neq;

inter infideles quiquam uidere pote s. Credibile eis pro e lo.quod propter hanc irreuerentia Deus ipse malit,no ira templa sub Meheeto, quam sub nobis essee sed i ii sat est culpa templi cui lodum. Baghi cliker id est,umeam plantabit. Pervineae plantationem nouas colonias cis gentium e lsius libus emigrationes intelligunt, , sui Inis lperi3 dilatationem. Bahcsaia ut eis hortos siue illas plantationes

87쪽

vinearum id est, urbes'arces captas. Baglar) id egi, emuniet. Subintelligui nouas prouincias undecunq; muniet, ut recuperatu sint disscissimae . Et hoc est mirum , quod a tot annis psquam incepissaeuire, ita muniuit, ut ne j pagia quidem ab eo recuperare potuerimus.

habebit. Hic per procreationem liberorum interpretantur, propagationem Mehemetanae gentis: , ut manifestum est omnibus , illam esse in tantum propagatam , multiplicatam , ut nihil supra. Itaq; iam nihil aliud restit, nisi interitus , dimnusios lci, nationis eorum.

mum annum. Hristianon id di, Christia nus. Κeleci id es, gladius. Cficar id est, insurgetfu apparebit. Id quoq; apud illos in coxtrouersia est, utrum gladius ille,quo Christianorunatio in libertatem uindicabitur, talionem Mehermetanis reddet, Rex aliquis Chrylianus magnis copiis totum imperium Turcarum, sit expugnatura rus, an 'illor aliquis Chrisianus ,sua doctrina Tutas sit cenuerjurus ad n ybam religioncm.

88쪽

1N FIDE LIUM.

Quamobrem c ut dixit ultima uerba huius oraculi, uiri cum gemitu, pueri cum fetu , mulierculae cum planctu , eiulatione excipiunt. Vtis inam tandem Itali sua pila, Η 'am suas lanceas, Callifans. Anglisuas balsas, Germani ir :Hungari suas frameas, contra sos canes fidei, 'ini ipsis ut ita dicam satis danatos dii tringere uos 1lint , sed discordia, quae solummodo moratur nos :1bras victorias, a nybis Vbus. Sed redeamus ad uerba uaticinis de interitu eoru . lTurchib id esl,Turcam ipsum hactenus res jgnantem. Ghercssme)id es, retrorsum unde lene1sus es, adeo ut uel ad latebras Ibthiniae, iunde primum erupit,uel in Scythiam , unde origis inem traxit, ille Christianus gladius. i

Tuschureb id es, pel et sue pro ligabit. i

Caeterum,quia ille gladius uindex nesciatur unde oriturussit. Certe Turcaesue aliunde metu conscepto non permittunt Chrsanis,ullum usim asdiorum aut armorum. Quanqua re sc quidem tuti sunt a Christianis stulti3s, qui dominos suos nunc delati, nunc ligone, aut stipite mactant. Utinam

Cissimi Principes sis setalibus uictori s De

89쪽

praepararent, , ob lerent, ne ulterius uires Mehemetanorum crescant, illae iam plus nimio creuerunt: quis dubitaret quin bic Chrinianorugladius de suo uates Turcicus loquitur no,bra: rum tot calamitatum persecutionum , afflictionusturus vindex: illo Sathanae regno dei bructor fratres no bos Christianos : grauissimo ruitutis iugo oppre1 ossimul atq; uniuersum orbem Chrisjbanum,tvt periculis Abiectum Θ obnoxium: in libertatem , pacem, 'tranquillitatem asperat res Jlituatq;. Sectaq; eoru diabolica ad nihilum redas Ea : totq; perditas animas , ad Christi cultum atq; ovile, unums pylorem Christum: φ facilis me cui in siquenti capitulo i, copiose. intelligetur

breui tempore, Euangelicae praedicationis uirtute, compellendo reducat. Quod ut breui nobis concedatur, praecetur

Pater, per Filium , Spiritum Sanctum : qui eisfmper benes dictus gloriosis , laudabisti Deus in Trinistate: per infinita scula siculorum

Amena

90쪽

DISPVT ATIONIS CUM

Turca habitae narratio. CF. iij.

V M M O labore, nec isnenauigf. periculo uitae:

Orientalium: Occidenta lium , Meridionalium: nec non Septemtrionalium paratium: amoenioribus locis potioribus urbibus peragratis uisitatis: bis non secus, quam Sochrasis, atq; Platoriis, necnon

aliorum Philosophorum more penetratis perlo, tis , diligenter exploratis : famosissimam H unugariae urbem Uaradrnum dictam quum appus liglem: in qua eodem tempore casu sortuito aderat quidam Mehemetanae sectae legis peritus Deruis telebi dictus, qui peractis cum prietato eiusdem ciuitatis uidelicet fratre Georgiosius negocyssummopere desiderabat cum Christianis aliqua de fria ac religione utras, confer M.

Hoc igitur cum per aliquot dies per interprestem iam dicti Proetati )Cabor nominatum egisset, ut illi antigonisa sub bitueretur, qui relio ioncm Christianam eontra eum defendere audeat, scd