Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

221쪽

αNDI Dos a In IV. rs una vero Teucri incumbunt, d litore cellas

educunt toro navIS natat uncta caIinaci Et tondentisque ferunt remos de robora ilvis fabricata, fugae studio.

igranti cernaS, totaque e X Urbe ruentas.

voluti ingentem formica farris acervum una populant, hiemis memores, tectoq; reponunt: nigrum campis agmen praedam tu per herbas: Tonvectant calle angusto pars grandia trudunt os 1 IDbnixa frumenta humeris pars agmina cogunt,azastigantque moras : opere omnis emita feriet. Quis tibi tunc Dido, cernenti talia sensus t Quosve dabas gemitus, cum litora fervere late Prospicere arce ex summa, totumque videres Io IMilceri ante oculos tantis clamoribus aequo aprobe amor, citi inori

Cogitur,in supplex animos lubmittere amori: Ne quid inexpertum frustra moritura relinquat. Anna, vide toto properari litore circum. Undique consener : vocat an carbasus auras : Iuppibus4 laeti nautae inpoluere coronaS. Hulic ego si potui tantum perare dolorem 4 Et perferri, bror, potero mi icra hoc tamen unum LX lequere, Anna, mihi solam nam perfidus ille Te colere, arcanos etiam tibi credere ensus Sola viri mollis aditus,et tempora nor . I, soror, atque hostem stipplex adfare supelbum Non ego cum Danais Trojana exlcindere gente ad Aulide ruavi, cla1lemve ad Pergama iii Nec patris Anchila cinerem in sis e revelli. Cur mea dicta negat dia dcit Sin auris' C Quo Iait: extremum hoc iter det munus amatrii: Exspectet facilemque fugam,ventos' ferentis. 43 Non am conjugium antiquum l ir;

Tempus inane peto, requiem spatiumque furori Dum mea me victam doceat fortuna dolere. 7 C

222쪽

Talibus orabat, talisque miserrima fletus Fertque refertque sororci sed nullis ille movetur Fletibus, aut voces udas tractabilis audit. Fata obstant, placidas' viri deus obstruit auris HoAc velut annoso validam cum robore quercum Alpini Borea nunc hinc nunc flatibus illinc Eruere inter se certant, it stridor in alte Consternunt terram concussb stipite frondes Ipsa haeret scopulis: dc, quantum vertice ad auras 4 s

therias, tantum radice in Tartara tendit.

Haud secus assiduis hinc atque hinc vocibus heros Tunditur, bc magno perienti pectore chiras.

Mens inmota manet lacrimae volvuntur inanes.

Tum vero infelix fatis exterrita Dido soMortem orat taedet caeli convexa tueri.

Quo magis inceptum peragat lucemque relinquat

Vidit, turicremis cum dona inponeret aris, Horrendum dictu latices nigrescere sacros Fusaque in obscenum se vertere vina cruorem bHoc visum nulli, non ipsi etiata sorori. Praeterea fuit in tectis de marmore templum Conjugis antiqui, miro quod honore colebat, Velleribus niveisi festa fronde revinctum. Hinc exaudiri vocesi verba vocantis boVisa viri nox cum terras obscura teneret

Solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri,in longas in fletum ducere voces. Μultaque praeterea vatum praedicta piorum Terribili monitu horrincant. agit ipse furentem 6sIn somnis ferus ne as semperque relinqui Sola sibi, semper longam incomitata videt

Ire viam, Oc Tyrios deserta quaerere terra.

Eumenidii veluti demens videt agmina Pentheus Et solem geminum, d duplicis se ostendereThebas: Aut Agamemnonius scaIus agitatus Orestes Armatam facibus maciem desierpentibus atris Cum

223쪽

LXigit , maestam dictis adgrelia brorem, conlilium vultu tegit, ac spem fronte serenat Lxem humero torquet stellis ardentibus aptum ;riinc mihi astylae gentis monitiata acerdos desperidum templi custos epulasque draconi dabat,i sacros servabat in arbore ramos s sub pedibus terram,in descendere montibus ornos.

Testor, cara, deos,in te, germana, tuumque Dulce caput, magicas invitam accingier artis.

Tu secreta pyram tecto interiore sub auras Erige, Marma viri, thalamo quae fixa reliquit se Inpius exuviasque omnis lectumque jugalem I Quo perii, sta perinponas abolere ne Ianda Z Cuncta viri mon2menta jubet monstratq; sacerdos. 1 Haec effata silet pallor simul occupat ora.

Non tamen Anna novis praetexe Ie funera sacris o o GeImanam credit, nec tantos mente furores

Concipit, aut graviora timet, quam morte Sichaei.

Ergo usta parat. At regina pyra penetrali in sede sub auras

Erecta inge ali taedis atque ilice tecta, SQ Intenditque locum sertis, fronde coronat Funere, super exuvias, ensemque relictum, Est giemque toro locot, haud iguara futuri. Stant arae circum,in crinis e fiuia sacerdos Tercentum tonat ore deos, Eiebamque Chaosque,

224쪽

Sparserati latices simulatos fontis Averni: Falcibus4 mella ad lunam quaeruntur aenis Pubentes herbae, nigri cum lacte veneni: Quaeritur iascentis equi de fronte revulsus, si s Et matri praereptus amor. Ipsa mola manibusque piis altaria juxta, Unum exuta pedem vinclis in veste recincta, Testatur moritura deos,in conscia fati Sidera tum, si quod non aequo foedere amantis roCura numentiabet justumque memorqtie re,

catur.

Nox erat; placidum carpebant fessa soporem

Corpora per terras, silvaequei saeva quierant quoraci cum medio volvuntur sidera lapsu, Cum tacet omnis ager pecudes, pictaeque volu

Quaeque lacus late liquidos, quaeque aspera dumi6

Rura tenent, bilino positae sub nocte silenti Lenibant curas, d corda oblita laborum. At non inselix animi Phoenissa, neque umquam Solvitur in senarios oculisve aut petiore nocte 43 Accipit ingeminant curae rursusque resurget IsSaevit amor, magnoque irarum flaccitat aestu. Sic adeo insistit, secumque ita corde volutat:

En quid ago rtusus ne procos irrisa priores EXperiar' Nomadumque petam connubia supplex, Quos ego sim toti jam dedignata maritos ξIliacas igitur classis atque uli ima Teucrum Justa sequar' quiane auxilio juvat ante levatos Et bene apud memores veteris stat gratia factio Quis me autem fac velle sinet ratibusve superbis Invisam accipiet 3 nescis heu, perdita, necduni Laomedonteae sentis perjuria gentis ZQuid tum sola fuga nautas comitabor ovantis 3 An Tyriis omnique manu stipata meorum Infera ξ δ quos Sidonia vix urbe revelli, s sRursus agam pelago,in ventis dare vel jubebo Quin

225쪽

a I B. IV. I st in morere, ut merita es ferroq; averte dolorena.. lacrimis evicta meis, tu prima furentem, germana, malis oneras, atque objicis rotii. n licuit thalami expertem sine crimine vita so ere more serae, talis nec tangere curas servata fides, cineri promitia Sichaeo.

ntos illa suo rumpebat pectore questus.

neas celsa in puppi, jam certus eundi ebat somnos, rebus jam rite paratis. Ss dii esse forma dei vultu redeuntis eodem tulit in somnis, rursusque ita visa monere ei ; nia Mercurio similis, vocemque coloremque, crinis flavos,ac membra decora juventae: te dea, potes hoc sub casi ducere somnos 6o x, quae circumstent te deinde pericula, cernis imens' nec Zephyros audis spirare secundos dolos, dirumque nefas in pectore versat,rta mori, varioque irarum fluctuat aestu.

an fugis hinc praeceps , dum praecipitare potestas ra mare turbari abibus, faevasque videbis illucere faces, jam fervere litora flammis te his adtigerit terris Atuor morantem. a age, Iumpe moras varium: mutabile semperimina sic fatus nocti se inmiscuit atrae. 7o Lim vero A neas, subitis exterritus umbris

arripit e somno corpus, sociosque fatigat: xcipites vigilate, viri, de considite transtris Qvite vel citi deus a tirere istis ab alto, sinare agam, tortosque incidere funis, s.ce iterum stimulat sequimur te, san e deorum,l isquis es, imperioque iterum paremus Vantes.

asis T , placidusque juves, sidera caelo xtra feras dixit vaginaque eripit ensem lmineum, strictoque mi retinacula ferro. 8o m omnis simul ardor habet; rapiantq; ruuntq;:tora deserueres latet sub clallibus aequor. inixi torquent spumas, d caerula verrunt.

jam prima novo spargebat lumine terras Tillioni

226쪽

I62 P. Titiaoni croceriira linquens Aurora cubile Regina e speculis, uI primum albescere lucem Vidit d aequatis classem procedere velis, Litoraque, iacuos sensit suae remige portus Terque quaterque manu pectus percussa decortim,

α laventisque abscissa comas, Pro Iuppiter ibi e so

Hic, ait re nostris inluserit advena regnis e Non arma eYpedient, totaque ex urbe sequentur Diripientque rates alii navalibus cite, Ferte citi flammas, date vela, inpellite remos.

Quid loquor' aut ubi sum' quae mentem insania mutat uesue

Infelix Dido' nunc te lata inpia tangunt. Tum decuit cum sceptra dabas en dextra fidesque Quem secum patrios aiunt portare Penatis: Quem subiisse humeris confectum aetate parentem Non potui abreptum divellere corpus, desundis 6oo Spargere non socios, non ipsum absumere ferro Ascanium,patriisque epulandima adponere mensi si Vesum anceps pugna fuerat fortuna. Disset. Quem metu moritur, faces in castra tulissem Inplessem ore foros flammis, natumque Patremq; Cum genere exitinxem , memet sirpe ipsa dedissem.

sol, qui terrarum flammis opera omnia lustras, Tuque harum interpres curarum,in conscia Iuno ,

Nocturnisque Hecate triviis ululata per urbis Et Dirae ultrices, Mil morientis Elissae, Io .c Accipite haec meritumque malis advertite numen, Et nostras audite preces si tangere portus In dum caput ac terris adnare necesse est,

Et sic fata Jovis poscunt hic terminus haeret: At bello audacis populi vexatus Marmis, a Finibus extorris coiiplexu avolsus Iuli, AuXilium inploret, videatque indigna suorum Funera mec, cum se sub leges pacis iniquae Tradiderit, regno aut optata luce fruatur: Sed cadat ante diem, mediaqtie inhumatus arena

227쪽

rc precor

vos , o Tyrii, stirpen c iit, Omne futurum ercete odiis, cinerique haec mittite nosti ob nera nullus amor populis, nec fa dera sunto. oriare aliquis nostris ex olsibus ultor, as ii face Dardanios ferroque sequare ccdonos, lanc, olim, quocumque dabunt se tempore virescissiora litoribus contraria, fluetibus undas precor, arma armis pugnent ipsique nepotetque. aec ait, de partis animum versabat in omnis 63 c. vi iam quaerens quam primum abrumpere lucem. t 'im breviter Barcen nutricem adfata Sichaei ramque suam patria antiqua citus ater habebat:

Mariam, cara mihi, nutrix, huc iste sororem

corpus properet fluvialis argere lympha, pecudes secum e monstrata piacula ducat: c veniat tuque ipsa pia tege tempora vitta. cra Iovi Stygio, quae rite incepta paravi, rscere est an initis, inemque inponere curis rdaniique rogum capitis permittere flammae. 6ψoc ait illa gradum bidio celerabat anili. It trepida, dc coeptis inmanibus estera Dido,

anguineam volvens aciem , maculisque trementis iterfusa genas,in pallida morte fatura, ateriora domu inrumpit limina desaltos si stonscendit furibunda rogos, ensemque recludit ardanium, non hos quaeuitum munus in usus. ic, postquam Iliacas vestis notumque cubile

onspexit, pati dum lacrimis d mente morata,

cubuitque toro, dixitque novissima verbaci soulces exuviae tum fata deusque simcbant i cipite hanc animam, meque his exsolvite curis. i ixi, de quem dederat cursum fortuna, peregi: nunc magna mei sub terras ibit imago. rbem praeclaram statui mea moenia vidi: 6ss ita virum, poenas inimico a natae receni:

lix, Leti numium felix, si litora tantum

228쪽

26 P. VIRGILII Numquam Dardaniae tetigissent nostra carinari Dixit, dc os inpressa toro, oriemur inultae Sed moriamur, ait.sic, sic juvat ire sub umbras. 66 Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, nostrae secum ferat omina mortis. Dixerat atque illam media inter talia ferro Conlabsam aspiciunt comites, ensemque cruore Spumantem, sparsas', manus it clamor ad alta 66s Atriaci concutiam bacchatur fama per urbem. Lamentis, gemituque,4 semineo ululatu Tecta fremunt resonat magnis plangoribus aether. Non aliter, quam si inmissis ruat hostibus omnis Carthago, aut antiqua Tyros , flammaeque furentes Culinina perq; hominum volvantur perq; deorum. Audiit exanimis, trepidoque exterrita cursu, Unguibus ora soror foedans,in pectora pugnis, , Per medios ruit, ac morientem nomine clamat:

Hoc illud, germana, fuit me fraude peteba. 673Hoc rogus iste mihi, hoc ignes araeque parabanta

Quid primum deserta querar comitemne sororem sprevisti moriens' eadem me ad fata vocasies Idem ambas ferro dolor, atque eadem hora tulisset. His etiam struxi manibus, patriosque vocavi soVoce deos, sic te ut posita crudelis abessem iExstinxsti me teque soror, populumque patresque Sidonios, urbemque tuam date volnera lymphise blyiain, , extremus si quis super halitus errat, legam sic fata gradus evaserat altos 6 8

Semianimemque sinu germanam amplexa fovebat

Cum gemitu atque atros siccabat veste cruoreS. Illa gravis oculos conata attonere, rursus

Delicit infixum stridit sub pectore volnus. Ter sese attollens cubitoque adnixa levavit 69o Ter revoluta toro est, o ulisque errantibus alto Quaesivit caelo lucem, ingemuitque reperta. Tum Juno omnipotens, longum miserata dolorem,

Difficilisque obitas, Irim demisit Olympo Quae luctantem animam nexosque re lueret artus.

Nam a

229쪽

ribstulerat, Stygioque caput damnaverat Orco. rgo Iris croceis per caelum roscida pennis, codille trahens varios adverso sole colores, evolat, ipsa caput adstitit Hunc ego Diti 4; acrum usi sero, teque isto corpore solvo. ,ic ait, dextra crinem secat. 'omnis inast ital,sus calor, atque in ventos vita recessit.

Nterea medium Encas jam classe tenebat Certus iter fluctusque atros aquilone secabat, Moenia respiciens, quae jam infelicis Elissae: Zonlucent flammis quae tantum accenderit ignem s. Taussa latet duri magno sed amore dolores polluto, notumque, furens quid femina possit, Triste per augurium Teucrorum pectora ducunt. Ut pelagus tenuere rates, nec jam amplius ulla

Occurrit tellus maria undique,d undique caelum: Ddi caeruleus supra caput adstitit imber, Io Noctem hiememque ferens, inhorruit unda te

nebris.

se gubernator puppi Palinurus ab alia

Heu i quianam tanti cinxerunt aethera nimbiqi Quidve pater Neptune, para. sic deinde locutus Colligere arma jubet, validisque incumbere remis; Obliquatque sinus in ventum, ac talia fatur : Magnanime nea, non, si mihi Iuppiter auctor pondeat, hoc sperem Italiam contingere caelo. Mutati transversa fremunt,in vespere ab atro 0nsurgunt venti, atque in nubem cogit ita aer et o

230쪽

Fida reor fraterna Erycis, portuique Sicanos bi modo rite memor servata remetior astra Tum pius ne Equidem sic poscere ventos Jam dudtina, frustra cerno te tender contra. Flecte viam velis an sit mihi gratior ulla, Quove magis fessas optem dimittere navis, Qua quae Dardanium tellus mihi servat Acesten, o Et patris Anchisae gremio conplectitur osa' Haec ubi dicta, petunt portus in vela secundi Intendunt Zephyri fertur cita gurgite classis

, Et tandem Laeti notae advertuntur,arenae. At procul excelso miratus vertice montis Adventum sociasque rates, occurrit Acestes

Horridus in acutis despelle Libystidis ursae

Troia Criniso conceptam flumine mater Qu em genui c. verum non inmemor ille parentum Gratatur reduces, sara laetus agresti o

TYcipit, ac festi, opibus solatur amicis. Tostera cum primo stellias Oriente fugarat Clara dies doctos in coetum litore ab omni Advocat Eneas, tum alique evasgere fatur Daidanida magni, genus alto a sangine divum, s/nnuus exactis conpletur mensibus orbis Ex quo relliquias divinique ossa parentis Condidimus terra maestasque sacravimus aras. Jahique dies ni fallor adest, quem semper acerbu, Semper honoratum sic di voluistis habebo. o Hunc ego Gaetulis agerem si Syrtibus exsul, Argolicove mari deprensus,i urbe Mycenae Annua vota tamen bilemnisque ordine pompas Exsequerer strueremque suis altaria donis. Nunc ultro ad cineres ipsius resona parentis,

Haud equidem sitne mente, reor, sine numine divuAdsumus N portus delati intramus amicOS. Ergo agite, d laetum cuncti celcbiemus honorem