Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

201쪽

IENTI Dos LIB. III.

Litoreis ingens inventa iub ilicibus stis Triginta capitum foetus enixa acebit, Alba, solo recubans albi circum ubeia nati

Is locus urbis erit requiesca certa laborum. Nec tu mentarum mortus horresce futuros Fata viam invenient, adcritque vocatus Apollo. 39sHas autem terras, Italique hanc litoris oram,

Proxima quae nostri perfanditur aequoris aestu, Effugeri cuncta malis habitantur moenia Graiis. Hi de Narycii potuerunt moenia Locri, Et Sallentinos obsedit milite campos εο Lyctius Idomeneusci hic illa ducis Meliboei salva Philoctetae subnixa Petilia muro. in , ubi transmilita leterint trans aequora clasies,

Et possitis aris jam vota in litore solves, Purpureo velare comas adopertus amictu os Ne qua inter sanctos ignis in honore deorum Hostilis facies occurrat, imina turbet. Hunc socii morem sacrorum, hunc ipse teneto :Hac casti maneant in relligione nepoteS. Ast ubi digressum Siculae te admoverit orae I a Ventus,in angusti rarescent claustra Pelori Laeva tibi tenus, d longo laeva petantur quora circuitu dexta iam fuge litus, desundas. Haec loca vi quondam, desvasta convolsa ruina Tantum aevi longinqua valet mutare vetustas 4rs Dissiluille ferunt cam protenus utraque tellus Una foret venit medio vi pontus, d undi Hesperium Siculo latus abicidit arvaque N. LII UIS Litore diductas angusto interluit aestu. DeXtrum Scylla latus , laevum inplacata Charybdi Obsidet, atque imo baradari te gurgite vastos Sorbet in abruptum fluctus, uitiisque ras

Erigit alternos, desiidera vel berat tand. i. At Scyllam caecis cohibet spelunca latebris Ora exiertantem,in navis in saxa trahentem et

Prima hominis facies, o pulctu pectore virgo Pilbe tenus postrema inmani corpore pristis,

202쪽

Delphinum caudas utero commis luporum. Ira itat Trinacrii metas lustrare Pachyni Cessantem, longos circumflectere cursus, 3 o Quam semel informem vasto vidisse sub antro Scyllam,in caeruleis canibus resonantia saxa. Plaeterea, si qua est Heleno prudentia, vati Si qua fides, animum si veris inplet Apollo, Unum illud tibi, nate dea, proque omnibus unum Praedicam & repetens iterum i iterum qi monebo. Iunonis magnae primum prece numen adora Iunoni cane vota libens, dominamque potentem Supplicibus supera donis sic denique victor

Trinacria finis Italos mittere relicta. 4 OHuc ubi delatus Cumaeam accesthris urbem,

Divinosque lacias. Averna sonantia silvis; Insanam vatem aspiciesci quae rupe sub ima Fata canit, foliisque notas: nomina mandat. Quaecumque in foliis descripsit carmina virgo sDigerit in numerum, atque antro seclusa reliquit. Illa manent inmota locis, neque ab ordine cedunt. Verum eadem, verib tenuis suin sesdivovent Inpulit doteneras turbavit anua frondis Numqua deinde cavo volitantia prendere saxo, Io

Nec revocare situs, aut ungere carmina curat.

In consulti abeunt, scdemque odere Sibyllae. Hic tibi ne qua mora fuerint dispendia tanti: Quamvis increpitent socii, & vi cursus in altum Vela vocst, positisque sinus inplare secundos sQti in adeas vatem, precibusque oracula poscas. Ipsa canat, vocemque volens atque ora eio Vat.1lla tibi Italiae populos, venturaque bella Et quo quemque modo fugiasque ferasq; laborem,

Expediet. curtusque dabit venerata fecundos. 46o Haec sunt, quae nostra liceat te voce moneri.

Vade age δε ingentem factis fer ad aethera Trojam. Quae postquam vates sic ore effatus amico est, Dona dehinc auro gravia sectoque elephanto mi erat ad navis ferri, stipatque catinis s

203쪽

AENEIDOD LIB. III. 39 Ingens argentum, Dodona osque lebetas, Loricam consertam hamis auroque trilicem Et conum insignis galeae, alitatque comantis, Arma Neoptolemi sunt clua dona parenti. Addit equos, additque duces 47o Remigium supplet socios simul instruit armis. Interea clasiem velis aptare jubebat

Anchises, fieret vento mora ne qua ferenti.

Quem Phoebi interpres mulio coripedat honores Conjugio Anchisa Veneris dignate luperbo, sCura deum, bis Pergameis erepte ruinis, Ecce tibi Ausoniae tellusci hanc arripe velis. Et tamen hanc pelago praeterlabare necesse est. Ausoniae pars illa procul, quam pandit Apoὶlo. Vade, ait, o felix nati pietate quid ultra Aso Provehor,i fando surgentis demoror austros' Nec minus Andromache , digressu maesta supremo, Fert pictiuatas auri subtemine vetas, Et Phrygiam Ascanio chlamidem nec cedit honori, Textilibusque onerat donis, ac talia fati H sAccipe: haec manuu tibi quae monumenta mearii Sint puer, longum Andromachae testent

amorem,

Conjugis Hectoreae cape dona extrema tuorum , O mihi sola mei super Astyanactis imago. Sic oculos, sic ille manus, sic ora ferebat: Acto Et nunc aequali tecum pubesceret aevo. Hos ego digrediens lacrimis adfabar obortis Vivite felices, quibus est Fortuna peracta Jam sua mos alia ex alii in fata vocamur. Vobis parta quiesci nullum maris aequor arandum Arva neque Ausoniae semper cedentia retro Qziaerenda est giem Xanthi Trojamque videtis, Quam vestrae fecere manus, melioribus opto Aulpiciis de quae fuerit mimus obvianiatis.

Si quando Thybrim vicinaque Thybridis arva oo

Intraro, gentique meae data moenia cernam,

204쪽

Epiro Hesperia, quibus idem Dardanus auctor,

Atque idem casus, unam faciemus utramque Trojam animis maneat nostro ea cura nepotes.

Provehimur pelago vicina Ceraunia juxta Unde iter Italiam, cursusque brevisiimus undis. Sol ruit interea, di montes umbrantur opaci. Sternimur optata gremio telluris ad undam Sortiti remos passimque in litore sicco Io Corpora curamus festbs sopor inrigat artus. Necdum orbem medium nox horis acta subibat: Haud segnis strato surgit Palinurus,in omnis Explorat ventos, atque auribus aera captat: Sidera cuncta notat tacito labentia calo, SI Aicturum, pluviasque y adas, geminosqueTriones, Armatumque auro circumspicit Oriona.

Postquam cuncta videt Caeno constare sereno Dat clarum e puppi signum mos castra movemus, , Tentamusque viam, velorum pandimuSalas. 2o Jamque rubescebat stellis Aurora agatis Cum procul obscestros cones humilemque videmus

Italiam Italiam primus conclamat Achates Italiam laeto socii clamore salutant. Tam pater Anchises magnum cratera corona 23

Induit, inplevitque mero , divosque vocavit Stans celsa in puppi. DC marisin terrae tempestatumque potentes, Ferte viam vento facilem, spirate secti radi. re escunt optatae aurae, portusque patescit 3o

Jam propior , templumq; apparet in arce inervae. Vela legunt socii, proras ad litora torquent. 'o Portus ab Eoo fluctu curvatur in arcum

x Objecta salita spumant adspergine caute :

Iple latet gemino demittunt brachia muro SI uiriti scopuli, refugitque a. litore templum. Q atuor hic primum omen equos in gramine vidi Tondentis campum late, candore nivali. Et pater Anchites Bellum, o terra hospita portas i cillo armant ar equi bellii laec armenta minantur.

205쪽

1 1 Dos I In. III. I ised tamen tale in olim curru luccedere sueti Quadrupedes, irena jugo concordia terre. Spes 5 pacis, ait tum numina aucta precamur Palladis armisonae, qua prima accepit ovantis Et capita ante aras Phrygio velamur ainacturi s si Praeceptisque Heleni, dederat quae maxima, rite Iunoni Argivae usios adolemus honores. Haud mora continuo perfectis ordine votis,

Cornua velatarum obvertimia antennarum , ε

Grajugeis naque domos si spectaque linquinat se, mi . l. Hinc sinus Herculei, si vera est tama Tarenti Cernitur attollit e diva Lacinia contra, Caulonis que arces, navifragum Sc acetum. Tum procul e fluctu Trinacria cernitur ruina,

Et gemitum ingentem pelagi, pulsataque laxa I sis Audimus longe, fractatque ad litora voces :Exsultantque vada, atque aestu miscentur arenae. Et pater Anchises Nimirum haec illa Charybdis Hos Helenus scopulos , haec saxa horrenda canebat. Eripite 5 bcii pariterque insurgite remi io Haud minus ac usi faciunt irimusque ItiGUIIIem a Contorsit laevas proram Palinurus ad undas. Laevam cuncta cohors remis ventisque petivit. Tollimur in caelum 1 rvato gurgite, Z idem Subducta ad Manis imos desedimus unda. 6s Ter scopuli clamorem inter cava saxa dedere Ter spumasia elisama rorantia vidimus astra. Interea festi, ventus cum die reliquit Ignarique viae Cyclopum adlabimur oris. Portus ab accessu ventorum inmotus,t ingens s 7. Ipse sed horrificis juxta tonat ina ruinis

Interdumque atram prorumpit ad aethera nube in Turbine fumantem piceo descandente favilla

Attollixque globos flammarum, sidera lambit: Interdum scopulos avolsaque viscera montis Erigit crucians, liquefactaque saxa sub auras Cum gemitu glomerat, fundoque exaestuat imo. Fama est Enceladi semustum fulmine corpus II rgeri

206쪽

Urgeri mole h ic, ingentemque insuper inam

Inpositam ruptis flammam exspirare caminis S8oo Et fenum quoties mutet latus, intremere omnem Murmure Trinacriam, & caelum subtexere fumo. Noctein illam tecti silvis inmania monstra , Perferimus nec, quae sonitum det caussa videmus. Nam neque erant astrorum ignes, nec lucidus aethra

Siderea polus obscuro sed nubila caelo Et lunam in nimbo nox intempesta tenebat. Postera amque dies primo surgebat Eoo

flumentemque Aurora polo dimoverat umbram Cum subito e silvis, macie confecta stiprema, soIgnoti nova forma viri miserandaque cultu Procedit, supplexque manus ad littora tendit.

σι Respicimus dira illuvies, inmissaque barba Conseitum tegumen spinis at cetera Graius Et quondam patriis ad Trojam minus in armis. s9sIsque ubi Dardanios habitus: Troia viditae Arma procul taullum aspectu conterritus haesit,

Continuitque gradum mox sese ad litora praeceps Cum fletu precibusque tulit. Per sidera testor, Per superos, atque hoc caeli spirabile lumen Tollite me, Teucri quascumque abducite terras. Hoc sat erit scio me Danais e classibus unum, Et bello Iliacos fateor petiisse Penates. Pro quo, si sceleris tanta est injuria nostri, Spargite me in fluctus , vastoque inmergite ponto. Si pereo, manibus horninum perii sic uvabit. Dixerat: dc genua amplexus, genibusque volutavs Haerebat qui sit, fari, quo inguine cretris , Hortamur quae deinde agitet Fortuna sateri. Ipse pater dextra Anchises,haud multa moratus,6IωDat juveni ;atque animum praesenti pignore firmat. Ille h. ec, deposita tandem ibrmidine, fatur sum patria ex Ithaca comes infelicis Ulixi, Nomen Achemenides, Trojam genitore Adamasto Paupere mansissetq; utina Fortunal profectus. 6 Is

Hic me, dum trepidi crudelia limina linquunt,

207쪽

A NE 1 Dos P LIB. III. I a a fame mores socii vasto Cyclopis in antro. Deseruere domus lanie dapibusque cruentis, tintus opaca, ingens ipse arduus altaque pulsat Sidera, Ita, talem terris avertite pestem ora

Nec visu facilis, nec dictu adfabilis ulli, isceribus miserorum: sanguine vescitur atro. di egomet duo de numero cum corpora nostro, arensa manu magna medio resupinus in antro rangeret ad saxum, sanieque e spersa natarent 6s ot Limina vidi, atro cum membra fluentia tabo Manderet,in trepidi tremerent sub dentibus artus. Haud inpune quidem nec talia passus Ulixes, Oblitusve sui est Ithacus discrimine tanto. Nam simul expletus dapibus, vinoque sepultus 63o

Cervicem inflexam poluit, acuitque per antrum Inmensus, saniem eructans ac frusta cruentore somnum conmixta mero , nos, magna precati Numina, sortitique vices, una undique circum Fundimur,in telo lumen terebramus acuto os sangens, quod torva solum sub fronte latebat, Argolici clipei aut Phoebea lampadis instar ; Et tandem laeti bciorum ulciscimur umbras. Sed fugite, o miteri, fugite, atque ab litore funem

am qualis quantusque cavo Polyphemus in antro anigeras claudit pecudes, atque ubera pressat, Centum alii curva haec habitant ad litora vulgo Infandi Cyclopes,in altis montibus errant. Verti jam luna se cornua lumine conplent, Ἀψ una vitam in siilvis, inter deserta ferarum ustra domosque traho,vastosque ab rupe Cyclopas Prospicio, sonitumque pedum vocemque tremisco Ei Victum infelicem bailcas lapidosaque corna o an rami,ac vulsis pascunt radicibus heiba somnia collustrans , hanc primum ad litora clastem non speX venientem huic me, quacumque fuisset,

208쪽

Ipsu in inter pecudes vasta se mole moventem Pastorem Polyphemum,in litora nota petentem: Non strum horrendum, informe, ingens,cui lumen aderi P m. Trunca manum pinus regit, testigia firmat: ν η ιρε anigerae comitantur oves ea sola voluptas, oo. V 4 D, Solamenque mali

Postquam altos tetigit fluctus, d ad aequora venit: Lumitiis effostii in dura lavit inde cruorem ;' Dentibus infreti dens gemitu graditurq; Pe a qV0Jam mediu, necdum fluctus latera ardua traiXit. 66s Nos procul inde fugam trepidi cel are, recepto Supplice, sic merito tacitique incidere funem. Verrimus: proni certantibus aequora remis. Sensit,i ad 1bnitum vocis vestigia torsit. Verum tibi nulla datur dextram adfectare potestas, Nec potis Ionios flucti s aequare sequendo Clamorem inmensum tollit quo pontus, omnes Intremuere ui γλ penitusque exterrita tellus Italiae, curvisque inmugiit in cavernis. At genus e silvis Cyclopum: montibus altis 673 Excitum ruit ad portus, clitora coae plent. Cernimus adstantis nequicquam lumine torvo Elnaos fratres, caelo capita alta ferentis, Concilium horrendum quales cum vertice celso

Acria quercus, aut coniferae cyparisi i QConstiterunt, silva alia Iovis, lucusve Dianae. Tracipites metu acer agit quocumque rudentis Excutere, ientis intendere vela secundis.

Contra usi monent Heleni, Scyllam atque Cha- rybdim

Inter UtIanlii ierina In discrimine parvo, 68s Ni teneant curiusci certum est dare lintea retro.

Ecce autem Boreas angusta ab sede Pelori, Nisus adest vivo praetervehor ostia faXO Pantagiae Megarosque sinus, rapsumque jacentem. Talia inon stabat relegens errata retrorsum 69o

209쪽

n. III. I Scitora Achemenides, comes infelicis Ulixi. i icanio praetenta inti acet insula contra 'lemmyrium undo itinaci nomen dixere prioresi ortygiam Alpheum fanaa est huc Elidis amnem iccultas egille vias subter mare qui nunc AE Iire Arethusa tuo Siculis confunditur undis. usi numina magna loci veneramur inde X supero praepingue solum stagnantis Helori. Iinc altas cautes projectaque saxa Pachyni adimus, destatis numquam concesssa moveri oo Apparet Camerina procul campique Geloi, immanisque Gela fluvii cognomine dicta. Arduus inde Acragas ostentat maxima longe Hoenia , magnanimum quondam generator equo

rum.

eque datis linquo ventis, palinosa Selinus Et vada dura lego saxis Lilybeia caecis. LHinc Drepani me portus desillaetabilis ora ccipit laic pelagi tot tempestatibus actus Ieu genitorem, omnis cura casusque levamen .mitto Anchisen hic me,pater optime, festat in Io seris, heu, alitis nequicquam erepte periclis iec vates Helenus, cum multa horrenda moneret , Io mihi praedixit luctus, non dira Celaeno. sic labor extremus, longarum haec meta viarum. st Hinc me digressiim vestris deus adpulit oris IS a Sic pater neas intentis omnibus unus ala renarrabat divom, cursusque docebat.

Conticuit tandem factoque hic fine quievit.

210쪽

AT ζgina gravi am dudum saucia cura

Vulnus alit venis,in caeco carpitur igni. v ulta viri virtus animo, multusque Iccursat Gentis honos haerent infixi pectore vultus, Verbaque nec placidam membris dat cura quiete sPostera Plia bea lustrabat lampade terra S, Iiumentemque Aurora polo dimove Pat umbrana

Cum sic unanii badloquitur male sana sororem: Anna soror, quae me suspensam insomnia terrenti Quis novus hic nostris uiccessit sedibus hospes Quem sese ore ferens' quam forti pectore, δ armisi Credo equidem nec vana fides genus esse deorum. Degeneres animos timor arguit heu, quibus ille Iactatus fatis' quae bella exhausta canebat lSi mihi non animo fixum inmotumq; sederet Ne cui me vinclo vellem sectare jugali, postquam primus amor deceptam morte fefellit si non pertaesum thalami taedaeque fuisset: rHuic uni forsan potui succumbere culp. . Anna, fatebor enim miseri post fata Sichaei et os Conjugis,in sparsos fraterna caede PenatiS, Solii hic inflexit sensus, animumque labantem Inpulit agnosco veteris vestigia fiammae. Sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat, Vel pater omnipotens adigat me fulmitae ad um

bras , a

Pallentis umbras Erebi noctemque profundam Ante pudor quam te violo, aut tua jura resolvo. Ille meos, prinatis qui me sibi unxit, amores Abstulit ille habeat secum servetque scpulcio.