Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

211쪽

AENEIDO LIB. IV.i nna refert O luce magis dilecta serori lolane perpetua maerens carpe Ie liventa : ec diricis natos, Veneris nec praemia noris tiscinerem aut manis credis chirate sepultos stori aegram nulli quondam flexere mariti

on Libyae, non ante Tyro cipectus Iarbas iactoresque alii, quos Africa terra triumphis Dives alit placitone etiam pugnabis Mia ori te venit in mentem, quorum consederis a I, rinc Gaetula urbes, genus insuperabile bello o et Numida infreni cingunt, desinhospita Syrtis itinc deserta iti regio lateque furentest arctaei quid bella Tyro argentia dicam ermanique minas' in equidem auspicibus reor: Junone secunda s cursum Iliacas vento tenuime carinas. Din tu urbem , soror, hanc cerne i quae surge

re regna So

onjugio tali Teucissim comitantibus armis, Unica se quantis attollet gloria rebus modo posce deos veniam, sacrisque litatis dulge hospitio, caussasque innecte morandi: una pelago desaevit hiena ,4 aquosus Orion B Uasiataeque rates, dum non tractabile caelum. ulis dictis incensum animum Ua flammavit amore, penique dedit dubiae menti, solvit lite pudorem. si incipio delubra adeunt, pacemque per ar. 5ῖxquirunt mactant lectas de more bidentis egifera Cereri, Phoeboque patrique I 2 Q unoni ante omnis, cui vincla rigalia curae. fa tenens dextra pateram pulcherrima Dido, Condenti vaccae media inter cornua fundit: 'ut ante ora deum pinguis spatiat Lad aras, nstauratque diem do iiii pecudumque Ieclass Scoloribus inhians spirantia consulit exta. Heu vatum ignarae mentcs i quid vota farentem, 6s

lauid delubra juvant' est mollis flamma medullas liuxu: dox citum vivit sit pectore vulnus.

212쪽

a 3 P. VIRGILII

Uritii in selix Dido, totaque vagatur Urbe fare n. qualis conjecta cerva sagitta, am procul incautam nemora inter Cretia fixit Pastor agens telis, liquitque volatile ferrum Nescius illa fuga silvas saltusque peragrat Dictae osci haeret lateri letalis arundo. Nunc media nean secum per moenia ducit, Sidoniasque ostentat opes, urbemque paratam. ς Incipit effari, mediaque in voce resistit. Nunc eadem labente die convivia quaerit, Iliacosque iterum demens audire labores Exposcit, pendetque iterum narranti ab ore. Post ubi digressi, lumenque obscura vicissim to Luna premit, suadentque cadentia sidera somnos Sola domo maeret vacua, stratisque relictis

Incubat illum absens absentem auditque videtque et Aut gremio Ascanium genitoris imagine capta

Detinet, infandum si fallere possit amorem sNon eoeptae adsurgunt turres non arma juventuSExercet, portusve aut propugnacula bello Tuta parant pendent opera interrupta minaeque

Murorum ingentes, aequataque machina caelo.

am simul ac tali persensit peste teneri poec ara Jovis conjug, nec famam obstare furori Talibus adgreditur Venerem Saturnia dictis: Egregiam vero laudemi spolia ampla resertis Tuque puerque tuus magnum, memorabile

Una dolo divum si femina victa duorum est ssNec me adeo fallit, veritam te moenia nostra Suspectas habuisse domos Carthaginis altae. Sed quis erit modusZaut quo nunc certamine tantoὶ Quin potius pacem aeternam pactosque Hymenaeos Exercemus 3 habes, tota quod mente petisti. Ioa Ardet amans Dido, traxitque per ossa furorem. Communem hunc ergo populum , paribusque regamus

Auspiciis liceat Phrygio servire marito

213쪽

N in os a In IV. I 9e talisque tuae Tyrios permittere deXtrae. illli sensit enim simulata mente locutam , IC s uo regnum Italiae Libycas Rerteret oras

c contra est ingressa Venus: Quas talia demens bnuat, aut tecum malit contendere bello i modo, quod memoras, factum fortuna sequatur.ed fatis incerta feror, si Iuppiter unam a QTe velit Tyriis urbem Trojaque profectiS Iiscerive probet populos, aut a dera jungi. conj3 c tibi fas antimum ea tare precando. erge sequar. Tum sic excepit regia Iuno Iecum erit iste labor nunc, qua ratione, quod instat, IISi onfieri possit, paucis .iaci, e te docebo. a natum neas unaque miserrima Dido amnemus ire parant, ubi primos crastinus ortus xtulerit Titan, radiisque retexerit orbem. hiis ego nigrantem conmixta grandine nimbi una trepidant alae, saltusque indagine cingunt, resuper infundam, tonitru caelum omne ciebo. itfugient comites,in nocte tegentur opaca peluncam Dido dulci Trojanus eandem evenient adero, des tua si milii certa voluntas, Ias onnubio ungam stabili, propriamqae dicabo. Tic Hymenaeus erit. Non adversata petenti inuit, atque dolis risit Cytherea repertis.ceanum interea surgens Aurora relinquit. t portis jubare exorto delecta juventus, 13 QVI ctia rara plagae, lato venabula ferro , Massylique ruunt equites, de odora canum Vis. Reginam thalamo cunctantem ad limina primi Pa noram exspectant istroque insignis: auro irStat sonipes, ac frena fero spumantia mandit. ILI Tandem progreditur, magna stipante caterva,

i Sidoniam picto chlambem circumdata limbo

. Cui pharetra eae auro crines nodantur in aurum, A. Aurea purpuream subnectit fibula vestem.

Nec noni Phrygii comites,in laenus Iulus,

214쪽

is P. VIRGILII Inced tint ipse ante alios pulcherrimus omnis Infert se bcium neas, atque agmina jungit. Qualis, ubi hibernam Lyciam, antique uenta Deseriti ac Delum maternam invisit Apodo, Instataratque choros mixtique altaria circum I sCretesque riopesque fremunt, u sique Agathyrir: Ipse jugis Cynthi graditur, modique fluentem

Fronde premit crinem fingens, atque inplicat auro Tela sonant humeris haud illo segnior ibat Eneasci tantum egregio decus enitet ore. Pso Postquam altos ventum in montis,atq; invia lustra: Ecce ferae saxi dejectae vertice caprae Decurrere jugii alia de parietatentis Transmittunt cursu campos, atque agmina cervi Pulverulenta fuga glomerant, montisque relin

At puer Ascanius mediis in vallibus acri Gaudet equo jamque hos cursu, jam praeterit illos,

Spumantemque dari pecora inter inertia votis Optat aprum, aut fulvum descendere monte leone . Interea magno misiceri muria ire caelum 6o

Incipit insequitur commixta granda ne nimbus. Et Tytii comites passim N Trojana juventus, Dardaniusque nepos Veneris, diveria per agros Tecta metu petiere ruunt de montibus amneS. Speluncam Dido duxi Trojanus eandem 6sDeveniunt primat Tellusi pronuba Iuno Dant signum : fulsere ignes,in conscius aether Corantiolis summoque ulularunt verticem: mphae. Ille dies primus leti primusque malorum Caussa fuit neq; enim specie famave movetur, ToNec am furtivum Dido meditatur amorem Conjugium vocat hoc praetexit nomine culpam. Extemplo Libyae magnas it Fama per urbis Fama, malum qua non aliud velocius ullum

mobilitate viget viresque adquirit eundo sParva meta primo i mox sese adtollit in auras, Ingrediturque solo, caput inter nubila condit. Inam

215쪽

llam Terra parens, ira Ditata deorum ξxtrema in tit perhibent, Ceo Enceladoq; sororem rogenuit, pedibus celerem, de pernicibus alis. 18olrioni iam horrendiran . ita ens cui quot sunt cor -

pore pluma iro vigiles oculi subter nairabile dicfu, Tot linguae, totidem ora iis nant, tot ilibrigit auris. Nocte volat caeli medio terraeque per nmbram Stridens, nec dulci declinat lumina somno. 8 si Luce sedet custos aut summi culmine tecti, LTurribus aut altis,in magnas territat turis Tam ficti pravique tenax, quam nuntiate Ii. aec tum multiplici populos sermone replebat Gaudens,i pariter facta atque infecta canebat Isos Venisse ne an Trojano a languine cretum Q Cui se pulchra viro dignetur ungere Dido kNunc hiemem inter se luxu, quam longa, veret Regnorum inmemores, turpique cupidine captos. Haec pallim dea scinda vir in diffundit in ora. P si Protcnus ad regem cursiis detorquet arban, Incenditque animum dictis, atque aggerat iras. Hic Hammone satus rapta Garamantide Nympha i Templa Jovi centum, latis inmania regnis

DCentum aras posuit, vigilemq; sacraverat ignem, 2GO Excubias divam aeternas, pecudumque cruore

Pingues tum d variis florentia limina sertis. Itque amens animi, dc rumore accensus amaro, Dicitur ante aras, media inter numina divum, Ilulia Iovem manibus supplex orasse supinisci et si uppiter omnipotens, cui nunc auruli a pictis Gens epulata toris Lenaeum libat honorem, Aspicis haec' an te, genitor , cum fatinina torques, Ne quicquam horremus' caecique in nubibus ignes Terrificant arannos, desinania murmura miscenta Femina, quae nostris errans in finibus urbem Exiguam pretio posuit, cui litus arandum, Cuique loci leges dedimus, connubia nostra Reppulit, ac dominum nean in regna recepit.

. c.

216쪽

as a P. VIRGILII Et nunc ille Paris cum semiviro comitatu, et dis Maeonia mentum mitra crinemque madentem Subnixus, rapto potitur nos munera templis ilippe tuis ferimus , famamque fovemus inanem. Talibus orantem dictis arasque tenentem Audiit omnipotens, oculosque ad moenia torsit rao Aegia, oblitos fama melioris amantis. Tam lic ercurium assioquitur, ac talia mandat: Vade age, nate, voca Zephyros, dc labere pennis

Dardaniumque ducem, Tyria Carthagine qui nunc Exspectat, fatisque datas non Aspicit urbis, ets Rdloquere,i celeris defer mea dicta per auraS. Non illum nobis genetrix pulcherrima talem Promisit, Graiunaque ideo bis vindicat armis Sed fore,qui gravidam imperiis,belloq; frementem Italiam regeret, genus alto a sanguine Teucri 23o Proderet, ac totum sub leges mitteret orbem. Si nulla accendit tantarum gloria rerum, Nec super ipse sua molitur laude laborem Ascanione pater Romanas invidet arces iQuid struit aut qua spe inimica in gente moratura Nec prolem Ausoniam, d Lavinia respicit arva iNaviget haec summa est luc nostri nuntius esto. Dixerat ille patris magni parere parabat Imperio in primum pedibus talaria nectit Aurea vitia sublimem alis, sive aequora supra, et o Seu terram, rapido pariter cum flamine portant. Tum virgam capit hac animas ille evocat Orco

Pallentis, alias tib histia Tartara mittit

Dat somnos adimitque, lumina morte resignat. Illa fetus agit ventos, d turbula tranat 2 sNubiles jamque volans apicem de latera ardua cerni: Atlantis duri caelum qui vertice falcit Atlantis, cinctum aflidue cui nubibus atris Piniferum caput: vento pulsatura imbri: Nix Atmeros inscisa tegit tum flumina mento 2 o Irmipitant senis, d glacie riget horrida barba. Hic primum paribus uitens Cyllenius alis

217쪽

onstitit hinc toto praeceps se corpore aestiaritas istit avi similis vitiae circum litora, circum 'iscosos scopulos humilis volat aequora juxta assIaud aliter terras inter caelumque volabat ventosque se ait primum alatis tetigit iij, di plantis , nean fundantem arces ac tela novantem 26 feciso

conspicit atque illi stellatus as de fulva. 2Ensis erat, Tyrioque ardebat murice laena,iDemillia ex humerisci dives irae munera Dido Zecerat,in tenui telas discreverat auro. Continuo invadit: Tu nunc Carthaginis alta 26s undamenta locas, pulchramque uxorius urbem. Exortui. heu regni rerumque oblite tuarum l Ipse desii tibi me claro demittit Olympo egnator, caelum d terras qui numine torquet: Ipse haec ferre jubet celeris mandata per auraS. 27o

Quid struis' aut qua spe Libycis teris otia terris ξ

iSi te nuda movet tantarum gloria rerum ,

Nec super ipse tua moliris laude laborem Ascanium surgentem, spes heredis Iuli e spice; cui regnum Italiae Romanaq; tellas

ebentur. Tali Cyllenius ore locutus a Mortalis visus medio sermone reliquit, ut procul in tenuem ex oculis evanuit auram. At vero neas aspectu obmutuit amenS, Arrectaeq; horrore comae, vox faucibus haesit. 28 o Ardet abire saga, dulcisque relinquere terras , Attonitus tanto monitu imperioque deorum. Heu quid agat quo nunc reginam ambire farent f Audeat Drima exordias ima Atque a ill huc celetem niani dividi illuc 23s In partisque rapit varias, perque Omnia VeIsai. Haec alternanti potior sententia visa est Mnesthea Sergestumque vocat, fortemque Cloan o ε

218쪽

as P Claliena aptent taciti, socios ad litora cogant; Arma parent, , quae it rebus caussa novandis, et o Dilli mutent sese interea, quando optima Dido Nesciat,in tantos rumpi non speret amores, Te taturum aditus, de qua moni sim fandi Tempora rixi rebus dexter modus Ocius omnes Imperio lacti parent, ac uiua facessunt. 29 sAt regina dolos quis fallere possit amantem';

Praesensiit, motusque excepit prima futuros Omnia tuta timens eadem inpia fama farenti Detulit armari classem, cursumque parari. Saevit inops animi,totamq; incensa per iubem Oozacchatur qualis commotis excita acris Thyas, ubi audito limulant trieterica Baccho orgia, nocturnusque vocat clamore Cithaeron. Tandem his nean conpellat vocibus ultro Dissimulare etiam sperasti, perfide, tantum os Posse nefas' tacitusque mea decedere terra Nec te noster amor, nec te data dextera quondam, Nec moritura tenet crudeli funere Dido' Quin etiam hiberno moliris sidere classem, Et mediis properas aquilonibus ire per altum , Io Crudelis' quid si non arva aliena domosque Ignotas peteres, Troja antiqua maneretri

Troja per undosum peteretur classibus aequor' Mene fugis i per ego has lacrimas, dextramque

tuam te

Quando aliud mihi am miserae nihil ipsa reliqui

Per connubia nostra, per incepto Hymenaeos Si bene quid de te merui, ait aut tibi quicquam Dulce meum miscrere domus labentis,in illam Oro, si quis adhuc precibus locus, e Xue mentem.

Te propter Libycae gentes Nomadum 1 tyranni roOdere, infensi Tyrii te propter eundem Extinctus pudor, &, qua sola sidera adibam Fama prior cui me moribundam deseris, hospes Moc solum nomen quoniam de conjuge retiat. Qui moror an mea Pyginalion dum imoenia frater Destruat,

219쪽

Destruat, aut captam ducat Gatultas ibas i Saltem ii qua mihi de te fuscepta fulsi et Ante fugam suboles, si quis mihi parvulus aula Llideret neas , qui te tamen ore referret mon equidem omnino capta ac deserta viderer. 33ol Dixerat ine Jovis monitis inmota tenebat. Lumina Mobnixus curam sub corde premebat. Tandem pauca refert: Ego te, quae plurima fando i Enumerare vales, numquam regina, negabo Pro meritam me me meminisse pigebit Elissae; a Dum memor ipse mei, dum spiritus hos regit artus. Pro re pauca loquar neque ego hanc abscondere fitrio Speravi, ne finge fugam nec conjugis umquam Praetendi taedas, aut haec in foedera veni. Me si fata meis paterentur ducere vitam εο Auspiciis,i sponte mea conponere cura ;Urbem Trojanam primum dulcisque meorum Redi quias colerem : Priami tecta alta manerent

ui recidiva manu posuissem Pergama victis. Sed nunc Italiam magnam Grynaeus Apollo, si Italiam Lyciae jussere capessere sortes. Hic amor, haec patria est si te Carthaginis arces a Phoenissam, Libycaeque aspectus detinet urbis

Quae tandem Ausonia Teucros considere terra

. Invidia est ξ δ nos fas extera quaerere regna PSO Isse patiis Anchisae, quotiens humentibus umbris Nox operit terras, quotiens astra ignea surgunt, Admonet in binnis iturbida terret imago. Me puer Ascanius, capitisque injuria cari, Quem regno Hesperiae fraudo, dc fatalibus arvis. 'Manc etiam interpres divit Jove misius ab ipso Testor utrumque caput celeris mandata per a Gra8 Detulit ipse deum manifesto in lumine vidi Intrantem muros, vocemque his auribus hauli Desine meque tuis incendere teque quer Italiam non sponte sequor. Talia dicentem jamdudum aversa tuetur, 6 lic

220쪽

is V Huc ill hic volvens oculos, totumque pererrat Luminibus tacitis,ac sic accensa profatur Nec tibi diva parens, generis nec Dardanus auctor, Persides sed duris genuit te cautibus horrens Caucasus, Hyrcanaeque admorunt ubera tures.

Nam quid distimulo , aut quae me ad majorare servo Num fletu ingemuit nostro' num lumina sexit'

Num lacrimas victus dedit , aut miseratus amantem est 37o Quae quibus trieteIani: aut lana nec maXIIna Iuno, Nec Saturnius haec oculis pater aspicit aequis. Nusquam tuta fides eiectum litore, egentem Excepi. regni demens in parte locavi. Amissiam clamem, socios et morte reduxi sHeu Furiis incensa fero, nunc augur Apollo Nunc Lycia sortes, nunci Jove iistis ab ipso Interpres di in fert horrida ulla per auras. Scilicet is superis labor est ea cura uictos Sollicitat neque te teneo, neque dicta refello. Io I sequere Italiam ventis pete regna per unda, . spero equidem mediis, si quid pia numina poliunt, Supplicia hausi uni scopulis, o nomine Dido Saepe vocaturum sequar atris ignibus abiens ci , cum frigida mois anima seduxerit artus, somnibus umbra locis adero. dabis, inprobe,poenas. Audiam, lac manis veniet inihi fama sub imos. His medium diotis sermonem abrumpit, de auras gra fugit, seque ex oculis avertiti aufert

Dicere sulcipiunt famulae, conlabsaque membra de armoreo referunt thalamo, iratisque reponunt. At pius neas, quamquam lenire dolentem Solando cupit,ac dictas avertere cura Multa gemens, magnoque animum labefactus

Julia tamen Eurun exsequitur cla emque reviiii. Tura