Historia Hungarorum ecclesiastica, inde ab exordio Novi Testamenti ad nostra usque tempora ex monumentis partim editis, partim vero ineditis, fide dignis, collecta

261쪽

Literarum quibus Ministros Helvetica Consessioni addictos inora tu SZathmariensi convocavit est ista Dilecti Filii Veni favontibus Superis ad ras istas ut Visitationem in ii canonicam peragerem. Hac occasione etiam Ministri Acatholici, doliis praesertim qua ad sacramenta Baptismi spectant, tum de praecepto Legis, tum de reconti sua Majestatis Sacratissimae Mandat interrogari debent, ut ad singula ubi talos Ministri degunt Loca excurram ratio circumstantiarum non admittit. Muneri tamen meo satisfacere, Regii Sque Mandatis parere et obe et volo. Igitur opus est, ut dum ego ad Dominatione Vestras singillatim venire sequeo, eaedem ad me . anyam pro di XVIII sensis currentis praemissum in sinem indubie concurrant. Quibus in reliquo omnem gratiae Divinae affluxum precatu perSeVero. Dominationum Vestrarum veru Pater

Puncta visitatoria eadem fere fuerunt, quae superius in descripta Sunt, nisi quaedam adhuc sunt addita, de sempli fabrica, votuState, Patrono, Proventibus Ecclesiase, Campanili 0 Campana antiquitate et similibus. In discursu modo paterno modo Episcopali gravitate Ministros tractavit, variasque in eos invectiva sormavit Libertatem Religionis ejusque Xerciti non a Diplomatibus Rogiis, nec Articulis Regni, sed a duabus VocibuSadhuc tolleratur depondero, subinde inculcavit. Cetera. XII. Mundatum de Aposlatis inuestigandis. - Qui ex Romano- Catholicis Helvetica aut Augustana Confessioni addictorum Sacri accedebant, abominando postatarum titulo insigniebantur. e id facerent ulli severe prohibitum qui fecerunt mediante inquisitione erant perquirendi et in pristinam Confessionem retrahendi. Mandatum de hoc ex Consili Rogi L cumtonsentiali divulgatum: Illustrissimi Reverendissimi etc. Sacra sua Caesareo-Regia Majestas in hoc ungariae segno inter reliquo Acatholicorum excessus apostasia qu0que crimen in dies magiSet magis invalescero displicenter sane observans, pro hujusmodi criminis

apostatarum omnimoda in posterum anteversione, atque in hoc crimen incidentium rursus ad veram fidem reductione, et signanter ire inStituendum contra ejusmodi crimino implicitos processum, Sequentia XaC-tiu deinceps observanda sub secunda hujus benigne resolvit. Et quidem Primo . Ut habita fundata delatione, se graviori suspicione Magistratui Iurisdictionato facta, quod quis a de Catholica ad Augustanam vel Helveticam Confessionem desciverit, ac tostibus idoneis per Figealem statuendis aut denominandis legali methodo habitaque ad aggravantes

262쪽

minatis. Nobiles penes communicationem Inquisitionis, aliorumque si quae sint documentorum pro competenti termino ignobiles vero juxta praxin On Suetam ad personaliter comparendum citentur. Atque ubi metus profugi aut alia ratio ignobilium comprehensionem suaderet comprehendi quidem possint, verum si sufficientsem dejussionem pro se Statuerint, usque revisionem eaUSae, seu finalem suae Majestatis Caesare0-Regiae Besolutionem ex resto dimitti obserit. Secundo Adveniente termino Processus secundum Omne formalitates, o lege et praxi Regni praescriptas debito Iuris ordine instituantur, ita ut relictis sub ofluxu ignobilibus quidem pure in merito, Nobilibus

vero etiam quoad formalitates defensae mediis idem summarie, hoc est, quo celerius et exactius revideatur.

Tertio. Ut realitas, qualitasque delicti tanto solidius cognosci queat, Magistratus in igura Iudicii pro recepto more examen rei instituet, eumque si opus fuerit, sub tali examine cum statutis testibus con- frontabit. Puncta vero Examinis haec erunt: Primum Utrum a Parontibus Catholicis vel catholicis natus' Secundum. an Catholicus fuserit ab infantia vel conversus' Tertium. Quando, ubi cujus consilio, quibus ex motivi apOStata- Verit, et quot tunc annorum fuerit Quartum. an non solennem Fidei professionem elicuerit Quintum. An non aliquando et quoties dem Catholicam se servaturum juramento firmaveriti Sextum. An non sua vel conjugis aut aliorum proles in sua potestate constitutas data opera ad Scholas catholicas transtulserit i vel alium et quem modum adhibuserit ut luminis orae fidei impedimentum iisdem ponere potuerit ΤSeptimum. An alio et quos, ubi, quando, quibus consiliis et motivis ad apostasiam pertraxerit' Octavum. Quoties apostataverit ΤQuarto Delicto, ejusque gravitate secundum circumstantia legaliter cognitis, sententia insigondae poenae pro Compi Tto ferenda, eademque cum tota ProceSsus serie, universisque actis ante pronunciationem et exsecutionem Consilio huic Regio Locumtenentiali ab hinc vero cum voto, et opinione Suae Majestati Caesareo-Regiae repraesentanda Veniet, ita ut ignobiles, nisi dejussores aboant illico post latam sententiamina restentur. Ac interea uti etiam deflui Processus tempore per Parochum loci aut alias celesiasticas religiosasve personas exclusis ab e0rum consortio aut accessu Praedicantibus, omnibusque adversae Religionis h0mb

263쪽

LIB. V. CAP. 5. g 12. - DE STATU RELIG. IN HUNG. REGNANT M. THER. 249nibuS, et vel maximo iis, in quos metus seductionis cadere poteSt, Veraeside principiis imbuantur. Quinto. Dictanda vero oona hic modus erit Ut si nobilos aut

ignobiles, sive Latini sive Graeci ritus nitorum apostasia convinci contingat, iis pro praeterito, seu talibus apostatis, qui usque praeSentem benignam suae Majestatis Caesar 0-Regiae se solutionem a fide deSciverant, poena annui carceris, biennii vero si iteratis vicibus apostataverint, utrobique cum duoriun diorum jejunii, Mercurii nempe et Vonoris in pane et a qua Statuatur. Quod si autem ad rugom redire noluerint, expleto hoc carceris tempore, liberi dimittantur. Pro futuro porro hoc est. Post hanc suae Mestatis Caesare0-Regia Resolutionem in apostasiam lapsi si in arcerati setiam non reSipi Scant, nobilos quidem graviori pecuniae mulctae facultatibus ipSorum commensurandae subjici sentur. Ignobiles vero vel ad publica opera per plure anno persiicienda vel exilium condemnabuntur. Sexto. haoc: catholici alios quacunque arte ad apostasiam Seducentes, communi cum postatis simplicibus poena, sub poena tamen inter nobiles et ign0bilos posita classificatione, loctentur. Mi Orennes Vero, quacunque ratione a si de Catholica deficientes magistratu aliter comprehendi et ad locum qu sempiam idoneum, uti sunt Religiosi, Conventu S, Seminaria, vel aliae pro uvontute destinatae Fundationes, pro Studiis, si capaces applicandi, et in rudimentis dei instruendi, assabiliterque tractandi erunt. Qui si usque legitimam aetatem non resipuerint, id Consilio huic Regio Locumtonsentiali, abhinc vero sua Majestati CaeSareo- Regiae repraesentabitur. Qui autem studiorum incapaces erunt, tales praevi in si de sene instructi, aridomque denuo amplexi, ad opificia Volatia servitia, non tamen catholicorum, eum quibus quantum fieri potest

omnis conversati praecavenda accommodabuntur, eorumque cura a Magi Stratu specialiter habenda. Septimo. Ut orphani in fide Catholica diacontur, Magistratus Iurisdictionati, non minus quam Dioecesani et horurn Parochi sedulo curabunt. Et praetore etiam tam in resciendis ac denominandis apostatis, quam instituendo contra ejusmodi rescitos et denunciatos ProceSSu, ut muneri et obligationi suae sub onero strictae do neglectu reddendae rationis satisfaciant altosata sua Majestas sorio demandat. Octavo. Ut Parentes Catholici sub gravissima animadversione amittondis ad catholicorum Scholas prolibus, Ludi magistris vero eatholicorum sub mulcta duodo in florenorum in illis sesumenda et in casu ulterioris contraventionis duplicanda, a recipiendis sejusmodi Catholicis pr0libus magistratualiter inhibeantur. Nono. Ut in locis ubi necessitas postulat, Parochiae, harumqUe Ministri seu Parochi Catholici instituantur. t iocath0licorum Ministr0s

264쪽

250 LIB. IV. CAP. 5.s 12. 13. - DE 'ΤΑΤU RELIG. IN UNG. REGNANT M. ΤΗΕR. ultra loca man Sionum Suarum Xcurrere aut in urisdictionem Catholicorum Parochorum involare hosque turbari contigerit, talismodi contradictiones suae Majestati Caesareo-Rogiae, medio hujus consilii Regii Locumtenentialis illico repraesententur. Ac domum Magistratu quoque sedulo invigiloni, o Ludimagistri se Notarii catholicorum in locis ubi Ministri seu Praedicantes non habentur sub amissione officii populo conciones faciant aut Postillas praelegant, neve Domini Terrostres catholici sexercitium suae C0nfessionis hujus extraneos ad sua oratoria admittant, aut ips0rum Praedicantes ad alias Domus excurrant serio pariter inhibendi. Quae benigna sua Majestatis Caesare0-Regia Resolutio, praelitulatis Dominationibus Vestris Praesentibus sinem in eum intimatur, quatenus in ordine ad illius debitam observationsem, et effectuationem, UaSViS

necessarias dispositiones mox sacero. Praecipue autem in quoSvi in gremio hujus comitatus operibilos apostatas strictius inquirere. Contra inquisitos et reScitos aut denuneiatos juxta praevio modo praescriptam methodum debite procedere. Nec secus quoad seliquorum praere enSitorum ObSeΓ-Vationem, monendos et in praemissis inhibendos quoque illic et serio monere atque inhibere. Et in quantum pro nonnullorum praemiSSOrum exacti0ri si octuatione et observatione Di0000sanorum cointelligentia et OnQUI SUS praerequirerentur in illis semet cum his cointelligenter habere et essectuanda hoc modo quoque exactius es soctuaro. Denique omnia qUae ad praemiSsorum exactiorem ellectum opportuna videbuntur, media talia pro re nata modalitatibus praescriptis adhibere, et pro munere Suo Magistratuali eatenus sibi in eum botitia agere et curanda solerter curare, aede essectu Consilium istud Regium de tempor in tempus et de casu incnSum Semper insormare noverint, nec intermittant, Secus ero et in casu cujuspiam neglectus strictam eatenus rationem, ut jam expositum est semet reddituras sciant raptitulata Dominationes Vestrae. Datum

ex Consilio Rogi L. Posonii XVII Januarii Anno D. 1749 orundem

Benevoli C0mes Josophus Illos, agi Georgius Fabianhoviis, Michase Dona Sits. XIII. Inurinenses a culm uero Proh libentur. Florentissimam habuerunt Ecclesiam Jaurini tum Augustanae quam Helvotica C0nsessioni addicti, scholasque sic satis cetobres inde a prima in ungari Rosormatione. Anno 174 liborum utriusquo Consossionis exercitium abrogatum uini Stri Ecclesiarum et scholarum amoti civesque a cultu publico prorsus prohibiti, et oratoria in alium usum sunt conversa. Consilii Locumtenentialis Regii Mandatum de aurinensibus est istud. Sacra sua Caesar00-Regia Majestas Super Acatholicorum aurinensium tam videlicet Augustatiae, quam Helveticae consessioni addictorum publici

265쪽

sua Religknis exerciti ad praesens ibidem in suburbi incompetenter

USm pati ejuSque acceSSoriorum qualitate genuine informata sub decima hujus benigno resolvit Ut publicum tam Augustana quam Helveticae C sessionum exercitium in civitate hac aurinensi hactenus incompetenter continuatum cassetur et abrogetur, consequenter ipsorurn etiam

utriusque Confessionis catholicorum Ministii nisi privatam vitam ibidem ducere velint eum reliquis oratoriorum o Seholarum subministris inde amo Veantur. Fundi vero oratoriorum et Scholarum et smorum, Mini Strorum, aliorumque subministrorum et scholae sectorum, velut alioquin civiles et publicis noribus obnoxii, cum aedificiis desuper uis expenSiSexstructi per civitatem hanc erga condignam aestimationem, pretiique eorundem XSolutionem sedimantur etc. Datum ex Consilio R0gio L. Posonii

tiones Protestantibus alia ex aliis nascerentur, modusque et sinis moleStiarum respectu Religionis nullus esset non tantum Oratoria OccuparentUr,

Ministri ab exercondis ministerii actibus variis in locis prohiberentur; sed etiam plurimi ad Sacras Sedes aut alia Dicasteria evocarentur quasi Olim Catholici acti aut a Catholicis Parontibus nati, multasque Subierant VeXntioneS, coacti sunt rursus medelam modi Supplicis Libselli a Regia Majestate quaerere exposuerunt igitur sequenti In Stantia uas OppreS-Siones anno 1740. Sacratissima Caesareo-Regia Majostasi Domina Domina nobis naturalitor Clementissima lΑ tempore coopti gloriosissimi Majostatis ostra Sacratissimae Regiminis de genu sexhibitas humilimas Instantias et supplices Repraesentationes nostras cum ubserioribus motivis et rationibus deductas dum recenti memoria revolvimus ac nihilominus contra tot et tanta jam ante haeeXposita GraVamina, occupationes quippe, restrictiones et afflictiones et praejudicia, neutiquam desideratum remedium adferri, verum Sortem n0Stram tam in communi quam etiam quoad singulos considerando, in dies afflictiorsem reddi videmus ad ani consternationem et perturbationem animorum redigimur, ut quid amplius sepraesentandum, quibUSV modi Set rationibus remedium a Majestate Vestra Sacratissima implorandum, ac ad minus tranquilla n0strae qui magnam Regni partem constituimus permansioni apud alte titulatam Mari statoni Vestram consulendum et providendum sit, inopes nos consilii a prore in ipso statim acceSSu reiterati supplicis nostri Recursus deprecabundi profiteri debeamus. Sane angimur et multum soliciti sumus, o dum adductis debitis motivis tanto magis

Regiam Clementiam exorare et asserendum neceSSarium remedium XO-

266쪽

perari contendimus quidpiam ita adsumatur ut indignationem p0tius, vel aversionem Regiam causasse et mereri cenSeamur. Quia vero dictamen ipsius conscientiae pro cujus libertate apud Reginam et Dominam nostram supplices agimus, a nobis exigit, ne in hac parte qua ipsa ita, omnibusque aliis praerogativis et libertatibus charior est, nobis desimus, curamque et Solicitudinem ulterius prosequendarum penes constitutiones Regni interpositarum Instantiarum nostrarum intermittamus dum suprema ac necessitate adacti ultra rationes, et ex iis deductas supplicationes praealtactis prioribus Instantiis comprehensas, ea, qua praeterea ad nectendam erga nos Regiam Clementiam magnum momentum additura existimamus ad Thronum Majestatis Vestrae Sacratissimae proferre se in benignam Regiam Considerationem humili mapetita nostra aequitate eorum qua Supplice petimuS remonStrata tanto magis commendata seddere in animis nostris decrevimus, nunquam id alio, quam fidelibus subditis c0nvenienti modo cum profundissima homa-giali submissione se quam in afflicto etiam nostro statu deponere piaculum ducimus erga communem Dominam Reginam, ac totius divinitus

sibi concrediti populi Matrem, in illa inquam quam retinemus fiducia

sacer no et sequentia proponere declaramus.

Augustissima et Clementissima Domina Status Europaeus et orbis Christianus in quo cum dulci Patria nostra positi sumus, quod in neg0tio Religionis, ac certis Articulis dei cultusque Divini, divisus sit, ac in

partes diversas verit vel commemorare sufficit cum re ipsa cuique nota sit. Notum et id quod Augustanae et Helveticae Confessiones per integro populos, Ditiones Regna imi et summi status homines, im0 ipso regnante Principes et coronata etiam capita in Christianitate recepta sit, ideoque vel ex hac sola rationse etiam si usu ipso inducta, non vero publicis segni constitutionibus admissa et stabilita esset eligionis et conscientiarum libertas nos Regnicolae instar sectae alicujus damnatae et prohibitae vel particularis coetus Christianum consortium et civilem societatem turbantis censeri non possemus cum insuper et de doctrina et de vita ac moribus neutiquam supremi potestatibus, et subalteris Magistratibus per conssequensque civili societati et ejusdem Regimini ulla in parte contrariis, sed tanto magi et Strictioris, quam in Christianitat olim inculcabatur quibus adducti sumus subjectionem a Deo ordinatis Potestatibus praestandam exigere, imo quaevi etiam adversa, si irrogentur, ferenda esse ex verbo Divino ad Struere et praecipere palam sit. Neque nova sit Religionum nostrarum in hoc Regnum inductio, sed multis jam praeteritis aetatibus plus quam in medietate per Regnicolas et populum libere recepta ideoque amplius tanquam

occulte et in angulis subsistens considerari et pro vetita haberi sequit. Factum hoc lim fuit humanisque Consiliis ei viribus omnim0de

267쪽

pi hibitum. O utinam vero de tristis memori: Poruin SupereSSet, quae dum obtentu Religionis, o ejusdem, qualia qui in antino Suo agnovit, sive aliis praetulit oritatis ad invicem Christiani dissident, superioribus aetatibus non in hoc Regno tantum, sed et alibi pro et contra egerunt, pia Deo odita, illique mansuetudini, et charitati, quae omnibus veris Christianis propria, primaque et praecipua esse debet, addicta corda ad memoriam etiam praeteritoruin quae sit humani assectus in Divinis imbecillitas, sub specie et opinione promovendi recti et Deo grati opseris ad ea, quae non modo jure Divino, Sed et jure ipsius naturae ac socio-tatis humana testanda sunt, quam primum praeter Ordinationem divinam, alia media et consilia adhibet prolabuntis. Quid enim iotati et sanctimonia Religioni Christiana convenienti imo eidem proprie magi ConSentaneum osse potest, quam ut Christiani obtentu veritatis dissidentes vel plantes unum alium non ferant et loco charitatis, quae proximo cuique, uno cuivis homini ab homine debetur, Odi concepto, nec quieto vivere, et in libertate conscientiarum Deum colere, Semet invicem permittant Imo afflictionibus, aerumnis, set periculis variis modis intentatis, nisi vim conscientiis suis coacti inferant, perdito potius, quam SalvOS esse velint At qui externa vis, set coactiva media, Sub quacunque tandem specie adhibeantur, tametsi hominem adficiunt, mentem tamen et conscientiam non convincunt, Soli generis uinani conditori et reparatae salutis authori Deo alias visum est, dum veri Dei agnitionem se cultum nempe eligionem Christianam, nulla addita vi, et potentia modi ante propagandam ordinavit. Sed inerme et mni humano destitutos praesidio Divini verbi recones misit in Mundum universum. Hoc modo nempe praedication verbi Divini et salvi sica Doctrina, religio Christiana cosepta, propagata in animis hominum radicata, et cordibus recepta de implantata est. Si hoc institutum Divinum fuit circa Gentes extra omnem cogniti0nsem veri Dei positas, tanto magis inter Christiano externa vi, et adactivis modiis dissensiones in articulis fidei us serri non possunt, cum agnitio et fides, non aliis modis, quam praecellentibus et conscientiam stringentibus ex seconomia salutis divinibus instituta depromptis argumentis ac remoti strationibus, animus hominum indi, et implantari queat, coactivis vero mediis conscientia captivari, et sub obsequium id sei, qualis

in contrarium Sseritur, externa vi nuSquam adduci possunt. Quantum

enim eligionem et cultum Divinum attinet, nisi ex de et vero animi affectu stat irreligiosus potius actus est, neque a principiis, et articulis fidei, prout quis credit et in quibus conscientiam quietavit, sextrinsecis hanc vitam tangentibus modis, vel mediis, sivo gratis sive ingratis dimoveri ita potost, ut illud quod non credit, intrinsece Sentiat, alta potius merito ex sido Christiana tenet, set fixum habet plus e tribuendum esse, quam hominibus, plus item conscientiae, quam ulli reSpectui humano,

268쪽

vo potostati agnovit hoc major pars Christianitatis ac ad x0mplum S. Romani Imperii inclytum Regnum ungariae, dum admissa conScientiarum libertat Augustanam et Helveticam Confessionis non modo tunc eisdem adhaerentibus sed omnibus acceptare olentibus equi concessum o ut iisd0m addicti nullatsenus turbentur et impediantur, statuum Regni et Regiarum Majestatum consensu toties sancitum, publicaque omnibus pax, et tranquillitas, ac sine discrimine Religi0nis obsorvanda, civilis aequalitas inducta fuit. Et in genero quidem liberum Religionis Xercitium per Regnum Hungariae ita concessum . quod nunquam et nusquam turbari deberet.

Fundatur primum in Articulo primo Anno 160 Pacificationis lonnensis, item Articulo 1 1608 ante Coronationsem ito in ordinandi secundi Diplom. an. 1622 arti c. 2 Conditionem, item arti c. 22 1625, item art. 33 1630 ot artic. 20 4039. Idom ordinandi serti Diploma 163Mart. l. cond. 6. Item Diploma ejusdem 2, 161 art. 5. cond. 4 2 3. 4 5 et , item art. 6, 7 8, 10, 11, 12, 13 et 14 anni jusdem 4 10 in peei vero quoad loca in iisdem

dosignata. Hi auisem praerecensiti articuli omnes confirmantur, denuo per

Articul. 18 an. 4655. Fundatur demum ad libertas seligionis in Diplomat Leopoldi anno 165 art. 1 condit. 6. Item artic. 2 et 26, 1681 qui confirmatur perpser Articul. 21 anni 168T.

Et vicissim horum renovati et confirmatio continetur in Articulo 30 121 quae confirmatio naturaliter ad tenore priorum, qua pro Uberiori quoque norma ponit, et Stabili constitutionum roserenda st Et tametsi praeterea ex gratia et clementia Regia adhuc futura praealtact0rum 16840 168 articulorum in suo genuin sensu confirmatio per Regiam MajeStatem oblata inserta sit, communi tamen Regis et Regni facto, commissariis ogiis et Regnicolaribus ex omnibus Religionibus deputatis omnia

ad articularem sensum deponenda et manutenenda SSe non attenda quorum vis contradictione benignissime resolutum, et Sancitum est.

Tandem generalis omnium lib0rtatum se Legum est confirmatio Artic. 3, 1723 sociata, sicut ad totum segnum, ita etiam ad omne Regni-c0lares refertur, quae quibus di Serviunt et coin petunt.

Civilis domum sequalitas, quod quaelibet sulcia majora et minoratam in militaribus quam politicis sine discrimine Religionis innibus bene moritis Indigenis consorenda sancitum et constitutum Art. 10. 1606. Item

juxta arti c. 10 11 ot 13 4608 ante Coronationem, item juxta artic. 44, 1609, ito in juxta Diploma Cerdinandi Secundi an . 1622, Artic. 2 Cond. 5. Item juxta Diploma Ferdinandi orti an l638 Art. 1. Condit. 5. item juxta secundum iis 0ma lusit Fordinand. an. 1647 art. 5. 0ndit T. Qua Constitutiones confirmantua per Articul. 18, 1655 etc0nsequenter

269쪽

per posteriores in salvo eliciae, ut praemissum est, sub generali omnium libertatum et Legum confirmat lane comprehenduntur. Talito statu civili prout quoad Augustanae et Helvetica Consessioni addictos, in ipsis constitutionibus Regni ex pactis et conventibus publicali de in unam se in ut iam civilis Societatis aequalitatem initis fundatus sit, et hucusque Subsi Stat, summari repraesentat quis esset articularis Status, ad quem Omnia reponenda et manu tenenda se articulum 30,1215 sancitum est, ipsi expressi tenore ad invicem c0mbinandarum praecitatarum Legum remonStrent, ac in quantum talia puncta occurrere p0ssent, de quibus norma desinitionis e lege sussiciens haberi nequiret pones Leges concurrentium benignarum Resolutionum et Explanationum Regiarum tenores attendendo eSSe e ratione et sensu praecitati articuli 30 171 priores leges confirmantis, et Explanationes addenti Sequeretur. Cum pr0prium sit Explanationi non consili malae Legi, in qua parte expressa adeSi derogare, Sed in minu expressi et ex inadaequato Logum tenor controvertibilibus sive dubiis desinire se explanare. Et quia humili mae Instantiae nostrae a tempore felicissimae inaugurationis alto titulatae Majestatis Vestrae exhibitae deductas per nos rationes et motiva fusius continerent, hinc praeter et ultra leges Regni manutentionem nostri penes easdem Sanctiones in humillima adhuc fiducia praemittimUS.

Ex principiis ipsius Religionis Christiana doductase, set in Divino

Husdem instituto fundatae ratione clarum redderent, quod non Sit externarum humanarum virium ad mutandam eligionem contra aliud sentientes et credente Operari, neque alius modus esse possit religionis inter divers0s coetus coadunanda SiVe in unionem reducendae, quam fuit propagandae, quia sides, quae Dei 0num est et talis agnitio, ut extrinsuco animi sensu in unam doctrinam Oalescentia Sequatur, non a humanis viribus, et potestate, Sed ab ipso Deo, et Sancto ejus verbo veniret, ideoque in ipsa praedicatione verbi divini, et doctrinae non proficere, nec valere, Sed revelationem in praedicationem verbi et Evangelii requiri passim inculcantibus, sed se Articulis Regni adhuc ante recepta confessione 110Stra eatenus conditis, hoc medium ipsis quoque Catholicae Religionis conservandae et promovendae esse debere destiarantibus. Quemadmodum non deprecamur, neque libertatem conscientiae cujuScunque in Catholica Religion acquisescentis ullo modo impedimuS, hoc tamen precamur, et SupplicamUS, et Deu et Verbum ejus, quod juxta scriptura Sacrae sensum ancipiti etiam gladio penetrantius est, non autem humana vis c0nscientiis nostris dominetur.

In hoc insuper statu ubi in certis dogmatibus do se cultus Divini

Christianitas divisa est respectu nostri tanto magis alia humana coactiva media ne adhibeantur, nec quibusvis una nobiscum Majestatis Vestrau

270쪽

Sacratissima c0nsubditi jus in conScientia sibi vendicare permittatur, ex eo setiam inserimus et aequitatem petiti expendendum supplices inducimus quod non alia, quaepiam dogmata Sequamur verum quae in Christianitate alibi etiam recepta sint, et quod Antenatis nostris hic libertas conscientiarum admiSSa esset, quodve et ii et nos in hac libertate constituti Augustissimae Domui Majestatis Vestrae Sacratissimae, 0magiali fidelitat et subjectione in perpetuum no deVincientes, animas quidemst conscientias, illi cui rationes reddituri sumu Deo vitam vero hanc et sanguinem vires item et facultate pro exigentia et obligamine devotionis et fidei subditatis, contra quosvis hostes Majestatis Vestrae Sacratissimae, communiSque Patriae nostrae et Statu Regni in uno eodemque Societatis Civilis vinculo consecraverimUS, et prout id re ipsa non minori gelo, quam Catholici Regnicolae ad notitiam publicam am testati sumus, ut tanto majori alacritate, et omni nisu nos et posteri nostri in futurum

setiam necessitate exigente, debitam fidelitatem conspicuam reddere contendamus, benignissima nostri penes Lege Regni conservatione animabimur se obStringemur.

Facile quidem amittimus Majestatem Vestram Sacratissimam delecti no etiam illa, et assectu Christiano Materno, quo erga fideles subditos et omnes sibi subjectos populos fertur ad id duci, quod omnes in una

eademque de eodemque Sacrorum cultu Vel ad minus cum majori accessione secum esse ardentiSSime Optaret. Neque tamen ideo de aversione a nobis concludere et querulari OSSumus, Cum Augustanae et Helveticae

Confessioni addictos subditos insimul materna clementia e0mplecti, sub initium coepti gloriosissimi sui regiminis per Regnum publicato benignissimo Intimato palam facere dignata sit Majestas Vestra, et nos post Deum in orbo Regio fiduciam ponamUS. Sed quia ea, quae Excelsum Consilium Regium Locumtenentiale regnotenus Observanda et essectuanda juxta tenores Lit. Α humilime

annexos publicavit, ipsam libertatem conscientiarum et receptarum confessionum nostrarum ita tangunt, ut salvis ipsis conscientiis tale nusnobis imponi non possimus non deprecari. Ideo ad sinum oblatae maternae Regiae clementiae confugiendo supplices oramus et fiduciali spe in eo Christianam pietatem et benignitatem Majestatis Vestrae Sacratissimae nos OnSecuturo credimuS ut adactiva media, sive ad primo suscipiendam sive ad mutandam Religionem non assumantur, verum quae libertati conscientiarum et ipsi instituto Divino contraria tollantur et inhibeantur, adeoque citationes erga tale etiam jam Surpari coeptae, qui nunquam Religionem mutarunt, Sed in ea, in qua educati Sunt, et quam primo Susceperunt persi Stant, Si V ex con Sideratione, sive sub praetextu tali, quod Parentes sive alteruter ex ipsis Catholici praefuissent intentatae caSSetitur et cessent. Cumque Augustana et Helveticae Consessiones ita