T. Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt

발행: 1828년

분량: 435페이지

출처: archive.org

분류: 로마

251쪽

MB. xxv II. AP. 16. Maan sorum perveniunt; omnesque undique, qui ad arcem

Portumque pugnabant, in se converterunt.16. Praelium in aditu sori majore impetu, quam Perseverantia, commissum est. on nimo, non armis, non arte

Belli, non vigore aut viribus corporis, par Romano Tarentinus erat. Igitur, pilis tantum conjectis, Prius paene, quam consererent manus, terga dederunt; dilapsique per notaurhis itinera in suas amicorumque domos. Duo ex ducibuaΝico et Democrates sortiter pugnantes cecidere Philemenus, qui proditionis ad Hannibalem auctor fuerat, cum citato equo ex praelio avectus esset Vagus paulo post equus errana per urbem cognitus; corpus nusquam inve tum est. Creditum vulgo est, in puteum apertum ex equo praeeipitasses Carthalonem autem, praesectum praeiadii Punici, cum commemoratione paterni hospitii, potitia adimis, venientem ad consulem, miles obvius obtruncat. Alii alio passim in discrimine armatos, inermes, caedunt, Carthaginienses Tarentinosque pariter. Bruttii quoque multi intersecti ' seu per errorem, seu Vetere in eos inrito

odio. seu ad proditionis famam ut vi potius atque armis captum Tarentum videretur extinguendam. Tum ab caede ad diripiendam urbem discursum. Millia triginta aervilium capitum dicuntur capti; argenti vis ingens facti signatique; auri octoginta tri millia pondo; ' signa tabulaeque, propo

Pallanteritis ron Dotuat. Crev.-ν Pro vulgata lectione aettus -- ve, eam, quam nos dedimus, primum optimo in librr. Μsa auetoritata intextum recepit I. Fr Gronovins, simulqtre recinentatum Nostro loqnendi genus omissa copula idoneis exemplis illustravit. Doering.- ' Praecipit se se. se quod hierunt sui adjieerent; sed saepius apud Nostrum praeripvare a solute positum eat. Ἀ-rtar. Is Vat. lib. ρο- --δεαι Gron. Doriatis in immem --freti. H E eem Oron. Dolvat. Crev Mo Inisa --mine

petere in Me meis adroJ Romanis eias euntibus servorem te mlut odio Bruttii erant, ea praesertim de rares aerunt unde lorarii seu lie---, quod primi totius Italiae ad tores, tortoresque miliaria leti, Hannibalem deaeivissenti detreo auetor A. Oel . . s. dovietis Poenis,Bruttios Romani igno in ulteri oetoginta saeptentParia mi miniae causa magistratibus in previn tia m. I uipollent, nisi errat ea, Des . et M. Gaa. Limus. 7 M

252쪽

NI T. Ll VII ut Syracusarem ornamenta aequaverint. Sed majore animo

generia ejus praeda abstinuit Fabius, quam Marcellus; qui interroganti scribae, quid fieri signis vellet, ingentia magnitudini Dii sunt, suo quisque habitu in modum pugnam sum sormati meos iratos Tarentinia relinqui jussit. M rus inde, qui urbem ab arce dirimebat, dirutus eat ac disjectus. Dum haec Tarenti aguntur, Hannibal iis, qui au- Ioniam obsidebant, in deditionem acceptis, nudita oppugnatione Tarenti, dies noctesque cursim agmine acto, cum, sestinans ad opem serendam, captam urbem audisset Et Romani, inquit suum Hannibalem habent. Eadem, qua Peramus, a te Tarentum amisimus.' e tamen fugientis modo convertisse agmen rideretur, quo constituerat loco 3

quinque missi sermo ab urbe posuit castra. Ibi paucos moratus dies, Metapontum sese recepi Indo duos Meta-

Edd. antiq. Pro aequaverent Is Drah. ovi seriparis Livium interroganae aeris pro interroganti acribae, et proh Doering CL. Cori ad Sallust Iug. xxxv. ii mann ad Ovid. et VIII. 762. et plures alios, qui aureae aetatis aeriptores a loentione juhere alicui alieno plane esse doeuerunt. -- . Praepositio de quam ante signita exhibent nonnulli libre. sa et editi vett. a iis, qui hunc usum loqliendi ignorarent, intresa esse videtur. Doering.

lius. Aliquid hie depravatum vel omissum esse, suspieabantur Crev et Dr h. Dii Deorum signa, μι non mine, quia exstitisse adhue Livii aetate videntur merisD-I Olii Iegabatur eo eueria. natum at non improb.

eulus, libris Franeleis argenteis tre- ret -- que rono de aeriues. Itaeentias triete eentenis septingentis meliores, elegantius quam eum vulg.

quae summa suspeeta est Olareano. euaerae MeoJ Vulgo quo Quare sie interpungit amerat via in eo euerat Deo: ae in optimi est,rma, faeti signatique arari LXXXVII. . e Miluerat Deos quod oron. n Wndo, ut hoe aurum, non totum in at id eat, eo loe ubi jam suos ad poeunt numerata fuerit, sed non mi modieam quietem statuerat. Ita Sal-nima ex parte in vasis, annulis, tor inst. Bel Iugurth. e. 4s loquens da quibus omnique instrumentorum at Metello dein brevi eognitis insique ornamentorum aenere. Plut diis, paulisper aman constituit. Et praedam Tarentinam universam tri Noster lib. Ix ubi 'cum constituisset bus millibn talentorum aestimat Romanos. Fatendum tante est ab quae non ultra septuagies centena et hae ipsa sententia non abire vulgaremdneenta milita librarum exeurrerent leetionem, idem enim revera est, zm eo. . at no loco eum exercitu eo istere,

Quid seri signia erutJ Gall. Ce et aliquo loeo exercitum constituere.

253쪽

LIB. XXVII. AP. 17. 2315 Pontino cum iteris principum ejus civitatis ad Fabium Tarentum mittit, fidem ab consule accepturos, impunitatis priora lare, a Metapontum ei cum praesidio Punico prodidissent. Fabius Vera, quae afferrent, esse ratus, diem, qua accessurus esset Metapontum, constituit liter quoad principes dedit, quae ad Hannibalem delatae sunt. Enimvero laetus auocessu fraudis, si ne Fabius quidem dolo invictus suisset haud procul Metaponto insidias poniti F hi auspicanti prius, quam egrederetur ab Tarento, aves aemia atque iterum non addixerunt. Hostia quoque caesa consulenti Deos haruspex, cavendum a fraudo hostili et ab insidiis, praedixit Metapontini, postquam ad constitutam non venerat diem, remissi, ut cunctantem hortarentur,reyente si comprehensi, metu gravioris quaestionis, et gunt insidias. 17. 2 tatis ejus principio, qua haec agebantur, P. Scipio in Hispania cum hyemem totam reconciliandis barbarorum animis, partim donis, partim remissione Vobsidum captiv nunque absumsisset; Edesco ' ad eum, clarus inter duces Hispanos, venit. Erant condux liberique ejus apud Romanos. Sed Praeter eam causam etiam velut sortuita inclinatio animorum, quae Hispaniam omnem averterat ad Romanum a Punico imperio, traxit eum. Eadem causa Indibili Mandonioque s fuit, haud dubie omnia Hispaniae Principibus, cum omni popularium manu, relicto Hasdru-halo, aecedendi in imminente castris ejus tumulos, unde per continentia juga tutus receptus ad Romanos esset.

NOTIE

Meam ad eum J Polybio est Ede ' aduri Mandoni M J Ilergetam

eo. reguli erant.

254쪽

mis T. Iv lHaa ibes, eum hostiurn re tantia ' augescere incrementia emeret, suas imminui, acriore, ut, nisi audendo aliquid moveret, qua coepissent, fluerent, ' dimicare quam priamum atatuit Scipio avidior effam certaminia erat, cum asper quam succensus rerum augebat, tum quod Prius, quam jungerentur hostium exercitus, cum uno dimicare duo exercituque, quam simul cum universis, malebat. Ceterum etiam, a cum pluribus pariter dimicandum foret,

arte quadam copias auNerati am cum videret, nullum esse navium usum, quia vacua omnis Hispaniae ora classi-hua Punicis erat, subductis navibus Tarracone, navales

socios terrestribus copiis addidit. Et armorum affatim erat captorum Carthagine, et quae post captam eam soce-Tat, tanto opificum numero inclum. Cum iis copiis Scipio veris principio ab Tarracone egressus, jam enim et Laaliua redierat ab Roma, sine quo nihil majoris rei motum volebat ducere ad hostem pergit. Per omnia Pacata eunti, ut cujusque populi fines iransirete prosequentibus

in aerbis suina ominis rerium ei. Abaqua mutis opera e ministeris stibas inequam motiri quod in oria in menti mari. oriorum opulorum, ad eum eo earentur atii venis em aeriperent, prout aes unius jusque traminat.

NOTAE

Qua ea issent, emissent, Isaarent Vult enim Livius vidisse Hasdruba-Ita membranaeis editi melioris notas, lem, nisi aliquid novi moliretur, qnoeontra Rhenanum, citi probatur, qua Hispanorum animi averti a Rominnis, emineret, merere . Metionem priorem atque ad Poenorum parte redueituetur pluribus Oronou. Et fluere pro oment futurum ut res quae ad Ro-enaere, defieere, dilabi, haud dubie manos inelinare coeperant, ad eosdem dicitur ne opus erat exemplorum omnino vergerent, et aquarum Oreeongerie qualis eam in rem ab ipso eodem eursu ad illos fluerent seu de-addueta sed ne eo sensu opinor, eurrere Pergerent. id verbum hoe loco accipi nBeesse est.

255쪽

LIB. XVII. AP. 17. 2317

excipientibusque sociis, Indibilis et Mandonius cum suis copiis occurrerunt. Indibilis pro utroque locutus, haudquaquam ut harbarus atolide incauteque, sed potius cum Verecunda gravitate, propiorque excusanti transitionem ut necessariam, quam glorianti eam ' velut primam occasionem ramam. Scire enim se transfugae nomen execrabile veteribus sociis, novi suspectum esse. Neque eum se reprehendere morem hominum, si tamen anceps odium causa, non nomen, lactat.' Merita inde sua in duce Carthagis nienses commemoravit, avaritiam contra eorum superbiamque et omnis generis injurias in se atque populares. It que corpus duntaxat anum ad id tempus apud eos sui es animum jam pridem ibi esse, ubi jus ac fas crederent coli. Ad Deos quoque confugere supplices, qui nequeant hominum vim atque injurias pati. Se id Scipionem orare, ut iransitio sibi nec fraudi apud eum, nec honori sit. Qualea ex hac die experiundo cognorit, perinde Perae eorum Pretium faceret 3 Ita prorsus respondet facturum Romanus; nec pro transfugis habiturum, qui non duxerint societatem ratam, ubi nec divini quicquam, nec humani sanctum esset.

Producta deinde in conspectum iij conjuges Itherique Ia- erymantibus gaudio redduntur, atque eo die in hospitium abducti. Postero die foedere accepta fides, dimissique ad

NOTAE

diem habent, eam vina rimam e tur haec sententia ex orat. legati curionem rasam, quod Oronov. pla Mitylenaei apud Thucyd. lib. III. p.

256쪽

2318

copia adducendas Iisdem deinde castria tendebant '

donec ducibus ita ad hostem perventum est. 18. Proximus Carthaginiensium exercitus Hasdrubalis prope urbem Baeculam V erat. Pro castris equitum si tiones habebat. In ea velites antesignanique et qui primi Rgminis erant, advenientes ex itinere, prius quam castris locum caperent, adeo contemtim impetum fecerunt, ut sacile appareret, quid utraque parti animorum esse In castra trepida iuga compulsi equite sunt, signaque Romana portis

prope ipsis illata. Atque illo quidem die, irritatis tantum

ad certamen animis, castra Romani posuerunt. octo

Hasdrubal in tumulum copias recipit, plano campo in

NOTAE

R Iisdem deis an e tria tendebantJGron ex ut eui eonsonat Coth. Ita aerisumebarit quod fateire nititur attetoritate, tam ipsius Livii lib. xxviII. ubi, maeva Celtiberos, no- um Nereitum, supra novem millia hominum dextra Punica tenere: sed ibi mare refertur ad laeva et dextra, nimirum loea. Addit valor. Flaeeum ex aeripio Oxoniensi, apud quem, hine laevo Telamon pelago imnet. Sed ibi vulgo legitur. -- pelagus tenet Malim itaque ex recepta magis seriptura tendebant, id est, oriunetia eum Seipion eopiis,

eum eo castra metabantur, sive in

ipsius e tria tentoria habebant. Prope aeriam mera m Jmemor tu hoe oppidum Polybio, qui Basam in plurali numero voeat Ptolemaeus Authetanis sive Ausetanis tribuit IuReg. editisque pluribus seribituri isti, in Coth mauis. Unde in suspieionem venio eam urbem fuisse quae nnne emis in Cataloniae trae v emporitano Favet Hasdrubalis onsi

iam de transitu in Galliam cogitantis, apud Nostrum et Polyb Sed negotium faeessit quod idem Polyhius Castuloni vicinum faeitinueri

eum, sive, utrapae nominat, Κασπα- νιγε Νoster mox e p. so testatur

paucis poni praelium factum ad Bae eulam diebus, Seipionem, eum rediret Tarraeonem, saltu Castulonensi exeeasias et unde sequi videtur Ba eniam non in Ausetanis, sed in Oretanis, erte proeul ab Ausetant et Tarraeone uitae A edit quod initio eap. Is dieitur H drubal eommisso ad Baeeulam praelio, praeter

Tagum, qui in Celtiherorem finibus

oritur, per Carpetanos longe ab Tarraeone dissitos sinit. Simila veri videtur praelium in Castellanorum regione, ni vicini Ausetant, ommisissum fuisse nee Castulonensi, sed Castellanens saltu Seipionem redi- irae Tarraeonem; Hasdrubalem vero, qui paulo ante vietus seeundum Te-

eum seu Tichim fluvium, hodie isne qui eo traetu oritur, ad Pyrois

napum eontenderet Livium autem

exemplo Polyhi pro fluviolo minoris nominis Teeo, ut a Plinio voeatur, Tagum subjeelsae nothaimum stamen.

257쪽

LIB. XXVII. AP. 18. 23Is summo patentem savius ab tergo ante circaque velut ripa Praeceps oram ejus omnem cingebat. Suberat et altera inferior summissa fastigio planities. Eam quoque altera crepido haud facilior in ascensum ambibat. In hunc inferiorem campum postero die Hasdrubal, postquam stantem pro castris hostium aciem vidit, equites Numid leviumque armorum Baliares et Asro demisit. Scipio, circumvectus ordine signaque, ostendebat, hostem, Praedamnata spe aequo dimicandi campo captantem tumulos, loci fiducia, non virtutis armorumque,' stare in consPectu. Sed altiora moenia habuisse Carthaginem, quae transcen disset miles Romanus. eo tumulos, nec arcem, ne

mare quidem armis obstitias auis. Ad id foro altitudines quas cepissent hostes, ut per praecipitia et praerupta sat entes fugerent. Eam quoque se illis fugam clausurum. Cohortesque duas, alteram tenere fauces Vallis, per quam deservetur amnia jubet alteram, iam insidere, quae ab urbe per tumuli obliqua in agro serre Ipso expeditos, qui pridie stationes hostium pepulerant, ad levem armaturam, infimo stantem supercilio, ducit Per aspreta

Camptis avior ammem habebat a Drgo, fronte, al- is uaeritas, rem Meia Meur, qua a-uia erat praerupeis amnium ripis. maring demonstri, nostram lectionem alteri damnata, quam nonnulli liber vett. xhibent, longe praeserendam eme quem vid.-Io Mutatum Rhenano in Mutis an ἀ---.-IImao Gron. Et paulo infra Matiis pro Misa est Rhenani.- ulmo alaretem supercitio muri, in o. Ma Gud.

NOTAE

Nam etsi non procul Tago eorumia nae semimam qu' is evager a starsum fuisset praelium, non per saltum p. do prεermees, 4 e.

Castulonensem, sed per Idahedam ' η - Manis superesiis Gall. montem reetum iter seipioni Tam mi Molent vis en has auris rariae. eouem redeunti erat. Superellium dieitur pars ollis emt- Muris Numidas, 4 demiam enitor, si apud Virgil. I. Georg. Gan. ma uisa sv visee rem Mee superellio livosi tramitis un-kris Manissimae, Φαχα - - 4 dam Elieit. ueta metaphora ab

258쪽

222 T. LIVII primo, nihil aliud quam via impediti ciere. 3 Deinde, ut

sub ictum venerunt, tolorum primo omnia generia via ingena ellua est in eos ipsi contra, saxa, quae locu struta PMaim, omnia sermo missilia. praebet, ingerere, non milite solum aed etiam turba calonum immixta armatis C torum, quanquam ascensus dissicilia erat, et prope o --hantur telis axisque, assuetudine tamen auocedendio muro et pertinacia animi subierunt primi. um simul per aliquid sequi loci, ubi firmo conataterent gradu Ie-vem et concursatorem hostem atque intervallo tutum, cum procul missilibus pugna eluditur, instabilem eundem ad Cominus conserendas manus, expulerunt Ioco, et cum caede magna in aciem altiori superatantem tumulo imp gere. Inde Scipio, jumis advoraus mediam evadere aciem victoribus, cetera copia cum Laelio dividit, atque eum parto dextra tumuli circumire, donec mollioris ascens viam inveniret, jubet. Ipse ab laeva, circuitu haud magno, in tranavereos hostea incurii Indo primo tuinata aclea est, dum ad circumsonantem undique clamorem sectem comu et obvertere ordines volunt. Hoc tumultu et Laelius subiit, et, dum pedem reserant, ne ab tergo vulnerarentur, laxata prima acies, locusque ad evadendum et mediis datus eat; qui per tam iniquum locum, stantibus integria ordinibus, elephantiaque ante signa locatis, nunquam

sissent. Cum ab omni parte caedes fieret si Scipio, qui

NOTAE

Mati Mad quam is velim inevitata. Metum ridebatur, num auo quam 4 -- - . oi J Adbeetiuemam in t aed non ineleganter ae die tur mimilia saxa, ad jaetendumentativo utitur et ni Matia is auari, idonea. quaa non aliter impediti quam viae

259쪽

LIB. xxv I l. AP. 19. 232Ilaevo com in dextrum incucurrerate maximo in nuda

hostium latera pugnabati Et jam ne fugas quidem patebat

Iocus. am et stationes utrimque Romanae dextra laeva . quo inaederant vias, et portam castrorum ducis principumque fuga clauserat; addita trepidatione elephantorum, quos territos aequo atque hostes timebant. Caeaa igitur ad octo millia hominum. 19. Hasdrubal, jam ante, quam dimicuret, pecunia a ta elephantiaque praemissis, quam Plurimos poterat, do fuga excipiens, praeter Tagum flamen ' ad Pyrenarum tendit. Scipio, e tria hoatium potitus, cum praeter liber o piis omnem praedam militibus concessimet, in recensendis captivis decem millia peditum, duo millia equitum inveni Ex iis Hispano sine protio omnes domum dimisit: Afro vendere quaeatorem j ait Circumsus inde multiatudo Hispanorum, et ante deditorum, et pridie captorum, RRGEM eum ingenti consensu appellavit. Tum Scipio, silentio per praeconem sacto, tibi maximum nomen imperatoris Maer dixit, quo se milites sui appellassent. Regium nomen alibi magnum Romae intolerabile esse. ' Regalem animum in se esse, si id in hominis ingenio amplissimum dueerent, tacito judiearent; ' vocis usurpatione abstinerent. Sensere etiam barbari magnitudinem animi, cujus miraculo nominis alii mortales stuperent, id ex tam alto fastigio apernantis. Dona inde regulis principibusque Hispanorum divisa, et ex magna copia capiomm equorum' a velis eae a deo emistantiore iseo despiriaba nomen regis, quod homines e teri uetis admirabum apicerent. olim omiss. --- e meremtoron Donjat. I Seriptum invenimus Cantabrigiae no--rerat, idemque integre notavit Salmasius ex ut ' Quid igitur nos moraretur laevitas edentium incurre a ' Iae. Oron. I In Edd. ante Oron ineola dum esse. Sed omnes Gali et Pall. nolente Rhenan inseserariis. Is Vet. lib. apud Sigon inriti judica6M. ox, in ut Flori et Lov. . aumationem. f. at xxxxlI. 4. 1 leetio est uerta nam istimare quidem quarto e ut sol alio sensu, jungitur.' eri.

NOTAE' Praeter Tagum --J Legandam superiori eap. allatas et hie d. ullis auguror praeter Tecum, ob ration Pyrenaeum

260쪽

2322 T. LIVII trecentos, quo vellet, eligere Indibilem jussit. Cum Afros venderet jum imperatoris quaestor, pueriam advitum inter eos forma inalgni, cum audisset regii generia esse, ad Sobmonem misit. Quem cum percunctaretur Scipio, ' quia et cujas et cur id aetatis in castris fuisset AEumidam esse.

ait Masalvam populare vocare orbum a Patre resictum apud malamum avum Galam, regem Numidarum, eductum, cum avunculo Masinissa, qui nuper cum equitatu subsidio Carthaginiensibus venisset, in Hispaniam trajecisse. Prohibitum propter aetatem a Masinissa, nunquam anto praelium initase. Eo die. quo pugnatum cum Romanis esset inscio avunculo, clam armis quoque sumto in aciem exisse ibi, Prolapso equo effusum in Praeceps, RP- tum ab Romanis me. Scipio, cum Maeritari Numidam jussisset, quae pro tribunali agenda erant, peragit. Inde, cum se in praetorium recepisset, vocatum eum interrogat, velletne ad Masinissam reverti. Cum inuata gaudio I orymis, cupere vero. diceret tum puero annulum aureum.

tunicam lato clavo, cum Hispano sagulo et aurea fibula, equumque omatum donat, jussisque prosequi quoad vellet,

equitibus dimisiti

m. Do bello indo consilium habitum; et, auctoribus qui, buadam, ut confestim Hasdrubalem consequeretur anceps id ratus, ne Mago atque Hasdrubal cum eo jungerent e

orbam a patre relista J Ita meto tria filium Mat xxvIIr. 6. Avus et editi et eripti vibus utor Alii ergo assivae paternua ala, non

perperam orbum a matrefactum muternus.

Cum a nevis Marinisa. Immo Fumi metae eismo J Quasi amat evan patruo. Nam Masinissa eum ra- rio insigni.

SEARCH

MENU NAVIGATION