장음표시 사용
311쪽
2 5 demia periculosior erat. Cui sententiae faveret et haec regula, si satis generaliter Valeret, Variam epidemiarum extensionem in inversa esse ration ad earundem letalila tem Verum et alia obstant, et funestior altero anno morbi indoles. Ex hac constitutionis epidemiae consideratione, secum dum ipsarum observationum ductum, sequitur, haud magnam fuisse spatii extensionem, quam occupabul. Eadem V. g. non erat in Sceveninga et Hagae Comitum Attamen subinde plagis quibusdam majoribus communis videbatur, uti altero anno Mosae ripis, dein et Rhenotandiae. osterior in genere epidemia majorem hujus constitutionis effectum obtulit, unde magis aequalis etiam epidemiae distributio inter pauperes ac dites pendere videtur. οenim tendit, ut dispositionem specialem minuat, Vel et tollat. Caeterum, qualia essent Ocalia momenta, quae
eam Constanter augerent, deprehendere non potui.
Denique quum constitutio generalis morbi propagationem promOVeat, hinc quo est gra ior, eo nuijor erit epidemiae extensio. Quum autem epidemiae vehementia sit in inversa ratione durationis, hinc probabile est, ei dem huic constitutioni subesse causam quandam, unoessicit, ut ipsa suo exstinguatur impetu. Distinctio illa, ab epidemiarum decursu petita , in acutas et Chronicas, varia constitutionis ratione pendere videtur, quam in illis graviorem habere OnVenit. Quaeritur, quod nonnullis placuit, an Choleram constitutionis stationariae prolem nuncupare fas sit. Haec
a causarum, et manifestarum, et latentium, concursu pendet, quae, non recenter tantum Ortae, sed , a longo Iongissimoque adeo tempore activae, et in naturae viribus,
populi moribus, vita fatis, aliisque positae sunt. Qui huic
theoriae favent Choleram ex constitutionis nervoso-gastris
312쪽
276cae culmine prodiisse sintvunt amnem febri hus intermitteti libus ac influengae, ad quas imo in obsCuro nexu habetur. In patria nostra non adeo haec sententia Observationibus confirmatur. Si constitutio astrica R. 1826 slatio naria fuerit , tum procul ubi ad maximum pervenit. Cholerarum nostratium, colicarum atque diarrhoearum eo tempore Onge gravius erat regnum, quum ante holerae Asiaticae adventum. Quominus autem ipsam epi-demiam roninganam pro holerae raecursore habea mus , et temporis interVallum, quod inter utramque in tercedit, vetat et dissimilis utriusque decursus. Quoad influengam, hanc assim modo Choleram , durante altera epidemia, Praecessisse , Vidimus. Erat antem ipso hoc anno in itinere per Europam Occupata. Etenim Januario Riga visa fuerat, Martii initio RegiOmontium acoesserat,
Aprili Berotinum et Viennam , Maj initio remam, ejusdem mensis sine Coloniam Agrippinam 1). Iunio
autem in Golria et Transisalania apparebat. Nexum ergo inter has epistemias et Choleram , quae in atria vigebat,
indicare non licet, nisi fortasse analogiam elis, Obscuram esse genuinam singularum indolem. Ad constitutionem stationariam , morbosque hine r deuntes referre item solent sterilitatem n nonae atque epiZOolias, quae eas epidemias non prOVOCatit, sed annuntiant, ipsae ab eadem interiore et altiore causae profectae: u cum mundus et ipsa - Aegrotet natura, novum sortita
sepulcrum'. Qualium quidem phaenomenorum absentia in patria nostra, et ante holeram et sub ipsa, impedit, quominus hinc argumentum pelamus ad constitutionis stationariae effectum declarandum.
313쪽
Siquidem Iongum respicimus iter, quod , comite Cholera, a rerum particularium minutiis ad generalia quaedam perfecimus, non quidem infitias eundum est, causamopidemiae sussicientem latere adhuc, quam tamen hypothesi consequi temerarium duxi atque inutile, quum vel tritam recoquerem , e I OVam excentis adderem. Quin imo propter hoc idem mihi placeo, neque ejus excusationem ab aequis et judicibus, qui frenum Otius injiciendum hau lasiae, quam stimulum addendum Concedant, ubi, quid Verum Sit, quaeritur. Ex iis autem, quae de epidemiae characteribus protulimus, hane symptomatibus generalibus subinde annuntiari, Constanter Ver stipari patuit. Dei et certis evolutionis periodis, temporumque imitibus describitur. Oritur, increscit, floret, tum decrementum ac terminus Succedunt. Sic unum quiddam ac lolum essicit, quod a turae organicae proprium est et characteristicum. Quid autem sit, quod hanc epidemiae vitam essiciat, ignoratur. At Vero, quid est, quod ipsam vitam constituit, ab v inde ad plenam adolescentiam, a laeto aetatis flore ad mortem Quid est, quod singulorum morborum stadia describit et omnes artis frustratur conatus, quoties
Contagium, suce et Sanguine receptum, reactionem organismi ad certas ne determinatas formas , a typo Or-
mali alienas, pellit et dirigit Hoc idem in veris epi
demiis obtinet. Caeteroquin simplex aegrorum ossicitur aggregatio, qualem si Cholera offerret, nobis non fuisset ejus scribere Vitam quasi, et initia et adolescentiam et declinationem fideli manu notare' sed tantummodo summam referre 3 millium aegrorum atque I millium funerum, quae in nostra atria prostravit. Imo ver eam analogiam et ultra extendere licet, non
314쪽
ut epidemiae rationem reddere Videamur, sed ut quandam lucem , lut lenuem , historia duee , in eam spargamus. Haud enim improbabile videtur, regularem eum epidemiae decursum atque cyclum partim a reactione populi Pendere , uniVerse Spectati, adversus polentiam Orbificaria,
quae Choleram induxit. Suil unum quoddam Organteum atque animatum constituit populus, et qui, vel in remedica, societatem ex solis, quibus componitur, individuis intelligere velint, iis similes sunt, qui disjecta membra corporis animati ae pulcri tuentes, abunde satis spectatam sibi crediderint animalis ipsius vim actiones ac pulcritudinem Nam, si quis illa membra repente in unum composuerit et denuo integrato animali suam formam et animae decus reddiderit, atque ila rursus iisdem illis ipsum ostenderit, Omnes credo statim fateantur, longe
se antea a rei veritate abfuisse , non multo secus atque eos, qui somuin vident. V rout animo et Corpore componitur, arctissime sibi junctis, ita populi lolius reactio adversus infestam otentiam, quae locale ipsi vulnus inflixit, partim Orgunica est, partim psychica Illius sym
Ptoma, pro quadam saltem parte, constituti generalis, hujus est Cholerophobias unde et explicatur arctum Sub inde utriusque Vinculum. Quodsi autem, quae de momentis causalibus, proprie sic dictis, prolata sunt, Contrahamus, epidemiae origo, progressi et iter pro majore arte ab hominum commercio endere Videtur, extensio inaequalis a speciali dispositione, quae maxime a vitae genere et regi mi ne prodit, vehementia, periodi et duratio a constitu tione generali. Quae lamen O ita aucipienda sunt, ac si in omnibus et in singulis epidem iis neque acule separari possent. Sic probabile est, Otis litulionem generalem ad ii idemiae mi iginem ac Ῥrogressionem On-
315쪽
ferre, commercium hominum ad ejus extensionem ac durationem, et s. p. Simul OBCurrunt, neque alterum sine altero agit. Accedunt momenta externa , quae tamen in
his internis promovendis aut modificandis potissimum agunt. Fundi situs in extensionem epidemiae agebat, unde praealtioribus locis, alluvium occupabat fluviatile. Fluvii ad
Cholerae progressionem faciebant aeris tempestas ad integra epidemiae recrudescentiam atque durationem. Ita, si analogia uti licet, fluvii cum hominum commercio fundus cum dispositione, ne cum constitutione generali potissimum conspirabat. Haec ex momenta sunt, quae epidemiae aetiologiam et historiam quodammodo jungere videntur. Argumenta, quae observatio ad singulorum essicae iam probandam exhibet, exponere studuimus. Singula nec singulatim si colligantur, theoriae construendae suffieiant, modo reliqua negligantur. Quod revera factum fuit. Hinc tellurismi, hydrodromicae dissipalionis , infectionis almo
sphaericae, contagionis estilentialis, constitutionis stationariae , subtiles et ingeniosae suxerunt speculationes. Sola dispositio specialis a sexu aetate, Vitaeque genere non
adhibita est theoriae loco Choleram enim morbum plebis
esse, vulgi tantum , non doctorum ore increbruit. Ex ipsius autem indole rei ejusmodi theoria partialis est. Qua in causa campum aliis cedere lioeat. Os, quaeso ad eas, L. B., si theoriam velis. Quodsi forte illam in- Veneris, quae omnia epidemiae momenta explicet, candidus imperti; si aliam, quae abstructa historiae parte innititur, in tuo usus receperis, monere liceat, te multifaria ac genuina abdicare rerum contemplatione et in tui gratiam intellectus, qui unitatem quaeli et postulat, naturae cedere Veritatem.
316쪽
Mollegimus hoc loco et numerorum, aut in tabulis geographicis occurrunt, Xplicationem, et generalem epidsemiae regni atque impetus OnSpeetum. In die cujuscunque epidemiae initiali determinando multae objiciuntur dissicultates, nunc ab observationum si de nunc a casibus praecursoribuS, qui num pro epidemiarum origine habendi sint, saepe dubitandum. Generalis circa hos regula statui vix potest qui vero complures dies epidemiam praecedebant, nisi hinc ea incresceret, eos fere praeterivimuS. Sic in priore tabula Amstelodamon sis epidemiae originem 7 Aug. determinavimus, Neomagensis 19 Aug. Maassiusae 2 Oct. Ubi res examini specialia O patebat, ordinem secuti fuimus, qui habetur in seriebus, publica ue-toritale compositis. Hunc eundem in ransisalaniae epidemiis anno priore retinuimus, quarum ordinem sic invertat L. B., ut choklandiae S Olla, Gras horsi, dein Genemuda, Waristusa, tum reliquae Succedant. Epidemiarum finis pro majori parte ex publica relatione deductus est quum autem anno priore singulis demum hebdomadibus status prodirent , epidemiae mutationem indicantes, hinc in satis multis locis, quae Septembri aut Octobri unum modo habebant aegrum Septimana tantum, qua hic Om'prehenditur, declarata est. Ceterum, anno imprimis altero, pro epidemiae sine habitus est dies, quo corripiebatur ultimus aeger. Locorum populatio item publica nititur auctoritate. Aegrorum, mortuorumque umeri vel ex hoc eodem sonte derivati sunt, vel, ubi major ei fides tribuenda videbatur, ex privata relatione, Vel denique, ubi neutra Suffciebat, mortalitatis investigatione quamlumpote emendati. Ultima hac methodo nobis epidemia increvit Sceveningae Bredaeque anno priore , OteTο
dami, Amstelodami, Artihemiae anno posteriori. Denique numero relati-V0 non ComputaVimus, quoties ne unus quidem ex singulis incolarum minleni aegrotaret, vel ipse incolarum aegrorumve numerus ad calculum idem batur longe in 'r
317쪽
318쪽
No. I oca picta. Incolae Epictemia Aegri . Mort. 1000 incolas