Pvb. Terentii ComÅ“diæ sex ex recensione Heinsiana

13쪽

Clari imo Docti imoque Fro

amico veteri

seme, eas Gratia , quas ve

nusatis se Deas voluit antiquitas, cum temptam sibi quaererent quod immortale et futurum, invenisse animampoeta Arisophanis H illi quidem atq eleganter, ut omnia. Si quidem delubrum nullum, nullam remplain magis dignum esse ejm animo ex imabant ac mente, qui tam multos amouelepidos excogitasse ales Porro non jam Llud dicam, virgines esse illas Deas, enue obscoenitate ac licentia ocorum delectari qui antiqua maxima exparte consitui ne comoediam: est illud dicam, multa ibi sisque ridendi matertem, nonnunqliam violenter , plerumque me modo, quaertant. Suo u gratum erat illipopulo, O dex ea ira a

14쪽

EPISTOLA

, isnfe incredibili ab illast, ita aliquantulum, ne sicamplurimum , ab illa Gratiarum elegantia recedit, Vae non artis in odo, verum honestatis quoque a decori, omnibus in rebu curam priinam habent ideo ab e tondissolvunt animum lectoris eruditi, edremittunt. Equidem poe:am Aristophanem crem tabAla eximii atque in arte sua abso uti artiscis, in qua cum omnia accu- ai supras em snt delineata, ea tamen partes eminent potis imΠm , tam natura oculis ac verecundia subduxit Tereniti autem fabulas conferre cumpi Iura soleo. nqua, non membra modo singula propor

tione quadam consant in abili sed ea ip

sa quoque vivere ac pirare videntur non cit docte modo atqtae ex arte singula delineat asint, sed ut cum natara contendere ac de victoria venire in certamen videan

tui . Ut omittam esse in picturis aliquid, quod ideo quam verita, delecZat magis, quin ip a nos similitur verita is rapit. S uod ab Aristotele jam pridem , a nobis

die tim alibi, cum de hoc autore loq&imur. Iam, quantis hominis, omnium mores ita pingere ut vivant ' omnium aetatum indolem ita singere , ut non sermonemi aptum edsermone expressos homines, a

6 ecorum ac loqui creda rata sexu utritolia

15쪽

veba=: atque avum agitabant hominum, sicut m an rquo carmine esse, omnibus ob oculo ponere, ut singulis quoque hoc rem lore agnoscantur Itaque quisueris modo propter inimi alitem Latina linguae tiria ratem Terentium commendant, hi mihisAerivi en ur hoc est,senes Iolii, atque ita sit pueris ineoliores Eqxidem, Pan- aut eo ervom, en Scaligere mla quem viri me qua in uinem sciaplinarum ac scientiarum rope terser irasse a Pla,semper in manibros gesta se hunc Coinrcum, neque irim Dictione d vinum iuuae semes explere potuisse quanqzam Direm, ut de reliquis ne dicam. Desiderium Erasmum,posquam nihilignoraret, nihil tamen magis quam lepores , prope in . bilem Terentianigenii indolem, fui se a

miratum tamen ro deperire eum coepi. hoc es, poΠquam in dicendi arte, ci in ea

qua de moribus sopientia, subpraecep ore Aristotele seraopro cere coepisem Viribam enam, γε cum alibi ab eo, tumpraecipue a divinis Rhetoricorum libris, de

sedilibus non modo hominum ingenere , esso, ita qui peculiariter rari tuilibet sunt troprii, traduntur, ira os ab eo ex pre se,

16쪽

quodamanimorΠmis humana vita areat atque obsupescat , nullum ei sit cum Gratiis commercium. Illud vero saepe deplorabam , cum in verbiso sermone maxima ex parte sitas authoris iam venosi elegantia ac lepos, is autem in suavissima antiquitatis , hoc est, ejim qua tum vulgo obtinebat, linguae, imitatione, maxima ex parte a potissima con sistat ea verba aut mutata, aut pro iis alia asciolis ho=ninibus

se invenustis es reposita. Quasino Irum

sit atatemfuam dare autoribus, aut docere eos quomodo Romani ea tempestatesint locuti, ac non potires dare operam, ut ab iis carnificibus librorum vindicentur , qui damnare audent quicquidnon intelligunt, Terentium, non illum priscum U-

τα , iam ζον b,sed novum , hoc es suum,

edunt Serio igitur in hoc incti bui, hoc egi, ut ex codicum authorita eo autoris genio, illum elegantem, illum lepidum, illum venusum repraesentarem comicum, cuius, Iropter summam puritatem atq se venusalem, fabulas, vulgo Lestuso Scipio, composuisse putabantur. Et profecto, nisi

fallor, hominis unius, quanquam nobi 'U-simi, curam atque in usriam, summi in quod hic admiramur, artificium excedit. Ne quis Afrum imum, quanquam Ronis

17쪽

sare hac scripserit Terentius, causa nihil

video, cur aliter quam illi vulgo sim locuti, loqui debeat. Accipe ergo, Latipra santis sime autorem, quem, quod soli possunt eruditi, prae omnibus mirari soles ea diligentia, nisi ipse fallor, aut incuria operarum aliquid turbavit, recens itum, ut qui illum amant, maxime Heres complecti velint. Tale, o majores illas cuia rationes tuasio e sacras, quibus ne quoque unice βίου oblectari, ac quodcunqj p sum temporis largiri, venusti imis his, hoc esse, Laelii ac Scipionis salibi: asperge. Lugduni Catav. Anno CIPIO LXXX v.

XXV. Novemb.

18쪽

DANIELI HE IN II,

Ad Horatii de Plauto Terentio

judicium, Dicteriata . At nostri proavi Plautinos, ct numeros, Laiidavere sales nimium patienter utrumque, A e dicam ulte, mirati si modo ego' o Scimus inurbanum lepido seponere dicto,

Legitimum rue sonum digitis callimis Vtum equidem judicium, quod non

nemo hac aetate de lepotum omnium p rente jummo litico ac maximo poetae excidiise nollet: cuius tamen vernae melius de Plauto judicabant, quam qui iam illam intiteris tueri hac aetate creduntur. aut e saeculi quo Vixit,&quo, cum poetis,tum Latina lingua ads premum culmen ac fallidum evecta fuat, agno

e potula judicium vir tantus, quod F pu

arbitror, principibus, qui inter se quota die deus iudicaba at, intime familiaris ac amicus Augusto autem, optimo ingeniorum iudici, tam gratus atq; cceptus ut non raro lepidissimus homuncio ab diceretur, bcquem,lianti uitati habenda hic fides, etiam habete ab epistolis optavit Qui cum contiarant Terenti fecerit fabellas, ut Mintegras ex iis

ni Que artem tribuat hominis c 7αὰκ potius ouam eruditi esset, ita dissentire a tanto viro ut ne causi an quidem prius cognoscendam crederet. Ouare videamus saltem , quid adferri pro utroque h. Ne Vel Flacci judicium in polierum, Ut lolant aut Terentium secure nimium damnare quidam pergant in Comoedia. Omnia autem pro Horati judicio , qui Plautu sic amamus ut e manabus xarissime putemus deponendum, dicentur potius

19쪽

DAN NE IN SI DIIS ERΥ. quam nostro. Ac de numeris quidem nonnulla

Donatus qua etiam in parte haud p. arum veteribus nonnullis placuit Terentius Rulino ciuidem Gramnaatico, cum inquit: novit et risim, servatque Terent . arri u Namprologos trimetro didicit componere versu, Scenarumque ictu primos pede claudit eodem. Quanquam certe Fabius, non stetisse intra trinaetro dei lorat de quo sortealias dicturi sumus. Ad alterum priusquam veniamus, Caedam praemittenda erunt. Cum eaedem Comoediae propemodum sint partes ac Tragoediae, finis quoque e parte idem ex parte diversus, multa esse utriq; communia necesi est. Delectare enim ac docere est Comoediae neque minus Comici δεδάα ιαλοι c

moediam, sed plebis aucupium est,ic abusus. Nam Ridiculum ut recte Aristoteles, vitium es foeditas. dolori expers qκ partem tu homine aliquam corrumpit absque morbo Sicut foeda es detorta facies, si nullo cum dolore id fiat risum movet Vnde ipsum quoque risum , omnes fere antiquissimi philosophi indignum sapiente judicarunt. Adeo ut Plato, tanquam sacrilegum, traducere non dubitet Homerum qui ridentes introduxit Deos quod in homine non tum θη- αν, quemadmodum philosophi loquuntur, ι γ πως sit signum a quo longe abest Deus 4ωτη 1 ἱσία ου, -- ίνους. Vnde Thespis: σκων το Qῆν Ἀλι α , α Quare divinitus ab Aristotele dictum est, partem l turpitudinis eis: id quod est ridiculum. Di seste enim ait, ta τὸ γλοδεν, . OEAοντο LegΙΠν.

20쪽

DAN HEINs II ita quae vel in verbis autorum vel sensibus, vel mi est one hominum&factis, tu detorta sunt aut

depravata, animos plebeios vehementer movent, de hoc ipso risum ut plurimum excuti t. Ideoq; inusitata dicti obscoena, optimorum cavillationes singulorum contumelias, sententias perversas ideoque inexpectatas, aliaque id genus qualis imitatio diciorum vel factorum, inprimis improborum risum maxime in Comoedia quam Veterem dicebant,expressisse constat. auod intelligunt qui genium ridiculi intelligunt atque dolem Cujus segetem largissimam vel unus Aristophanes suppeditat. Qui non modo Plautum, sed quos unque hac in parte superavit, omne uel

ζήλ, i modos ac figuras lepidissime expressu. De

rique ut acetum, nisi vinum sit corruptum , Onum nunquam erit ita quae sincera sunt vera, risum nunquam excitabunt Apposite Quintilianus ubi de Ridiculo Et hercule omnis alba dicendi ratio, in eo est ut aliter quam est ectum verumque dicatur. Quares compositus ad risum sermo, boratione recta, quam πλι κlia magistri vocant, quam longissime abeat necesse est cujus proprio virtutes, Γοφίω α, am οἰκ κ η α φελ α , άλ λαι, per picuita , aquila , simplicit M, verita , ponuntur. Qua in parte supra admirationem omnium Menander apud Graecos, Terentius Romanis fuerit necesse est qui ut viris sapientibus ac eruditis voluptatem potius afferrent quam quacula que ratione risum extorquerent, duplici jucunditate utilitatem imitatione vitae scilicet humanae, inimitabili lepore condierunt. Metu enim Macedonica potentiae, licentia antiquae ut observant, defecit. Cujus locum occupavit ova. Cu-

, os in ana nondum penitus vidisse absolutam,